Share to: share facebook share twitter share wa share telegram print page

Norwegia

Królestwo Norwegii
Kongeriket Norge
Kongeriket Noreg
Flaga
Herb Norwegii
Flaga Herb
Dewiza: (norw.) Enig og tro til Dovre faller
(Zgodni i wierni aż do upadku Dovre)
Hymn:
Ja, vi elsker dette landet – hymn państwowy
(Tak, kochamy ten kraj)

Kongesangen – hymn królewski
(Pieśń króla)
Położenie Norwegii
Konstytucja

Konstytucja Norwegii

Język urzędowy

norweski[a]

Stolica

Oslo

Ustrój polityczny

demokratyczny

Typ państwa

monarchia konstytucyjna

Głowa państwa

król Harald V

Następca tronu

książę Haakon

Szef rządu

premier Jonas Gahr Støre

Powierzchnia
 • całkowita
 • wody śródlądowe


385 207[b][1] km²
19 980[1] km²

Liczba ludności (2024)
 • całkowita 
 • gęstość zaludnienia
 • narody i grupy etniczne


5 550 203[2]
14,4 osób/km²
Norwegowie: 83.01%
Polacy: 2.17%[3]

PKB (2023)
 • całkowite 
 • na osobę


554,11 mld[4] USD
101 103[4] USD

PKB (PSN) (2023)
 • całkowite 
 • na osobę


453 mld[4] dolarów międzynar.
82 655[4] dolarów międzynar.

Waluta

1 korona norweska (NOK)

Niepodległość

rozwiązanie unii ze Szwecją
7 czerwca 1905

Religia dominująca

luteranizm

Strefa czasowa

UTC +1 – zima
UTC +2 – lato

Kod ISO 3166

NO

Domena internetowa

.no .sj .bv

Kod samochodowy

N

Kod samolotowy

LN

Kod telefoniczny

+47

Mapa Norwegii

Norwegia (bokmål Norge lub nynorsk Noreg), urzędowo Królestwo Norwegii – państwo w Europie Północnej będące monarchią konstytucyjną[5], którego terytorium obejmuje zachodnią i północną część Półwyspu Skandynawskiego, Jan Mayen, Svalbard, Wyspę Bouveta i Lofoty. Ma łączną powierzchnię 385 207 km² i liczy 5 367 580 mieszkańców (2015). Graniczy ze Szwecją, Finlandią i Rosją. Kraj ma również granicę morską (przez cieśninę Skagerrak) z Danią. Stolicą Norwegii jest Oslo. Długa, licząca ponad 20 tys. kilometrów linia brzegowa znana jest z charakterystycznych zatok, tzw. fiordów. Nazwa kraju pochodzi od staronordyckiego nord vegen (pol. droga na północ).

Geografia

 Osobny artykuł: Geografia Norwegii.

Norwegia jest drugim (po Islandii) najsłabiej zaludnionym państwem europejskim. Średnia gęstość zaludnienia wynosi ok. 14 mieszkańców na 1 km². Ludność jest skupiona głównie w południowej części kraju, w regionie Oslofjord oraz na wybrzeżach. W miastach mieszka 3,3 mln osób (73% ludności, dane z roku 2001). Największą aglomeracją jest Oslo. Średnia gęstość zaludnienia aglomeracji wynosi 3787 osób na km². Inne duże miasta Norwegii to Bergen, Stavanger, Trondheim, Tromsø, Drammen, Fredrikstad, Molde, Lillestrøm, Kristiansand, Narwik.

Granice

 Osobny artykuł: Granice Norwegii.

Norwegia graniczy z[6]:

Klimat

Południowa i środkowa Norwegia jest położona w strefie klimatu umiarkowanego morskiego, a północ (za kołem polarnym) w strefie umiarkowanego chłodnego morskiego, graniczącego na północnych wybrzeżach z subpolarnym. W niektórych rejonach kraju śniegi utrzymują się cały rok, a temperatura zimą dochodzi do –40 °C, chociaż zdarzają się jeszcze silniejsze mrozy.

Historia

 Osobny artykuł: Historia Norwegii.

Najstarsze ślady działalności człowieka w Norwegii odkryto koło Komsa w okręgu Finnmark i niedaleko Fosna w Nordmøre. Znaleziska te datowane są na lata 9000 p.n.e.8000 p.n.e.

W 793 r. atakiem na angielski klasztor Lindisfarne rozpoczęła się epoka wikingów. Od tego roku skandynawscy najeźdźcy na długich łodziach często widziani byli w portach Europy Północno-Zachodniej. Norwescy wikingowie dotarli do Islandii, Irlandii (założyli tam miasto Dublin), Grenlandii, a także do Ameryki.

Hełm Gjermundbu znaleziony w Buskerud jest jedynym znanym możliwym do zrekonstruowania hełmem z epoki wikingów

We wczesnym średniowieczu kraj podzielony był pomiędzy lokalnych władców. Jednym z pierwszych, którzy podjęli próbę zjednoczenia, był Harald Pięknowłosy (norw. Harald Hårfagre). To właśnie on w roku 872, po bitwie pod Harsfjorden założył pierwszą w Norwegii siedzibę królewską – Avaldsnes[7].

Pierwszy kościół powstał w Norwegii w Moster w 995 roku, za sprawą króla Olafa Tryggvasona. Jako symboliczny moment chrystianizacji kraju uznaje się jednak bitwę pod Stiklestad, gdzie poległ władca Norwegii Olaf Haraldsson, uznany później świętym. XIII wiek to czas świetności Norwegii: pod panowaniem Håkona IV w skład terytorium norweskiego wchodziły także Jämtland, Islandia, Wyspy Owcze, Orkady, Szetlandy i Grenlandia. W XIV wieku kraj został osłabiony przez zwiększające się wpływy Hanzy, epidemię czarnej śmierci w 1349 i walki o tron. Po śmierci Håkona VI w 1380 tron objął jego syn Olaf IV, a następnie żona zmarłego króla, Małgorzata I, która była także królową Danii, a później i Szwecji. W 1397 Norwegia, Szwecja i Dania zawarły unię, zwaną kalmarską. Szwecja wyłamała się z unii w 1523. Norwegia, coraz bardziej zależna od Danii, pozostała w unii do 1814. Wtedy to zwycięzcy w wojnach napoleońskich podpisali traktat w Kilonii, na podstawie którego Norwegia miała stać się częścią Szwecji, jako odszkodowanie dla tej ostatniej za stratę Finlandii na rzecz Rosji. Uchwalona 17 maja 1814 (w Eidsvoll) Konstytucja Norwegii była próbą odzyskania przez kraj całkowitej suwerenności. Skończyło się jednak na unii personalnej ze Szwecją. Pełną suwerenność odzyskali Norwegowie w 1905, w wyniku referendum niepodległościowego.

W I wojnie światowej kraj zachował neutralność. W II wojnie światowej również próbował pozostać neutralny – jednak, zaatakowany przez wojska niemieckie 9 kwietnia 1940, przystąpił do antyhitlerowskiej koalicji. Pierwsze lata powojenne to lata rządów Norweskiej Partii Pracy. Odbudowano Norweskie Siły Zbrojne. W 1949, po długich debatach nad kierunkiem polityki zagranicznej, państwo przystąpiło do NATO. W sprawie przystąpienia do Unii Europejskiej odbyły się w Norwegii dwa referenda: w 1972 i 1994 r. Oba zakończyły się niewielką przewagą strony opowiadającej się przeciw członkostwu w Unii. Wskutek odkrycia złóż ropy naftowej i gazu ziemnego pod dnem Morza Północnego w latach 60. i 70. XX wieku, Norwegia jest obecnie jednym z najbogatszych krajów świata.

Ustrój polityczny

Haakon (książę Norwegii) i król Harald V

Norwegia jest monarchią konstytucyjną. Według konstytucji król ma bardzo szeroką władzę: wybiera Radę Państwa, w skład której wchodzą premier i co najmniej siedmiu innych członków, egzekwuje podatki, mianuje wszystkich urzędników cywilnych, kościelnych i wojskowych, jest naczelnym dowódcą sił lądowych i morskich, ma też prawo łaski.

W rzeczywistości władza wykonawcza spoczywa jednak w rękach rządu, na czele którego stoi premier. Władza ustawodawcza jest w rękach Stortingu (jednoizbowy parlament), w którym zasiada łącznie 169 deputowanych. Wybierany jest na kadencję czteroletnią. Projekty ustaw wnoszone są przez jego członków lub rząd za pośrednictwem członka Rady Państwa. Konstytucja Norwegii obowiązuje od 17 maja 1814 roku, z późniejszymi zmianami.

System prawny

System prawny Norwegii stanowi swoiste połączenie systemów common i civil law. Występują tu zarówno prawo ustawowe (stanowione), co jest typowe dla systemów kontynentalnych, jak i prawo precedensowe typowe dla systemów anglosaskich. Za wiążące uchodzą jednak jedynie orzeczenia wydawane przez Norweski Sąd Najwyższy; przy czym w wyjątkowych przypadkach dopuszczalne jest niezastosowanie się przez sąd niższej instancji do takiego precedensu (tzw. antycypacyjny overruling). Ponadto dzisiaj SN nie jest w Norwegii związany swoim własnym orzecznictwem i może je w każdej chwili zmienić. W praktyce tak jak brytyjska Izba Lordów (dzisiejszy SN Zjednoczonego Królestwa), wyraźnie dąży on jednak do zachowania konsekwencji w orzekaniu. Również język prawniczy jest u Norwegów bardziej potoczny aniżeli wyspecjalizowany, jak ma to miejsce w kontynentalnych systemach prawnych. W Norwegii tak jak w krajach anglosaskich brak jest Trybunału Konstytucyjnego, a badaniem zgodności ustaw z „formalną” Konstytucją zajmuje się SN w związku z rozpoznawaniem konkretnych spraw sądowych (tj. in concreto, a nie in abstracto)[8].

Siły zbrojne

Norweski śmigłowiec wojskowy typu Bell 412SP
 Osobny artykuł: Norweskie Siły Zbrojne.

Norwegia dysponuje trzema rodzajami sił zbrojnych: wojskami lądowymi, marynarką wojenną oraz siłami powietrznymi[9]. Uzbrojenie sił lądowych Norwegii składało się w 2020 roku z: 52 czołgów, 730 opancerzonych pojazdów bojowych, 80 dział samobieżnych oraz 12 wieloprowadnicowych wyrzutni rakietowych[9]. Marynarka wojenna Norwegii dysponowała w 2020 roku: 26 okrętami obrony przybrzeża, 6 okrętami obrony przeciwminowej, 6 okrętami podwodnymi oraz 4 fregatami[9].

Wojska norweskie w 2020 roku liczyły 24 tys. żołnierzy służby czynnej oraz 40 tys. rezerwistów. Według rankingu Global Firepower (2020) norweskie siły zbrojne stanowią 31. siłę militarną na świecie, z rocznym budżetem na cele obronne w wysokości 7 mld dolarów (USD)[9].

 Z tym tematem związana jest kategoria: Wojsko norweskie.

Gospodarka

Eksport i import

Norwegia jest wysoko rozwiniętym krajem. Norweski PKB wynosił w 2006 roku nominalnie 335,2 mld dolarów, a po zmierzeniu parytetem siły nabywczej 191,7 mld dolarów amerykańskich. PKB per capita wynosił nominalnie 72 306 dolarów (2. miejsce po Luksemburgu), a po zmierzeniu parytetem siły nabywczej 43 574 dolarów (3. miejsce na świecie). Podatki stanowią 46% PKB, przy czym dużą część dochodów budżetowych stanowią dochody z państwowych firm wydobywczych. Współczynnik Giniego, czyli poziom rozpiętości w dochodach, wynosi 0,26 i należy do najniższych na świecie. W 1993 norweskie rezerwy złota wynosiły: 1,20 mln uncji, dewizowe 11,9 mld dolarów. W pierwszej połowie lat 80. przyrost produktu krajowego brutto wynosił średnio rocznie 3,4%, w drugiej połowie obniżał się średnio rocznie o 2,2%. Wskutek ograniczenia inwestycji nastąpił wzrost inflacji i bezrobocia, szczególnie wyraźnie zaznaczyła się stagnacja w budownictwie i produkcji rolnej, której wskaźnik przyrostu 1986-1990 wynosił zaledwie 0,9%. Stopniowy rozwój następował w usługach, transporcie i łączności i w mniejszym stopniu w przemyśle. W 1992 przemysł łącznie z górnictwem i energetyką wytworzył 30,8% produktu krajowego brutto, budownictwo – 3,9%, transport i łączność – 10,5%, handel i usługi – 15,9%, finanse i ubezpieczenia – 13,7%, rolnictwo, leśnictwo i rybołówstwo – 2,9%.

Mapa konturowa Norwegii
Porty lotnicze w Norwegii

Przemysł

Najważniejszymi surowcami mineralnymi są ropa naftowa, wydobywana w 70% przez państwową firmę Equinor, i gaz ziemny wydobywane z norweskiego sektora szelfu na Morzu Północnym i Morzu Norweskim, poza tym eksploatuje się rudy żelaza (głównie okręg Kirkenes), miedzi – koło Løkken, Sulitjelma i Røros, tytanu, niklu i molibdenu – w Knaben (jedno z najważniejszych złóż w Europie), także rudy cynku i ołowiu oraz srebro, siarkę, surowce skalne – wapienie i granity.

Głównymi gałęziami przemysłu przetwórczego są: przemysł elektrochemiczny z produkcją m.in. ciężkiej wody, amoniaku, chloru i karbidu, środków transportowych, zwłaszcza stocznie (w tym także budowa platform wiertniczych do wydobywania ropy naftowej i gazu ziemnego), tradycyjny, oparty na bogatych zasobach leśnych, przemysł drzewny i celulozowo-papierniczy, hutnictwo żelaza, aluminium i cynku, rafinacja miedzi oraz przemysł: maszynowy, metalurgiczny, włókienniczy, elektrotechniczny, spożywczy (zwłaszcza rybny), porcelanowy i rafineryjny.

Ośrodki przemysłowe skupione są w południowej części kraju oraz na jego wybrzeżach, a największym jest Oslo.

Energetyka

Norwegia ma dobrze rozwiniętą energetykę. Produkcja energii elektrycznej w przeliczeniu na 1 mieszkańca wyniosła w 1995 roku 27 562 kWh i była najwyższa na świecie. Moc zainstalowana w elektrowniach wynosi netto 27 281 MW. Według danych z 2005 roku, roczna produkcja energii w tym kraju wynosiła 137,8 TWh z czego 136 TWh pochodziło z elektrowni wodnych. Jednocześnie zużycie energii w tym czasie kształtowało się na poziomie 125,8 TWh[10].

Elektrownie: wodne 98,6%, węglowe 1,35%, słoneczne 0,05%

Od lat 70. wydobycie ropy naftowej pomaga w rozwoju norweskiej gospodarki i finansowaniu państwa norweskiego

Rybołówstwo, rolnictwo i leśnictwo

Ważnym działem gospodarki Norwegii pozostaje, między innymi dzięki obfitości ryb w wodach przybrzeżnych, rybołówstwo, mimo rzeczywistego zmniejszania się połowów. 1980 – 2409 tys. t, 1985 – 2119 tys. t, 1989 – 1909 tys. t, 1991 – 2096 tys. t. W przeliczeniu na 1 mieszkańca – 488 kg (2000), co daje Norwegii 2. miejsce na świecie (po Islandii). Łowi się głównie śledzie, makrele i dorsze (do 1987 również wieloryby). Wyporność floty rybackiej 1991 wynosiła 281 tys. BRT. Największymi portami rybackimi są Bergen i Stavanger. Norwegia jest największym producentem i odpowiada za ponad 50% światowej produkcji łososia[11].

Norwegia ma jeden z najniższych w Europie odsetek użytków rolnych – 3% ogólnej powierzchni kraju. Grunty orne i sady zajmują 0,9 mln ha, łąki i pastwiska – 0,1 mln ha. Rolnictwo charakteryzuje wysoki stopień mechanizacji (1 ciągnik przypada na 6,3 ha użytków) oraz zużycia nawozów sztucznych – 199 kg na 1 ha (2000). Podstawą produkcji rolnej jest hodowla bydła (1011 tysięcy sztuk – 1992), głównie typu mlecznego, i owiec (2,3 mln sztuk), a na północy reniferów. Powszechna była hodowla zwierząt futerkowych, zwłaszcza lisów. W 2018 roku norweski parlament podjął decyzję o wprowadzeniu zakazu hodowli zwierząt na futra wskazując, że jest to działalność sprzeczna z dobrostanem zwierząt. Hodowcy mieli zakończyć działalność do 2025 roku. Stało się to jednak dwa lata wcześniej – z początkiem 2023 roku zamknięte zostały dwie ostatnie aktywne fermy w Norwegii. Ze względu na krótki okres wegetacyjny w Norwegii uprawia się: ze zbóż głównie jęczmień (zbiory 2000) – 590 tys. t oraz owies – 450 tys. t, poza tym ziemniaki – 450 tys. t i rośliny pastewne. Coraz większe znaczenie gospodarcze zyskuje uprawa warzyw i drzew owocowych, głównie w południowej części kraju.

Duże znaczenie w gospodarce odgrywa leśnictwo. Lasy i grunty zadrzewione zajmują około 119 000 km², tj. 37% powierzchni kontynentalnej Norwegii. Z tego około 86 600 km² uważa się za lasy produkcyjne. Lasy produkcyjne są podzielone na 125 tys. jednostek leśnych. Około 79% produkcyjnych obszarów leśnych jest własnością osób prywatnych. W 1994 r. stan zasobów drewna wynosił 616 mln m³, z czego 46% stanowił świerk, 33% sosna i 21% drzewa liściaste. W sumie Norwegia ma dziś prawie 11 miliardów drzew o średnicy pięciu i więcej centymetrów. Pomimo długiego okresu pozyskiwania drewna na stabilnym, wysokim poziomie, ilość drewna w norweskich lasach wzrosła w ciągu ostatnich 100 lat z 300 milionów m³ w 1919 roku do około 900 milionów m³ obecnie. Roczny przyrost masy drewna w lasach norweskich wynosi średnio około 25 milionów m³. Za połowę tego przyrostu odpowiada świerk. Ukierunkowany wzrost produkcji drewna odbywa się jednak częściowo kosztem różnorodności biologicznej. Większość obecnych lasów uprawiana jest w formie monokultur, zwykle równowiekowych. Każdego roku w kraju pozyskuje się około dziesięciu milionów m³ drewna. W przypadku pozyskiwania drewna właściciele lasów w Norwegii są zobowiązani do wspierania zadrzewień poprzez sadzenie nowych lasów lub pozostawianie drzew nasiennych, aby zapewnić naturalne odnowienia[12]. W leśnictwie i branżach pokrewnych jest zatrudnionych ok. 25 tys. osób. Norweska Federacja Właścicieli Lasów wraz z licznymi spółdzielniami regionalnymi jest główną organizacją gospodarczą właścicieli lasów. Zrzesza 40 tys. członków i właścicieli z 80% udziałem w rynku handlu drewnem. Pozyskana masa drewna jest użytkowana w postaci materiału budowlanego (drewno okrągłe, tarcica, kantówka itp.) oraz przetwarzana na papier i tektury, płyty pilśniowe i wiórowe, sklejki, watę celulozową, a także na biochemikalia, takie jak etanol, celuloza i lignina. Duża część produkowanej masy wykorzystywana jest jako paliwo[12].

Podział administracyjny

 Osobne artykuły: regiony Norwegiiokręgi Norwegii.

Norwegia podzielona jest na 5 regionów (landsdeler) i 15 okręgów[13] (norw. fylker), które dalej dzielą się na 357 gmin (2024).

Okręg 2024[13]
# Okręg 2024[13] Stolica
3 Oslo Oslo
11 Rogaland Stavanger
15 Møre og Romsdal Molde
18 Nordland Bodø
31 Østfold Sarpsborg
32 Akershus Oslo
33 Buskerud Drammen
34 Innlandet Hamar
39 Vestfold Tønsberg
40 Telemark Skien
42 Agder Kristiansand
46 Vestland Bergen
50 tlo Trøndelag Steinkjer
55 Troms Tromsø
56 Finnmark Vadsø


Demografia

Demografia Norwegii

Miasta Norwegii

 Osobny artykuł: Miasta Norwegii.

Poniższa lista przedstawia największe miasta Norwegii według danych z 5 styczenia 2023 r.[14][15]:


Oslo
Oslo
Bergen
Bergen

Lp. Miasto Region Liczba mieszkańców

Trondheim
Trondheim
Stavanger
Stavanger

1 Oslo Oslo 709 037
2 Bergen Vestlandet 289 330
3 Trondheim Trøndelag 212 660
4 Stavanger Rogaland 146 011
5 Bærum Viken 129 874
6 Kristiansand Agder 115 569
7 Drammen Viken 103 291
8 Asker Viken 97 784
9 Lillestrøm Viken 91 515
10 Fredrikstad Viken 84 444

Skład etniczny

Członkowie parlamentu Lapończyków (Sametinget) na lata 2017–2021

Największe narodowości i grupy etniczne w Norwegii[16]:

Grupa etniczna Język Liczebność w tys. (2022) Procent ludności
Norwegowie norweski 4511 83,01%
Polacy polski 118 2.17%
Litwini litewski 49 0,90%
Somalowie somalijski 44 0,80%
Szwedzi szwedzki 39 0,71%
Arabowie z Syrii arabski 38 0,69%
Arabowie z Iraku arabski 35 0,64%
Pakistańczycy, Hindusi urdu 34 0.62%
Lapończycy (3 grupy) lapońskie 33 0,60%
Tigre tigre 30 0,55%
Niemcy niemiecki 29 0,53%

Religie

Katedra Nidaros w Trondheim
 Osobny artykuł: Religia w Norwegii.

Udział poszczególnych wyznań w populacji Norwegii (według Statistics Norway w 2019 r.)[17][18][19]:

Kultura

Literatura

Sigrid Undset (1928)

W XX wieku trzej norwescy powieściopisarze otrzymali Nagrodę Nobla w dziedzinie literatury:

Media

Funkcję telewizji publicznej pełni NRK.

Największe gazety to: Aftenposten i Verdens Gang.

Lista światowego dziedzictwa UNESCO

Petroglify z Alty

Na Listę Światowego Dziedzictwa w Norwegii zostało wpisanych osiem miejsc:

Sport

Skocznia narciarska Holmenkollbakken w Oslo

Ważną rolę w życiu kraju stanowi sport. Położona na północy Europy Norwegia miała i ma wielu wybitnych przedstawicieli przede wszystkim w sportach zimowych, jak również wiele ośrodków i obiektów zarówno rekreacyjnych, nastawionych na turystów, jak i specjalistycznych, przeznaczonych dla profesjonalistów. Norwegia jest jednym z niewielu krajów świata, w którym najpopularniejszymi dyscyplinami sportu są sporty zimowe. Z przeprowadzonych pod koniec 2011 roku badań wynika, że sportem numer jeden są biegi narciarskie, drugą pozycję zajął biathlon, a uchodząca za najpopularniejszy sport w Europie i zarazem na świecie piłka nożna uplasowała się dopiero na trzecim miejscu. Wielkie tradycje i ogromna popularność zimowych dyscyplin sportu sprawiają, że niemal co roku w Norwegii odbywają się zawody najwyższej rangi. Głównie w biegach narciarskich i biathlonie, ale również w narciarstwie alpejskim. Także w sportach letnich sportowcy i zespoły tego kraju osiągają wartościowe wyniki zarówno na arenach europejskich, jak i światowych. Obecnie do najwybitniejszych norweskich sportowców należą: Ole Einar Bjørndalen, Marit Bjoergen, Petter Northug, Emil Hegle Svendsen, Tarjei Bø, Aksel Lund Svindal, Thor Hushovd, Edvald Boasson Hagen, Tom Hilde, Anders Bardal, Therese Johaug, Ole Gunnar Solskjær i Erling Håland. Między innymi dzięki nim, Norwegia zajmuje pierwsze miejsce w medalowej klasyfikacji wszech czasów na zimowych igrzyskach olimpijskich, mając 329 medali na koncie.

Święta państwowe

Galeria

Zobacz też

Uwagi

  1. Współczesny język norweski nie posiada ujednoliconego standardu wymowy; wszystkie dialekty uchodzą za równorzędne. Do zapisu wykorzystywane są dwa standardy piśmiennicze: bokmål (dosł. „język książkowy”) oraz nynorsk (dosł. „nowonorweski”). Ponadto w użyciu są dodatkowo języki regionalne (język sami, kweński, skandoromani i romski).
  2. Jest to łączna powierzchnia całego Królestwa Norwegii, wraz z wyspami Svalbard i Jan Mayen. Powierzchnia obszaru kontynentalnego (łącznie ze słodkimi wodami śródlądowymi) wynosi 323 772 km².

Przypisy

  1. a b Kartverket, mapping directory for Norway: Arealstatistics for Norway 2019. [dostęp 2019-03-24]. (ang.).
  2. Population, 2024-01-01, Statistics Norway, 21 lutego 2024 [dostęp 2024-02-24] (ang.).
  3. Norway – People Groups [online], joshuaproject.net (ang.).
  4. a b c d Dane dotyczące PKB na podstawie szacunków Międzynarodowego Funduszu Walutowego na rok 2023: International Monetary Fund: World Economic Outlook Database, April 2023. [dostęp 2023-05-20]. (ang.).
  5. Konstytucja Norwegii [online], libr.sejm.gov.pl [dostęp 2019-11-13].
  6. Riksgrenser [online], Kartverket, 24 października 2012 [dostęp 2020-07-11] [zarchiwizowane z adresu 2020-07-14] (norw. bokmål).
  7. Norwegia 2008 – broszura wydana przez Innowation Norway, s. 13.
  8. Zob. Maciej Koszowski, Anglosaska doktryna precedensu. Porównanie z polską praktyką orzeczniczą, Warszawa 2009, s. 145–148, Maciej Koszowski, Norweska doktryna precedensu w zarysie, Zeszyty Naukowe Sadownictwa Administracyjnego, z. 3/2012.
  9. a b c d Norway. Global Firepower. [dostęp 2014-08-21]. (ang.).
  10. Norges vassdrags- og energidirektorat.
  11. Avijit Vinayak Pandit i inni, Circular economy for aquatic food systems: insights from a multiscale phosphorus flow analysis in Norway, „Frontiers in Sustainable Food Systems”, 7, 2023, DOI10.3389/fsufs.2023.1248984/full, ISSN 2571-581X [dostęp 2024-01-21] (ang.).
  12. a b As-: Lesy na hranici polárnej žiary, [w:] „Lesník” nr 12/2020, s. 19.
  13. a b c Fylkesinndelingen fra 2024, Regjeringen, 5 lipca 2022 [dostęp 2024-03-03] (norw.).
  14. https://www.ssb.no/befolkning/folketall/artikler/de-storste-byene-og-tettstedene-i-norge.
  15. https://www.mojanorwegia.pl/aktualnosci/to-najwieksze-miasta-norwegii-w-samym-oslo-mieszka-jedna-piata-populacji-kraju-21376.html.
  16. Country: Norway – People Groups. Joshua Project, 2018. [dostęp 2019-03-03]. (ang.).
  17. Church of Norway. Statistics Norway. [dostęp 2020-12-13].
  18. Members of Christian communities outside the Church of Norway. Statistics Norway. [dostęp 2020-12-13].
  19. Members of religious and life stance communities outside the Church of Norway. Statistics Norway. [dostęp 2020-12-13].
  20. Public holidays in Norway – everything you need to know [online], visitBergen.com [dostęp 2023-06-01] (ang.).

Linki zewnętrzne

Read more information:

U biohemiji, mesto vezivanja je region na proteinu, DNK ili RNK sa kojim specifični drugi molekuli i joni — u ovom kontekstu kolektivno zvani ligandi — formiraju hemijsku vezu.[1] Mesto vezivanja takođe postoji na antitelima kao specifično kodirani regioni koji vezuju antigene na osnovu njihove strukture.[2] Termin zasićenje se odnosi na frakciju totalnih mesta vezivanja koja su zauzeta u bilo koje vreme. Kad se više od jednog tipa liganda može vezati za mesto vezivanja…

Mahalini RaharjaMahalini pada tahun 2022LahirNi Luh Ketut Mahalini Ayu Raharja4 Maret 2000 (umur 23)Denpasar, Bali, IndonesiaPendidikanUniversitas Mahasaraswati Denpasar (mengundurkan diri)PekerjaanPenyanyi-penulis lagupemeranAgenStar Media Nusantara[1]PenghargaanDaftar penghargaanKarier musikGenrePopbaladaInstrumenVokalTahun aktif2015—sekarangLabelHitsTanda tangan Ni Luh Ketut Mahalini Ayu Raharja, dikenal secara mononim sebagai Mahalini, (lahir 4 Maret 2000) adalah seorang penya…

  لمعانٍ أخرى، طالع روجر ميلر (توضيح). هذه المقالة يتيمة إذ تصل إليها مقالات أخرى قليلة جدًا. فضلًا، ساعد بإضافة وصلة إليها في مقالات متعلقة بها. (يوليو 2019) روجر ميلر معلومات شخصية الميلاد 1 أغسطس 1954  كونيلسفيل  الوفاة 26 أبريل 1993 (38 سنة)   مواطنة الولايات المتحدة  ا…

  Linha Vermelha   São Sebastião   Saldanha   Alameda   Olaias Bela Vista Chelas Olivais Cabo Ruivo Oriente Moscavide Encarnação Aeroporto‍ ‍ vde   Encarnação Estação EncarnaçãoPlataformas da estação Encarnação Linha Linha Vermelha  Sigla EN Zona tarifária Navegante Lisboa Posição Subterrânea Níveis 3 Vias 2 Acessos 3 (+1 elevador) Destinos São Sebastião e Aeroporto Serviços Conexões Ligação a autocarros 29B 2…

Esta página cita fontes, mas que não cobrem todo o conteúdo. Ajude a inserir referências. Conteúdo não verificável pode ser removido.—Encontre fontes: ABW  • CAPES  • Google (N • L • A) (Janeiro de 2018) Coordenadas: 27° 39' 34 S 52° 16' 32 O Aeroporto Federal Comandante Kraemer Predefinição:Info/Aeroporto IATA: ERM - ICAO: SSER Características Tipo Público Administração Francisco de Palhano Serve Erec…

Hillsborough ForestMapLocation of Hillsborough forestGeographyLocationDown, Northern Ireland, United KingdomCoordinates54°27′31″N 6°04′21″W / 54.4585°N 6.0726°W / 54.4585; -6.0726Area500 acres (200 ha)AdministrationGoverning bodyForest Service Northern Ireland Hillsborough Forest is a mixed broadleaf and coniferous forest located near the village of Hillsborough in County Down, Northern Ireland. It was once part of the Hillsborough Castle dem…

Special group of troops directly associated with the ruler of an empire This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Imperial guard – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (November 2020) (Learn how and when to remove this template message) Praetorian guardsmen featured in a marble relief from the Arch…

130 AD RegimentActive1967 – presentCountry IndiaAllegianceIndiaBranch Indian ArmyTypeCorps of Army Air DefenceSizeRegimentMotto(s)Sanskrit: आकाशे शत्रुन् जहि English: Defeat the Enemy in the SkyColors    Sky Blue and RedAnniversaries28 January (Raising Day)Equipment40 mm L/70 Air Defence GunInsigniaAbbreviation130 AD RegtMilitary unit 130 Air Defence Regiment is part of the Corps of Army Air Defence of the Indian Army. Formation 130 Air Defence Regiment …

CLEC4A التراكيب المتوفرة بنك بيانات البروتينOrtholog search: PDBe RCSB قائمة رموز معرفات بنك بيانات البروتين 5B1W, 5B1X المعرفات الأسماء المستعارة CLEC4A, CLECSF6, DCIR, DDB27, LLIR, CD367, HDCGC13P, C-type lectin domain family 4 member A, hDCIR معرفات خارجية الوراثة المندلية البشرية عبر الإنترنت 605306 MGI: MGI:1349412 HomoloGene: 49291 GeneCards: 50856 علم ا…

Saskia Sassen, 2012 Saskia Sassen (* 5. Januar 1947[1] in Den Haag, Niederlande) ist eine US-amerikanische Soziologin und Wirtschaftswissenschaftlerin. Sie ist bekannt für ihre Analysen über die Globalisierung und über internationale Migration. Sie ist zurzeit Professorin der Soziologie an der Columbia University und Gastprofessorin an der London School of Economics. Sassen prägte den Begriff „global city“. Sie ist mit dem Soziologen Richard Sennett verheiratet. Inhaltsverzeichni…

  لمعانٍ أخرى، طالع دينيسي مارتن (توضيح). دينيسي مارتن   معلومات شخصية الميلاد 17 نوفمبر 1951  سانتا مونيكا، كاليفورنيا  الوفاة 21 مارس 1987 (35 سنة)   سبب الوفاة حادث طيران  مواطنة الولايات المتحدة  الزوجة أوليفيا هاوسي (1971–1978)دوروثي هاميل (1982–1984)  الأب دين مار…

2009 film by G. Anantha Narayanan VaalmikiPromotional PosterDirected byG. Anantha NarayananProduced byVikatan Talkies (P) Ltd.StarringAkhilMeera NandanDevikaCinematographyN AzhagappanMusic byIllayarajaRelease date 3 July 2009 (2009-07-03) LanguageTamil Vaalmiki is a 2009 Indian Tamil-language film directed by G. Anantha Narayanan, starring Akhil, Meera Nandan and Devika.[1] Plot Vaalmiki is the story of a petty thief, popularly known as Pickpocket Pandi. He does all the pe…

Grand Atatürk RunDateDecember 27LocationAnkara, TurkeyEvent typeRoadDistance10KPrimary sponsorTurkish Athletic FederationEstablished1936Course records29:10 men's 201332:19 women's 2002Official siteGrand Atatürk Run The Grand Atatürk Run (Turkish: Büyük Atatürk Koşusu) is an annual road running event of 10K run, which takes place on 27 December in Ankara, Turkey. The date coincides with the first visit of Mustafa Kemal Atatürk, founder of the Turkish Republic, to Ankara.[1] The co…

1991 song from Beauty and the Beast by multiple artists The Mob SongSong by Angela Lansbury, David Ogden Stiers, Jerry Orbach, Kimmy Robertson, Paige O'Hara, Rex Everhart, Richard White, and Robby Bensonfrom the album Beauty and the Beast: Original Motion Picture Soundtrack ReleasedOctober 29, 1991Length3:30LabelWalt DisneySongwriter(s) Howard Ashman Alan Menken Producer(s) Howard Ashman Alan Menken The Mob Song is a song from the 1991 Disney animated film Beauty and the Beast. Plot The Mob Song…

Marc CavellMarc Cavel in Alfred Hitchcock Presents 1960BornMarc Edward Cavell(1939-06-28)June 28, 1939DiedFebruary 29, 2004(2004-02-29) (aged 64) American actor Marc Edward Cavell (June 28, 1939 – February 29, 2004) was an American actor.[1] He performed in eighteen films from 1952 to 1974. Television guest-credits include Peter Gunn, Alfred Hitchcock Presents, Gunsmoke and The Twilight Zone. Early Years Cavell was born Maurice Edward Cavell, the son of Italian immigrant Rudolph C…

منكس ريسبرو   الإحداثيات 51°44′04″N 0°49′47″W / 51.7345°N 0.829831°W / 51.7345; -0.829831  تقسيم إداري  البلد المملكة المتحدة[1]  معلومات أخرى HP27  رمز الهاتف 01844  رمز جيونيمز 2642326  تعديل مصدري - تعديل   منكس ريسبرو (بالإنجليزية: Monks Risborough)‏ هي قرية تقع في المملكة ا…

كأس تونس للكرة الطائرة للرجال الموسم 1982-1983 البلد تونس  المنظم الجامعة التونسية للكرة الطائرة  النسخة 27 الفائز النادي الأفريقي كأس تونس للكرة الطائرة للرجال 1981-1982 كأس تونس للكرة الطائرة للرجال 1983-1984 تعديل مصدري - تعديل   كأس تونس للكرة الطائرة للرجال 1982-1983 هو الموسم رق…

2006 video game This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: FlatOut 2 – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (February 2008) (Learn how and when to remove this template message) 2006 video gameFlatOut 2Developer(s)Bugbear EntertainmentPublisher(s)EU: Empire InteractiveNA: Vivendi Universal GamesDesig…

2023 South Korean television series Doctor ChaPromotional posterHangul닥터 차정숙Literal meaningDoctor Cha Jeong-sukRevised RomanizationDakteo Cha Jeong-sukMcCune–ReischauerTakt'ŏ Ch'ajŏngsuk Genre Medical[1] Comedy[1] Family drama[1] Developed byStudio&NEW (planning)[2]Written byJung Yeo-rang[3]Directed by Kim Dae-jin[2] Kim Jung-wook[2] StarringUhm Jung-hwaKim Byung-chulMyung Se-binMin Woo-hyukMusic byJeon Jong-hyuk[4]…

Portrait of Seurat by Maximilien Luce This is a list of notable paintings by Georges Seurat (2 December 1859 - 29 March 1891). He is a Neo-Impressionist painter and together with Paul Signac noted for being the inventor of pointillism.[1] The listing follows the 1980 book Georges Seurat and uses its catalogue numbers.[2] Paintings Image YearTitle Location No.[2]H x W in cmWikimedia 1859Born in Paris 1878Angélique[3] Norton Simon Museum, Pasadena 00181.4 × 65More…

Kembali kehalaman sebelumnya

Lokasi Pengunjung: 18.233.223.189