Ang Palaro ng Timog Silangang Asya 2019 o mas kilala rin bilang Ika-30 Palaro ng Timog Silangang Asya at Pilipinas 2019 (Ingles: 2019 Southeast Asian Games, o 2019 SEA Games at Karaniwang kilala bilang Philippines 2019) ay ang ika-30 edisyon ng Palaro ng Timog Silangang Asya na ginanap sa Pilipinas mula 30 Nobyembre hanggang 11 Disyembre 2019.[3]
Ang edisyon na ito ay minarkahan ng unang pangunahing desentralisasyon sa kasaysayan ng Mga Palaro, na may mga lugar ng kumpetisyon na kumalat sa 23 lungsod sa buong bansa at nahahati sa apat na kumpol; ang lahat ay matatagpuan sa isla ng Luzon (Metro Manila, Clark, Subic / Olongapo, at isang pang-apat na kumpol na binubuo ng mga standalone venues sa Batangas, Cavite, Laguna, at La Union). Ito ang ika-apat na pagkakataon ng Pilipinas na mag-host ng mga laro, at una nito mula noong 2005. Nauna rito, nag-host din ito ng 1981 at 1991 na mga edisyon ng mga laro. Ang edisyon na ito ay pinakapuna sa pagiging unang edisyon na isama ang mga esports, lahi ng kurso ng kurso, kurash, sambo, hockey sa ilalim ng dagat, pagsira, surfing, modernong pentathlon, jiu-jitsu, kickboxing, at skateboarding; pati na rin ang pagkakaroon ng pinakamataas na bilang ng mga sports sa kasaysayan ng mga laro, sa kabuuan ng 56.
Ang karapatan sa pagsasaayos ng palaro ay orihinal na iginawad sa bansang Brunei[4] pero ito ay isinuko rin ng nasabing bansa ilang araw bago idaos ang 2015 Southeast Asian Games dahil sa kakulangang pinansyal.[5]
Nauna nang natapos ang Pilipinas upang mag-host ng Palaro ng Timog Silangang Asya 2023 ngunit, noong Hulyo 2015, pumayag na mag-host ng Mga Laro pagkatapos ng pag-alis ng Brunei (kasama ang Kambodya na naganap sa 2023). Gayunpaman, ang pagho-host ng Pilipinas ay naiwan nang hindi tiyak matapos ang pag-alis ng suporta ng gobyerno makalipas ang dalawang taon habang pinlano nitong gamitin ang pondong inilaan para sa mga laro para sa rehabilitasyon ng Marawi matapos na sakupin ng mga tagasuporta ng ISIS. Inalok ng Taylandiya at Indonesia na i-host ang mga laro kasama ang huli na nagpaplano upang magamit muli ang mga lugar na ginamit noong Palarong Asyano 2018. Gayunpaman, noong 16 Agosto 2017, inihayag ng gobyerno ng Pilipinas ang pagbawi sa desisyon nitong itapon ang karapatang paghost.
Si Quah Zheng Wen ng Singapore ay iginawad na Karamihan sa Pinahahalagahang Manlalaro (MVP) na parangal para sa mga lalaking atleta, na nagwagi ng anim na ginto at dalawang pilak, habang si Nguyễn Thị Ánh Viên ng Vietnam, na may parehong talaang medalya, ay iginawad na parangal sa MVP para sa mga babaeng atleta. Ang parangal sa patas na laro (Fairplay Award) ay iginawad kay Roger Casugay ng Pilipinas para sa pagligtas ng buhay ng kanyang kalaban.
Pagpili ng Host
Tulad ng bawat tradisyon ng Mga SEA Games, ang mga tungkulin sa pagho-host ay pinaikot sa mga bansa ng kasapi ng SEA Games Federation (SEAGF). Ang bawat bansa ay itinalaga bilang isang host ng kaganapan sa isang paunang natukoy na taon, ngunit ang bansa ay maaaring mapili upang bawiin o hindi ang edisyon na iyon.
Noong Hulyo 2012, kinumpirma ng SEAGF na pagpupulong sa Myanmar na ang Malaysia ay magho-host ng kaganapang rehiyonal sa 2017, kung wala nang ibang bansa na gustong mag-bid para sa mga laro. Ang pangkalahatang kalihim ng Olympic Council of Malaysia (OCM) na si Sieh Kok Chi, na dumalo sa pulong, ay nagsabi na ang Myanmar ang magho-host sa Mga Palaro noong 2013, na sinundan ng Singapore noong 2015 at Brunei noong 2017. Gayunpaman, ang sultanato ng Brunei ay sumuko sa pagho-host ng Mga Palaro noong 2017. kapalit ng pagkakaroon ng mas maraming oras upang maisaayos ang 2019 edition. Nag-host ang Brunei ng Mga Larong isang beses lamang noong 1999 at binalak na pagandahin ang mga pasilidad ng palakasan at magtayo ng isang bagong pambansang istadyum sa Salambigar upang mapaunlakan ang Mga Palaro. Gayunpaman, noong 4 Hunyo 2015, ibinawi ng Brunei ang mga karapatan nito sa pagho-host sa pagpupulong sa Singapore matapos ang nasabing Ministry of Culture, Youth at Sports na bigong magbigay ng suporta ang bansa sa Mga Palaro dahil sa kakulangan ng mga pasilidad sa palakasan, tirahan, at paghahanda ng kanilang atleta.
Pilipinas
Inihayag ng Provincial Sports Coordinator at Assistant Provincial Administrator Giovanni Gulanes ang pag-asang sa Davao del Norte na i-host ang 2019 Southeast Asian Games sa Kapihan sa Kapitolyo. Hulyo 2016
Seremonya ng Ibigay
Pag Unlad at Preparasyon
Si Alan Peter Cayetano ay naglingkod bialng tagapangulo ng komiteng pag-organisa sa Mga Palaro.
Hindi tulad ng mga Palarong 2005, ang 2019 SEA Games ay nag-ampon ng iba't ibang istraktura ng pag-aayos para sa Philippine Southeast Asian Games Organizing Committee (PHISGOC). Ayon kay tagapangulo ng Sports Sports ng Pilipinas na si William Ramirez, noo'y-Kalihim sa ibang bansa (ngayo'y Tagapagsalita) na si Alan Peter Cayetano ay hihirangin bilang tagapangulo ng pang-organisa ng komite, sa halip na pangulo ng Komisyon sa Olympic ng Pilipinas na nanguna sa papel noong 2005. Si Senador Juan Miguel Zubiri ay una na pinuno ng komiteng organisasyon bago siya napalitan ni Cayetano.
Hindi bababa sa tatlong mga pagpupulong ang ginanap para sa paghahanda ng mga laro. Ang unang pagpupulong ay ginanap sa Shangri-la sa Fort huling 16 hanggang 17 Mayo 2018. Isa pang pagpupulong ang ginanap noong 23 at 24 Nobyembre 2018.
Ang mga opisyal ng Mga Pambansang Samahang Isports ng Pilipinas (National Sports Associations) ay itinalaga bilang tagapamahala ng kumpetisyon at inatasan na harapin ang mga lokal na pag-aayos tungkol sa kanilang isport kabilang ang logistiko, lugar at kagamitan.
Gastos
Ang badyet para sa mga laro ay hindi bababa sa ₱7.5 bilyon. ₱6 bilyon ang ibinigay ng pamahalaan habang ang natitira ay tinatag ng Philippine SEA Games Organizing Committee (PhiSGOC) Foundation mula sa mga kasunduan sa pag-isponsor. Ang pondo ng gobyerno ay inilaan sa Philippine Sports Commission na may ₱ 5 bilyon mula sa mga pondong inapruba ng Kongreso ng Pilipinas at ang nalabi ay nagmula sa pagpataas ng pondo na aprubado ni Pangulong Rodrigo Duterte.[7] Inaprubahan ni Duterte ang karagdagang pondo noong Mayo 2019.[8]
Tiket
Ang mga organisador ay pumasok sa isang negosasyon kasama ng SM Tickets para sa mga sistema ng pagbili ng mga tiket. Ang lahat ng mga tiket para sa lahat ng mga kaganapan ay may kaukulang bayad at ang mga kaganapan na hindi gaanong sikat ay magkakaroon ng kaunting bayad.[9]
Noong Oktubre 3, nagsimulang mag-benta ang mga tagapag-organisa ng mga tiket para sa pagbubukas at ilang mga kaganapan sa lahat ng mga tindahan ng SM Tickets at sa online.[10]
Transportasyon
Ang mga organisador ay nakipag-ugnay sa Kagawaran ng Transportasyon patungkol sa logistiko para sa mga laro kabilang ang posibleng pagsasara ng North Luzon Expressway sa publiko nang 12 oras na humahantong sa pagbubukas ng seremonya.
Ang mga sasakyan, kabilang ang 362 pampublikong bus, 162 sedan at 100 VIP na kotse, ay pinlanong bilhin at 268 na van ay kukuha sa pamamagitan ng pag-upa para magamit para sa mga panrehiyong laro.
Gayundin, ang tatlong mga sasakyang de-koryenteng nagmamaneho sa sarili ay bibigyan ng American firm na Nakonekta Autonomous Shared Transportation (COAST) para sa transportasyon ng mga pasahero sa New Clark City nang walang gastos sa gobyerno.[11]
Mga Boluntaryo
Ang mga tagapag-ayos ng mga laro ay naglunsad ng isang boluntaryong programa noong Abril 2019 sa Taguig upang tulungan ang samahan ng 2019 Timog Silangang Asya na may target ng mga boluntaryo sa una ay nakatakda sa 12,000.[12] Halos 9,000 mga indibidwal ang na-recruit sa 20,686 na mga tao na nagpahayag ng interes na sumali sa boluntaryong programa, 14,683 na kung saan nag-apply sa pamamagitan ng mga opisyal na online portal. 2,960 na mga aplikante ay dayuhan habang 6,003 ang nahalal ng mga institusyong pang-edukasyon. Ang sumusunod ay ang tinatayang paglalaan ng mga boluntaryo bawat cluster: 2,250 sa Clark cluster, 1,980, sa Subic cluster, 3,150 sa Metro Manila, at 1,620 sa iba pang mga lugar na hindi bahagi ng unang tatlong cluster.[13]
Medalya
Ang mga opisyal na medalya para sa 2019 Timog Silangang Asya ay dinisenyo ng Pilipinong eskultor ng metal na si Daniel dela Cruz, na dinisenyo din ng sulo ng SEA Games, naglaro ng mga elemento mula sa Pilipinas. Sa harap ng medalya, sa itaas ng logo ng SEA Games ay isang layag o "layag" na karaniwang ginagamit ng mga bangka ng Pilipino. Ang pag-bibilog ng logo ay mga alon ng dagat na nagpapahiwatig ng kapuluan ng Pilipinas. Sa likod ay isang pag-render ng mga pasilidad sa palakasan sa New Clark City, site ng SEA Games, na isinama gamit ang high density etching. Ang mga simbolo ng iba't ibang mga isports ay naka-embed gamit ang laser etching.[14][15]
Ang gintong medalya ay gawa sa 24-karat gintong plinatong materyal at ang disenyo ng alon nito sa harap ay gawa sa rhodium sa pamamagitan ng bi-plating. Ang tansong medalya ay ginawang "gintong rosas" na kulay sa halip na tradisyonal na kayumangging hue. Ang laso na ginamit upang hawakan ang medalya ay nagtatampok ng disenyo ng dobleng panig; ang isang panig ay nagtatampok ng mga kulay na nauugnay sa Timog Silangang Asya at ang iba pa ay pinalamutian ng mga tradisyunal na pattern ng paghabi ng Pilipino.[16]
Sulo
Ang disenyo ng opisyal na sulo para sa mga laro ay idinisenyo ng iskultor ng metal na si Daniel dela Cruz.[17] Ang sulo ay inspirasyon mula sa sampaguita (Jasminum sambac) pambansang bulaklak ng Pilipinas at ang mga hammered na bahagi ng bagay ay kumakatawan sa mga sinag ng Pilipinas araw ng watawat. Ayon sa mga tagapag-ayos, ang araw ay sumisimbolo sa "pagkakaisa, soberanya, pagkakapantay-pantay ng lipunan, at kalayaan" bukod sa pagbabahagi ng parehong simbolismo ng araw ng watawat ng Pilipinas. Ang sulo ay tumitimbang ng mga 1.5 kilo, hindi masyadong mabigat para sa tagadala ng sulo.[18] Ang sulo ay opisyal na ipinasilip noong 23 Agosto 2019 sa Philippine International Convention Center sa Pasay sa ika-100 araw na countdown ng palaro.
Pagtakbo ng Sulo
Ang Cebu leg ng pagtakbo ng sulo para sa 2019 Palaro ng Timog Silangang Asya. Nobyembre 16, 2019.
Nangunguna sa pagtakbo ng sulo sa Pilipinas ay ang seremonyal na pag-iilaw ng parol sa Bukit Jalil National Stadium sa Kuala Lumpur noong 3 Oktubre 2019. Sa panahon ng seremonya, ang mga awtoridad ng Malaysian ay nagbigay ng sulo sa mga awtoridad ng Pilipinas. Sa panahon ng seremonya, ang apoy ay inilagay sa isang espesyal na parol at dinala sa Lungsod ng Davao upang simulan ang pansariling bansang bahagi ng relay.
Ang kaldero ay isang istraktura ng metal na nakatayo sa 12.5 metro (41 piye), na itinayo sa labas ng New Clark City Athletics Stadium sa Capas, Tarlac at ito ay sinindihan noong 30 Nobyembre ng mga boksingero na sina Manny Pacquiao at Nesthy Petecio sa panahon ng pambungad na seremonya. ] Ang loob ay isang guwang na puwang na puno ng graba, Sa loob ng kaldero, mayroong isang bukas na puwang, na puno ng graba, na sinusuportahan ng maraming mga istrukturang metal sa bawat panig ng istraktura .. Ayon sa PHISGOC, tinantyang gastos para sa pagtatayo at pagpapanatili ng kaldero ay tinatayang sa ₱ 47 milyon.
Ang apat na mga pangunahing hub o kluster ng Palaro ng Timog Silangang Asya 2019. Tanda: Ang BLT na kluster ay binubuo ng dalawang hindi magkadikit na mga lugar (Batangas at Tagaytay sa timog at La Union sa hilaga)
Lahat ng 11 na mga kasapi ng Southeast Asian Games Federation (SEAGF) ay inaasahang lalahok sa Palaro ng Timog Silangang Asya 2019. Nakatala ang lahat na mga inaasahang sasaling mga National Olympic Committee o NOC.
In November 2018, it was reported that TV5 was negotiating for the broadcasting rights for the games in the Philippines.[74] ABS-CBN, PTV and 5 will telecast the games on free TV.[73] 11 sports will be broadcast live in the Philippines while only highlights will be aired for other events.[75]
Ang magkatulad na mga kaso ng pagkaantala at kakulangan sa transportasyon at accommodation ay naganap sa pagdating ng Kambodya, Myanmar, Taylandiya, at Silangang Timor pambansang koponan ng football, na kabilang sa mga unang hanay ng mga atleta na dumating sa bansa nang maaga sa paligsahan, sa panahon ng ang katapusan ng linggo ng 23-24 Nobyembre 2019:
Ang mga larawan na naka-surf sa social media ng Silangang Timor pambansang koponan ng football na naghihintay para sa kanilang bus bus upang makuha sila mula sa Ninoy Aquino International Airport, sa kanilang pagdating sa 23 Nobyembre. Ang kanilang bus ay naiulat na kinuha ang mga ito ng dalawa at kalahating oras makalipas kaysa sa naka-iskedyul, na pagkatapos ay dinala sila sa maling hotel na sinisingil nila.[76]
Ang pambansang koponan ng putbol ng Myanmar na lumapag sa Maynila ilang oras pagkatapos ng koponang Timoreso, ay hindi umanong naghintay ng matagal sa bus na magsusundo sa paliparan. At saka, sila ay nagreklamo na ang bus, isang bus na maliit (mini bus) ay masikip at hindi komportable.[77] Ini-ulat ng mga midya sa Myanmar na hindi natuloy ang kanilang unang paghahanda dahil sa mga antala.[78]
Ang pambansang koponang putbol ng Taylandiya, mula sa isang post ng Football Association ng Taylandiya sa Facebook, ay nagreklamo tungkol sa limitado at paulit-ulit na rasyon ng pagkain at tubig na binibigay ng kanilang hotel. Ang presidente ng samahan na si Somyot Poompanmoung ay pinaalala at iniutos na magbigay pa ng marami pang pagkain sa koponan. Nagresponse ang PHISGOC na magbibigay pa sila ng maraming boteng tubig.[79] Ang koponang Thai ay nagreklamo din sa magulong organisasyon ng mga silid sa hotel, pinilitang ipasok ang tatlong manlalaro sa mga silid na dalawa lamang ang kasya sa loob.[80] Ipinahayag ni punong kots na si Akira Nishino na kinansela ang unang sesyon sa paghahanda dahil sa bigat ng trapiko at mahabang distansya sa pagitan ng hotel at lugar ng paghahanda. Napilitan silang maghanda sa kalsada na nasa labas ng kanilang hotel.[81] Ang koponan ay ini-ulat na pinatuloy sa Century Park Hotel sa Maynila, na ito'y mahigit 35.6 kilometro ang layo mula sa lugar ng paghahanda na nasa Biñan Football Stadium sa lalawigan ng Laguna.[78]
Kumalat online ang mga litrato ng pambansang koponang putbol ng Kambodya na natutulog sa sahig na kinarpet sa silid pribadong pagpupulong sa kanilang hotel. Hindi umano'y dahil sa kulang sa paghahanda sa kanilang mga silid tuluyan.[80] Ipinahayag ni punong kots Felix Darmas na naghintay sila nang 8 hanggang 9 na oras.[78]
Sa tugon, ang PHIGOSC ay nagpadala ng opisyal na pahayag sa pagpapatawad sa apat na koponan, matapos ang reklamong direkta mula sa koponang putbol ng Silangang Timor.[82] Ang Century Park Hotel, ang itinalagang hotel para sa mga delegasyong Kambodyano at Thai, ay rumesponde din na giniit na walang kasunduan ginawa kasama ang PHISGOC patungkol sa maagang check-in para sa mga koponan. Isinagot ng Century Park ang limitado at paulit-ulit na rasyon ng pagkain at tubig na inalok sa delegasyong Thai. Giniit ng Century Park na bahagi ng kasunduan ay "a cycle menu for the SEA Games delegation as well as two bottles of water per day to be supplied per person based on hotel industry standards."[83] Noong 26 Nobyembre, CEO ng Vallacar Transit na si Leo Yanson, at ang nagmamay-ari ng lokal na koponang putbol na Ceres–Negros F.C., ay nakipag-koordina kasama ang Philippine Football Federation (PFF) na ihiram 17 coaches na hinangad para sa transportasyon ng mga pambansang koponan para sa natitirang bahagi ng torneyo kasabay ng mga minibus na iniayos ng PHISGOC.[84] Ang PAREF Southridge School sa Muntinlupa, Kalakhang Maynila ay nag-alok ng artificial turf na gagamiting ng mga koponan para sa mga sesyong paghahanda.[85]
Habang na sa pagpupulong ng pres noong 25 Nobyembre, Ang punong kots ng pambansang babaeng koponang putbol ng Pilipinas, Marnelli Dimzon, ay nagpahayag ng pagkadismaya sa hindi magandang pagtratong natanggap mula sa kanilang hotel sa Silang, Cavite. Nananaghoy si Dizon sa pagkukulang, mababang kalidad, at pagkulang sa nutrisyon at pagkakaiba ng mga inalok na pagkain at tubig. Si Defender Hali Long ay nagpost sa Facebook na ang koponan ay kinailangan maghintay nang matagal para sa paghahanda ng kanilang mga silid. Ibinahagi din ang litrato ng koponan na nakakulong sa function room ng hotel.[86]
Sina Jacob Joseph and Mai Đức Chung, ang mga punong kots ng mga koponang Malaysiano and Biyetnameso, ay nagbahagi ng parehas na sentimento habang nasa pagpupulong ng pres. Ibinahagi ni Jacon na ang pambansang koponan ng Malaysia at inalok lamang ng tinapay at iilang itlog para sa almusal. Si Chung ay naghiling sa karagdagang pagkain at pagbantay sa koponang Biyetnameso patungo sa sesyong paghahanda sa Biñan Football Stadium, sa giit na ang trapiko ay nakaapekto sa kanilang iskedyul.[87]
Sa tugon, ang presidente ng PFF Mariano Araneta ay tiniyak sa mga apektadong koponan na ang pederasyon ng palaro ay tumutugon na sa situwasyon.[87]
Ang delegasyong Singgapuriyano, sa pamimigitan mula kay chef de mission Juliana Seow, ay nag-isyu ng liham ng pagreklamo sa PHISGOC Chief Operating Officer Ramon Suzara patungkol sa mga isyu sa akreditasyon, sapat na pagkain at transportasyon. Ang pambansang koponang putbol ay nagreklamo na sa hotel na kanilang pinagtuluyan ay nagkulang sa opsyon ng mga pagkaing halal at ang mga opisyal ay pinilit na magpagutom. Samantala ang mga pambansang koponan ng netball at floorball ay pinilitang maghanap na sapat na pagkain sa labas ng kanilang mga hotel sa Alabang, Muninlupa. Iginiit ng tatlong koponan na ang sentro akreditasyon sa paliparan ay hindi pa handa, samantala ang koponang netball ay ipinaghoy ang kakulangan sa paghahanda ng mga sasakyan.[88]
Iilan sa mga lokal na boluntaryo para sa Palarong TSA (SEA Games) ay nagreklamo ukol sa kakulangan ng update sa istatus ng kanilang pagdeploy at nagbahagi ng paglilito patungkol sa inayos na transportasyon pambiyahe sa mga dausan. Unang inanunsyo ng PHISGOC na magbibigay sila ng mga serbisyong Premium Point-to-Point Bus para sa mga boluntaryo, bagamat sinigurado nila na hindi makakapagbigay ng tuluyan at iba't ibang uri ng transportasyon para sa kanila. Noong 25 Nobyermbre 2019, Si puno ng programang boluntarya ng SEA Games na si Chris Tiu ay niresponde ang kakulangan ng update sa status ng mga pagdeloy ng mga boluntarya na ito ay dahil sa iilang kaso ng pagkukulang sa kakailanganin ng mga boluntarya. Ngunit, sinigurado na tinatapos na raw nila ang mga iskedyul. Idinagdag pa niya na ang mga iskedyul ay magdidikta sa kung saan at anong oras kukuhanin nag mga boluntaryo papunta sa mga dausan.[89]
Ini-ulat ng Voice of Indonesia na ang pambansang koponang polo ng Indonesia ay naghintay ng tatlong oras sa Paliparang Pandaigdig ng Ninot Aquino sa transportasyon na magdadala sa kanila papuntang hotel.[90]
Pag-alalang Pinansyal
Mayroong mga ulat noong Marso 2019 na posibleng bawiin ang karapang paghohost ng Pilipinas sa 2019 Palaro ng Timog Silangang Asya dahil sa paalala sa badyet at hindi pagkakasundo sa pamumuno kasama ang Komiteng Olympic ng Pilipinas. Ang iplinanong badyet na inilaan sa mga palaro ay ibinaba sa P5 bilyon mula sa inisyal na ₱7.5 bilyon. Ang tagapnagulo ng komiteng organisasyon, Alan Peter Cayetano ay naniguradong matutuloy ang paghost sa pamamamigtan ng suporta mula sa pribadong sektor at tuloy-tuloy na pagsisikap ng mga organisador na itiyak ng gobyerno ang pagpondo sa mgs palaro.[91]
Mayroong mga alegasyon ng kurapsyon sa pundasyong PHILSOC ni Alan Peter Cayetano. Lalo na at pumasok hindi umano sa kasunduan na sobrang pesyo sa mga uniporme ng mga atleta at kagamitang pang-isports. Tiniyak ng gobyerno ng Pilipinas na walang nangyayaring kurapsyon sapagkat ang Komisyong Isports ng Pilipinas at ang Kagawaran ng Badyet at Pamamahala ang responsable sa pagbabayad ng mga pondo sa mga palaro.
Pinuna ng mga netzens ang pinili ng PHISGOC bilang dausan ng mga kaganapan sa bowling, Starmall EDSA Shaw sa Mandaluyong. Marami ang naggiit na ang pinili ay pabor sa pamilyang politikal na Villar political family na nagmamay-ari ng lokal na kompanyang real estate na Vista Land, the magulang na kompanya ng Starmall. Si hepe ng PHISGOC at Tagapagsalita, Alan Peter Cayetano, ay tumanggi sa mga giit sa pagtiyak na ang bowling alley na gagamitin sa kaganapan ay pagmamay-ari ng ibang kompanya.[92] Ikinatwiran ni Cayetano na ang piniling dausan ng PHISGOC ay pasok sa pamantayan ng World Bowling.[93]
Pinuno ng Minoridad ng Senado Franklin Drilon ay nagtanong tungkol sa ₱50 milyon (US$1 milyon) na badyet na inilaan para sa konstruksyon ng kuldron. Habang nasa pag-aaral na plenaryo ng badyet ng Bases Conversion and Development Authority's (BCDA) para sa 2019 Palarong SEA sa Senado ng Pilipinas, Ipinaghoy ni Drilon na ang badyet ay dapat ginamit sana sa mga ibang layunin na may kahalagahang pambansa, tulad ng konstruksyon ng mga silid aralan. Si Senador Sonny Angara, tagapangulo ng of Komiteng Pinansyal ng Senado, ay ipinagtanggol ang badyet sa pagsabi na ang kuldron ay nilalayon na ipakita ang talino ng mga Pilipino sa paglikha. Si Senador Bong Go, tagapangulo ng komiteng isports ng Senado, dinagdag na ang plano ng gobyerno na upahan ang kuldron pagkatapos ng mga kaganapan.[94] Si Pangulo Rodrigo Duterte ay tumanggi sa mga alegasyong korapsyon ukol sa konstruksyon nito at inulit ang paghahabol ni Angara. Isinama din ang pahayag na kinomisyon ng PHISGOC si Francisco Mañosa, isang Pamabansang Artista ng Pilipinas sa Arkitektura, na idisenyo ang kuldron.[95] Si Alan Peter Cayetano ay tumanggi na ang badyet sa kuldron ay sobra at sinabing mas mura daw ito kaysa sa kuldron na ginawa para sa 2015 Palaro ng Timog Silangang Asya sa Singapore, na naghalagang ₱62 milyon (US$1.2 milyon).[96]
Noong Nobyembre 2019, Ang BDCA ay tumanggi sa paglahok sa iskimo ng pagpondo kasama ang kompanyang pamumuhunang Malaysiano na MTD Capital Berhad para sa konstruksyon ng iilang pasilidad sa New Clark City Sports Hub. Ini-ulat ng ilang lokal na midya na ang kompanya ay magtatanggap ng kalahating bahagi sa paggamit ng mga pasilidad, tinantyang nasa ₱2.5 bilyon ang ibabalik. Samantala inapruba ng Philippine Competition Commission ang pakipagsapalaran ng BCDA at MTD para sa konstruksyon ng National Government Administrative Center noong Marso. Iginiit ng BCDA na hindi ni-isa sa pinagmulan ng pinansyal ng parehong kompanya ay nanggaling sa gobyerno ng Pilipinas. Sa halip, pinili ng gobyerno ng Pilipinas na bayarin ang MTD nang buo upang makaiwas sa pag-ipon ng interes ayon sa opisyal na pahayag ng BCDA. Ang BCDA ay umamin na hindi pa nila binabayaran sa kompanya.[97]
Antala sa imprastraktura at logistiko
Noong 21 Nobyembre 2019, siyam na araw bago ang simula ng 2019 Palarong TSA, Kinompirma ng Tagapagsalita na si Speaker Alan Peter Cayetano na ang mga paghahanda sa Rizal Memorial Sports Complex sa Maynila at mga dausan sa Tagaytay nanatiling hindi pa kompleto. Ibinanggit niya na ang mga antala sa daanan ng mga gastusin kasama ang badyet sa Palaro sa Kongreso ng Pilipinas, na siya namang nag-antala sa proseso ng pagkuha. Ipinatag ni Cayetabi na ang PHISGIC ay handang gamitin ang mga iba pang opsyon sakaling hindi makumpleto ang mga orihinal na dausan sa tamang oras.[98]
Noong 25 Nobyembre, ilang oras bago ang unang laban sa pagitan ng Malaysia at Myanmar, Nai-ulat na ang sentrong pangmidya ng Rizal Memorial Stadium ay hindi pa tapos. Sa kabila niyan, pinapasok pa rin ang mga tauhang midya. Isang opisyal na Malaysiano ang nag-ulat na ang mga silid bihisan ay isinasaayos pa rin.[90] Lahat ng pagplantsa ay kita pa rin sa harapan ng istadyum habang may laro, bagamat ini-ulat na tinanggal ito ilang minuto lamang bago ang laban.[99] Tinuloy ang laban ng Malaysia at Myanmar kahit hindi kasam ang anuman score board sa istadyum.[100].
Mga kaganapan sa Squash doubles, kasama ang panlalaking jumbo doubles, pambabaeng jumbo doubles at halong doubles ay sinibak sa Palaro dahil sa hindi paghanda sa squash court sa Rizal Memorial Sports Complex sa tamang oras[101], habang walang iba pang pasilidad para sa parehong kaganapan sa buong bansa[102]. Ang mga kaganapang squash ay ginanap nalang sa Manila Polo Club imbes na sa orihinal na dausan, at idinagdag ang mga kompetisyong pangkoponan sa parehong lalaki at babae upang palitan ang mga itinaggal na kaganapan[102].
Pagmarket
Nakatanggap ang logo and maskot ng napakaraming masamang kumento at mabigat ng puna mula sa karamihan ng mga Pilipinas. Ibinanggit nito ang pagkulang sa pagmalikhain.[103]
Pag-organisa
Pinuna ng Biyetnam and pagtanggal ng pambabaeng long jump, high jump, heptathlon, ang marathon, ang panlalaki at pambabaeng 10,000m karera na itinuturing nilang tradisyonal na kaganapan bilang "hindi makatwiran". Lalo na ang marathon ay palaging itinatampok tuwing palaro simula 1986 pa.[104]
Ang Vietnam Football Federation ay nagsampa ng reklamo ukol sa seeding ng pambansang koponan ng Biyetnam sa Pot 4 ng draw sa torneyong panlalaking putbol na kasama ang Laos, Kambodya, Brunei at Silangang Timor. Itinanong din kung papaano sinama ang Biyetnam na nagkolekta ng 10 puntos sa grupong yugto ng edisyong 2017 ng mga palaro o mas mataas kaysa sa dalawang koponan na nasa Pot 3 (Myanmar na may 9 na puntos and Singgapur na may 6 na puntos).[105] Tinaas naman ang Biyetnam sa Pot 3 at binaba ang Singgapur sa Pot 4.[106]
Ang pangulo ng Wrestling Association of the Philippines (WAP) Alvin Aguilar alleged PHISGOC Executive Director Tom Carrasco of sabotage regarding the exclusion of wrestling from the games. Aguilar said that Carrasco trimmed the number of events in wrestling including grappling events which WAP concluded that the Philippines has strong chances of performing well before excluding it from the games altogether. Carrasco refuted saying that wrestling's international federation, United World of Wrestling (UWW) should have signed the sport's events handbook for the games. Aguilar said that UWW did indeed signed the document by its Vice President, but Carassco insists it should be the organization's president.[107] Wrestling was reinstated after the game organizers received a letter from UWW Secretary General Michel Dusson regarding its consent to include the sport in the games.[108]
The late decision taken by host Philippines for changes of several tournament venues to the capital of Manila dissatisfied the Malaysian contingent as expressed by their Chef-de-Mission to the Games, Megat Zulkarnain Omardin as it would have an impact on their logistics since the capital was already crowded. The Chef-de-Mission added that the host also still did not distribute technical handbooks on the events that were supposed to be handed out earlier to every competing country for their preparation, which was causing problems for athletes and officials to manage their schedules ahead of the tournament.[109]
In November 2019, the National Commission on Muslim Filipinos claimed that the PHISGOC had disregarded its recommendation to assist in the service of halal-certified meals, as well as the provision of segregated prayer rooms equipped with a qibla, for Muslim delegates during the tournament. It followed complaints from the Singaporean delegation, who issued a letter to PHISGOC regarding the lack of halal food options in their accommodations. There were also complaints that Muslim athletes and officials were served kikiam, which contains ground pork that Muslims are prohibited from consuming. In spite of the concerns, the head chef at the Athletes Village at New Clark City Sports Hub assured that all the meals served in the village would be fully halal-certified after consultation with the nutritionists of some of the delegations.[110] The Malaysian contingent has decided to prepare food from Malaysia after the host failed to guarantee that halal food would be served during the event[109].
On 25 November, spectators attending the men's football match between the Philippines and Cambodia at the Rizal Memorial Stadium in Manila expressed difficulty in retrieving their belongings from security personnel after the match. Spectators were prohibited from bringing their bags into the stadium and were asked to deposit it at a single baggage counter outside the stadium, thus experiencing a large crowd for which many complained about. Spectators also complained about the lack of restrooms inside the stadium. The management had deployed several portable toilets outside the stadium in an attempt to recompense the lack of restrooms.[111]
Kaligtasan
Isang trabahador ng konstruksyon sa Rizal Memorial Stadium sa Maynila ang nasugatan sa kanang binti matapos mahulog sa plantsang tinatanggal, ilang oras bago ang unang laban sa istadyum. Dinala ang trabahador sa malapit na Ospital ng Maynila Medical Center, ayon sa Distritong Pulisya ng Maynila.[112]
↑Viray, Patricia Lourdes (30 August 2018). "Cayetano on 2019 SEA Games logo: It stands out". The Philippine Star. Nakuha noong 14 October 2018. The whole campaign will not only be about the Philippines but will also incorporate the [2019] SEA Games' theme "We win as one."
↑Terrado, Reuben (28 October 2019). "SEA Games squash moved as Rizal Memorial construction hits snag". SPIN.ph. Nakuha noong 28 October 2019. THE squash competitions of the 2019 Southeast Asian Games has been moved to the Manila Polo Club as the court being constructed at the Rizal Memorial Sports Complex will not be finished on time.
.svg)
_pictogram.svg){kind=small}
_pictogram.svg){kind=small}
_pictogram.svg){kind=small}
_pictogram.svg){kind=small}
_pictogram.svg){kind=small}
_pictogram.svg){kind=small}
_pictogram.svg){kind=small}
_pictogram.svg){kind=small}
