Kamienica Pod Siedmioma Elektorami we Wrocławiu

Kamienica Pod Siedmioma Elektorami
Zabytek: nr rej. 108 z 5.11.1949 oraz 147 z 15.02.1962[1]
Ilustracja
Kamienica Pod Siedmioma Elektorami
we Wrocławiu
Państwo

 Polska

Miejscowość

Wrocław

Adres

Rynek 8

Ukończenie budowy

XIII wiek

Ważniejsze przebudowy

po 1672, ok. 1730

Położenie na mapie Wrocławia
Mapa konturowa Wrocławia, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Kamienica Pod Siedmioma Elektorami”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum po lewej na dole znajduje się punkt z opisem „Kamienica Pod Siedmioma Elektorami”
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego
Mapa konturowa województwa dolnośląskiego, po prawej znajduje się punkt z opisem „Kamienica Pod Siedmioma Elektorami”
Ziemia51°06′36,2″N 17°01′48,8″E/51,110056 17,030222
Multimedia w Wikimedia Commons

Kamienica Pod Siedmioma Elektorami (Kamienica Pod Siedmioma Książętami[2]) (niem.: Haus Zu den sieben Kurfürsten) – renesansowa kamienica na wrocławskim Rynku z drugiej połowy XIII wieku. Odznacza się bogatymi zdobieniami (malarstwo iluzjonistyczne, barokowe freski z podobizną cesarza Leopolda I oraz siedmiu elektorów). W tympanonie umieszczony został habsburski orzeł. W XVII w. kamienicę nazywano Köbersche Haus albo Stellenfeldsche Haus.

Historia kamienicy i jej architektura

Budynek na działce nr 8 należy do najstarszych, obok kamienicy nr 52, 17 i 24 budynków na wrocławskim Rynku. Według przeprowadzonych badań ich powstanie datuje się przed 1241 rokiem[a][3]. Z tego okresu zachowały się ściany piwniczne sięgające do stropu nad pierwszym piętrem ułożone z cegieł w wątku wendyjskim[4]. Układ planu piwnicy i parteru był podobny do rozmieszczenia pomieszczeń na pierwszym i drugim piętrze przy czym podzielone węższe pomieszczenia na wyższych kondygnacjach nie były podzielone. W XV wieku kamienice rozbudowano o jeden tylny trakt oraz południową oficynę. W południowej części parteru zachowały się sklepienia datowane najpóźniej na początek XVI wieku. W narożniku północno-zachodnim znajdowały się schody[5] Pod koniec XV i na początku XVI wieku budynek ponownie przebudowano; dodano jeszcze jeden tylny trakt o rozpiętości około 10 metrów. Sień tylna została połączona z południowym pomieszczeniem za pośrednictwem portalu o dwuramiennym nadprożu datowanym na rok ok. 1500. Pomieszczenie przykryte było drewnianym stropem a jego belki miały profil gotyckich żeber sklepieniowych[6] pokrytych malowidłami z motywami roślinnymi w tonacji różowej[7]. Schody zostały przeniesione do południowo-zachodniego narożnika, przy ścianie graniczącej z nowo powstałą oficyną. Nad zachowanym oknem z tego okresu widnieje data "1505"[6].

Po 1672 roku w wyniku modernizacji powstał nowy portal oraz obramowania okien. Nad portalem, w wieńczącym rozsuniętym gzymsie tympanonu ustawiono rzeźbę cesarskiego orła z insygniami władzy. Fasada budynku została wzbogacona o bogatą dekoracje malarską przedstawiającą postacie i herby:

W sieni znajdującej się w tylnej części kamienicy zmieniono strop: na dotychczasowy gotycki pokryto bogata sztukaterią oraz przebudowano schody nadając im barokowe dekoracje. W osi kamienicy ustawiony został kolumnowy portal o otworze zamkniętym łękiem koszowym[7].

Około 1730 roku wykonano stolarkę oraz bogatą kratę nadświetla portalu. W latach czterdziestych XVIII wieku na elewacji ponad portalem, na krótko prawdopodobnie pojawił się wykusz[9]. Polichromię fasady i dekoracje malarskie odnawiano latach 1783 (pod kierunkiem Adalberta Longinusa Höckera), 1865 (pod kierunkiem Ferdinanda Wagnera z Augsburga), 1989, 1991, 1995 i w 1998 (pod kierunkiem Jana Żelbromskiego).

Właścicielami budynku byli, m.in., w XVII wieku spadkobiercy Kiliana Uthamanna, od 1672 Benjamin Hell von Hellenfeld, potem hrabiowie von Hochberg: Hans Heinrich II, Conrad Ernst Maximilian i Heinrich Carl.

Uwagi

  1. ↑ W 1241 roku miał miejsce najazd Śląska przez Mongołów

Przypisy

  1. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo dolnośląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024.
  2. ↑ Małachowicz 1985 ↓, s. 192.
  3. ↑ Czerner 1976 ↓, s. 20.
  4. ↑ Czerner 1976 ↓, s. 56.
  5. ↑ Czerner 1976 ↓, s. 57-58.
  6. ↑ a b Czerner 1976 ↓, s. 61.
  7. ↑ a b Czerner 1976 ↓, s. 78.
  8. ↑ Kurfürsten. [dostęp 2025-01-04].
  9. ↑ Brzezowski 2005 ↓, s. 67.

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Rynek we Wrocławiu
Strona Siedmiu Elektorów
Strona Złotego Pucharu
Strona Zielonej Trzciny
Strona Targu Łakoci
Tret
Sukiennice
Przejście Garncarskie