Kamienica przy pl. Solnym 19 – kamienica przy Placu Solnym 19 we Wrocławiu.
Historia i architektura kamienicy
Kamienica nr 19 (z lewej) przed wyburzeniem w 1890
Do XVII wieku na posesji nr 19 znajdowała się trzykondygnacyjna kamienica o wysokim kalenicowym dachu o średniowiecznym rodowodzie. W pierwszej ćwierci XVIII wieku właścicielem kamienicy był Gottfried Bruchholtzer[2]. Za jego sprawą kamienica została przebudowana na podstawie projektu prawdopodobnie Christophera Hacknera, tego samego, który był autorem projektu przebudowy sąsiedniej kamienicy nr 18, choć fakt ten nie jest udokumentowany w żadnym źródle[2]. W wyniku przebudowy powstała pięcioosiowa elewacja o symetrycznym układzie. Oś środkowa zaakcentowana była pilastrami wielkiego porządku; w części parterowej umieszczony był portal wejściowy podobny do tego, który znajduje się w kamienicy przy ulicy św. Mikołaja 80 (pierwotnie w kamienicy przy ul. Ruskiej 26), a w partii dachowej szczyt w formie aediculi otoczony przez woluty. Nad oknami pierwszego piętra znajdowały się na przemian segmentowe i trójkątne naczółki[2].
W 1890[3] lub w 1896[4] roku kamienica, wraz z sąsiednią kamienicą nr 18, została rozebrana, a w ich miejsce wzniesiono nowy pięciokondygnacyjny, trzyosiowy dom handlowy pokryty dachem kalenicowym z neorenesansowym szczytem[5]. Jego projektantem był Robert Hönsch. W osi środkowej miał dwukondygnacyjny wykusz, a pod nim portal wejściowy. W dwóch zewnętrznych osiach na boniowanym parterze wstawiono duże witryny sklepowe, podobnie jak na trzech kolejnych kondygnacjach[4]. Właścicielem budynku była firma „Weichenhan”[6].
W okresie międzywojennym zlikwidowano szczyt budynku i zaadaptowano poddasze do funkcji użytecznej wstawiając ciąg małych okien[4][7].
Po 1945 roku
W wyniku działań wojennych w 1945 roku kamienica uległa zniszczeniu. Wraz z kamienicą nr 19 została odbudowana w latach 1956–1957 według projektu architektów Emila Kaliskiego i Stanisława Koziczuka[8] Została odbudowana, nawiązując w formie do kamienicy barokowej, i podniesiona o jedną kondygnację. Pilastry zostały zastąpione przez lizeny, nie odtworzono oryginalnego portalu[2], a autorem rzeźby do obecnego portalu był profesor Antoni Mehl; projekt nie miał nic wspólnego z wcześniejszym portalem barokowym[8].
Krystyna Kirschke: Fasady wrocławskich obiektów komercyjnych z lat 1890–1930: struktura, kolorystyka, dekoracja. Wrocław: Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, 2005. ISBN 83-7085-918-6. OCLC69298255.
