|
Kamienica Pod Trzema Murzynami we Wrocławiu
Kamienica Pod Trzema Murzynami („Pod Trzema Murzynami”) – zabytkowa kamienica o średniowiecznym rodowodzie, znajdująca się u zbiegu ulic Kiełbaśniczej 32[a] i Ruskiej 1 we Wrocławiu. Historia kamienicy Pierwotnie na działce narożnej znajdowały się dwa dwutraktowe budynki[4] wzniesione w XIV wieku[5][6]. W 1562 roku były to już dwukondygnacyjne kamienice szczytowe[6][b] skierowane szczytem ku ulicy Ruskiej[7]. Około 1700 roku budynki scalono i nadano im barokową elewację, sześcioosiową od strony wschodniej i południowej[4][7]. Obie elewacje były do siebie podobne, ich naroża były akcentowane boniowanymi lizenami a kondygnacje oddzielały pasowe gzymsy. Nad gzymsem koronującym po obu stronach znajdowały się trzy lukarny obudowane edykułą. Środkowe lukarny znajdujące się w osi elewacji były szersze i miały zdwojone okna. Wszystkie okna budynku miały uszakowe opaski a te znajdujące się na pierwszym piętrze osadzone były dodatkowo na cokołach z lustrami. W niegeometrycznej osi fasady od ulicy Ruskiej znajdował się portal a nad nim zdwojone okna na pierwszym i drugim piętrze oraz lukarna i zaklęśnięcie gzymsu koronującego. Portal prowadził do przelotowej sieni, prawdopodobnie powstałą jeszcze w XVI wieku, przykrytą kolebką o koszowym przekroju z lunetami. W tylnej części sieni znajdowały się schody prowadzące na wyższe kondygnacje[7]. W 1858 roku, za sprawą inwestora C. Heina, kamienicę rozbudowano, podnosząc ją o jedną kondygnację. Od strony ulicy Kiełbaśniczej elewacja kamienicy była 21 osiowa[5]. Kolejne większe przebudowy miały miejsce w latach 1864[6] i 1869, kiedy to usunięto portal a od strony dziedzińca wykonano drewniane galerie[7]. 21 marca 1908 roku kamienica częściowo spłonęła; odremontowano ją w latach 1909–1910. Odnowiono wówczas wnętrza budynku, witryny na parterze oraz zlikwidowano częściowy wystrój barokowej elewacji. W rezultacie kalenicowa trzykondygnacyjna kamienica o dwukondygnacyjnym poddaszu została pokryta mansardowym dachem z facjatami. Od strony południowej elewacja została podzielona na siedem osi, gdzie dwie osie środkowe (trzecia i czwarta, licząc od zachodniej strony) były zwężone względem siebie, a w ich części parterowej znajdowała się sień przelotowa z portalem wejściowym. Na tyłach budynku znajdowały się oficyny. Od strony wschodniej budynek posiadał dziesięcioosiową elewację[6][5]. W narożniku budynku, na wysokości pierwszej kondygnacji, znajduje się godło domu – rzeźby trzech Murzynów[6]. Po raz pierwszy nazwę „Pod Trzema Murzynami” odnotowano w pierwszej połowie XIX wieku. Powstały wówczas trzy malowane figury Murzynów, z których środkowy miał pełnoplastyczną głowę[4]. W budynku pod koniec XIX wieku, na dwóch kondygnacjach mieścił się sklep z szalami i chustami Eduarda Buelschowsky'ego[1] Po 1945 roku.jpg) Podczas działań wojennych II wojny światowej kamienica według Harasimowicza uległa zniszczeniu[6], a według Marzanny Jagiełło-Kołaczyk została ona jedynie uszkodzona[4]; została więc odbudowana lub odnowiona w formach nawiązujących do baroku[4][6], przy czym wielokrotnie ją przebudowywano. Z upływem lat budynek był dewastowany. Jego właściciele często się zmieniali, a ostatni użytkownicy opuścili kamienicę w latach 80. XX wieku. Pierwsze próby remontu budynku zostały podjęte w maju 1996 roku[3]. W latach 1998–1999[4][6] lub od czerwca 1997 do grudnia 1998 roku[3] budynek gruntownie wyremontowano według projektu architekta Wacława Hryniewicza[4] lub, jak podaje „Kalendarz Wrocławski”, według projektu arch. Bogdana Daczkowskiego[8] czy też Ryszarda Daczkowskiego[7]. W trakcie remontu zostały odtworzone najważniejsze elementy architektoniczne i przygotowano do zainstalowania stare godło kamienicy[3]. Wnętrza odnowił zespół składający się z inż. arch. Zdzisławy Daczkowskiej, inż. Ryszarda Daczkowskiego i arch. Wojciecha Berezowskiego. Inwestorem prac była przedsiębiorstwo Alfa Immobillien, a wykonawcą przedsiębiorstwo budowlane Integer Sp. z o.o. Wnętrza kamienicy „Pod Trzema Murzynami” zostały nagrodzone w ogólnomiejskim konkursie architektonicznym Klubu Budowniczych Wrocławia, promującym projektantów, inwestorów i wykonawców, w czerwcu 2000 roku[9]. W narożniku umieszczono trzy pełnoplastyczne figury Murzynów[4]. Po gruntownym remoncie parter kamienicy zajęły lokalne handlowo-usługowe. Uwagi
Przypisy
Bibliografia
Information related to Kamienica Pod Trzema Murzynami we Wrocławiu |
||||||||||||||||||||||||||||
