Yarışma Avrupa Yayın Birliği ve AVROTROS, Nederlandse Publieke Omroep (NPO) ve Nederlandse Omroep Stichting'in (NOS) birlikte yürüttüğü organizasyonda yarı finalleri 18 ve 20 Mayıs'ta, finali ise 22 Mayıs 2021 tarihinde Rotterdam Ahoy'da gerçekleştirildi.[1] EBU, katılımcı ülkelerin şarkıcı ve şarkı tercihlerinde 2020 ve 2021 yarışmaları arasındaki devamlılık ve değişimleri görüştü ve birçok katılımcı ülke 2020'de seçtiği temsilcilerle devam etmeyi tercih etti.
Yarışmaya 39 ülke katıldı. Önceki yarışmada geri döneceğini açıklayan Bulgaristan ve Ukrayna en son katıldıkları 2018 yılından sonra geri dönme karar aldı. Ermenistan, Karadağ ve Macaristan yarışmadan çekilme kararı aldı. Belarus yarışma kurallarını ihlal eden bir şarkı gönderdiği için diskalifiye edildi.
Yarışmayı İtalya'yı temsil eden Måneskin grubu "Zitti e buoni" isimli İtalyanca şarkıyla kazandı.[2] Böylece İtalya 1964 ve 1990 yılındaki birinciliklerden sonra üçüncü birinciliğini elde etti. İtalya bu birinciliğiyle Almanya'nın 2010 yılındaki zaferinden sonra birincilik elde eden ilk "Büyük Beşli" ülkesi oldu. Ayrıca Måneskin, Finlandiya'nın 2006 yılındaki birinciliğinden sonra birincilik elde eden ilk müzik grubudur.
Yarışmayı Fransa ikinci, İsviçre üçüncü, İzlanda dördüncü ve Ukrayna beşinci olarak tamamladı. Böylece Fransa 1991 yılından ve İsviçre 1993 yılından itibaren yarışmadaki en iyi derecelerini elde etti. Ayrıca 1995 yılından beri ilk defa ilk üçe giren şarkıların hiçbiri İngilizce değildir.
Almanya, Birleşik Krallık, İspanya ve Hollanda halk oylamasından sıfır puan aldı. Ayrıca Birleşik Krallık jüri oylamasından da sıfır puan alarak yarışmayı 2003 yılından sonra bir kez daha sıfır puanla tamamladı.[3]
Ukrayna bu yıl da yarı finalleri geçerek ilk kez 2004 yılındaki yarışmadan itibaren uygulamaya konan yarı finallerde şimdiye kadar elenmeden finallere kalmayı başaran tek ülke olmuştur.
Rotterdam Ahoy, 2021 Eurovision Şarkı Yarışması'nın yapılacağı mekân
2021 yarışması, 2019 yarışması'nı kazanmasından dolayı Hollanda'nın Rotterdam şehrinde yapılacak. Açıklama 16 Mayıs 2020 tarihinde yapılan Eurovision: Europe Shine a Light programında yapıldı.
2020 Eurovision Şarkı Yarışması'nın ertelenmesinden sonra Avrupa Yayın Birliği, Hollandalı yayıncılar AVROTROS, NOS ve NPO ve 2020 yarışması'nın ev sahibi şehri Rotterdam ile birlikte 2021 yarışmasını düzenlemek için görüşmelere başladı.[4] 23 Nisan 2020 tarihinde Rotterdam belediye meclisi 2021 yarışması'nın yapılması €6.7 million bütçe ile onayı almıştır.[5][6] Rotterdam'ın yarışmaya ev sahipliği yapmak isteyip istemediği konusunda EBU'nun Nisan ayı sonlarına kadar bilgilendirilmesi gerektiği belirtilmişti. AVROTROS, NOS ve NPO'nun, Rotterdam'ın etkinliğe ev sahipliği yapmayı reddetmesi halinde bir alternatif bulmak için Mayıs 2020 ortasına kadar zaman verilmiştir.[7]
7 Mayıs 2020'de Hollandalı yetkililer, COVID-19 için bir aşı üretilinceye kadar ülkedeki tüm toplu toplantıları yasakladığını açıklamıştır.[8] Ev sahibi yayıncılar kararı ve etkinliği nasıl etkileyeceğini değerlendirdiklerini belirttiler.[9] 18 Eylül 2020 tarihinde EBU yarışma için pandeminin gelişimine göre dört senaryo belirlemiştir Buna göre A Senaryosu Klasik yarışma formatında yapılması, B Senaryosu Sosyal mesafe kuralığına uygun olarak formatın yapılması, C Senaryo seyahat yasakları dolayısıyla sadece katılımcıların katılımının gerçekleşeceği format ve D senaryosu ise katılımcıların bulunduğu ülkelerden performanslarını sergilemesi (Kasım'da yapılacak 2020 Eurovision Çocuk Şarkı Yarışması gibi) formatları belirlenmiştir.[10][11]
Diğer mekanlar
Yarışmacılar ve heyetlerinin yetkilendirilmiş basın ve hayranlar huzurunda sunulduğu "Turkuaz Halı" ve Açılış Töreni etkinlikleri 16 Mayıs 2021 tarihinde Rotterdam Limanı'nda gerçekleştirilecek.
Prodüksiyon
2021 Eurovision Şarkı Yarışması üç Hollandalı devlet yayıncısı Nederlandse Publieke Omroep (NPO), Nederlandse Omroep Stichting (NOS) ve AVROTROS tarafından ortaklaşa düzenlendi. Yayıncılar yarışmada farklı roller üstlenmiştir.[12] Sietse Bakker ve Astrid Dutrénit yarışmanın yapımcılığına getirilmiştir. Emilie Sickinghe ve Jessica Stam ise yapımcı yardımcılıkları görevine getirilmiştir.[13]
Ocak 2020'de Avrupa Yayın Birliği Jon Ola Sand'dan boşalan süpervizörlük görevine Martin Österdahl'in getirildiğini duyurmuştur.[14] Bu atamadan önce Österdahl 2013 ve 2016 yarışmalarının yapımcılığını üstlenmişti. Ayrıca 2012 ile 2018 yılları arasında Eurovision Şarkı Yarışması'nın referans grubu üyeliğini sürdürmüştür.[15]
COVID-19 salgınının etkisi
7 Mayıs 2020'de Hollandalı yetkililer, COVID-19 aşısı bulunana kadar ülkedeki tüm toplu toplantıları yasakladı.[16] Ev sahibi yayıncılar kararı ve etkinliğin nasıl etkileyeceğini değerlendirdiklerini belirttiler.[17]
18 Eylül 2020'de EBU, yarışma için acil durum senaryolarının bir özetini yayınladı, Bunlar:[10]
Yarışmanın normal bir şekilde yapılması (A Senaryosu);
Yarışmanın sosyal mesafe kurallarına uyularak yapılması (B Senaryosu);
Rotterdam'a seyahat kısıtlaması olan ülkelerin performanslarını kendi ülkelerinde kayda alınarak yapılması (C Senaryosu);
Rotterdam'dan sadece ev sahibi ülkenin yer alması tamamen uzaktan yapılan yarışma (D Senaryosu), tüm ülkelerin performanslarını kendi ülkelerinden gerçekleştirilmesi ve seyircisiz yarışmanın yapılması. Bu senaryo Kasım 2020'de 2020 Eurovision Çocuk Şarkı Yarışması için uygulanmıştı.
Şubat 2021'de EBU ve ev sahibi yayıncılar, yarışmayı normal bir şekilde ev sahipliği yapmayı reddettiklerini açıkladılar. (Senaryo A). Senaryo C de değiştirildi - tüm etkinlikler, senaryo D'deki gibi uzaktan gerçekleştirilecek. Yarışma için sağlık ve güvenlik protokolü 2 Mart 2021'de yayınlandı ve EBU yarışmanın senaryo B kapsamında yapılacağını onaylarken, koşullar değiştiğinde ölçek küçültme seçeneklerinin masada kalacağını yineledi.[18] 30 Nisan 2021 tarihinde EBU Senaryo B'ye göre yarışmanın gerçekleştirileceğini açıkladı.[19]
Ev Sahibi senaryolarına genel bakış (3 Şubat 2021 itibarıyla)[20]
Yarışma yönü
A Senaryosu (Normal)
B Senaryosu (1.5 metre kuralı) †
C Senaryosu (Seyahat kısıtlaması)
D Senaryosu (Kapanma)
Ahoy'dan Şovlar
Evet
Evet
Evet
Evet
Rotterdam'daki Katılımcılar
Tümü
Tümü/neredeyse
Yok
Yok
Arena'daki Seyirciler
100%
0-80%
0-80%
Yok
Rotterdam'daki Yan Etkinlikler
Evet
Uyarlanmış
Azaltılmış
Yok
Basın Merkezi
Mekanda 1,500 kişi
Mekanda 500 kişi 1,000 kişi uzaktan
1,500 kişi uzaktan
1,500 kişi uzaktan
Format
Görsel tasarım
18 Eylül 2020 tarihinde EBU'nun olası senaryoları açıklamasından sonra 2020 yarışması için kullanılması planlanan görsel tasarım ve slogan olan "Open Up" (Açıl) 2021 yarışması'nda da kullanılacağını belirtmiştir. Güncellenen logo 4 Aralık 2020'de yayınlandı.[21]
18 Eylül 2020 tarihinde EBU'nun olası senaryoları açıklamasından sonra 2020 yarışması için belirlenen sunucuların 2021 yarışması'nda da yer alacağını açıklamıştır.[10] Oyuncu ve televizyon sunucusu Chantal Janzen, şarkıcı ve yorumcu Jan Smit, 1998 ve 2007 yıllarında Hollanda'yı temsil eden şarkıcı Edsilia Rombley ve Nikkie de Jager yarışmanın sunuculuğunu üstlenmiştir.
Sahne tasarımı
2021 yarışmasının tarihlerinin açıklanması sırasında ev sahibi ülke Hollanda'nın yapımcısı Sietse Bakker 2020 yarışması için planlanan sahne tasarımının 2021 yarışması için de kullanılacağını açıklamıştır.[22][23] Tasarım, "Açıl" sloganı ve tipik Hollanda düz peyzajından ilham almıştır. Sahnenin tasarımını 2011-12, 2015 ve 2017-19 yıllarındaki sahne tasarımlarını da yapan Florian Wieder yapmıştır. 2019 yarışmasının aksine katılımcıların yer aldığı "Green Room" (Yeşil oda) ana performans mekânı içerisine yerleştirilecek şekilde dizayn edildi.[24][25]
Katılımcılar
2020 yarışması'nın iptal edilmesinin ardından EBU, 2020 yarışması için seçilen şarkıların Eurovision Şarkı Yarışması referans grubu ve ulusal yayıncılarla tartışılması gereken 2021 yarışmasında yarışmasına izin verme seçeneğini araştırdı. 2020 yarışması'nda Bulgaristan'ı temsil etmesi planlanan Victoria şarkıların tekrar yarışması fikrine destek verdi.[26] Fakat 20 Mart 2020 tarihinde EBU Eurovision Şarkı Yarışması kuralları gereği yarışan şarkıların tekrar yer alamayacağını açıklamıştır.[27]
Geri vokaller
18 Haziran 2020'de EBU, önceden kaydedilmiş geri vokallere bir yıl için izin verileceğini duyurdu. Kaydedilmiş arka vokallerin kullanımı tamamen isteğe bağlı olacaktır. Her delegasyon, sahne içinde veya dışında geri vokalleri kullanmayı seçebilir. Canlı ve kaydedilmiş geri vokallerinin bir kombinasyonuna da izin verilecektir. Şarkının melodisini seslendiren tüm geri vokaller, şarkıcının sahne kullanımı da dahil olmak üzere, arenada sahnede veya sahne dışında canlı olacaktır.[28][29]
Açılış ve ara gösteri sanatçıları
İlk yarı finalde şarkıcı Davina Michelle ve oyuncu Thekla Reuten, Hollanda'nın su yönetimi tarihine odaklanan "The Power of Water (Suyun Gücü)" isimli bir gösteri gerçekleştirdiler.[30][31]
İkinci yarı finalin açılışı, dansçı Redouan Ait Chitt ve şarkıcı-söz yazarı Eefje de Visser tarafından, aralarında bale dansçısı Ahmad Joudeh ve BMX-er Dez Maarsen'in de olduğu bir ekiple gerçekleştirdi.
Final, 16 yaşındaki DJ Pieter Gabriel'in eşliğinde yirmi altı finalistin de tanıtıldığı geleneksel bayrak geçit töreniyle açıldı.[32] Ardından altı eski Eurovision galibi [Lenny Kuhr (1969), Getty Kaspers ile Teach-In (1975), Sandra Kim (1986), Helena Paparizou (2005), Lordi (2006) ve Måns Zelmerlöw (2015)] "Rock the Roof" isimli bir gösteri gerçekleştirdi.[33] Ayrıca Duncan Laurence 2019 yılında yarışmayı kazandığı şarkısı "Arcade" ile birlikte yeni bir şarkı daha seslendirdi.[34]
Yarı final yerleştirmeleri
17 Kasım 2020 tarihinde Avrupa Yayın Birliği 2020 yarışması için planlanan yarı final yerleştirmelerinin bu yıl da geçerli olacağını açıklamıştır. Buna göre Birinci Yarı finalde 17 ülke yarışacak. Almanya, Hollanda ve İtalya 1. Yarı finalde oy kullanıp tanıtımları yapılacak. 2. Yarı finalde ise 18 ülke yarışacak. Birleşik Krallık, Fransa ve İspanya 2. Yarı finalde oy kullanıp tanıtımları yapılacak.[35] Geçtiğimiz Mart ayında Delegasyon toplantısında 2020 yarışması için Hollanda'nın finalde 23. sıra sahneye çıkacağı kararlaştırılmıştı, Avrupa Yayın Birliği bu kararın 2021 yılı için de geçerli olacağını açıkladı.[36]
Katılımcı ülkeler
26 Ekim 2020 tarihinde EBU iptal edilen 2020 yarışması'nın katılımcı sayısı ile aynı olan kırk bir ülkenin yarışmaya katılacağını açıklamıştır. Bulgaristan ve Ukrayna 2019 yarışması'na katılmamasının ardından geri dönmüş, Karadağ ve Macaristan yarışmadan çekilmiştir.[37]
5 Mart 2021 tarihinde EBU Ermenistan'ın yarışmadan çekildiğini açıklamasıyla birlikte katılımcı sayısı 40'a düşmüştür.[38]
Geri dönen katılımcılar
2020 yarışması'nın ertelenmesinin ardından bazı ülkeler 2020 yarışması için seçtikleri katılımcılar ile devam etme kararı aldı. Bu ülkelerː Avustralya, Avusturya, Azerbaycan, Belçika, Bulgaristan, Çek Cumhuriyeti, Gürcistan, Hollanda, İsrail, İsviçre, İzlanda, Letonya, Kuzey Makedonya, Malta, Moldova, Romanya, San Marino, Sırbistan, Slovenya, Ukrayna, Litvanya, Birleşik Krallık, İspanya ve Yunanistan.[39][40]
1. Yarı final
Almanya, Hollanda ve İtalya bu yarı finalde oy kullandı ve şarkılarının tanıtımı yapıldı.
Aşağıda finalde yer alan her ülkenin profesyonel jürisi ve televizyonu tarafından verilen maksimum 12 puanın bir özeti bulunmaktadır. Kalın yazılan ülkeler, belirtilen katılımcıya maksimum 24 puan (profesyonel jüri ve televizyondan 12 puan) vermiştir.
Aşağıda finalde yer alan her ülkenin profesyonel jürisi ve televizyonu tarafından verilen maksimum 12 puanın bir özeti bulunmaktadır. Kalın yazılan ülkeler, belirtilen katılımcıya maksimum 24 puan (profesyonel jüri ve televizyondan 12 puan) vermiştir.
Aşağıda finalde yer alan her ülkenin profesyonel jürisi ve televizyonu tarafından verilen maksimum 12 puanın bir özeti bulunmaktadır. Kalın yazılan ülkeler, belirtilen katılımcıya maksimum 24 puan (profesyonel jüri ve televizyondan 12 puan) vermiştir.
Andorra - Kasım 2019'da, Andorra hükûmeti Ràdio i Televisió d'Andorra (RTVA)'nın nihayetinde yarışmaya geri döneceğini ve bunun maliyet değerlendirmesinin ön şart olduğunu belirtti. Andorra en son 2009 yılında katıldı ve ardından yayıncı finansal sorunlardan dolayı çekilmişti.[42]
Belarus - Yarışmada yarışmak için başvuran ve adaylığı onaylanan Belarus, 26 Mart 2021 tarihinde Avrupa Yayın Birliği (EBU) tarafından diskalifiye edildi, temsilci Galasy ZMesta'nın "Ya Nauchu Tebya (Sana Öğretirim)" isimli şarkısının kuralları ihlal ettiği ve bu başvurunun yerini alacak uygun bir yedek başvuruda bulunulmadığı belirtildi. EBU yaptığı açıklamada "yeni başvurunun yarışmanın amaçsallaştırılmamasına ve itibarının zedelenmemesine yönelik kuralları ihlal ettiğini" ifade etti.[43]
Bosna-Hersek - Ekim 2020'de Bosna-Hersek Radyo Televizyonu, mali sorunları gerekçe göstererek yarışmaya 2021 yılında geri dönmeyeceklerini açıkladı. Bosna-Hersek en son yarışmaya en son 2016 yılında katılmıştı.[44]
Karadağ - Ekim 2020'de Karadağ Radyo ve Televizyonu (RTCG) 2021 yılında yarışmada yer almayacaklarını açıkladı ve sebep olarak ülkenin geçmişte almış olduğu bir dizi kötü sonuç ve yarışmanın maliyeti gösterildi.[46]
Slovakya - Temmuz 2020'de Slovakya Radyo ve Televizyonu (RTVS) sözcüsü ülkenin yarışmaya katılma ihtimalinin düşük olduğunu belirtti.[47] Ağustos ayında ülkenin yarışmaya katılmayacağı açıklandı.[48]
Türkiye - Mayıs 2020'de Türkiye Dışişleri Bakan Yardımcısı ve AB Başkanı Faruk Kaymakcı, Türkiye'nin yarışmaya geri dönmesini umduğunu belirtti.[49] Ancak Türkiye, 2021 için nihai katılımcı listesinde yer almadı.[50] Türkiye yarışmada en son 2012 yılında yer almıştı.
Yayıncılar, yorumcular ve oyları okuyanlar
Oyları okuyanlar
Yarışmanın finalinde oylama sırasında her katılımcı ülkenin ulusal jüri oylarını bir sunucu okuyacaktır. Oyları okuyacak kişiler:
Tüm katılımcı yayıncılar yorumcularını ev sahibi ülkeden veya uzaktan yayın yapacak şekilde seçmelidir. Yarışmayı yayınlayacak yayıncılar ve yorumcularː
Ahoy Rotterdam'daki ESC 2021 1. Yarı Final Jüri Gösterisinin sahne izlenimi, ikinci ringden görünüm, İrlanda.
Belarus'un Diskalifiye Edilmesi
Belarus'un "Ya nauchu tebya" isimli Belarusça şarkısı ilan edildikten iki gün sonra Avrupa Yayın Birliği, şarkının yarışmanın siyasi girişlere ilişkin kurallarını ihlal ettiğine ve yarışma için uygun olmadığına karar verdi. Avrupa Yayın Birliği, Belarus'a yeni bir şarkı için ek süre tanıdı. Belarus ikinci şarkı olarak "Pesnya pro zaytsa (Hares Hakkında Şarkı)" isimli şarkıyı tanıttı ancak bu şarkının da kuralları ihlal ettiğine karar verildi, Belarus yarışmadan diskalifiye edildi.[109]
Avrupa Yayın Birliği (EBU) Genel Direktörü Noel Curran, bu yıl hükûmet karşıtı protestoların yaşandığı Belarus'un desteklemek gerektiğini ancak politik mesajlar içeren şarkıların yarışmaya gelecekte gönderilecek şarkılar için de tartışmaya sebep olabileceğini söyledi. Curran "Dışarıdan da görüş alarak kendi endişelerimizi dile getirdik ve bu yılın yarışmasından Belarus'u çıkarmaya karar verdik. Politik mesaj içeren şarkılar hileli olur. Bu alana giremeyiz çünkü bir kere böyle bir örnek oluşturursanız bu durum gelecek senelerde de yaşanabilir" dedi.[110]
COVID-19 Enfeksiyonları
"Turkuaz Halı" etkinliği öncesinde, Polonya ve İzlandalı delegasyonlardan birer üyenin COVID-19 testleri pozitif çıktı. Bu delegasyonlar, yarışmanın sağlık ve güvenlik protokollerine uygun olarak karantinaya alındı.[111]Romanya ve Malta heyetleri de Polonya ve İzlandalı delegasyonlarla aynı otelde bulundukları için ihtiyati tedbir nedeniyle etkinlikte bulunmadılar.[112]
Daha sonra İzlandalı grup Daði og Gagnamagnið'in bir üyesinin testinin pozitif çıktığı doğrulandı ve sonuç olarak grup canlı şovlarda performans sergilemedi. Bunun yerine, provalardan görüntüler, ikinci yarı final için hem jüri şovu hem de canlı şov sırasında yayınlandı; bu video da finalde gösterildi.[113]
20 Mayıs'ta EBU, Duncan Laurence'in pozitif çıktığını ve finalde canlı performans sergilemeyeceğini açıkladı. Laurence'in final performansının önceden kaydedilmiş görüntüleri final sırasında yayınlandı.[114]
San Marino'nun Şikayeti
San Marino'nun finaldeki jüri performansı sırasında, dönen platform durması gerektiği zaman durmadı, dansçılar ve San Mario'nun temsilcisi Senhit düşme tehlikesi yaşadı. San Marino heyeti daha sonra kamera çekimlerinin yanlış gerçekleştirildiğini iddia ederek bir şikayette bulundu. Heyet daha sonra Senhit ve Flo Rida'ya yarışmadan çekilmelerini teklif etti ve ancak onlar yarışmada kalmaya karar verdi. Yarışmanın yönetici şefi Martin Österdahl, heyetten özür diledi ve gerekli önlemlerin alınacağını tekrar teyit etti. Büyük final sırasında herhangi bir sorun yaşanmadı.[115]
İtalyan Temsilcilerin Uyuşturucu Kullandığı İddiası
Rock grubu Maneskin'in baş solistinin canlı yayınlanan kutlamalar sırasında içki şişelerinin arkasına eğilerek bir şeyler kokladığı anlar uyuşturucu kullanıldığı iddialarına sebep oldu.[116] Måneskin grubunun solisti Damiano David, yarışma sonuçlarını beklerken kokain kullandığı iddialarını yalanladı ve İtalya'da test yaptıracağını söyledi. Grubun solisti yaptığı başka bir açıklamada "Dedikodulara son vermek istiyoruz. Avrupa Yayın Birliği (EBU) ile konuştuk ve uyuşturucu testi yaptırmak için müsait olduğumuzu söyledik. Bize test yaptırmaya gerek olmadığını çünkü bize güvendiklerini söylediler. Ancak yine de bütün dedikodulara son vermek için bunu yapacağız" dedi.
Grubun bas gitaristi Victoria de Angelis de "Bu durum bizim için bir şoktu çünkü yaymak istediğimiz mesaj bu değil. Kokaine ve uyuşturucu kullanımına kesinlikle karşıyız. Kesinlikle böyle bir şey yapmayız, birçok insanın buna inanması bizi çok şaşırttı, buna bir son vermek istiyoruz" ifadelerini kullandı.[117]
Avrupa Yayın Birliği 24 Mayıs 2021'de yaptığı açıklamada uyuşturucu testinin sonuçlarını duyurdu ve yarışmada uyuşturucu kullanılmadığını, tartışmanın da artık kapandığı açıkladı. Böylece iddiaların gerçek olmadığı anlaşılmış oldu.[118]
Hollanda Televizyonunun Yayın Sorunu
EBU, 24 Mayıs'ta, Hollanda televizyonunun final esnasında birtakım sorunlar yaşadığını duyurdu. Sosyal medyadaki pek çok kişi gönderdikleri oylarının sayılmadığından şikayet etti ve onay metinlerini gösteriden saatler sonra aldıklarını belirtti. EBU daha sonra Hollandalı bir telefon şebekesi sağlayıcısındaki bir sorun nedeniyle bu oyların sayılmadığını açıkladı ve bu konuda yetkilerinin olmadığını belirtti. Ancak Hollanda'nın oyları yine de geçerli sayıldı.[119][120]
^"Rotterdam 2021 FAQs" (İngilizce). European Broadcasting Union (EBU). 16 Mayıs 2020. 1 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mayıs 2021. The EBU has decided on Scenario B in consultation with the Contest organizers NPO, NOS and AVROTROS and the municipality of Rotterdam.
^News, Eurovision; News, Participants; Participants, Eurovision; Fans (3 Ağustos 2020). "Slovakia: RTVS will not return to Eurovision in 2021". Eurovision News, Polls and Information by ESCToday (İngilizce). 18 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mayıs 2021.
.svg){kind=small}
