Sianów (gmina)
Sianów – gmina miejsko-wiejska w północnej części województwa zachodniopomorskiego, w powiecie koszalińskim. Siedzibą gminy jest miasto Sianów.
Według danych z 31 grudnia 2016 r. gmina miała 13 765 mieszkańców[1].
Miejsce w województwie (na 114 gmin):
powierzchnia 44., ludność 29.
Położenie
Gmina znajduje się w północnej części województwa zachodniopomorskiego, w północno-wschodniej części powiatu koszalińskiego.
15 stycznia 1976 z gminy Sianów wyłączono sołectwa Garbno, Kościernica, Powidz, Rekowo i Sowinki, włączając je do gminy Polanów oraz sołectwo Łazy, włączając je do gminy Mielno[2]. 1 stycznia 2023 Łazy włączono z powrotem do gminy Sianów[3], dzięki czemu zyskała dostęp do Morza Bałtyckiego.
Według danych z 1 stycznia 2009 powierzchnia gminy wynosi 226,77 km²[4]. Gmina stanowi 13,6% powierzchni powiatu.
W latach 1975–1998 gmina położona była w województwie koszalińskim.
Sąsiednie gminy:
Do 31 grudnia 2009 r. sąsiadowała z gminą Będzino. Zmiana nastąpiła po przyłączeniu sołectw Jamno i Łabusz z tej gminy do Koszalina.
Miejscowości
Na terenie gminy Sianów znajduje się 39 miejscowości.
- Miasto
- Sianów
- Wsie
- Bielkowo, Dąbrowa, Gorzebądz, Grabówko, Iwięcino, Karnieszewice, Kędzierzyn, Kleszcze, Kłos, Łazy, Maszkowo, Mokre, Osieki, Ratajki, Rzepkowo, Sieciemin, Sierakowo Sławieńskie, Skibno, Skwierzynka, Sowno, Sucha Koszalińska, Szczeglino, Szczeglino Nowe, Węgorzewo Koszalińskie, Wierciszewo
- Osady
- Borowiec, Gracz, Kołzin, Kościerza, Krzykacz, Płonka, Przytok, Siecieminek, Sierakówko, Skibienko, Sowieński Młyn, Suszka, Trawica, Wonieść
Administracja i samorząd
W 2016 r. wykonane wydatki budżetu gminy Sianów wynosiły 53,1 mln zł, a dochody budżetu 57,4 mln zł. Zobowiązania samorządu (dług publiczny) według stanu na koniec 2016 r. wynosiły 12,7 mln zł, co stanowiło 22,2% poziomu dochodów[5].
Gmina Sianów utworzyła 28 jednostek pomocniczych gminy, w tym 25 sołectw, 3 osiedla.
- Sołectwa
- Bielkowo, Dąbrowa, Gorzebądz, Grabówko, Iwięcino, Karnieszewice, Kędzierzyn, Kleszcze, Kłos, Łazy, Maszkowo, Mokre, Osieki, Ratajki, Rzepkowo, Sieciemin, Sierakowo Sławieńskie, Skibno, Skwierzynka, Sowno, Sucha Koszalińska, Szczeglino, Szczeglino Nowe, Węgorzewo Koszalińskie, Wierciszewo.
- Osiedla
- Stare Miasto, Karnieszewice, osiedle Słowackiego,
Demografia
Dane z 30 czerwca 2004[6]:
Opis |
Ogółem |
Kobiety |
Mężczyźni
|
jednostka |
osób |
% |
osób |
% |
osób |
%
|
populacja |
13 159 |
100 |
6656 |
50,6 |
6503 |
49,4
|
gęstość zaludnienia (mieszk./km²) |
58 |
29,4 |
28,7
|
Gminę zamieszkuje 20,7% ludności powiatu.
- Piramida wieku mieszkańców gminy Sianów w 2014 roku[7].
Przyroda i turystyka
Gmina leży na Równinie Słupskiej. Na obszarze gminy znajdują się 3 rezerwaty: Jodły Karnieszewickie, Arboretum Karnieszewickie i Unieskie Moczary. Wieś Osieki jest położona nad dużym przybrzeżnym jeziorem Jamno i oddalona o 3 km od Morza Bałtyckiego, nieopodal znajduje się też drugie duże jezioro, Bukowo. Tereny leśne zajmują 44% powierzchni gminy, a użytki rolne 47%.
Przez teren gminy przebiega kilka szlaków turystycznych:
- Pieszy Szlak im. Józefa Chrząszczyńskiego, upamiętniający pierwszego koszalińskiego przewodnika turystycznego, wiedzie od Góry Chełmskiej do Kurozwęcza przez Maszkowo,
- Pieszy Szlak Porwanego Księcia wiedzie od Sianowa do Góry Chełmskiej. Rowerowy szlak nadmorski przebiega pasem nadmorskim od Pleśnej do Mielna, następnie skręca w południową stronę jeziora Jamno, przechodząc przez Osieki – Rzepkowo – Iwięcino – Bielkowo,
- rzeką Polnicą, Uniestą i jeziorem Jamno przebiega szlak kajakowy z Sianowa do Osiek lub Mielna.
Komunikacja
Przez gminę Sianów prowadzą droga krajowa nr 6 łącząca miasto z Koszalinem (10 km do centrum) i ze Sławnem (33 km) oraz droga wojewódzka nr 203 łącząca oddaloną o 5 km od Sianowa wieś Suchą Koszalińską ze skrzyżowaniem z drogą nr 6 na peryferiach Koszalina (6 km) i Darłowem (24 km).
Wieś Skibno oddalona o 3 km od centrum Sianowa uzyskała połączenie kolejowe w 1869 r. po wybudowaniu odcinka Magistrali Nadmorskiej z Koszalina do Słupska (wcześniej powstała linia przez Stargard do Szczecina). Rok później linię przedłużono do Gdańska. W 1988 r. odcinek Koszalin- Słupsk został zelektryfikowany jako jeden z ostatnich na tej linii. Obecnie w gminie czynna jest 1 stacja: Skibno, która przed 1945 r. nosiła nazwę Schübben-Zanow (Skibno-Sianów)[potrzebny przypis].
W gminie czynny jest jeden urząd pocztowy: Sianów (nr 76-004).
Zabytki
- Brama Eklektyczna w Sianowie
- dębowa XVIII-wieczna brama w Iwięcinie
- fabryka zapałek przy ul. Koszalińskiej, założona przez Augusta Kolbego w 1845 roku, rozbudowana w 1861 roku, następnie w 1876 (instalacja maszyny parowej). W 1900 roku założenie fabryczne rozszerzono o domy mieszkalne, dwór, sad.
- ratusz w Sianowie (1879 r.)
- romański kościół pw. MB Różańcowej w Sierakowie Sławieńskim (XV w.)
- gotycki kościół pw. św. Stanisława Kostki w Dąbrowie (XVI w.)
- gotycki kościół pw. MB Królowej Polski w Iwięcinie (XIV w.)
- gotycki kościół pw. św. Antoniego Padewskiego w Osiekach Koszalińskich – budowany w XIV/XV w., w XV w słynął jako miejsce pielgrzymkowe z krwawiącą hostią
- neogotycki kościół pw. św. Wojciecha w Ratajkach (XIX w.)
- neogotycki kościół pw. Najśw. Serca Pana Jezusa w Siecieminie (XIX w.)
- neogotycki kościół pw. MB Szkaplerznej w Szczeglinie (1908 r.)
- szachulcowy kościół pw. Najśw. Serca Pana Jezusa w Karnieszewicach (1803 r.)
- szachulcowy kościół pw. św. Stanisława Kostki w Sianowie (2. połowa XVI w.) – wzniesiony z cegły i kamieni młyńskich (zachodni portal w wieży). Wieża była restaurowana w 1679 roku. Nawa kościoła została zbudowana w konstrukcji ryglowej z ceglanym wypełnieniem fach przypuszczalnie w początku XVIII wieku. Wokół kościoła istniał cmentarz. Kościół w Sianowie miał filię w Suchej i do 1906 roku patronat nad kościołem w części sprawował właściciel majątku ziemskiego w Suchej.
- szachulcowy kościół pw. Trójcy Świętej w Sownie (XIX w.)
Przypisy
Linki zewnętrzne
Miasto |
|
---|
Część miasta |
|
---|
Wsie |
|
---|
Osady |
|
---|
|
|