Historia klubu Galatasaray sięga ponad 100 lat. Zespół został założony 20 października 1905 jako Galata-Serai Football Club i obecnie jest najbardziej utytułowanym klubem w historii kraju.
Założenie klubu
Logo klubu używane w latach 20
W październiku 1905 roku uczniowie szkoły Galatasaray Lisesi postanowili założyć klub sportowy o nazwie Galatasaray. Zebraniu przewodniczył Ali Sami Yen, a towarzyszyli mu Asim Tevfik, Emin Bülent, Bekir Sıtkı, Reşat Şirvani, Celal Ibrahim, Tahsin Nihat, Abidin Daver oraz Refik Cevdet. Swój pierwszy mecz piłkarski nowy zespół rozegrał przeciwko jednej z amatorskich drużyn i wygrał 2:0[3]. Początkowo dyskutowano nad nazwą klubu, ale spośród sugestii takich jak Gloria (zwycięstwo) czy Audace (odwaga) zdecydowano się wybrać nazwę Galatasaray, czyli taką samą jak nazwa szkoły[4].
Nazwę Galatasaray zawdzięcza prawdopodobnie jednemu z pierwszych meczów. W nim pokonał 2:0 klub Rûm, a widzowie nazwali piłkarzy "Galata Sarayı efendileri", co w tłumaczeniu na język polski znaczy "Gentelmeni z Pałacu Galata". Po tym meczu stambulski zespół nazwano "Galata Sarayı". W 1905 roku za czasów panowania imperium osmańskiego nie istniały prawa pozwalające na istnienie zgromadzeń sportowych, toteż Galatasaray nie mógł być zarejestrowany, aż do roku 1912, gdy weszła w życie Ustawa o Stowarzyszeniach[5].
Pierwszym prezesem klubu został jego główny założyciel Ali Sami Yen, a jego niektórzy współpracownicy Asim Tevfik Sonumut, Reşat Şirvani, Cevdet Kalpakçıoğlu, Abidin Daver oraz Kamil byli jednymi z pierwszych piłkarzy Galatasarayu. Postanowiono, iż oficjalnymi barwami klubu będą kolory czerwony i biały, które miały symbolizować flagę Turcji. Nie istniała jednak jeszcze Republika Turecka, toteż nie zezwolono na posiadanie takich barw, więc ostatecznie kolor biały zamieniono na żółty[potrzebny przypis]. Pierwszym trenerem klubu został BułgarBoris Nikołow, ale w początkowych latach istnienia najczęściej zatrudniano Anglików.
Futbol półzawodowy
Era Alego Samiego Yena
"Naszym celem jest grać tak jak Anglicy, mieć kolor i nazwę oraz wygrywać z drużynami spoza Turcji".
Ali Sami Yen był założycielem, a potem pierwszym prezesem klubu. Funkcję tę pełnił w pierwszych dwóch dekadach XX wieku – w latach 1905–1918. Za czasów Imperium osmańskiego nie istniało wiele drużyn w Turcji, toteż Galatasaray dołączył do istniejącej wówczas Ligi Stambułu, którą tworzyły drużyny z Anglii i Grecji. Po raz pierwszy przystąpił do niej w sezonie 1905/1906, a w sezonie 1907/1908 wywalczył swoje pierwsze w historii mistrzostwo miasta. Tureckie gazety określiły to wydarzenie, jako początek tureckiej piłki nożnej[6]. W 1909 i 1910 roku zespół ponownie okazał się najlepszy w lidze, a w 1911 roku zwyciężył jego odwieczny rywal, zespół Fenerbahçe SK. Do czasu utworzenia Republiki Turcji piłkarze Galatasarayu jeszcze dwukrotnie sięgali po tytuł mistrza Stambułu. W 1911 roku Ali Sami Yen został prezesem związku Türkiye Futbol Birliği.
Era republikańska
Gdy w 1923 roku utworzono Republikę Turecką, a futbol w Turcji rozwijał się nadal, Galatasaray jeszcze dziewięciokrotnie zdobywał mistrzostwo Stambułu. Sześciokrotnie wygrywał "Ligę Niedzielną", a trzykrotnie "Ligę Piątkową". Te sukcesy odnosił do 1952 roku, kiedy to utworzono pierwszą profesjonalną, ale nie ogólnokrajową, ligę w Turcji, zwaną "Profesjonalną Ligą Stambułu". Jej rozgrywki toczyły się w latach 1952–1955, a Galatasaray na siedem sezonów trzykrotnie okazał się najlepszy. Zanim futbol w Turcji stał się w pełni profesjonalny, większość rozgrywek była organizowana przez lokalne władze bądź kluby sportowe. Rozgrywki te wielokrotnie często kończyły się przedwcześnie lub nie wyłaniały zwycięzców.
Swoje pierwsze spotkania Galatasaray rozgrywał na kilku różnych stadionach w Stambule. W 1921 roku otwarto pierwszy stadion w tym mieście, zwany Taksim, który mógł pomieścić około 8 tysięcy widzów[7]. Swoje mecze rozgrywali tam także lokalni rywale Galatasarayu, Fenerbahçe SK i Beşiktaş JK. Piłkarze Galatasarayu grali tam do 1940 roku, a historyczny stadion Taksim został zburzony z powodu remontu Placu Taksim, na którym stał. W jego miejsce postanowiono wybudować nowy, jednak wybuch II wojny światowej zweryfikował te plany. W tym okresie zawodnicy korzystali z obiektu o nazwie İnönü. Także i tu swoje mecze rozgrywały trzy największe kluby ze Stambułu, a obecnie jest to domowy obiekt Beşiktaşu.
Najbardziej utytułowanym szkoleniowcem Galatasarayu w latach 50. był Gündüz Kılıç, który trzykrotnie doprowadził zespół do mistrzostwa Stambułu. Był także najdłużej urzędującym trenerem w historii klubu – łącznie przez 8 lat.
Natomiast najlepszym strzelcem zespołu był Metin Oktay[8]. W piłkę grał przez 17 sezonów, a w 11 z nich zostawał królem strzelców ligi. W Galatasaray spędził lata 1955–1969, z krótką przerwą na grę we włoskimUS Palermo w sezonie 1961/1962. Nosił przydomek Taçsız Kral(Król bez korony) i był najlepszym strzelcem w historii pojedynków derbowych między Galatasaray i Fenerbahçe (18 goli). Natomiast w meczach z Beşiktaşem zaliczył 13 trafień. W 1959 roku w derbach z tą pierwszą drużyną uderzył piłkę tak mocno, że rozerwała ona siatkę w bramce rywali. Kompleks sportowy i boiska treningowe Galatasaray we Floryi są nazwane jego imieniem.
Futbol profesjonalny
Powstanie profesjonalnej ligi tureckiej w 1959 roku
W 1954 roku powstała Europejska Unia Piłkarska, czyli UEFA, a w pięć lat później utworzono Türkiye Profesyonel 1. Ligi (obecnie zwaną Turkcell Süper Lig, czyli profesjonalną ogólnokrajową piłkarską ligę Turcji. Jednym z jej założycieli była drużyna Galatasaray, która gra w niej nieprzerwanie od 1959 roku[9]. W swoim pierwszym sezonie w tych rozgrywkach Galatasaray prowadzony przez włoskiego trenera Leandra Remondiniego zajął 2. miejsce, a mistrzem Turcji został ich rywal zza miedzy, Fenerbahçe SK. Królem strzelców tamtych rozgrywek został Metin Oktay, który zdobył 11 goli. W dwóch kolejnych sezonach zawodnik ten także zostawał najlepszym strzelcem tureckiej ligi (zdobył odpowiednio 33 i 36 goli w sezonie), a osiągnięcie to powtórzył jeszcze w trzech innych sezonach (1962/1963 – 38 bramek, 1964/1965 – 17 bramek i 1968/1969 – także 17 bramek)[10]. Z kolei w 1962 roku Turecki Związek Piłki Nożnej utworzył Puchar Turcji (obecnie zwany od nazwy sponsora Fortis Türkiye Kupası). Galatasaray, podobnie jak w Superlidze, także wystąpił we wszystkich edycjach tych rozgrywek[11].
Po raz pierwszy w europejskich pucharach zespół Galatasaray wystąpił w sezonie 1956/1957. Do Pucharu Europy zakwalifikował się jeszcze jako mistrz Ligi Stambułu. Przygodę z pucharami Turcy zakończyli już na pierwszej rundzie – odpadli po dwumeczu z rumuńskimDinamem Bukareszt, przegrywając 1:3 i wygrywając 2:1[12].
Pierwszy tytuł mistrza kraju zespół Galatasaray wywalczył w sezonie 1961/1962 pod wodzą wspomnianego wcześniej trenera Gündüza Kılıça. Trener ten sięgnął też po pierwszy, bo historyczny Puchar Turcji[13]. W finałowych spotkaniach piłkarze "Cimbom" dwukrotnie pokonali 2:1 rywali z Fenerbahçe.
W latach 60. zawodnicy Galatasarayu jeszcze dwukrotnie sięgnęli po tytuł najlepszych w Turcji, najpierw w sezonie 1962/1963, gdy trenerem był Kılıç, a następnie w sezonie 1968/1969, kiedy piłkarzy szkolił SerbTomislav Kaloperović. W latach 1964–1966 zespół trzykrotnie zdobywał krajowy puchar[13]. Natomiast w sezonie 1962/1963[14] osiągnął swój pierwszy większy sukces na arenie międzynarodowej. W pierwszej rundzie Pucharu Europy pokonał rumuńskie Dinamo (1:1, 3:0), by w drugiej okazać się lepszym od zawodników Polonii Bytom (4:1, 0:1). W ćwierćfinale pucharu Turcy zmierzyli się z mistrzem Włoch, Milanem. W pierwszym meczu na własnym stadionie Galatasaray uległ 1:3, a w rewanżu na San Siro aż 0:5 i pożegnał się z europejskimi pucharami, a Milan dotarł aż do finału, w którym wygrał 2:1 z portugalskąBenficą.
W sezonie 1969/1970 pod wodzą Kaloperovicia Galatasaray znów dotarł do ćwierćfinału najważniejszego europejskiego pucharu[15]. W drodze do 1/4 finału eliminował kolejno irlandzkiWaterford United (2:0, 3:2) i czechosłowackiSpartak Trnava (0:1, 1:0) po rzucie monetą. W trzeciej rundzie nie sprostał jednak Legii Warszawa remisując 1:1 i przegrywając 0:2. Lata 70. były dla tureckiego klubu równie obfite w sukcesy jak lata 70. Zespół trzykrotnie z rzędu sięgał po tytuł mistrza kraju. Najpierw w sezonie 1970/1971 dokonał tego pod wodzą Coşkun Özarı, a następnie w 1972 i 1973 roku – angielskiego szkoleniowca Briana Bircha. Potem jednak aż do zakończenia dekady mistrzem kraju naprzemiennie zostały zespoły Fenerbahçe i Trabzonsporu. W 1973 i 1976 roku "Cimbom" zdobywał kolejne krajowe puchary.
Era Derwalla i Denizliego: 1984-1992
Na początku lat 80. piłkarze Galatasaray nie potrafili nawiązać do poprzedniej dekady i przez pierwsze cztery lata nie wywalczyli żadnego tytułu mistrza kraju, ani nie zostali wicemistrzem Turcji. Jedynym sukcesem w tym okresie było zdobycie Pucharu Turcji w 1982 roku, dzięki wygraniu finałowego dwumeczu ze stołecznymMKE Ankaragücü[13].
W 1984 roku po zwolnieniu serbskiego szkoleniowca Tomislava Ivicia niespodziewanie zatrudniono NiemcaJuppa Derwalla, byłego selekcjonera reprezentacji RFN, którą doprowadził do mistrzostwa Europy w 1980 i wicemistrzostwa Świata w 1982. Zdziwienie ludzi związanych z piłką było tym większe, gdyż Derwall odrzucił oferty klubów z Bundesligi i przeniósł się do Turcji, pomimo faktu, że w kraju tym futbol nie stał na wysokim poziomie, a kluby piłkarskie nie osiągały większych sukcesów w europejskich pucharach. Derwall wprowadził zachodnioeuropejskie metody treningów i idee taktyczne do zespołu. W 1985 roku sięgnął z Galatasarayem po swój jedyny Puchar Turcji, a w 1987 roku doprowadził "Cimbom" do tytułu mistrzowskiego, pierwszego od 14 lat. W tym samym sezonie klub Galatasaray wywalczył piętnaście różnych tytułów mistrza kraju w piętnastu różnych dyscyplinach, co jest rekordem Turcji[16].
W 1987 roku Derwall zrezygnował z prowadzenia zespołu ze Stambułu. Pomimo spekulacji dotyczących objęcia posady selekcjonera reprezentacji Turcji, odszedł na sportową emeryturę. Trenerem Galatasarayu został wówczas jego asystent, Mustafa Denizli, były gracz tego klubu. Kontynuował passę sukcesów swojego niemieckiego poprzednika i już w 1988 roku doprowadził klub do kolejnego tytułu mistrzowskiego. Zawodnik "Cimbom" Tanju Çolak został królem strzelców[10] i dzięki 39 zdobytym golom pobił rekord strzelecki wszech czasów tureckiej ligi. Natomiast w sezonie 1988/1989 osiągnął z zespołem największy sukces w historii występów klubu w Pucharze Mistrzów[17]. W pierwszej rundzie tego pucharu Turcy wyeliminowali austriackiRapid Wiedeń (1:2, 2:0). Następnie kolejno odpadały takie drużyny jak szwajcarskiNeuchâtel Xamax (0:3, 5:0) oraz francuskieAS Monaco (1:0 na Stade Louis II i 1:1 na Ali Sami Yen). W półfinale Galatasaray nie sprostał jednak Rumunom ze Steauy Bukareszt, przegrywając w Bukareszcie aż 0:4, a u siebie tylko remisując 1:1. W lidze stambulski zespół nie obronił tytułu mistrza kraju i był dopiero trzeci w lidze, a Denizli przestał być szkoleniowcem tego klubu.
Rozbrat Denizlego z Galatasarayem trwał tylko jeden sezon. Po nieudanym sezonie 1989/1990[18] zwolniono dotychczasowego szkoleniowca Niemca Sigfrieda Helda i Mustafa ponownie objął drużynę. Przez dwa lata nie wywalczył jednak tytułu mistrzowskiego, a jego jedyne sukcesy w tym okresie to wicemistrzostwo i Puchar Turcji w 1991 roku oraz ćwierćfinał Pucharu Zdobywców Pucharów[19] w 1992 roku. Po sezonie Denizli odszedł ze stanowiska.
Era Alpa Yalmana: 1990-1996
W 1990 roku nowym prezesem klubu Galatasaray został Alp Yalman. Funkcję tę sprawował przez 6 lat. Po zwolnieniu Denizliego zatrudnił on trzech niemieckich szkoleniowców. Pierwszy z nich Karl-Heinz Feldkamp był trenerem klubu tylko przez jeden sezon (1992/1993), ale zdołał wywalczyć dla Galatasarayu dublet – pierwszy od pięciu lat tytuł mistrzowski oraz Puchar Turcji. Na jego miejsce zatrudniono Reinera Hollmanna, który dorównał swojemu poprzednikowi zdobywając mistrzostwo Turcji. W powstałej rok wcześniej Lidze Mistrzów dotarł z Galatasaray do fazy grupowej po drodze eliminując irlandzkiCork City (2:1, 1:0), a także zdobywcę Pucharu Europy z 1968 roku, angielskiManchester United[20]. Latem 1994 Hollmanna zastąpił Reinhard Saftig, ale zajął z "Cimbom" 3. miejsce w lidze[21] nie broniąc tym samym tytułu mistrzowskiego wywalczonego przez swojego rodaka rok wcześniej. W końcowej erze Yalmana drużynę prowadzili Müfit Erkasap oraz SzkotGraeme Souness, który zdobył Puchar Turcji.
W 1996 roku skończyła się era prezesa Yalmana, a zaczęła nowa – Faruka Sürena. Jednym z pierwszych posunięć nowego zarządcy klubu było zatrudnienie byłego kapitana Galatasaray, jednego z najlepszych strzelców klubu i 51-krotnego byłego reprezentanta kraju, Fatiha Terima. Do klubu ściągnięto również reprezentantów RumuniiGheorghe Hagiego, Adriana Ilie i Iuliana Filipescu. Już w pierwszym sezonie spędzonym na Ali Sami Yen Terim wywalczył mistrzostwo Turcji (8 punktów przewagi nad Beşiktaşem JK)[22], a najlepszy strzelec w historii ligi tureckiej Hakan Şükür z 38 golami został królem strzelców ligi. Rok później[23] zespół znów nie miał sobie równych w lidze, tak jak Şükür, który tym razem uzyskał 33 trafienia. W kolejnych dwóch sezonach Galatasaray z Terimem wywalczył kolejne dwa mistrzostwa kraju, a w latach 1999 i 2000 do tych sukcesów dołożył dwa Puchary Turcji. W sezonie 1998/1999 Şükür trzeci raz z rzędu był najlepszym strzelcem Superligi – zdobył 18 bramek.
Hakan Şükür, trzykrotny król strzelców ligi tureckiej w barwach Galatasarayu
Największy sukces w historii europejskich pucharów Terim wywalczył z Galatasaray w sezonie 1999/2000[24]. Przygodę z pucharami zespół rozpoczął od zakwalifikowania się do rozgrywek Ligi Mistrzów, jednak w fazie grupowej zajął dopiero trzecią pozycję za angielskimChelsea F.C. oraz niemieckąHerthą BSC Berlin, ale za to przed kilkukrotnym zdobywcą pucharu, Milanem. Dzięki trzeciemu miejscu w grupie Galatasaray kontynuował grę w Pucharze UEFA i w trzeciej rundzie natrafił na włoskąBolognę. Dzięki remisowi 1:1 we Włoszech i zwycięstwu 2:1 u siebie Galatasaray przeszedł dalej. W czwartej rundzie uporał się z Borussią Dortmund (2:0, 0:0), a w ćwierćfinałowych spotkaniach dwukrotnie pokonał hiszpańskiRCD Mallorca, na wyjeździe 4:1 i u siebie 2:1. W półfinałowych spotkaniach natrafił na Leeds United. Mecz w Stambule "Pawie" przegrały 0:2, ale na spotkanie ponurym cieniem położyła się śmierć dwóch kibiców Leeds, Christophera Loftusa i Kevina Speighta, którzy zostali zaatakowani nożami przez kibiców tureckich jeszcze przed meczem[25]. W rewanżu na Elland Road Galatasaray zremisował 2:2 i awansował jako pierwszy turecki klub do finału europejskiego pucharu, w którym miał zmierzyć się z Arsenalem.
W finale na stadionie Parken w Kopenhadze przez 90 minut utrzymywał się bezbramkowy remis, a następne sytuacja ta utrzymała się także przez kolejne 30 minut dogrywki. Doszło do serii rzutów karnych. W pierwszej serii trafił Ergün Penbe, ale pomylił się ChorwatDavor Šuker. W kolejnych seriach swoje gole zdobywali Hakan Şükür, Ray Parlour, Ümit Davala, ale w trzeciej nie trafił Patrick Vieira. Po celnym strzale Gheorghe Popescu Galatasaray stał się pierwszym tureckim zdobywcą europejskiego pucharu, a fani tureccy świętowali sukces przez całą noc[26].
25 sierpnia tego samego roku Galatasaray, już pod wodzą nowego trenera Mircei Lucescu, miał podejmować zdobywcę Pucharu Mistrzów Real Madryt w Superpucharze Europy[27]. Mecz odbył się na Stade Louis II z okazji rozlosowania grup Ligi Mistrzów na sezon 2000/2001. W 41. minucie rzut karny wykorzystał BrazylijczykMario Jardel, ale w 79. minucie austriacki sędzia Günter Benkö podyktował jedenastkę Realowi, którą na bramkę zamienił Raúl González. W dogrywce gola zdobył Jardel i Galatasaray sięgnęło po swoje drugie w 2000 roku europejskie trofeum.
Za kadencji Sürena Galatasaray nie zdobył już więcej trofeów, a Mircea Lucescu w sezonie 2000/2001 został z nim wicemistrzem kraju. Latem 2001 Süren przestał być prezesem stambulskiego klubu.
Lincoln, jedna z byłych gwiazd zespołu Galatasaray
W 2004 roku trenerem klubu została była gwiazda Gheorghe Hagi. Zespół, przez to, że był w poprzednim był szósty w lidze, nie wystąpił w europejskich pucharach. Rumun w drużynie "Cimbom" pracował rok. Zajął trzecią pozycję w Superlidze i doprowadził klub do zdobycia Pucharu Turcji. Latem 2005 Canaydın na stanowisku pierwszego trenera zatrudnił BelgaErica Geretsa, który poprzednio pracował w niemieckimVfL Wolfsburg. Gerets odzyskał dla Galatasaray tytuł mistrzowski po czterech latach, ale w Pucharze UEFA odpadł już po pierwszej rundzie, gdy Turcy przegrali dwumecz z norweskimTromsø IL (0:1, 1:1). W sezonie 2006/2007 Galatasaray nie obronił tytułu mistrzowskiego, a Gerets odszedł po jego zakończeniu.
Na początku sezonu 2007/2008 zatrudniono Cevata Gülera oraz sprowadzono m.in. Shabaniego Nonde oraz Lincolna. Zespół prowadzony przez Gülera dotarł do 3. rundy Pucharu UEFA, a także zdobył kolejne w historii mistrzostwo kraju. Latem 2008 era prezesa Canaydına dobiegła końca. Nowym właścicielem klubu został Adnan Polat, który w latach 1992–1996 pełnił funkcję wiceprezesa klubu za kadencji prezesa Alpa Yalmana. Jednym z pierwszych posunięć nowego zarządcy było zatrudnienie nowego trenera, NiemcaMichaela Skibbe z Bayeru 04 Leverkusen.
Za kadencji Canaydına dokonano większej komercjalizacji i pogłębienia stosunków z fanami klubu poprzez utworzenie takich projektów jak Galatasaray Store, czyli sklep z gadżetami, kanał telewizyjny Galatasaray TV czy czasopismo Galatasaray Magazine. Jednak najważniejszy posunięciem stało się rozpoczęcie budowy nowego stadionu Aslantepe ArenA, który w 2009 roku ma zastąpić stary Ali Sami Yen.
W lutym 2009 roku zwolniono Skibbe i nowym trenerem klubu został Bülent Korkmaz. Doprowadził on do zajęcia w sezonie 2008/2009 czwartego miejsca w lidze. W Pucharze UEFA Galatasaray dotarł do 1/8 finału, w której przegrało z Hamburger SV. W czerwcu nowym szkoleniowcem klubu został Frank Rijkaard. Za panowania Holendra do klubu przybyli m.in. Elano, Giovani dos Santos oraz Emiliano Insúa.
Era Ünala Aysala. Ponowne sukcesy na arenach międzynarodowych
20 października 2010 roku Galatarasay rozwiązało za porozumieniem stron umowę z Holendrem. Przez krótki okres zespół prowadził rumuński szkoleniowiec Gheorghe Hagi. W 2011 roku nowym prezesem klubu został milioner Ünal Aysal (zwyciężając największą w historii klubu liczbą głosów). Sprowadził on ponownie do klubu Fatiha Terima oraz powiększył znacznie budżet zespołu. Pod wodzą nowego trenera klub dokonał wielu transferów. Do zespołu przybyli m.in.: Emmanuel Eboué, Johan Elmander, Fernando Muslera, Felipe Melo, Tomáš Ujfaluši, Engin Baytar, Albert Riera oraz Selçuk İnan. Natomiast z zespołem rozstał się Arda Turan. Klub zakończył sezon na pierwszym miejscu w lidze z dorobkiem 77 punktów, co dało mu szansę na grę w Lidze Mistrzów.
Jeden z pierwszych transferów w sezonie 2011/12 – Felipe Melo.
W sezonie 2013/14 klub wykupił z wypożyczeń dwóch zawodników, mianowicie chodzi tu o Felipe Melo, który do tej pory był graczem Juverntusu Turyn[31] oraz Umutu Buluta, który reprezentował barwy Toulouse FC. Ponadto zespół zakupił kameruńskiego obrońcę Auréliena Chedjou. W sierpniu 2013 roku zespół Galatasaray wziął udział w Emirates Cup, w którym oprócz tureckiej drużyny wzięły udział takie kluby jak: Arsenal F.C., FC Porto oraz SSC Napoli. Pierwszy mecz turnieju "Galata" rozegrała przeciwko FC Porto. Spotkanie zakończyło się wygraną 1:0, a gola dla zespołu zdobył z rzutu karnego Brazylijczyk Felipe Melo. Kolejnym rywalem był gospodarz turnieju Arsenal F.C. Mimo że do przerwy utrzymywał się wynik 0:1, to ostatecznie spotkanie zakończyło się wygraną "Cimbom" 2:1. Oba gole zdobył Didier Drogba. Dzięki kolejnemu zwycięstwu Galatasaray SK wygrało Emirates Cup[32].
17 września 2013 roku Galatasaray na własnym stadionie uległo 1:6 Realowi Madryt. Dzień później klub rozwiązał kontrakt z tureckim trenerem[33][34].
Tymczasowym następcą Terima został Didier Drogba, który miał pełnić funkcję grającego trenera. Kilka dni później ogłoszono następcę Turka. Został nim Włoch Roberto Mancini. Wraz z nim sztab trenerski zasilili Attilio Lombardo oraz Fausto Salsano. Zespół pod wodzą Manciniego zajął drugie miejsce w fazie grupowej Ligi Mistrzów i awansował do 1/8 finału. "Galata" wyeliminowała Juventus F.C.[35], który musiał zadowolić się grą w Lidze Europejskiej. Niestety zespół nie cieszył się tym zbyt długo, ponieważ odpadł już w 1/8 finału ulegając 1:3 angielskiej Chelsea. Mancini serią zwycięstw pomógł zespołowi wrócić na szczyt tabeli Süper Lig. W zimowym okienku transferowym Mancini zarządził poważne zmiany kadrowe. Odmłodził klub pozyskując kilku nowych graczy takich jak: Koray Günter, Alex Telles czy Izet Hajrović, zaś wypożyczył wiele doświadczonych zawodników, którzy do tej pory odgrywali znaczącą rolę w zespole. Między innymi Dany Nounkeu, Johan Elmander, Nordin Amrabat oraz Engin Baytar musieli opuścić na rok turecki klub. Pod wodzą Manciniego "Galata" zdobyła Puchar Turcji oraz wywalczyła wicemistrzostwo kraju. Mimo tego 11 czerwca 2014 roku Włoch został zwolniony. Władze klubu nie podały przyczyny zakończenia współpracy.
Sprowadzenie Cesara Prandelliego: 2014
Po nieudanej przygodzie Manciniego, na stanowisku szkoleniowca zespołu zastąpił go jego rodak Cesare Prandelli, który podał się do dymisji po tym jak reprezentacja Włoch nie wyszła z grupy podczas Mundialu w Brazylii. Włoski menadżer podpisał dwuletni kontrakt. Latem z zespołem pożegnał się Didier Drogba, który nie przedłużył wygasającego kontraktu i na zasadzie wolnego transferu powrócił do Chelsea. Oprócz afrykańskiego napastnik barwy klubowe zmienili także Johan Elmander, Ceyhun Gülselam oraz nabytek Manciniego Izet Hajrović. Przed końcem okienka transferowego klub zasilili dwaj zawodnicy SSC Napoli. Mowa o Goranie Pandewie oraz Blerimie Džemailim. 28 listopada 2014 roku Prandelli został zwolniony. Włoch został mocno skrytykowany za ustawianie drużyny w systemie 3-5-2 oraz bardzo defensywny styl gry[36][37].
Koniec ery Włochów: 2014-
Po dwóch nieudanych przygodach z włoskimi szkoleniowcami zarząd tureckiego klubu postanowił zatrudnić Hamze Hamzaoğlu podpisując z Turkiem kontrakt do końca sezonu[38]. Były piłkarz reprezentował barwy Galatasarayu w latach 1991-95. Pod wodzą nowego trenera klubowi udało się zdobyć 20. mistrzostwo kraju i czwartą gwiazdkę na herb drużyny.
Sukcesy
Pozycje, które zajmował Galatasaray w lidze od 1959 roku.
Początkowo piłkarze Galatasaray występowali na różnych boiskach, gdyż w Stambule nie istniały stadiony piłkarskie. W 1921 roku otwarto pierwszy z nich, Taksim[7]. Zawodnicy grali tam do 1940 roku i wtedy też Taksim został zburzony, a władze klubu zdecydowały o budowie nowego obiektu. Jednak z powodu wybuchu II wojny światowej plany przesunęły się blisko o dwie dekady, a w tym okresie piłkarze grali na stadionie İnönü.
20 grudnia 1964 roku meczem reprezentacji Turcji z Bułgarią otwarto Stadion Ali Sami Yen[39]. Jego nazwa wzięła się od założyciela i pierwszego prezesa Galatasarayu, Alego Samiego Yena. Obiekt jest położony w centralnej części Stambułu – Mecidiyeköy. W 1964 roku obiekt liczył 35 tysięcy widzów. Obecnie z powodu udogodnień w bezpieczeństwie i posiadania tylko miejsc siedzących, obiekt ten może pomieścić 21 100 widzów[40].
W 2002 roku, kiedy wybudowano Atatürk Olimpiyat Stadyumu dla kandydatury Stambułu do organizowania letnich igrzysk olimpijskich, piłkarze Galatasarayu zaczęli tam rozgrywać mecze w europejskich pucharach. W spotkaniu Galatasarayu z Olympiakosem pobito turecki rekord – na trybunach zasiadło wówczas 82 tysiące widzów.
Hymn stadionowy
Od 1998 roku po każdym zdobytym golu przez piłkarza Galatasarayu na stadionie rozbrzmiewa ostatnia zwrotka piosenki I Will Survive wykonywanej przez Hermes House Band. Pomimo że utwór jest w języku angielskim, to część stadionowa nie posiada tekstu, jedynie słowa "la la la la".
Od kilku lat mówiło się o zniszczeniu Ali Sami Yen i wybudowaniu na jego miejscu nowego, jednak inwestycja taka okazała się niemożliwa z powodu małego miejsca w rejonie starego obiektu. Jednak w styczniu 2011 roku drużyna Galatasarayu będzie miała nowy stadion Türk Telekom Arena, położony w dzielnicy Seyrantepe, niedaleko centrum finansowego Maslak.
Wieloużytkowy obiekt będzie posiadał rozsuwany dach, a jego pojemność ma wynosić 52,5 tysiąca widzów[41]. Całość inwestycji ma kosztować 190 milionów euro. Infrastruktura wokół stadionu ma zawierać parking na 7 tysięcy samochodów oraz 150 sklepów z gadżetami, restauracji i kiosków oraz muzeum klubu Galatasaray.
Kibice i rywale
ultrAslan
Wśród kibiców Galatasarayu było wiele różnych grup, ale w 2001 roku zjednoczono je i przyjęto jedną nazwę ultrAslan. Obecnie jest największą grupą kibiców w kraju[42]. Nazwa ultrAslan wzięła się od słowa ultras oraz tureckiego słowa Aslan, czyli lwa. UltrAslan w przeciwieństwie do innych grup kibiców jest apolityczna. Symbolem kibiców jest lew, specjalnie zaprojektowany dla nich, a na flagach i szalikach zawsze używana jest ta sama czcionka. Od 2003 roku logo ultrAslan posiada prawa autorskie i jest znakiem towarowym[43].
Fani Galatasarayu mieszkają także w innych miastach i także są podzieleni na mniejsze frakcje ultrAslan. Istnieje także frakcja ultrAslan-UNI zrzeszająca studentów tureckich uniwersytetów, a także ultrAslan-BH – zrzeszająca młodzież. Z kolei do utworzonej w 2004 roku ultrAslan-EUROPE[44] należą kibice "Cimbom" z całej Europy, a istnieją także uA-Asia, uA-Africa i uA-Australia.
Derby Stambułu
Największymi rywalami klubu Galatasaray są inne zespoły ze Stambułu, Beşiktaş JK i Fenerbahçe SK. Kibice tych trzech klubów już kilka tygodni wcześniej przygotowują się do derbów, a często dochodzi do ekscesów na trybunach i poza stadionami zarówno przed jak i po meczach tych drużyn. Swego czasu dochodziło także do awantur pod kasami biletowymi. Od tego czasu bilety na derby Stambułu można zakupić jedynie przez Internet bądź sms.
Samo miasto Stambuł jest podzielone na dzielnice, w których mieszkają sympatycy trzech klubów. Fani tych zespołów mają swoje bary, w których oglądają mecze. Kibice "Cimbom" najczęściej zbierają się w lokalu o nazwie Galatasaraylilar Dernegi.
W Turcji każda znana osoba publiczna określa komu kibicuje. Wśród najbardziej znanych fanów Galatasarayu są politykMehmed Agar, showman Ali Kirca oraz wokalista Coskun Sabah[45].
Chronologiczny spis trenerów Galatasaray SK od 1905 roku.
Billy Hunter - trener klubu w latach 1924-28Gündüz Kılıç - trener klubu w latach 1952-53, 1954-57, 1960-67, 1971-72Mircea Lucescu - trener klubu w latach 2000-02Mustafa Denzili - trener klubu w latach 1985-87, 1987-89, 1990-92, 2015-16Fatih Terim - trener klubu w latach 1996-2000, 2002-04, 2011-13, od 2017Frank Rijkaard - trener klubu w latach 2009-10
Drużyny młodzieżowe Galatasaray należą do z najbardziej utytułowanych w Turcji. Obiekty treningowe Gündüz Kılıç mieszczą się we Floryi, w środkowej części stambulskiego dystryktu. Wśród wychowanków Galatasarayu aż 300 zawodników wystąpiło w reprezentacjach Turcji. Młodzieżowa drużyna, Galatasaray S.K. PAF w latach 2005–2007 trzykrotnie z rzędu zdobywała młodzieżowe mistrzostwo Turcji, a w 2008 roku zajęła 2. miejsce za Sivassporem[48].
Akademie piłkarskie
Akademie piłkarskie Galatasaray szkolą dzieci w przedziale od siódmego do piętnastego roku życia. Są otwarte cały rok i szkolą młodych piłkarzy zarówno pod względem techniki jak i strategii. Cała organizacja składa się z 10 szkółek piłkarskich rozlokowanych w takich miastach jak: Adana, Ankara, Antalya, Denizli, Eskişehir, Izmir, Ordu, Maltepe, Mecidiyeköy i Gaziantep, dzięki czemu do dorosłego zespołu Galatasaray mają trafiać zawodnicy z całej Turcji. W planach jest także rozwinięcie akademii na kolejne dwa miasta: Konya i Manisę[49].
Sponsorzy i licencje
Według magazynu Forbes[50] Galatasaray jest najbardziej rozpoznawalną i szanowaną marką w Turcji.
Galatasaray Sportif jest niezależnym organem klubu sportowego Galatasaray i działa jako specjalny zarząd Galatasaray. Przeprowadza operacje związane z handlem, mediami, sponsoringiem, licencjonowaniem produktów, praw do nazwy oraz reklamy. Organ ten został utworzony w 1997 roku z siedzibą w Stambule i jest notowany na Giełdzie Papierów Wartościowych w Stambule[51].
W styczniu 2007 roku postanowiono uruchomić kanał telewizyjny o nazwie Galatasaray TV (GSTV), dedykowany specjalnie dla fanów klubu[52]. W czasie sezonu piłkarskiego transmitowane są mecze na żywo, a w czasie transmisji fani mogą zadzwonić do studia i porozmawiać na tematy meczu. Kanał transmituje także mecze siatkówki oraz koszykówki. Odbierany jest przez satelitę Türksat 2A.
Mehmet AliM.A.BirandMehmet AliM.A., Mehmet MM.M.PolatMehmet MM.M., "Passion that continues for 100 years", İstanbul: D Yapım., 2006, OCLC164788939. Brak numerów stron w książce
UmurU.TuragayUmurU. i inni, "17 May: The story of a championship", İstanbul: D Yapım., 2006, OCLC169899400. Brak numerów stron w książce
D. Hasol: "Dreams/realities in Galatasaray". İstanbul: Yapı Yayı, 2004. ISBN 975-8599-44-5. Brak numerów stron w książce
B. Tuncay: "Galatasaray with European Success and Notable Players". Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık, 2004. ISBN 978-975-08-0427-4. Brak numerów stron w książce
O. Yamak: "Galatasaray: Story of 95 years". Sinerji, 2001. OCLC59287768. Brak numerów stron w książce
A. Çakar: "90 questions about history of Galatasaray SK". Cağaloğlu, İstanbul: Demir Ajans Yayınları, 1995. OCLC42434622. Brak numerów stron w książce
S. Tekil: "History of Galatasaray, 1905–1985". Galatasaray Spor Kulübü, 1986. OCLC25025508. Brak numerów stron w książce
S. Tekil: "Galatasaray 1905–1982: Memories". Arset Matbaacılık Koll. Şti, 1983. OCLC62614035. Brak numerów stron w książce
F. İsfendiyar: "History of Galatasaray". İstanbul: Doğan Kardeş yayınları, 1952. OCLC27753643. Brak numerów stron w książce
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
