Karl Renner ([kaʁl ˈʀɛnɐ]ⓘ[kaʁl ˈʀɛnɐ]; ur. 14 grudnia 1870 w Unter Tannowitz, zm. 31 grudnia 1950 w Wiedniu) – austriacki polityk, socjolog prawa, jeden z teoretyków austromarksizmu i reformizmu[1].
Życiorys
Był prawicowym socjaldemokratą. Od 1907 był członkiem Izby Posłów. Od 30 października 1918 do 7 lipca 1920 był pierwszym kanclerzem republikańskiej Austrii (trzy gabinety) i od 26 lipca 1919 był też ministrem spraw zagranicznych. Na stanowisku szefa dyplomacji pozostał do 22 października 1920 w gabinecie kanclerza Mayra. W latach 1920–1934 był również posłem i od 1930 do 1933 przewodniczącym Rady Narodowej.
Jako wieloletni zwolennik zjednoczenia Austrii i Niemiec Renner nawoływał do poparcia Anschlussu w zorganizowanym przez nazistów referendum z 10 kwietnia 1938 roku[2].
Od 27 kwietnia do 20 grudnia 1945 stał na czele czwartego rządu, zostając pierwszym kanclerzem po wojnie. Następnie do śmierci w dniu 31 grudnia 1950 był prezydentem Austrii[3][1].
Pochowany na Cmentarzu Centralnym w Wiedniu w krypcie prezydenckiej.
Przypisy
- ↑ a b Encyklopedia Powszechna PWN. Tom 4, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa, 1976, s. 11
- ↑ JerzyJ. Kozeński JerzyJ., Zabór Austrii w 1938 r. i przezwyciężenie idei Anschlussu po II wojnie światowej, „Przegląd Zachodni” (3), Poznań: Instytut Zachodni, 1968, s. 86 .
- ↑ Bogdan Koszel, Renner Karl [w:] Stanisław Sierpowski (red.), Leksykon historii powszechnej 1900-1945, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, Poznań, 1996, ISBN 83-232-0712-7, s.369
- W latach 1918–1920 kanclerze stanu, od 1920 kanclerze federalni