Wacław Makowski

Wacław Makowski
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

2 listopada 1880
Wilno, gubernia wileńska, Imperium Rosyjskie

Data i miejsce śmierci

28 grudnia 1942
Bukareszt, Królestwo Rumunii

Marszałek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej
Okres

od 28 listopada 1938
do 2 listopada 1939

Przynależność polityczna

Obóz Zjednoczenia Narodowego

Poprzednik

Walery Sławek

Następca

Władysław Kowalski (marszałek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1947–1952)

Minister sprawiedliwości
Okres

od 15 maja 1926
do 30 września 1926

Poprzednik

Stefan Piechocki

Następca

Aleksander Meysztowicz

Minister sprawiedliwości
Okres

od 28 czerwca 1922
do 26 maja 1923

Poprzednik

Bronisław Sobolewski

Następca

Stanisław Nowodworski

Odznaczenia
Wstęga Wielka Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski

Wacław Wincenty Makowski (ur. 2 listopada 1880[1] w Wilnie, zm. 28 grudnia 1942 w Bukareszcie) – polski prawnik i polityk, marszałek Sejmu, wicemarszałek Sejmu, wicemarszałek Senatu, wolnomularz[2], członek Zarządu Głównego Partii Pracy w 1930 roku[3].

Życiorys

Pochodzenie i początek kariery

Był synem księgarza w Wilnie – Wacława Leona Makowskiego[4] i Apolonii z domu Chełmińskiej. Jego rodzeństwo: bracia Witold, Czesław i siostra Ewa Gulbinowa, działaczka harcerska, nauczycielka, autorka podręczników i prac historycznych.

W 1898 ukończył gimnazjum w Wilnie. Do 1902 studiował prawo w Warszawie, a następnie odbył studia uzupełniające na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, a także we Lwowie i w Paryżu. W trakcie studiów związał się z niepodległościowym ruchem socjalistycznym, za udział w którym był aresztowany w 1901 i 1906 przez władze rosyjskie[1]. Po studiach pracował jako pomocnik adwokata. Publikował również w czasopismach Themis Polska, Atheneum i Gazeta Sądowa Warszawska[5]. W latach 1905–1907 działał w Kole Obrońców Politycznych[6] oraz w Towarzystwie Kultury Polskiej (1906-1913)[7]. W 1911 był obrońcą hr. Bohdana Ronikera[8].

Po ślubie z Marią Łojko w 1904, z którą miał dwóch synów: Jacława (1905-1923) i Jerzego (1908-1996)[9], Wacław Makowski stał się właścicielem majątku bujwidzkiego (budynki dworskie, około 300 hektarów gruntów uprawnych i lasów w Bujwidzach – rejon wileński), który został wniesiony jako posag po ojcu małżonki – Leonardzie Łojko. Makowski bywał tam dość rzadko (mieszkał bowiem w Warszawie), jednak lubił tam przyjeżdżać na wakacje. Wybuch II wojny światowej zmusił Makowskich do ucieczki, ich potomkowie osiedlili się w USA[4][10].

Kariera polityczna

Podczas I wojny światowej związał się ze środowiskiem Legionów Polskich[5].

Organizował sądownictwo obywatelskie, działał w Milicji Obywatelskiej w Warszawie, a także w Radzie Głównej Opiekuńczej (1915). W 1916 został wicedyrektorem Departamentu Sprawiedliwości Tymczasowej Rady Stanu[5], a w 1918 (od 27 lutego do 4 kwietnia) był kierownikiem Ministerstwa Sprawiedliwości[11].

W latach 1920–1922 pełnił czynną służbę wojskową jako oficer w wojskowej służbie sprawiedliwości. Po przeniesieniu do rezerwy w 1922 został zaliczony do pospolitego ruszenia oficerów Korpusu Sądowego w randze pułkownika[12].

W dwudziestoleciu międzywojennym zaangażował się w działalność polityczną, w ramach obozu Piłsudskiego. W latach 1928–1935 (Sejmy II i III kadencji) był posłem z rekomendacji BBWR (w okręgu poleskim i warszawskim). Jako poseł przewodniczył Komisji Konstytucyjnej, a w latach 1931–1935 był wicemarszałkiem Sejmu. W okresie 1935–1938 był wicemarszałkiem Senatu, a od 28 listopada 1938 do wybuchu II wojny światowej marszałkiem Sejmu z ramienia Obozu Zjednoczenia Narodowego. W latach 30. reprezentował polski parlament w Unii Międzyparlamentarnej[5].

Był ministrem sprawiedliwości w rządach Artura Śliwińskiego, Juliana Nowaka i Władysława Sikorskiego, a po przewrocie majowym w pierwszym, drugim i trzecim rządzie Kazimierza Bartla w 1926[11].

Praca naukowa i dydaktyczna

Makowski był od 1917 profesorem Uniwersytetu Warszawskiego, wykładał prawo karne na Wydziale Prawa. Po upadku rządu Sikorskiego skupił się na pracy naukowej, a z dniem 1 listopada 1923 został profesorem zwyczajnym[13].

W latach 1935–1937 był dziekanem Wydziału Prawa Uniwersytetu Warszawskiego. 5 września 1936 prezydent Ignacy Mościcki powołał go do składu Kapituły Orderu Odrodzenia Polski[14]. A z dniem 14 listopada 1937 otrzymał nominację na profesora zwyczajnego prawa państwowego[15].

W latach 1931–1936 założył i redagował czasopismo Nowe Państwo[5][16].

Był autorem wielu prac naukowych z zakresu prawa karnego i państwowego, współautorem kodeksu karnego z 1932 (zwanego Kodeksem Makarewicza) oraz konstytucji kwietniowej z 1935.

Koniec życia

Symboliczny grób Wacława Makowskiego − grób rodzinny na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (2023)

Po agresji III Rzeszy i ZSRR na Polskę w 1939 został internowany w Rumunii, po ewakuacji tam polskich władz[5], gdzie ciężko chory zmarł w Bukareszcie i tam został pochowany. Jego grób w okresie dyktatury Ceaușescu (przed 1979) został splantowany[17], a na warszawskich Powązkach znajduje się jego grób symboliczny[18] (kwatera 107-I-25,26)[19].

Natomiast małżonka Maria Makowska po wojnie przedostała się do Europy Zachodniej, a następnie do rodziny do Stanów Zjednoczonych, gdzie umarła w 1965[17].

Poglądy

Społeczeństwo

Koncepcje teoretyczne Makowskiego osadzone były we współczesnych koncepcjach socjologicznych. Inspirował się m.in. pracami Leona Petrażyckiego, Léona Duguita i Émile’a Durkheima[5].

Instytucje społeczne mają dla Makowskiego charakter dynamiczny i są ewolucyjnie zmienne. Stąd modele instytucji powstałe we wcześniejszych stuleciach nie odpowiadają współczesnym potrzebom społeczeństwa. Społeczeństwo tworzy różnego rodzaju zrzeszenia, z których najwyższą formą jest państwo. Społeczeństwo wytwarza również swoją „kulturę społeczną”, na którą składają się różnego rodzaju wartości, zarówno materialne, jak i duchowe czy moralne. Celem organizacji społecznej powinna być sprawiedliwość społeczna, zgodnie z którą każda jednostka powinna mieć możliwość korzystania z dóbr i wartości wytwarzanych przez społeczeństwo[5].

Istotną rolę w koncepcji społeczeństwa u Makowskiego pełnił solidaryzm. Krytykując indywidualizm społeczeństw liberalnych, wskazywał, że ich ewolucja dąży do coraz większej solidarności społecznej, opartej na zrzeszeniach. Była to koncepcja uznawana również przez innych przedstawicieli BBWRu, którzy jednak ograniczali te zrzeszenia do reprezentacji grup klasowych, zawodowych i etnicznych. Makowski traktował zrzeszenia jako organizacje apolityczne, których partykularyzm przekraczany jest przez ideę solidaryzmu, łączącej poszczególne interesy w zrzeszeniu państwowym[20].

Państwo

Dużą częścią dorobku Makowskiego jest krytyka współczesnych form państwowości. Makowski krytykuje liberalną demokrację, przeciwstawiając jej swój model państwowy – państwo społeczne. Demokracja liberalna opiera się na Monteskiuszowskiej idei trójpodziału władzy oraz koncepcji umowy społecznej Rousseau. Państwo takie zrzesza jednostki wyposażone w prawa podmiotowe i spajane władzą w celu tworzenia i stosowania prawa. Ustrój demokracji liberalnej ma charakter indywidualistyczny, natomiast instytucje ewoluują w kierunku większego uspołecznienia. Tym samym demokracja liberalna jest przestarzałą formą ustrojową, podobnie jak parlamentaryzm. Parlamenty stały się miejscem walki politycznej, realizującym prawa podmiotowe jednostek. Powinny porzucić funkcję polityczną, zająć się służbą społeczną. Przyszłość należy więc do państwa społecznego, które stanowi „połączenie twórczych poczynań jednostki z realizacyjną siłą zbiorowości”[21][5]. W państwie społecznym instytucje publiczne przenikają różne formy organizacji społecznej, np. organizacje samorządowe i gospodarcze, które tworzyłyby samorządy gospodarcze i zawodowe. Ograniczeniu powinna też ulec działalność partii politycznych, które są zbędnym (pasożytniczym) pośrednikiem między państwem a społeczeństwem[20]. Zrzeszenia i instytucje państwowe urzeczywistniają idee solidaryzmu i są apolityczne[20].

Zdaniem Makowskiego podstawowe zasady tak rozumianego państwa zawierał rozdział I Konstytucji kwietniowej z 1935[20].

Dzieła

Odznaczenia

Przypisy

  1. a b Wojtacki 2011 ↓, s. 30.
  2. Andrzej Garlicki: Przewrót majowy. Warszawa: Czytelnik, 1979, s. 340–341. ISBN 83-07-00069-6.
  3. Program Partji Pracy (uchwalony na zjeździe delegatów w Warszawie w dniu 1 czerwca 1930 r.) / Partja Pracy.
  4. a b Wywiad z wnukiem Wacława – Maciejem Makowskim.
  5. a b c d e f g h i Wojtacki 2011 ↓, s. 31.
  6. Kulesza 1998 ↓, s. 7.
  7. Majewski 2009 ↓, s. 61.
  8. proces hrabiego-mordercy. „Nowości Illustrowane”. Nr 36, s. 15, 9 września 1911. 
  9. Kulesza 1998 ↓, s. 7,250.
  10. Mirosław Gajewski, Pięć wieków historii Bujwidz.
  11. a b Gołębiowski 1994 ↓, s. 52.
  12. Leszek Kania, Żołnierska karta w życiu prof. Wacława Makowskiego, Palestra nr 5-6/2001, s. 98–102. http://palestra.pl/upload/14/25/37/1425378329_.pdf.
  13. Kulesza 1998 ↓, s. 11.
  14. Nowa Kapituła Orderu „Odrodzenia Polski”. „Gazeta Lwowska”, s. 1, nr 221 z 26 września 1936. 
  15. Kulesza 1998 ↓, s. 22.
  16. Adam Redzik; Nowe Państwo – udana inicjatywa prof. Wacława Makowskiego powołania pisma polityczno-prawnego, Palestra.
  17. a b Kulesza 1998 ↓, s. 23.
  18. Kulesza 1998 ↓, s. 24.
  19. Cmentarz Stare Powązki: JACŁAW MAKOWSKI, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2019-12-13].
  20. a b c d Wojtacki 2011 ↓, s. 32.
  21. Wacław Makowski, My i wy, Warszawa 1938, s. 92–93.
  22. Premier Sławek odznaczony Orderem Orła Białego. „Gazeta Lwowska”, s. 3, nr 159 z 16 lipca 1935. 
  23. Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 16.

Bibliografia

  • Sylwetki marszałków Sejmu II RP. edukacja.sejm.gov.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-09-29)].
  • Maciej Wojtacki, Makowski Wacław, [w:] Andrzej Maryniarczyk (red.), Encyklopedia filozofii polskiej, t. 2, Lublin: Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu, 2011, s. 30–32.
  • Jerzy Gołębiowski: Część II. Członkowie Rady Ministrów w: Jacek Majchrowski (red.) Kto był kim w Drugiej Rzeczypospolitej. Warszawa: Polska Oficyna Wydawnicza „BGW”, 1994, s. 52. ISBN 83-7066-569-1.
  • Władysław T. Kulesza (wstęp, wybór i opracowanie): Wacław Makowski o państwie społecznym. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 1998, s. 5–24,250. ISBN 83-7059-357-7.
  • Piotr Majewski: Posłowie i senatorowie Rzeczypospolitej Polskiej 1919-1939. Słownik biograficzny. Tom IV M-P. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 2009, s. 61–63. ISBN 978-83-7059-875-4.

Linki zewnętrzne

Read other articles:

Bojan Mališić Mališić bersama South China pada tahun 2014Informasi pribadiNama lengkap Bojan MališićTanggal lahir 14 Januari 1984 (umur 40)Tempat lahir Kragujevac, RFS YugoslaviaTinggi 185 cm (6 ft 1 in)Posisi bermain Bek tengahKarier senior*Tahun Tim Tampil (Gol)2002–2004 Radnički Kragujevac 112 (3)2007–2010 Rad 33 (0)2010–2011 Javor Ivanjica 15 (0)2011–2012 Nasaf Qarshi 33 (0)2012–2013 Hoverla Uzhhorod 23 (1)2014–2017 South China 44 (1)2017–2018 Dav...

 

 

Mezzogiorno na brązowo MezzogiornoⓘMezzogiorno [ˌmɛd.d͡zoˈd͡ʒor.no] – obszar obejmujący Basilicatę, Kampanię, Kalabrię, Apulię i Sycylię na południu Włoch, jak również Molise i Abruzję, które geograficznie leżą w środkowych lub południowo-środkowych Włoszech. Niektórzy włączają do Mezzogiorno również Sardynię i południową część Lacjum. Włosi często mówią o południowych Włoszech Il Meridione (południe). Wyrażenia Meridione i Mezzogiorno ...

 

 

Truk beton ini terbalik di depan halaman sebuah rumah karena kecepatan terlalu tinggi Tabrakan kecil seperti ini adalah jenis kecelakaan lalu-lintas paling umum Gandengan Sebuah Truk Terbalik di sebuah Jalan di Los Angeles Kecelakaan lalu-lintas adalah suatu peristiwa di mana kendaraan bermotor, seperti mobil, sepeda motor, truk, atau sepeda, bertabrakan atau terlibat dalam insiden yang menyebabkan kerusakan, cedera, atau kematian. Kecelakaan lalu lintas dapat disebabkan oleh berbagai faktor,...

Gouvernement Alexandre Millerand (1) Troisième République Données clés Président de la République Raymond Poincaré Président du Conseil Alexandre Millerand Formation 20 janvier 1920 Fin 18 février 1920 Durée 29 jours Composition initiale Coalition Bloc national (ARD - FR - RI)PRRRS et PRS Représentation XIIe législature 433  /  613 Gouvernement Georges Clemenceau II Gouvernement Alexandre Millerand II modifier - modifier le code - voir Wikidata (aide) Le premier go...

 

 

artikel ini perlu dirapikan agar memenuhi standar Wikipedia. Tidak ada alasan yang diberikan. Silakan kembangkan artikel ini semampu Anda. Merapikan artikel dapat dilakukan dengan wikifikasi atau membagi artikel ke paragraf-paragraf. Jika sudah dirapikan, silakan hapus templat ini. (Pelajari cara dan kapan saatnya untuk menghapus pesan templat ini) Artikel ini membutuhkan rujukan tambahan agar kualitasnya dapat dipastikan. Mohon bantu kami mengembangkan artikel ini dengan cara menambahkan ruj...

 

 

Opera by César Cui Composer César Cui Puss in Boots (Кот в сапогах in Cyrillic; Kot v sapogakh in transliteration) is a short opera-fairytale for children in three acts, four tableaux, composed by César Cui in 1913. The libretto was written by Marina Stanislavovna Pol'. It was premiered in Rome in 1915 under the title Il gatto con gli stivali. A Soviet edition of the opera, with a revised libretto, was published in 1961. By the 1970s this opera seems to have become popular in wh...

Pour les articles homonymes, voir spot. Le satellite SPOT-5. SPOT (Système probatoire d’observation de la Terre ou Satellite pour l’observation de la Terre) est une famille de satellites de télédétection français civils d’observation de la Terre. Les cinq premiers exemplaires sont développés par le CNES et lancés entre 1986 et 2002. Les deux derniers exemplaires sont développés par Airbus Defence and Space et sont lancés en 2012 et 2014[1], en parallèle des satellites Pléi...

 

 

Koordinat: 36°08′32″N 5°21′19″W / 36.142182°N 5.355256°W / 36.142182; -5.355256 Westside dilihat dari The Rock. Westside adalah sebuah kota di teritori seberang laut Britania Raya Gibraltar. Kota ini terletak antara lembah barat Batu Gibraltar dan pesisir timur Teluk Gibraltar dan dihuni oleh 98% penduduk teritori ini. Kota ini terbagi menjadi 6 kawasan permukiman utama: Kawasan Populasi Town Area 3.588[1] North District 4.116[1] South Distr...

 

 

Iskandar Kamaru Bupati Bolaang Mongondow Selatan ke-2PetahanaMulai menjabat 26 Februari 2021WakilDeddy Abdul HamidPendahuluMarzanzius Arvan Ohy (Plh.)PenggantiPetahanaMasa jabatan1 Oktober 2018 – 17 Februari 2021PresidenJoko WidodoGubernurOlly DondokambeyPendahuluHerson MayuluPenggantiPetahana Wakil Bupati Bolaang Mongondow Selatan ke-3Masa jabatan17 Februari 2016 – 1 Oktober 2018PresidenJoko WidodoGubernurOlly DondokambeyBupatiHerson MayuluPendahuluSjamsul B...

GéodésieExemple de « point géodésique » de référence marqué par un pilier et daté de 1855, à Ostende sur le littoral de Belgique.Partie de Sciences de la TerrePratiqué par Géodésiste (en)modifier - modifier le code - modifier Wikidata La géodésie (du grec ancien : γεωδαισία / geôdaisía, de γῆ / gễ, « Terre », et δαίω / daíô, « diviser ») est la science, destinée à l'origine au tracé des cartes, qui ...

 

 

Voce principale: Pink Sport Time. A.S.D. Pink Sport TimeStagione 2017-2018Sport calcio Squadra Pink Sport Time Allenatore Roberto D'Ermilio Presidente Alessandra Signorile Serie A10º posto Coppa ItaliaSemifinali Maggiori presenzeCampionato: Novellino, Serturini (22+2)Totale: Novellino, Serturini (29) Miglior marcatoreCampionato: Pinna (5)Totale: Pinna, Serturini (9) StadioStadio Antonio Antonucci (Bitetto) 2016-2017 2018-2019 Si invita a seguire il modello di voce Questa voce raccoglie...

 

 

Данио-рерио Научная классификация Домен:ЭукариотыЦарство:ЖивотныеПодцарство:ЭуметазоиБез ранга:Двусторонне-симметричныеБез ранга:ВторичноротыеТип:ХордовыеПодтип:ПозвоночныеИнфратип:ЧелюстноротыеГруппа:Костные рыбыКласс:Лучепёрые рыбыПодкласс:Новопёрые рыбыИн�...

Facultad deArquitectura, Diseño y Urbanismo de la Universidad de Buenos Aires Acrónimo FADUForma parte de Universidad de Buenos AiresFundación 1901 (Escuela de Arquitectura)1947 (Facultad de Arquitectura y Urbanismo)1985 (FADU)LocalizaciónDirección Intendente Güiraldes 2160 Pabellón III Ciudad Universitaria Belgrano Buenos Aires  Argentina Campus SíCoordenadas 34°32′29″S 58°26′38″O / -34.54125, -58.443944444444AdministraciónDecano D.G. Carlos VenancioVi...

 

 

Shopping mall in British Columbia, CanadaParker Place百家店Parker Place as seen from No. 3 Road.LocationRichmond, British Columbia, CanadaCoordinates49°10′54″N 123°08′08″W / 49.181697°N 123.135592°W / 49.181697; -123.135592Address4380 No 3 RdOpening date1993; 31 years ago (1993)No. of stores and services150+Total retail floor area61,000 square feet (5,700 m2)[1]No. of floors1ParkingYesPublic transit access AberdeenWebsitepa...

 

 

Revolver cartridge designed by Smith & Wesson (S&W) .44 SpecialCharter Arms Bulldog with five .44 Special 246 gr LRN cartridgesTypeRevolverPlace of originUnited StatesProduction historyDesignerSmith & WessonDesigned1907ManufacturerSmith & WessonProduced1907–presentSpecificationsParent case.44 RussianCase typeRimmed, straightBullet diameter.429 in (10.9 mm)Neck diameter.457 in (11.6 mm)Base diameter.457 in (11.6 ...

Barred spiral galaxy in the constellation Virgo NGC 4900Hubble Space Telescope image of NGC 4900Observation data (J2000 epoch)ConstellationVirgoRight ascension13h 00m 39s[1]Declination+02° 30′ 05″[1]Redshift0.003201[2]Heliocentric radial velocity960 ± 3 km/s[2]Apparent magnitude (B)12.8[1]CharacteristicsTypeSB(rs)c;WR HII[2]Other designationsNGC 4900, MCG+01-33-035, UGC 8116, PGC 44797 NGC 4900 is a barred s...

 

 

Der Titel dieses Artikels ist mehrdeutig. Weitere Bedeutungen sind unter Parlament (Begriffsklärung) aufgeführt. Beispiel für ein modernes Parlament: Der US-Kongress während einer Regierungserklärung von Präsident Barack Obama. Ein Parlament (von altfranzösisch parlement ‚Unterredung‘; französisch parler ‚reden‘[1]) ist die politische Volksvertretung, die in der Regel aus ein, zwei oder drei Kammern bzw. Häusern besteht (siehe Einkammersystem, Zweikammersystem und Dr...

 

 

此條目可参照英語維基百科相應條目来扩充。 (2020年2月23日)若您熟悉来源语言和主题,请协助参考外语维基百科扩充条目。请勿直接提交机械翻译,也不要翻译不可靠、低品质内容。依版权协议,译文需在编辑摘要注明来源,或于讨论页顶部标记{{Translated page}}标签。 圣基茨和尼维斯联邦Federation of Saint Christopher and Nevis(英語) 国旗 国徽 格言:Country Above Self  (英语)...

Vous lisez un « bon article » labellisé en 2009. Chrysler BuildingLe Chrysler Building.HistoireArchitecte William Van Alen[2]Construction 18 septembre 1928 - 27 mai 1930Ouverture 1930Statut AchevéUsage BureauxArchitectureStyle Art décoMatériau structure en acier, façade en brique, verre, granite et calcairePatrimonialité New York State Register of Historic Places listed place (d) (1980)New York City Landmark (d) (1978)Inscrit au NRHP (1976)National Historic L...

 

 

Abnormally low level of oxygen in the blood Medical conditionHypoxemiaOther namesHypoxaemiaBlood with higher oxygen content appears bright redSpecialtyPulmonology Hypoxemia is an abnormally low level of oxygen in the blood.[1][2] More specifically, it is oxygen deficiency in arterial blood.[3] Hypoxemia has many causes, and often causes hypoxia as the blood is not supplying enough oxygen to the tissues of the body. Definition Hypoxemia refers to the low level of oxygen...