El 17 de febreru de 2008 el parllamentu provisional de Kosovu, provincia del sur de Serbia de mayoría étnica albanesa, declarió la so independencia de Serbia de miente unilateral. Esta independencia nun ye reconocida pol gobiernu serbiu, que considera a la provincia un territoriu autónomu serbiu.
El nome de Serbia (Srbija, o tierra de los serbios) recíbelu polos sos más antiguos pobladores eslavos, los serbios (srbi), d'orixe desinfiníu. Acordies cola Crónica de Néstor, historia del primer estáu eslavu oriental, los serbios tán ente los cinco primeros pueblos eslavos que foron conocíos pol so nome modernu.
Camiéntase que los serbios son mentaos per primer vegada por Claudiu Ptolomeo nel sieglu II nel so Geographia pa referise a los Serboi, una tribu qu'aniaba en Sarmacia, escurque al norte d'El Cáucasu, xunto al baxu Volga, o xunto al Mar Negru. Contemporáneos de Ptolomeo como Tácitu y Pliniu'l Vieyu refiérense tamién a los Serboi na redolada del Cáucasu.
Una de les hipótesis más aceptaes ye la de que los sorbios o sorabos (Serbja n'altu sorabu qu'anien en Lusacia comparten ascendencoa colos serbios (en serbiu, sorbiu dizse Lužički Srbi, o serbiu de Lusacia). Según esta hipótesis, los eslavosserboi que nel sieglu V marcharon del Cáucasu hacia Europa son los ancestros comunes de serbios y sorbios, que se dixebraron en dos grupos. Ún de los grupos (los antepasaos de los serbios), conocíu como los serbios blancos (beli srbi) emigró a los Balcanes hacia 610-626 lideraos pol Arconte Desconocíu. Pol so gabitu al emperador Heracliu nes sos lluches escontra los ávaros, ésti dexó-yos asitiar una fastera de Macedonia averada a l'anguaño ciudá griega de Servia. Más sero foron espardiéndose hacia'l norte.
Les cultures de Vinča y Starčevo foron les primeres civilizaciones neolítiques nel llugar qu'anguaño ocupa Serbia, ente'l VII y el III mileniu e.C.. El yacimientu arqueolóxicu más importante d'esta dómina ye Lepenski Vir. Les más antigües civilizaciones paleobalcániques qu'aniaron nel llugar entantes de la conquista romana, asocedía nel s. I e.C. foron los ilirios, tracios, dacios y celtes. Los celtes aniciaron munches fortificaciones, y atribúise-yos la fundación de munches ciudades modernes en Serbia, como Kalemagdan (Singidunum, Belgráu). Los griegos llegaron nel so espardimientu al sur de la Serbia moderna nel sieglu IV e.C., algamando'l puntu más septentrional del imperiu d'Alexandru Magnu. La Serbia d'anguaño ta formada (totalmente o en parte) poles provincies clásiques de Mesia, Panonia, Praevalitana, Dalmacia, Dacia y Macedonia. La ciudá del norte, Sirmium, foi una de les capitales del Imperiu romanu durante la tetrarquía. Tamién s'atoparon importantes güelgues en Viminacium. Al menos 17 emperadores romanos nacieron na rexón na qu'anguaño s'alluga Serbia.
En 1346, el ZarStefan Uroš IV Dušan, fíu de Stefan Uroš III, proclamó l'Imperiu Serbiu. Nel so gobiernu Serbia algamó'l so esplendor territorial, tornándose nún de los estaos más grandes d'Europa. Dušan foi asocedíu como emperador por so fíu Stefan Uroš V quien, per aciu de la so mocedá, nun foi quien a caltener el dominiu sobro l'imperiu aniciáu por so, faciendo que s'escachara nun grupu de principaos. Stefan morrió ensin fíos, n'avientu de 1371, dempués de que gran parte de la nobleza serbia fora desaniciada pol emerxente Imperiu Otomanu na batalla de Marizta nel entamu d'esi añu. El noble Lazr Hrebeljanović fízose col lideralgu del Reinu Serbiu y en 1389 anició un gran exércitu con tola nobleza serbia pa detener l'avance de los otomanos, anque foron derrotaos por ellos na batalla de Kosovu. Cola cayida de Belgráu en 1521 tol imperiu quedó baxo la soberanía otomana, siendo'l Despotáu de Serbia, que cayó en 1459, el caberu llugar de resistencia.
Dómina otomana y Principáu
La dómina de dominiu turcu supunxo una gran represión pa los serbios, qu'amás foron obligaos a tornase al Islam, polo qu'hubo una gran migración de población hacia'l norte. Gran parte d'ella afuyó hacia'l Sacru Imperiu Romanu Xermánicu, onde l'emperador Lleopoldu I acoyió a bona parte d'ellos na anguaño Vojvodina. Tres la guerra austro-otomana de 1716-1718, esta fastera foi quien a independizase de los turcos como reinu baxo la soberanía Habsburgu, pero los otomanos lu reconquistaron en 1739, tres la guerra de 1736-1739.
El descontentu serbiu cola alministración turca supunxo la Primer Insurrección Serbia de 1804, cuando Đorđe Petrović, Karađorđe, lideró una revuelta que foi reprimida en 1813.
En 1815 españó la Segunda Insurrección Serbia, liderada pol Príncipe Miloš Obrenović. Anque los turcos triaron la rebelión en 1817, Serbia ganó una cierta autonomía baxo la soberanía otomana, con Obrenović nel poder como príncipe y gobernante absolutu. Nació asina'l Principáu de Serbia. Los decretos del Sultán de 1830 y 1833 enantaron los sos derechos sobro un territoriu más grande, y permitieron afitar en Belgráu un patriarcáu de la Ilesia ortodoxa serbia, independiente del Patriarcáu de Constantinopla. La condición de Rusia como garante de l'autonomía de Serbia foi tamién importante.
Por aciu de nuevos xareos ente l'exércitu otomanu y grupos de civiles en Belgráu en 1862, y baxo la presión de les grandes potencies, en 1867 los caberos soldaos turcos marcharon del principáu. Pola mor de la promulgación d'una nueva constitución, los diplomáticos de Serbia confirmaron la independencia del país, reconocida internacionalmente nel Congresu de Berlín de 1878. Esti punxo fin a la Guerra Ruso-Turca. Esti tratáu, sicasí, prohibía l'amecedura de Serbia col Principáu de Montenegru y asitiaba les rexones de Bosnia y Herzegovina baxo l'alministración del Imperiu austrohúngaru.
El 28 de xunu de 1914 foron asesinaos l'archiduqueFranciscu Fernandu d'Austria y so esposa Sofía Chotek en Sarayevu, entós perteneciente al land bosniu dientro del Imperiu Austrohúngaru. L'autor del asesinatu foi Gavrilo Princip, miembru del grupu revolucionariu Moza Bosnia, una organizacón que foi davezu venceyada al nacionalismu serbiu y a la organización Xunión o Muerte. Esti fechu llevó a Austria-Hungría a declariar la guerra al Reinu de Serbia. L'Rusia salió en defensa de Serbia y entamó la movilización de les sos tropes, lo que llevó a los austrohúngaros y a los sos aliaos del Imperiu Alemán a declariar la guerra tamién a Rusia'l 1 d'agostu de 1914. La represalia d'Austria-Hungría escontra Serbia activó una riestra d'aliances-militares (la Triple Entente y la Triple Alianza) que provocaron una reacción en cadena de declaraciones de guerra en tol continente, lo que llevó nun mes al españíu de la Primer Guerra Mundial. L'Imperiu Otomanu y más sero'l Reinu de Bulgaria amestáronse del llau austrohúngaru, ente que Rusia y Serbia recibieron el sofitu de Francia y el Reinu Xuníu.
El 12 d'agostu les tropes austriaques cruciaron el Drina y entamaron la invasión de Serbia. L'exércitu serbiu llogró delles importantes victorias escontra Austria-Hungría al entamu de la guerra, como la Batalla de Cer y la Batalla de Kolubara, constituyendo les primeres victories aliaes escontra les Potencies Centrales de tol conflictu. Magar l'éxitu del entamu los serbios foron a la fin derrotaos poles fuercies conxuntes del Imperiu alemán, Austria-Hungría y Bulgaria, y en payares de 1915 el gruesu del exércitu serbiu y miles de civiles retiráronse hacia Grecia y, al traviés d'Albania, a Corfú. Dempués reagrupáronse en Tesalónica y ameciéronse a una fuercia multinacional con franceses, británicos, griegos y italianos y volvieron al frente de Macedonia, onde en setiembre de 1918 fixeron la gran ofensiva aliada que supunxo la capitulación de Bulgaria y la lliberación de Serbia.
Ceo esti espardimientu xeográficu viose escontra los intereses d'Italia, que vindicaba más fasteres de la costa dálmata, mientres el nuevu reinu desixía la península d'Istria. Otramiente, la rivalidá ente serbios y croates enantó, y el 20 de xunu de 1928, nel parllamentu, un diputáu montenegrín disparó al políticu croata Stjepan Radić, que morrió díes más sero. Esti fechu sirvió al rei Alexandru I Karadorđorđević (qu'en 1921 asocediera'l so pa, Pedru I) p'abolir la Constitución de 1920 y proclamar la dictadura real. El 3 d'ochobre de 1929 el Reinu de los Serbios, Croates y Eslovenos pasó a llamase Reinu de Yugoslavia.
Magar el nuevu gobiernu nun declarió formalmente la so enemistá col Exe, el 6 d'abril de 1941 Adolf Hitler punxo en marcha la Operación Castigu, ordenando la Invasión de Yugoslavia. Esi mesmu día la Luftwaffe bombardió Belgráu y el 17 d'abril firmóse la rendición incondicional del país. Tres la invasión el Reinu de Yugoslavia foi sumíu: en Serbia afitóse un gobiernu militar collaboracionista, xestionáu pol xeneral Milan Nedić; otres fasteres foron repartíes ente los países del Exe, y con Croacia y Bosnia anicióse l'Estáu Independiente de Croacia, baxo'l gobiernu d'Ante Pavelić, xefe del partíu fascista croata Ustacha.
La resistencia a la ocupación organizóse en dos frentes: por un llau'l movimientu partisanu, d'inspiración comunista y lideráu por Josip Broz Tito, y por otro los Chetniks, d'empobine monárquicu y proserbiu, que teníen por comandante a Draža Mihajlović. Mientres estes fuercies s'enfrentaben a los invasores, en Croacia entamó l'estermín sistemáticu de serbios, xudíos y xitanos, dirixíu pol réxime ustashi, qu'afitó dellos campos de concentración, siendo'l más importante'l de Jasenovac. Albídrase qu'ente 500.000 y 700.000 serbios foron asesinaos pol réxime collaboracionista d'Ante Pavelić.
Nel entamu de 1944 los partisanos foron la fuercia cimera de resistencia en Bosnia, Montenegro, Eslovenia y Herzegovina. En Serbia, sicasí, sobremanera nes fasteres rurales, la población simpatizó más colos chetniks. En setiembre de 1944 l'avance del Exércitu Bermeyu cuasi algamaba Yugoslavia, poro, Tito viaxó a Moscú y coordinó con Stalin l'acción conxunta escontra les fuercies del Exe. El 20 d'ochobre de 1944 les tropes partisanes y l'Exércitu Bermeyu tomaron Belgráu nuna operación amecida, y pa la fin d'añu, la metá oriental de Yugoslavia fora lliberada dafechu. N'abril de 1945 Sarayevu foi lliberada tamién, y Croacia y Eslovenia'l mes siguiente. Enantes d'entamar la pacificación del país, los partisanos tuvieron facer frente a los chetniks, lo que supunxo un verdaderu conflictu civil ente dambes fuercies.
L'estáu entamó con un bultable dominiu de la República Socialiesta de Serbia sobre la política federal, centralizáu al entamu na so capital, Belgráu. La rápida socialización económica y los Planes Quinquenales venceyaron un importante desenvolvimientu industrial. La llegada masiva d'emigrantes, qu'aseguraben la mano d'obra, de la probe Albania (especialmente a l'averada Kosovu) y el so estraordinariu españíu demográficu provocó que'l númberu d'albaneses en Kosovu se duplicara dende la fin de la Segunda Guerra Mundial, algamando la cifra de 916.168 nel censu yugoslavu de 1971, lo que la tornó na rexón con mayor crecimientu demográficu de Yugoslavia y d'Europa.
L'aniciu nes estremaes repúbliques de grupos nacionalistes cobró fuercia y aceñaben la estabilidá política de la federación, lo que puxó la descentralización del poder. Asina, en 1974, acordóse l'aniciu de les provincies autónomes de Kosovu y Metohija y Vojvodina dientro de Serbia, pa satisfacer les vindicaciones de los estremaos grupos étnicos que les componíen.
Tito, que caltuviera Yugoslavia baxo una terria política multiétnica dende 1945, morrió en 1980, lo que venceyó un espoxigue de los movimientos nacionalistes agraváu pola crisis económica yugoslava. Na década de los ochenta los albaneses de Kosovu enantaron les sos esixencies de que la provincia tuviera estatus de república como primer paso hacia un posible autodetermín. Les tensiones étniques ente serbios y albaneses de Kosovu supunxeron violencia y tuvieron una gran influencia na fin de Yugoslavia.
Fin de Yugoslavia. Guerres yugoslaves
En 1989 xubió al poder en Serbia Slobodan Milošević, de la Lliga de los Comunistes de Serbia, que s'esfixera de los sos opositores al traviés d'un xeitu d'intrigues y intimidación. Una de les sos primeres midíes foi l'abolición de l'autonomía de les provincies serbies de Kosovu y Vojvodina. El 28 de xunu de 1989, en plenu fervor nacionalista, Milošević presentóse en Kosovu Polje, l'escenariu de la Batalla de Kosovu nel 600 aniversariu de la derrota escontra los turcos, donde, ante una multitú d'ente 500.000 y 1.000.000 de serbios, pronunció l'afamáu discursu de Gazimestan, nel qu'emponderó los ideales serbios que traxo graves consecuencies.
En 1992 los gobiernos de Serbia y Montenegro acordaron l'aniciu d'una nueva federación col nome de República Federal de Yugoslavia, de miente que s'abandonaba'l nome d'antaño y el sistema comunista y s'adoptaba la democracia. El 23 de xunetu de 1997 Milošević foi proclamáu Presidente de la República Federal de Yugoslavia.
La violencia étnica na provincia de Kosovu fízose más dura y algamó'l so máximu en [[1998], cuando los enfrentamientos ente l'exércitu federal y la guerrilla albanesa Exércitu de Lliberación de Kosovu (UÇK) llegaron a tornase nuna guerra abierta. Los asesinatos y deportaciones masives de civiles en dambos llaos punxeron a Kosovu nel puntu de mira de la opinión pública occidental. Entós, la OTAN intervieno pa detener la Guerra de Kosovu y fizo una entrulladura comerciar escontra la República Federal Yugoslava, forciando les converses de paz de Rambouillet (xineru de 1999), que fracasaron per aciu de la negativa de Serbia d'aceptar les condiciones propuestes. La OTAN dio un ultimátum a les autoridaes federales y fizo una campaña d'ataques aéreos qu'arrasó les infraestructures serbies y fundió la so economía, amás de dexar una güelga de 3.000 civiles muertos y 10.000 firíos. El 12 de xunu llegó a Kosovu'l continxente internacional de tropes KFOR encargáu de pacificar la zona, que quedó baxo l'alministración de la Misión d'Alministración Provisional de les Naciones Xuníes en Kosovu (MINUK).
Transición política
De magar setiembre de 2000, tres les eleiciones federales y col país en bancarrota, los partíos d'oposición entamaron a acusar de fraude a Milošević. Les protestes caleyeres y manifestaciones en toda Serbia puxáronlu a dar el poder a la Oposición Democrática de Serbia, una gran coalición de partíos reformistes, lo que sacó a Serbia del so aislamientu internacional. El 28 de xunu de 2001 Milošević foi apurríu poles autoridaes serbies al Tribunal Penal Internacional pa la ex-Yugoslavia, que lu acusaba d'afalar crímenes de guerra y crímenes escontra la humanidá nes guerres en Croacia, Bosnia y Kosovu. El so xuiciu allargóse hasta la so muerte en L'Haya en 2006.
El 4 de febreru de 2003 entró en vigor una nueva Constitución y eliminóse'l nome de Yugoslavia, pasando'l país a nomase Serbia y Montenegru (oficialmente Xunión Estatal de Serbia y Montenegro). El primer ministru serbiu Zoran Đinđić, responsable de la entrega de Slobodan Milošević, y qu'entamara una política d'apertura y averamientu a occidente, foi asesináu en Belgráu'l 12 de marzu de 2003, nun atentáu afalau pola mafia serbia, venceyada con Milošević.
Los socesivos gobiernos de Boris Tadić, presidente de Serbia dende 2004 continuaron l'averamientu de Serbia a la comunidá internacional y a la Xunión Europea, y la so política internacional supunxo la normalización de les rellaciones internacionales en xeneral y coles otres ex-repúbliques yugoslaves en particular.
El 21 de mayu de 2006 fízose en Montenegru un referendu pa determinar si se procedía a rematar l'amecedura con Serbia. Los resultaos amosaron un 55,4% de votantes favoratibles pa cola independencia, polo que'l Parllamentu de Montenegro proclamó la independencia del estáu, el 3 de xunu de 2006. Esi día Serbia declarióse estáu soberanu y socesor del anterior.
La situación de Kosovu enredóse cuando'l 17 de febreru de 2008 los sos dirixentes proclamaron unilateralmente la independencia. El gobiernu serbiu dio anuncia de que se trataba d'una violación del Drechu Internacional y que nunca reconocería la so independencia. Un grupu de países reconocieron al nuevu estáu, pero otros nun lo fixeron, poro, el so estatus quedó nel aire.
La normalización de les rellaciones internacionales del país y les sos aspiraciones d'accesu a la Xunión Europea viéronse postiaes pola prindada y aportación a la xusticia internacionales, por parte del gobiernu de Tadić, de los dos homes más esqueraos pol so papel nes guerres yugoslaves: Radovan Karadžić y Ratko Mladić, apurríos en 2008 y 2011 respeutivamente y que aniaben dafurtu nel país.
Xeografía
Xeografía política
Serbia tien una estensión de 88.361 km² de los que 10.887 correspuenden a Kosovu, que s'afaya autogobernáu y en disputa, poro, el territoriu baxo alministración serbia ye de 77.474 km².
El ríu Danubiu fai de llende natural nun gran tramu con Rumanía y n'otro con Croacia, asina como'l Sava y el Drina (ésti per 150 km) con Bosnia y Herzegovina.
La provincia de Vojvodina, qu'ocupa'l terciu norte del país, afáyase dafechu dientro del llanu panónicu centroeuropéu. L'estremu más oriental de Serbia espárdese pol llanu de Valaquia. La llende noreste del país ta determinada pola cordal de los Cárpatos, qu'ataviesen el conxuntu d'Europa Central. Los Cárpatos del Sur xúntense colos Montes Balcanes nel sureste del país, siguiendo'l calce del ríu Gran Morava, d'unos 500 km de llargo (parcialmente navegables). Pel sur la cordal de los Balcanes alcuéntrase colos cuetos Ródope. Los Alpes Dináricos de Serbia siguen, en direición este-suroeste, el cursu del ríu Drina (350 km navegables namái por embarcaciones pequeñes), con vistes a los cuetos Dináricos de la oriella opuesta, en Bosnia y Herzegovina. Los Montes Šar de Kosovu formen la llende con Albania, y tienen los cuetos más altos del país, el Đeravica (2.656 m.), Peskovi (2.651 m) y Bistra (2.609 m.). Fuera de Kosovu les mayores elevaciones son el Midžor (2.168 m.) y el Dupljak (2.032 m.) nos Balcanes y el Cuetu Pančić (2.017 m.) nos Alpes Dináricos.
Anque'l país nun tien costa, hai alredor de 2.000 km navegables en ríos y canales, ameciendo Serbia col norte y oeste d'Europa (al traviés de la Canal Rin-Menu-Danubiu), con Europa del Este (vía Tisza, Timiș, Begej, Danubiu y les rutes del mar Negru) y col sur d'Europa (al traviés del ríu Sava). Dos de les mayores ciudaes de Serbia, Belgráu y Novi Sad, son los cimeros puertos fluviales del Danubiu.
El 27% del territoriu serbiu ta añubríu por viesques. En 2010, según lo albidrao, los parques nacionales y reserves naturales ocuparán un 10% del territoriu total del país. Serbia correspondíase nun entamu col bioma viesca templada de frondoses. La WWF axebra'l país en cuatro ecorrexones:
Los ríos de Serbia pertenecen a les cuenques del Mar Negru, Adriáticu y Exéu, y nun hai grandes llagos nel so territoriu anque sí dalgunos banzaos, como'l Banzáu de Đerdap y llagos artificiales como'l Vlasina y el Ledinci. El país nun tien salida al mar.
Hidrográficamente Serbia encadármase a lo llargo de dos exes fluviales cimeros. El Danubiu fluye dende'l norte al este a lo llargo de 588 km. Dende l'apertura de la canal Rin-Meno-Danubiu en 1992, afayóse'l tráficu fluvial de Rotterdam al mar Negru, afitando la importancia de la fastera serbia, na que s'anició una rede de canales de más de 600 km, amestando colos ríos Sava y Tisza. L'otru exe cimeru nel que s'enconta'l sistema fluvial ye'l ríu Morava, que dibuxa la so cuenca de norte a sur del país, atravesando dalgunes de les sos ciudaes cimeres, lo que lu fai estratéxicamente importante.
Los diez ríos de mayor llonxitú qu'atraviesen territoriu serbiu son los siguientes:
El clima serbiu camuda ente un clima continental nel norte, con iviernos fríos y branos calecíos y llentos con precipitaciones bien distribuyíes, y un clima más adriáticu nel sur, con branos calecíos y secos y serondes y iviernos relativamente fríos con bones nevaes nel interior. Les diferencies d'altitú, lo averáu del mar Adriáticu y les grandes cuenques fluviales, asina como la so esposición a los vientos marquen les diferencies climátiques. Vojvodina tien un clima continental típicu, con mases d'aire del norte y oeste d'Europa qu'alterien el so perfil climáticu. El sur y suroeste de Serbia tán influenciaos pol Clima mediterraneu. Sicasí, los Alpes Dináricos y otres cordales contribúin al enfriamientu de la mayoría de les mases d'aire caliente. Los iviernos son duros na rexón de Sandžak, per aciu de los montes qu'arodeian la meseta.
La temperatura media añal del aire na dómina 1961-1990 nel llugar con una altitú d'hasta 300 m. foi de 10,9 °C. Los llugares con una altitú d'ente 300 y 500 m. tuvieron una temperatura media añal d'alredor de 10 °C y con más de 1000 m. d'altitú en tornu a 6 °C. La menor temperatura rexistrada en Serbia foi -39,5 °C (13 de xineru de 1985, Karajukića Bunari, en Pešter), y la más alta de 44,9 °C (24 de xunetu de 2007, Smedervska Palanka).
Pero la mayor bayura faunística de Serbia ye la ornitolóxica. La rexón balcánica supón ún de los llugares d'observancia d'aves más importantes d'Europa. Hai 379 especies catalogaes, cinco d'elles protexíes: l'águila imperial, la gran avutarda, el patu xabaz de Madagascar, el cernícalu primilla y el crex crex. Munches d'estes aves atopen nel país un hábitat afayadizu pal aniciu en branu, mientres qu'otres lleguen dende'l norte n'iviernu. Ente les aves de cría hai 103 que son camentaes d'interés pol Conseyu Européu de Conservación. Serbia tien una importante proporción de les poblaciones europées d'aves como'l falcón sacre, l'avetorrillu, la garza imperial, l'autillu, el picu medianu y el picu siriu.
Flora
Magar ser un país relativamente pequeñu, hai en Serbia un númberu anormalmente grande d'especies, dalgunes d'elles endémiques. Camiéntense hábitats cimeros los llugares d'altu monte, viesca de coníferes, viesca somediterránea, vexetación mediterránea de monte, estepa y estepa con viesca.
Ente Serbia y Montenegru abelluguen 4.300 especies de plantes, lo que supón el 2% del total mundial, 400 d'elles endémiques. Ente éstes, encalquen dos variedaes de pinu, el munika y el molika, y una d'abetu, l'omorika, descubierta nel sieglu XX. Munches de les plantes montesines más abondantes son el carbayu, el negrillu, l'arce, la nogal, la castañal, el fresnu, el salgueru y el teyu.
Ecoloxía
La proteición de la natura ye supervisada pola Axencia de Proteición de la Natura de la República de Serbia (SEPA), una estaya del Ministeriu de Ciencia y Proteición de la Natura. Según los datos de la mesma, los bombardeos de la OTAN de 1999 foron dañibles pa cola natura serbia, con dellos miles de tonelaes productos químicos tóxicos que s'alcontraben almacenaos en fábriques y foron vertíos al suelu, l'atmósfera y les cuenques hidrográfiques, afeutando a los seres humanos y la fauna.
El reciclaxe ye una actividá que tovía principia nel país, con solo'l 15% de los refugos tornaos pa la so reutilización, anque'l Ministeriu de Ciencia y Proteición de la Natura trabaya pa meyorar la situación. En mayu de 2002 anicióse l'Axencia Serbia d'Eficiencia Enerxética (SCAE), una organización nacional ensin fines de lucru, que desendolca y propón programes y midíes, y coordina y afala actividaes empobinaes a llograr un usu racional y d'aforru d'enerxía, asina como l'aumentu de la eficiencia del usu de la enerxía en toles estayes del consumu. El país puxa tamién pa qu'haya un mayor emplegu de les enerxíes renovables, desendolcando un parque eólicu de 20 MW en Belo Blato, como parte d'un plan de desenrollu que quier algamar los 300 MW.
Cadarma alministrativa
Oficialmente, la República de Serbia, ta formada pola rexón histórica de Serbia (anguaño conocida como Serbia Central) y les provincies autónomes de Vojvodina (Аутономна Покрајина Војводина / Autonomna Pokrajina Vojvodina en serbiu), al norte, y Kosovu y Metohija (Косово и Метохија / Kosovu i Metohija), al sur. Ta axebrada alministrativamente en 29 distritos (Округ / Okrug en serbiu) y la Ciudá de Belgráu.
NOTA: (*) Esta ye la división alministrativa oficial de la República de Serbia. Los distritos de la Provincia de Kosovu y Metohija: Kosovu, Kosovu-Pomoravlje, Kosovu-Mitrovica, Peć y Prizren alcuéntranse alministraos pol autoproclamáu Gobiernu de Kosovu, con una nueva organización alministrativa y baxo disputa internacional. (Ver Divisiones alministratives de Kosovu).
Fonte: Los datos correspuenden al censu fechu en 2002 pola Oficina d'Estadístiques de la República de Serbia.
Tamién se fizo oficial l'escudu del Reinu de Serbia, col águila bicéfala, la cruz de Serbia y la corona real. Al recuperase esti antiguu escudu, decidióse caltener tolos sos elementos, magar nun se restauró la monarquía. L'escudu tien dos versiones, dambes oficiales, la yá citada, y otra más grande con un mantu real en púrpura qu'añubre l'anterior.
Himnu
L'himnu nacional de Serbia según l'Artículu 7 de la Constitución ye Bože Pravde (Dios de la xusticia), que tamién foi himnu del Reinu de Serbia, escritu en 1872 como una composición teatral pero que per aciu de la so gran popularidá se tornó n'himnu del país. Llueu foi adoptáu por Serbia na so amestadura con Montenegro, n'agostu de 2004, anque l'himnu oficial de la federación yera Hej Sloveni.
Gobiernu
La forma de gobiernu de la República Serbia ye, dende la so dixebra de Montenegro en 2006, la república parllamentaria. El 30 d'ochobre de 2006 los ciudadanos aprobaron una nueva Constitución, que tenía l'envís de garantizar "el postéu de la democracia y del Estáu de drechu en Serbia". La constitución entró en vigor el 10 de payares de 2006.
El Poder executivu osténtenlu'l xefe del estáu, que ye'l Presidente, y el xefe del gobiernu, que ye'l Primer Ministru. El cargu de Presidente, qu'avaga 5 años, decídese per aciu de referendu, ente que'l Primer Ministru lu elixe l'Asamblea Nacional.
Na fin de 2009 la situación de Kosovu calteníase nes mesmes condiciones: nun ye un estáu reconocío pola ONX y sigue siendo de iure una provincia serbia, anque de facto el gobiernu serbiu nun tien autoridá denguna sobro'l llugar, que ye alministráu políticamente pol Gobiernu de Kosovu, y militarmente pol continxente internacional KFOR, encargáu de pacificar el territoriu. Sicasí, según la ONX, la situación nel llugar sigue siendo de tensión y inseguridá.
Fuercies armaes
Les Fuercies Armaes tán subordinaes al Ministeriu de Defensa y tán dixebraes n'Exércitu de Tierra, Fuercia Aérea y Comandos de Formación. Como país ensin costa, Serbia nun tien Armada, anque opera una flotilla de ríos como serviciu independiente. Constitucionalmente'l comandante de les Fuercies Armaes ye'l Presidente de Serbia.
Les guerres y crisis de la década de los noventa aprobeció bultablemente l'exércitu, que dende entós sufrió la falta de financiación y baxes tases d'alistamientu. En 2006, cuando se dixebraron Serbia y Montenegro, les fuercies armaes de la federación contaben con 65.700 efectivos, ente qu'en 2009'l so númberu amenorgara a 30.000. Los gastos militares mermaron del 5% del PIB na fin de 1990, a un 2,1% en 2009. El gobiernu tien albidraes fondes reformes y la profesionalización dafechu, pero la falta de recursos fizo más sele'l procesu. El serviciu militar de 6 meses sigue siendo obligaroriu pero un gran númberu de reclutes s'acueyen a la oxeción de conciencia, pudiendo servir 9 meses n'emprestaciones sociales.
Asinamesmu, mentó'l so inclín d'inxerise na Xunión Europea. Serbia acometió'l pasu previu pa solicitar la so adhesión, l'Alcuerdu d'Estabilización y Asociación (SAA) en 2007. Entós recibió'l vetu d'Holanda, que se negó a la firma, poniendo como condición l'aportadura al Tribunal Penal Internacional pa la ex-Yugoslavia, por parte de les autoridaes serbies, de criminales de guerra de les Guerres yugoslaves, que presuntamente s'ancultaben en territoriu serbiu. La firma del alcuerdu fízose, a la fin, el 29 d'abril de 2008 en Bruxeles. El gobiernu serbiu comprometióse a acomuñar col tribunal, y, nesti marcu, asocedió la prindada y aportadura de Stojan Župljanin y, sobro too, de Radovan Karadžić en xunu de 2008, ún de los afuxíos más esqueraos pola xusticia internacional. Magar esta collaboración, L'Haya siguió reclamando a Belgráu la prindada de Goran Hadžić y Ratko Mladić, los caberos prófugos del tribunal, que se camentaba s'ancultaben en Serbia. Sicasí, en payares de 2009 el Ministru serbio d'Asuntos Esteriores, Vuk Jeremić, afirmó que Serbia presentaría la so candidatura d'accesu a la XE enantes de fin d'añu, y el 22 d'avientu de 2009, el presidente Boris Tadić presentó oficialmente la solicitú d'ingresu del país na xunión. Tadić marcó amás un añu, 2014, como oxetivu inicial d'ingresu, anque'l comisariu européu Olli Rehn alvirtió que'l plazu podría allargase hasta los diez años.
La candidatura cumplió con una de les sos cimeres condiciones cuando'l presidente serbiu dio anuncia, el 26 de mayu de 2011, de la prindada de Ratko Mladić y el so procesu d'estradición a L'Haya. El 20 de xunetu, cumplió tamién cola prindada de Goran Hadžić.
Demografía
Los datos de población de Serbia camuden abondo per aciu de los postreros acontecimientos asocedíos na antigua Yugoslavia, y asoleyen un bultable censu de población flotante aniciada, sobro too, por refuxaos d'otres ex-repúbliques que s'aballaron a territoriu serbiu y nun consten en dengún censu. Demientres la Guerra de Kosovu hubo un argayu de refuxaos serbios (denunciada por ACNUR) que dexaron el territoriu kosovar y aniaron en Serbia. Estos refuxaos (camiéntase que 200.000, anque'l gobiernu serbiu cuida que son munchos más) nun aprucen en dengún censu, ya que'l postrer censu oficial foi fechu en 2002, y nel mesmu nun s'incluyeron datos de Kosovu. El siguiente será fechu en 2010.
Según les fontes, el númberu de desplazaos y refuxaos en territoriu serbiu cimbria ente los 350.000 y los 800.000. El Comisionáu Serbiu pa Refuxaos, a comuña con ACNUR, anició un censu según el cual el 63% d'esti collectivu procedía de los llugares serbios de Krajina y Eslavonia, en Croacia, y el 36% de l'anguaño Federación de Bosnia y Herzegovina. Estes persones viven en campos de refuxaos espardíos pol pais, y en dalgunos casos, con familiares.
Según los datos del postrer censu, la población de Serbia yera la siguiente (2002):
Serbia Central: 5.466.009 habitantes.
Vojvodina: 2.031.992 habitantes.
República de Serbia (ensin Kosovu): 7.498.001 habitantes
Según los datos del The World Factbook publicáu pola CIA en 2009, los datos relativos a Serbia y Kosovu son los siguientes (estimaciones de 2009):
República de Serbia (ensin Kosovu): 7.379.339 habitantes
Kosovu: 1.804.838 habitantes
Serbia + Kosovu: 9.184.177 habitantes
Una estimación de Brad Travel Guides aporta a Serbia (incluyendo a Kosovu) 10.150.265 habitantes en 2007.
Por edaes, el 15,4% de la población tien ente 0 y 14 años, el 67,8% ente 15 y 64 y el 16,8% tienen 65 años o más
Además, según estimaciones, hai cuasi 2 millones de serbios n'otres antigües repúbliques yugoslaves (1,7 millones d'ellos en Bosnia y Herzegovina. El 32% de la población total de Montenegru (620.145 habitantes) declárense serbios.
Ciudaes más habitaes
Según los datos del censu de 2002, les 20 ciudaes más habitaes de Serbia, ensin incluir Kosovu, son les siguientes (población del conceyu):
Serbia ye un estáu multiconfesional. La relixón mayoritaria del país (ensin incluir Kosovu) ye la Ortodoxa serbia, profesada por un 85% de los sos habitantes. Anque afitada en 1219, la Ilesia ortodoxa serbia foi reconocida en 1922 pol Patriarcáu Ecuménicu de Constantinopla. La so cimera autoridá ye'l Patriarca de Serbia, col títulu completu d'Arzobispu de Peć, Metropolita de Belgráu y Karlovci, y Patriarca de los serbios. El cargu ta ocupáu, dende ochobre de 2010, por Ireneu I, que sustituyó al fináu Pablu II.
Aparte de los ortodoxos, esiste un 5,5% de católicos, un 1,1% de protestantes, un 3,2% de musulmánes y un 5,2% d'ateos, de relixón desconocida y otres. Les minoríes eslovaca y alemana de Vojvodina son les que profesen el protestantismu, mientres l'islam ye la relixón de les minoríes bosnia y albanesa. En Kosovu, aproximadamente'l 90% de la población ye musulmana.
Llingua
La llingua oficial del país ye'l serbiu, que ye faláu pol 88,3% de la población. Un 3,8% fala húngaru y el 1,8% romanín. En Vojvodina son cooficiales el rumanu, húngaru, eslovacu, ucraín y croata. Estos datos nun inclúin Kosovu, onde son cooficiales el serbiu y l'albanés, que ye faláu por un 90% de la población.
La moneda oficial de Serbia ye'l Dinar serbiu (código ISO: RSD), que se dixebra en 100 para y que foi adoptáu en 2003 pa sustituir al Dinar yugoslavu. La so cotización, en febreru de 2011 ye de 1€ = 103,2 RSD.
El Bancu Central del país ye'l Bancu Nacional de Serbia, siendo les sos funciones el determín y aplicación de la política monetaria, remanar les reserves de divises, la emisión de billetes y monedes, y el caltenimientuo de los sistemes financieros.
De magar 2002 en Kosovu úsase l'euru como moneda oficial, declarada por UNMIK.
Datos económicos
Con una PPA pa 2008 camentada en 79.662 millones de dólares, y una renta per cápita de 10.792 $, la economía serbia ye considerada pol Bancu Mundial d'un nivel mediu-altu. La IED (Inversión Foriata Direuta) en 2006 foi de 5.850 millones de dólares. La IED en 2007 amenorgó a 4.200 millones, mientres que'l PIB real per cápita s'albidraba qu'algamara los 6.781 $ en 2009. La tasa de crecimientu del PIB amosó un aumentu del 6,3% en 2005 y un 5,8% en 2006, algamando'l 7,5% en 2007 y el 8,7% en 2008, siendo asina la economía de más rápidu medru na rexón. Según datos d'Eurostat, el PIB serbiu per cápita asitióse nel 37% de la media de la Xunión Europea en 2008.
Al entamu de la transición económica, en 1989, el gobiernu yugoslavu columbró unes perspectives económiques favoratibles. Pero les sanciones económiques de 1992 a 1995 asina como los daños sufríos pola industria durante la guerra de Kosovu estragaron la economía serbia. Los daños causaos polos bombardeos albidráronse en más de 30.000 millones de dólares y l'aniciu industrial cayó un 70%. Les pérdides del mercáu de l'antigua Yugoslavia y del COMECON tamién tuvieron un impautu fatal sobro les esportaciones.
Tres el derrocamientu del ex-presidente federal yugoslavuSlobodan Milošević n'ochobre de 2000, el país esperimentó un mayor medru económicu, y avió la so inxeridura na Xunión Europea, el so sociu comercial más importante.
La recuperación de la economía tovía s'enfrenta a munchos problemes, ente ellos asítiense como los más importantes un desemplegu del 16-18%, l'altu déficit de la balanza comercial (esportaciones: 8.800 millones de dólares, importaciones: 18.300) y una bultable deuda esterna de 26.240 millones de $ (la deuda pública algamó en 2007 el 37% del PIB). Les previsiones del gobiernu esperen dalgún puxu económicu importante y mayores tases de medru nos próximos años, siguiendo na llinia ascendente de los trés postreros, que promediaron un 6,6%.
Amás del so alcuerdu de llibre comerciu cola XE como miembru asociáu, Serbia ye l'únicu país européu fuera de l'antigua Xunión Soviética que tien alcuerdos de llibre comerciu cola Federación de Rusia y, más recientemente, tamién con Bielorrusia. Amás d'estos favoratibles alcuerdos económicos, el gobiernu tien albidrao soscribir importantes alcuerdos con Turquía ya Irán. D'estamiente Serbia cuida aniciar una economía empobinada a la esportación.
Albídrase que les inversiones foriates nel país medren per aciu de la so política fiscal, empobinada a favorecer l'afitamientu de compañías de fuera y a la captación de capitales. Asina, en 2009, el Fondu Monetariu Internacional y el Bancu Mundial alcordaron la concesión d'empréstamos de 402,5 y 34,9 millones d'euros, respeutivamente, p'aguyar la so economía. La inversión foriata en Serbia foi de 1.596 millones d'euros en 2008, de los que se vieron mui beneficiaos la estaya financiera (47%), inmobiliaria (22,4%), industria de tresformación (21,4%) y comerciu (15,5%). Los países que fixeron más inversión foron Holanda, Italia, Austria, Croacia, Suiza, Eslovenia, Alemaña y Francia.
Industria
Dos actividaes industriales importantes del país son les venceyaes cola minería y l'aniciu d'enerxía lléctrica. Serbia tien abondantes recursos minerales, qu'incluin mines de carbón, plomu, cobre, zinc, plata y oru. L'aniciu lléctricu afítase nes numberoses centrales hidrolléctriques nel cursu de los ríos Danubiu, Drina, Vlasina y Lim, asina como nes centrales térmiques, asitiándose les cimeres n'Obrenovac, Kostolac y Obilic. En 2004, l'aniciu d'enerxía lléctrica foi de 33,87 billones de kWh. Asina y too, el país sigue teniendo un importante déficit lléctricu, y vese obligao a importar gran parte de la llectricidá que consume. Poro, el gobiernu tien espresao la necesidá d'aniciar nueves centrales lléctriques.
Tamién tienen importancia la industria alimentaria y la testil, amás de les empobinaes al procesamientu de metales y l'aniciu d'automóviles. Hai tamién factoríes d'aniciu de maquinaria agrícola, llectrodomésticos, productos petroquímicos y productos farmacéuticos. La industria agrícola tien recibío un emburrie importante col afitamientu de factoríes d'aniciu de fertilizantes minerales.
Según datos del gobiernu serbiu, 1.305.426 persones (el 17,3% de la población total) dedíquense a llabores agrícoles o ganaderes, una estaya de población que ta avieyando rápido. Por actividá, un 43% d'éstos dedícase a la cría de ganáu, el 42% a cultivos estensivos, el 12% al aniciu de frutes y vinu y el 3% a otros cultivos.
L'aniciu agrícola ta dominao pol maíz (6.158.000 t/añu), remolacha de zucre (2.300.000 t/a), alfalfa (1.070.000 t/a), pataques (844.000 t/a) y xirasoles (454.000 t/a). Amás Serbia anicia cerca d'un terciu de les frambueses del mercáu mundial y ye'l cimeru esportador de fruta xelada.
El 89% de los fogagares en Serbia dispón de telefonía fixa y el númberu d'usuarios de teléfonos móviles supera al númberu de la población del propiu país nun 30%, ya qu'esisten 9,61 millones d'usuarios. Por empreses, Telekom Srbija tien 5,65 millones d'usuarios, Telenos 3,1 millones y Vip mobile el restu. El 46,8% de los fogares disponen d'ordenador, el 27% usa Internet (2,93 millones d'usuarios) y el 42% tienen televisión per cable, lo qu'asitia al país por delantre de dalgunos Estaos miembros de la XE.
Históricamente Serbia, y particularmente'l valle del Morava, foi considerada fastera de pasu ente Oriente y Occidente, lo que tamién tien condicionao la so turbulente historia. La ruta del valle del Morava, qu'evita les rexones montañoses, ye la manera más fácil de viaxar per tierra dende la Europa continental a Grecia y Asia Menor.
Esta fastera foi pionera nos Balcanes nel afitamientu del ferrocarril: en 1858 el primer tren llegó a Vršac, entós Austria-Hungría. En 1884, completóse l'enllaz ente Belgráu y Niš. La empresa pública Ferrocarriles de Serbia encárgase de los enllazos ferroviarios en tol país, que suponen 3.808 km de vía férrea, un terciu de la cual ye electrificada. Les cifres de pasaxeros de los ferrocarriles serbios foron de 7.234.000 en 2003, 7.569.000 en 2004 6.492.000 en 2005 y 6.445.000 en 2006.
Serbia tamién ta asucada por una bultable rede de carreteres, 42.692 km d'esfaltu y 24.860 km d'hormigón. Les rutes europees E65, E70, E75 y E80, asina como la E662, E761, E762, E763, E771 y E851 pasen al traviés del país. La E70, al oeste de Belgráu y la mayor parte de la E75, son carreteres modernes y en bon estáu. Asina y too, l'estáu de les carreteres serbies ye malu, polo qu'esiste un plan encesu cola fin de la so renovación. En 2007, en Serbia esistíen matriculaos 1.476.642 automóviles, 24.897 motocicletes, 8.887 autobuses, 129.877 camiones, 25.802 vehículos de tresponrte especial, 127.263 tractores y 26.389 trailers.
Fluvial
El ríu Danubiu, l'amecedura d'Europa central col Mar Negru, fluye al traviés de Serbia. Tamién ye accesible'l Mar del Norte al traviés de la Canal Rin-Menu-Danubiu. El ríu Tisza ufre una amecedura con Europa del Este, mientres que'l ríu Sava coneuta al oeste con otres ex-repúbliques yugoslaves, cerca del Mar Adriáticu. Asina y too, el tresporte fluvial en Serbia aprovéchase namás nun 5% en rellación con otres formes de tresporte. Poro, el gobiernu serbiu alcordó en 2009 un ambiciosu plan pa aniciar esta triba de tresporte, con una nueva llei de navegación y la firma d'importantes alcuerdos con otros países.
El númberu de pasaxeros qu'utilizaron l'avión como preseo de tresporte nel país foi de 1.615.000 en 2003, 1.814.000 en 2004, 1.824.000 en 2005 y 1.328.000 en 2006. El tresporte de mercancíes, sicasí, enantó bultablemente: 7.417 T en 2003, 9.898 en 2004, 8.889 en 2005 y 9.034 en 2006.
La ufierta turística de Serbia dixébrase ente'l turismu urbanu, afitáu nes grandes ciudaes de Belgráu, Novi Sad y Niš, y el venceyáu con fasteres rurales (sobremanera los sos monesterios) y natura (árees montañoses de Zlatibor, Kopaonik, y Tara). En 2007 visitaron Serbia 2,2 millones de turistes, con una xuba del 15% respective de 2006.
Novi Sad: La ciudá de la cultura, con edificios históricos como'l Ayuntamientu, el Palaciu del Obispu, la Catedral Ortodoxa y la Fortaleza de Petrovaradin. El Parque Nacional de Fruška Gora tamién ta na so redolada.
Niš: Cruce de caminos europeo, los sos monumentos más representativos son la su fortaleza y el monumentu a la lliberación. Na redolada afáyense'l balneariu Nis Spa Center y los espacios naturales del cañón de Sicevo Gorge, la reserva de Jelasnik Gorge y la cueva Cerjanska.
Les tres cimeres árees montañoses (y les más visitaes) de Serbia son los montes de Zlatibor, Kopaonik y Tara. Kopaonik ye'l centru ivernizu más importante del país, y el de meyores infraestructures pa la práutica del esquí. Zlatibor, asitiada nel suroeste, tien tamién una bultable estación d'esquí, y Tara encalca polos sos paisaxes bien acuchaos, anque tamién tien instalaciones d'esquí y importantes infraestructures hoteleres.
Otros
Ente les fasteres más visitaes hai qu'incluyir les formaciones volcániques de Đavolja varoš, les pelegrinaciones per tol país, y los cruceros a lo llargo de los ríos Danubiu, Sava y Tisza. Ente los festivales más importantes encalquen el Festival EXIT en Novi Sad (emponderáu meyor festival musical d'Europa nos UK Festival Awards del Reinu Xuníu en 2007) y el Festival de la trompeta de Guča.
Tamién hai bien de balnearios, siendo ún de los cimeros Vrnjacka Banja. Otros centros termales d'importancia son Soko Banja y Niska Banja.
La so situación xeográfica, nes llindes d'Oriente y Occidente, y les sos socesives invasiones por parte d'estremaos imperios, orixinaron fuertes contrastes ente les estremaes rexones de Serbia: el norte ta más venceyao a Europa Occidental y el sur agambándose hacia los Balcanes y el Mar Mediterraneu.
Pesia estes influencies, la identidá serbia considérase sólida abondo, siendo descrita como "el más occidentalizáu de los pueblos ortodoxos orientales, tanto social como culturalmente" pola Enciclopedia d'Historia Universal (2001).
Los monesterios de Serbia, aniciaos cuasi toos durante la Edá Media, son una de les más valioses y visibles güelgues de l'asociación medieval de Serbia con Bizanciu y el mundu ortodoxu, pero tamién col románicu d'Europa Occidental, cola que Serbia tuvo arreyos na dómina medieval, al traviés de matrimonios ente monarques. Serbia tien cuatro llugares desinaos como Patrimoniu de la Humanidá pola UNESCO.
El muséu más importante del país ye'l Muséu Nacional, fundáu en 1844, qu'atecha una coleición de más de 400.000 oxetos (incluyendo más de 5.600 pintures y 8.400 dibuxos y grabaos), munchos consideraos obres maestres. Dispón de'estayes d'arqueoloxía, arte medieval, arte postmedieval y modernu y numismática.
La poesía épica serbia tuvo un encalcáu papel na tresmisión a estremaes xeneracionies de fechos bélicos históricos como la Batalla de Kosovu (1389), que se tornó en too un símbolu pa los ideales serbios.
La figura que más encalcó na música serbia contemporánea ye Goran Bregović, con una singular amecedura de ritmos modernos con xeitos populares de los Balcanes. Tamién algamó cierta fama la cantante Marija Šerifović, tras afitar la victoria pa Serbia nel Festival del Cantar d'Eurovisión 2007.
El BITEF, Festival Internacional de Teatru de Belgráu, ye ún de los festivales de teatru más antiguos del mundu. Fundáu en 1967, cerniose pos amosar siempres les postreres tendencies, tornándose nún de los cinco festivales europeos más importantes.
La educación en Serbia ta regulada pol Ministeriu d'Educación. Esta entama nos centros preescolinos y continúa cola educación primaria. Los neños ingresen nes escueles primaries (en serbiu: Osnovna škola) a la edá de siete años y asitien ellí durante ocho años (dómina obligaroria). La educación secundaria puede seguise, dependiendo de les calificaciones obteníes, nos institutos d'Educación Secundaria (gimnazija, cuatro años), nos Colexos profesionales (stručna škola, cuatro años) o en Formación Profesional (zanatska škola, trés años). L'acesu a la Universidá faise sobre los resultaos de la educación secundaria y una preba d'accesu.
La Universidá de Belgráu ye la más antigua y importante de Serbia. Afitada en 1808, tien 31 facultaes, y dende la so fundación, cúidase que formó a 330.000 llicenciaos. Otres universidaes con un importante númberu de facultaes y alumnos son les de Novi Sad (fundada en 1960), Kragujevac (fundada en 1976) y Niš (1965)
Gastronomía
La gastronomía de Serbia, allugada na llamada cocina balcánica, tien la influencia direuta de la cocina mediterránea, sobre manera la cocina griega, búlgara, turca y húngara, lo que-y aporta un calter heteroxéneu, formáu por una remestura d'estremaes tradiciones. Encalca pola variedá de les sos salses y aromes, asina como la diversidá de los sos postres.
La base de la ufierta gastronómica turística constitúila la carne a la parriya, amás d'estremaos platos de verdures. Los platos más tradicionales del país son:
Magar Serbia ye considerad la socesora deportiva de les selleiciones yugoslaves, la so participación axebrada en competiciones deportives oficiales nun se produz hasta xunu de 2006, cuando s'afita'l desaniciu del estáu formáu por Serbia y Montenegru, y la so proclamación como estáu soberanu. Entós Serbia a ocupó'l llugar del antiguu estáu nel Comité Olímpicu Internacional, que reconoció a Montenegro como nuevu miembru nel so conceyu de Guatemala de xunetu de 2007.
Los deportes más afamaos y con mayor númberu de siguidores nel país son el fútbol, el baloncestu y el balonmano.
El campeonatu de lliga serbiu, la Superlliga Serbia ye la competición cimera por equipos del país. El campeón la dómina 2009/10 foi'l FK Partizan, per delantre del Estrella Bermeya de Belgráu, l'equipu más llauriáu del país. Dambos protagonicen el Derby Eternu de Belgráu, el clásicu más afamáu del fútbol serbiu.
La lliga serbia de baloncestu, la Naša Sinalko Liga, ye la cimera competición de clubes de Serbia. El vixente campeón ye'l KK Partizan de Belgráu, que se proclamó campeón por 8ª vegada consecutiva, per delantre del Estrella Bermeya, la dómina 2008/09.
Place in Jerusalem, IsraelYish'iYish'iCoordinates: 31°45′3″N 34°58′0″E / 31.75083°N 34.96667°E / 31.75083; 34.96667CountryIsraelDistrictJerusalemCouncilMateh YehudaAffiliationHapoel HaMizrachiFounded12 July 1950Founded byYemenite JewsPopulation (2021)[1]857 Yish'i (Hebrew: יִשְׁעִי, lit. 'My Salvation') is a moshav in central Israel. Located near Beit Shemesh, it falls under the jurisdiction of Mateh Yehuda Regional Counci...
Cari artikel bahasa Cari berdasarkan kode ISO 639 (Uji coba) Kolom pencarian ini hanya didukung oleh beberapa antarmuka Halaman bahasa acak Bahasa Yunani Koine YahudiPapirus 46 adalah salah satu naskah Perjanjian Baru tertua yang masih ada dalam bahasa Yunani, ditulis di atas papirus, kemungkinan ditulis antara tahun 175 dan 225 WilayahTimur TengahEraabad ke-2 SM hingga ke-7 M[1] Rumpun bahasaIndo-Eropa HelenikYunaniYunani Attika–IoniaYunani KoineYunani Koine Yahudi Sist...
Yang MuliaGeorges de Jonghe d'ArdoyeM.E.P.Mgr. Georges de Jonghe d'Ardoye (kiri) bersama dengan Presiden Indonesia, Soekarno, dan Mgr. Albertus SoegijapranataGerejaGereja Katolik RomaTakhtaMisthiaPenunjukan17 Oktober 1938Masa jabatan berakhir27 Agustus 1961PenerusRené Graffin, C.S.Sp.ImamatTahbisan imam21 Juni 1910Tahbisan uskup17 September 1933Informasi pribadiNama lahirGeorges-Marie-Joseph-Hubert-Ghislain de Jonghe d'ArdoyeLahir(1887-04-23)23 April 1887 Saint-Gilles, Brussel, BelgiaWafat27...
Topik artikel ini mungkin tidak memenuhi kriteria kelayakan umum. Harap penuhi kelayakan artikel dengan: menyertakan sumber-sumber tepercaya yang independen terhadap subjek dan sebaiknya hindari sumber-sumber trivial. Jika tidak dipenuhi, artikel ini harus digabungkan, dialihkan ke cakupan yang lebih luas, atau dihapus oleh Pengurus.Cari sumber: Dian Sandi Utama – berita · surat kabar · buku · cendekiawan · JSTOR (Pelajari cara dan kapan saatnya untuk ...
Not to be confused with Lompret, Belgium. Commune in Hauts-de-France, FranceLompretCommuneThe town hall in Lompret Coat of armsLocation of Lompret LompretShow map of FranceLompretShow map of Hauts-de-FranceCoordinates: 50°40′10″N 2°59′24″E / 50.6694°N 2.99°E / 50.6694; 2.99CountryFranceRegionHauts-de-FranceDepartmentNordArrondissementLilleCantonLambersartIntercommunalityMétropole Européenne de LilleGovernment • Mayor (2020–2026) Hélèn...
Procedure of preserving food in brine or vinegar This article is about the food preparation method. For the food created using this method commonly called pickles in the United States and Canada, see pickled cucumber. For the treatment of metallic surfaces, see Pickling (metal). A jar of pickled cucumbers (front) and a jar of pickled onions (back) Pickling is the process of preserving or extending the shelf life of food by either anaerobic fermentation in brine or immersion in vinegar. The pi...
FastlaneLogo FastlaneInformasiPromotorWWEMerekRaw (2017-sekarang)Acara perdanaFastlane (2015) Fastlane adalah sebuah acara bayar-per-tayang dan acara WWE Network yang digelar setiap tahun oleh WWE, sebuah promotor yang bermarkas di Connecticut, dan disiarkan secara langsung serta tersedia melalui tayangan berbayar (PPV) dan WWE Network. Acara ini pertama kali digelar pada tahun 2015; menggantikan Elimination Chamber untuk slot bulan Februari dari kalender bayar-per-tayang WWE. Nama dari acara...
This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Nanchang CJ-6 – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (October 2019) (Learn how and when to remove this message) CJ-6 A Nanchang CJ-6A Role Basic TrainerType of aircraft Manufacturer Nanchang Aircraft Factory (Hongdu) First flight August 27, 1958 Introduc...
Political party in Greece KKE redirects here. For other uses, see KKE (disambiguation). Communist Party of Greece Κομμουνιστικό Κόμμα ΕλλάδαςAbbreviationKKEGeneral SecretaryDimitris KoutsoumpasFoundersDemosthenes LigdopoulosStamatis KokkinosMichael SiderisNikos DemetratosNikos GianniosAvraam BenaroyaMichael OikonomouSpyros Komiotis Giorgos PispinisAristos Arvanitis[1]Founded17 November [O.S. 4 November] 1918 as SEKELegalised1974Headquarters14...
Правово́й обы́чай (обычное право) — исторически сложившийся источник права и правило поведения. Позже часто избирательно санкционировалось государством и включалось в его систему правовых норм. Обычное право представляет собой одно из древнейших явлений в истор�...
Fictional continent in Forgotten Realms Faerûn (/feɪˈruːn/) is a fictional continent and the primary setting of the Dungeons & Dragons world of Forgotten Realms. It is described in detail in several editions of the Forgotten Realms Campaign Setting (first published in 1987 by TSR, Inc.) with the most recent being the 5th edition from Wizards of the Coast,[1][2] and various locales and aspects are described in more depth in separate campaign setting books.[3] Ar...
Nigel StepneyNigel Stepney bersama Jean TodtTahun aktif1977-2007 Nigel Stepney (14 November 1958 – 2 Mei 2014) merupakan seorang mekanik Formula Satu asal Inggris. Stepney memulai karier di ajang F1 sebagai mekanik di tim Shadow pada 1977, dan kemudian ia pindah ke Lotus bersama Elio de Angelis, dan kemudian pindah lagi ke Benetton di pertengahan 1980-an. Pada era 1990-an ia bekerjasama dengan Michael Schumacher, Rory Byrne, dan Ross Brawn. Ia kemudian bergabung ke Ferra...
Polish Roman Catholic priest and martyr (1947–1984) BlessedJerzy PopiełuszkoMartyrBorn(1947-09-14)14 September 1947Okopy, near Suchowola, Republic of PolandDied19 October 1984(1984-10-19) (aged 37)Włocławek, Polish People's RepublicVenerated inRoman Catholic ChurchBeatified6 June 2010, Warsaw, Poland by Archbishop Angelo Amato on behalf of Pope Benedict XVIFeast19 October Jerzy Popiełuszko (Polish pronunciation: [ˈjɛʐɨ popʲɛˈwuʂkɔ] born Alfons Popiełuszko; 14...
Reservoir, natural lake in Dutchess County, New YorkWhaley LakeWhaley Lake near NY 292Whaley LakeLocationDutchess County, New YorkCoordinates41°33′30″N 73°39′45″W / 41.55833°N 73.66250°W / 41.55833; -73.66250Typereservoir, natural lakePrimary outflowsWhaley Lake StreamCatchment area3.7 square miles (9.6 km2)Basin countriesUnited StatesSurface area252 acres (102 ha)Surface elevation705 feet (215 m) Whaley Lake is located in the town of Pa...
Highway in California Generals HighwayGenerals Highway highlighted in greenRoute informationMaintained by U.S. Forest Service and NPSLength32.5 mi[1] (52.3 km)Major junctionsSouth end SR 198 in Sequoia National ParkNorth end SR 180 in Kings Canyon National Park LocationCountryUnited StatesStateCaliforniaCountiesTulare Highway system Forest Highway System State highways in California Interstate US State Scenic History Pre‑1964 Unconstructed Dele...
Ptolemaios XII memukul musuh dengan agda kerajaan. Relief pada pylon pertama di kuil di Edfu Ptolemaios Neos Dionysos Theos Philopator Theos Philadelphos (117–51 SM) (bahasa Yunani: Πτολεμαῖος Νέος Διόνυσος Θεός Φιλοπάτωρ Θεός Φιλάδελφος, (Ptolemaios Néos Diónusos Theós Philopátōr Theós Philádelphos), Dionisos Baru, Dicintai Ilahi Ayahnya, Dicintai Ilahi Saudaranya) adalah raja dari Dinasti Ptolemaik di Kerajaan Ptolemaik di Mesir...
.svg)
