PROFILPELAJAR.COM

Koperszadzka Grań (słow. Meďodolský hrebeň, niem. Schachtgrat, Schächtegrat, węg. Tárna-gerinc^[1]) – grań będąca północno-wschodnim zakończeniem grani Tatr Wysokich na Słowacji.

Topografia

Grań jest jedną z czterech opadających z wierzchołka Jagnięcego Szczytu (Jahňací štít, 2230 m). Najniższa część grani opada na Przełęcz pod Kopą (dokładnie: na Pośrednią Przełęcz pod Kopą), stanowiącą granicę między Tatrami Wysokimi a Bielskimi. Grań oddziela od siebie Dolinę Zadnich Koperszadów i jej odgałęzienie – Dolinę Skoruszową na północnym zachodzie – od Doliny Białych Stawów (odgałęzienie Doliny Kieżmarskiej) na południowym wschodzie. Zachodnie ściany górnej części grani opadają do Jagnięcego Kotła^[2]^[3].

W Koperszadzkiej Grani wyróżnia się następujące obiekty (słowackie nazwy według czterojęzycznego słownika^[1], wysokości według atlasu satelitarnego^[2]):

niższy wierzchołek Jagnięcego Szczytu,
przełączka Biały Karbik (Biely zárez),
Biały Kopiniak (Biela kôpka),
Wyżnia Biała Przełączka (Vyšná biela štrbina),
Biała Czuba (Biely zub, 2044 m),
Pośrednia Biała Przełączka (Prostredná biela štrbina),
Biały Grzebień (Biely hrebeň, 1944 m) – krótki płaski odcinek grani,
Niżnia Biała Przełączka (Nižná biela štrbina),
Biała Kopa (Biela kopa),
Koperszadzki Przechód (Biely priechod),
Koperszadzka Czuba (Jahňací hrb, 1925 m),
Koperszadzki Zwornik (Jahňací uzol, ok. 1900 m^[3]), od którego ku północnemu zachodowi odchodzi Kudłaty Dział.

Grań główna Tatr poniżej Koperszadzkiej Czuby opada na szeroką Przełęcz pod Kopą. Jeszcze przed najbliższym siodłem w grani (Pośrednią Przełęczą pod Kopą) na wschód odgałęzia się od niej grań, w której za Wyżnią Przełęczą pod Kopą wznosi się Bielska Kopa^[3].

Geologia

Pod względem budowy geologicznej grań jest stosunkowo zróżnicowana. Partie górne tworzą skały krystaliczne trzonu Tatr Wysokich, zaś dolne – skały osadowe, przede wszystkim piaskowce i łupki. Rejon znany jest jednak z występującego tu zlepieńca koperszadzkiego – skały powstałej w permie ze zniszczonych granitów i skał wulkanicznych, a przed pojawieniem się osadów węglanowych. Dzisiaj zlepieńce znajdują się na skałach granitowych i pod piaskowcami. Koperszadzka Grań jest jedynym miejscem w Tatrach, w którym występuje ta skała, przypominająca czerwoną glinę z osadzonymi otoczakami granitu^[4].

Nazwa

Nazwa grani, podobnie jak sąsiednich dolin Zadnich Koperszadów i Przednich Koperszadów, powstała w XVIII wieku i pochodzi z języka niemieckiego: rejon ten zwano Kupferschachtami (Kupferschächte), co oznacza „szyby miedzi” – przez pewien czas wydobywano tu rudy miedzi^[5].

Historia wejść

Cała grań oraz opadające z niej stoki były dawniej terenem myśliwskim, w dolnej części prowadzono też wypas owiec i działalność górniczą. Pierwsze odnotowane przejścia Koperszadzkiej Grani (bez obejść):

latem – Károly Jordán i Richard Schwicker – 27 maja 1907 r.
zimą – Klara Hensch, Valentin Hajts i Gábor Seide – 15 lutego 1926 r.

Fragmenty grani przechodzono już znacznie wcześniej. Możliwe, że 9 sierpnia 1793 schodził tędy z Jagnięcego Szczytu Robert Townson z przewodnikiem Hansem Grossem. Dokładna trasa ich wędrówki nie jest jednak znana, mogli iść na Przełęcz pod Kopą nie Koperszadzką Granią, lecz przez Zadnią Jagnięcą Szczerbinę i obok Żółtego Stawku^[3].

Przypisy

↑ ^a ^b Endre Futó: Tatry Wysokie. Czterojęzyczny słownik nazw geograficznych. [dostęp 2014-01-16].
↑ ^a ^b Jarosław Januszewski, Grzegorz Głazek, Witold Fedorowicz-Jackowski: Tatry i Podtatrze, atlas satelitarny 1:15 000. Warszawa: GEOSYSTEMS Polska Sp. z o.o., 2005, s. 106. ISBN 83-909352-2-8.
↑ ^a ^b ^c ^d Witold Henryk Paryski: Tatry Wysokie. Przewodnik taternicki. Część XXIV. Czerwona Turnia – Przełęcz pod Kopą. Warszawa: Sport i Turystyka, 1984, s. 124–174. ISBN 83-217-2472-8.
↑ Grzegorz Barczyk, Ryszard Jakubowski (red.), Adam Piechowski, Grażyna Żurawska: Bedeker tatrzański. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2000, s. 78. ISBN 83-01-13184-5.
↑ Zofia Radwańska-Paryska, Witold Henryk Paryski: Wielka encyklopedia tatrzańska. Poronin: Wydawnictwo Górskie, 2004. ISBN 83-7104-009-1.