Tijdlijn van de Lage Landen (België)

De tijdlijn van de Lage Landen is een chronologische lijst van feiten en gebeurtenissen betreffende de Lage Landen, een gebied dat ongeveer de laagvlakte in Nederland, België en sommige aangrenzende streken beslaat, gelegen rond de grote rivieren van Noordwest-Europa die in de Noordzee en het Nauw van Calais uitmonden. Daarin vormden zich variërende eenheden onder respectievelijk Keltisch-Germaanse, en Romeinse invloeden. Vervolgens evolueerden zij onder impuls van de kerstening mee in grotere imperiums met een toenemend feodale structuur. De opkomst van de steden zorgde voor toename in rijkdom, maar ook verschuiving van de macht en versplintering. Pogingen tot centralisatie wisselden af met tendensen tot autonomie. Klik op een jaartal hieronder om het scrollen te beperken

−2000 −1000 −500 0 250 500 750 1000 1100 1200 1300 1350 1400 1450 1500 1520 1550
1575 1600 1625 1650 1675 1700 1725 1750 1775 1800 1825 1850 1900 1925 1950 1975 2000
Geschiedenis van Nederland

Tijdlijn · Bibliografie



Portaal  Portaalicoon  Nederland
Portaal  Portaalicoon  Geschiedenis
Geschiedenis van België

Tijdlijn · Bibliografie



Winterlandschap met schaatsers en vogelknip, Pieter Bruegel de Oude, 1565

..Naar voormalige koloniën

Portaal  Portaalicoon  België
Portaal  Portaalicoon  Geschiedenis

Voorgaande perioden

Eerste jaren van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden

Verenigd Koninkrijk der Nederlanden (1815-1830

1816

Het bombardement van Algiers, 1823, Martinus Schouman.

1817

  • 29 januari - John Cockerill richt een fabriek op voor machines en spoorwegmateriaal. Als woning kiest hij de vroegere zomerresidentie van de prins-bisschoppen in Seraing.
  • 12 maart - Verdragen tussen de Verenigde Nederlanden enerzijds en Pruisen, Oostenrijk, Engeland en Rusland anderzijds, waarbij het Nederlands grondgebied wordt uitgebreid met een gebied dat door Frankrijk in de tweede vrede van Parijs is afgestaan.
  • 21 maart - Persproces tegen abt Leo de Foere. Hij wordt tot 2 jaar gevangenis veroordeeld, omdat hij fel op de antireligieuze stellingen van de regering reageert.
  • 26 juni - Hongeroproer in Europa. In Rotterdam worden op grote schaal winkels geplunderd.
  • 26 juni - Diefstal van Manneken Pis van Brussel.
  • In het zuiden is de eerste onrust te bespeuren. Men moet meebetalen aan de enorme staatsschuld van het noorden en de protestanten nemen een dominante positie in bij een katholieke meerderheid. De ultramontanen onder leiding van bisschop Maurice de Broglie willen erkenning van het katholieke karakter van het zuiden en weigeren de eed op de constitutie af te leggen met daarin de gelijke behandeling van alle kerkgenootschappen. In de publicatie Jugement Doctrinal wordt de gelijkschakeling veroordeeld. De Broglie wijkt uit naar Frankrijk als hij veroordeeld wordt
  • "Wien Neêrlands bloed" van Hendrik Tollens wordt het officiële volkslied van de Verenigde Nederlanden.
  • Willem Bilderdijk vertrekt naar Leiden, waar hij tien jaar onder beroerde omstandigheden verblijft. Als privaatdocent geeft hij les in de vaderlandse geschiedenis. Hier verzamelt hij een groep jonge mannen om zich heen die later belangrijk zijn in Het Réveil, een internationale opleving in de christelijke wereld. Tot de personen die zijn privaatcolleges bezoeken behoren onder meer: Isaäc da Costa, Abraham Capadose, Willem van Hogendorp, Dirk van Hogendorp, Willem de Clercq en Guillaume Groen van Prinsterer. Door de dissertaties en de activiteiten van deze mensen heeft Bilderdijk een stempel gezet op het geestesleven van de 19e eeuw. Mede door hun toedoen wordt de overheersing van het Liberalisme gebroken.
  • 9 oktober - De Universiteit Gent wordt plechtig geopend.
  • 8 november - Bisschop De Broglie wordt bij verstek veroordeeld door de rechtbank van Brussel. Hij heeft geweigerd voor een voorspoedige bevalling van de prinses van Oranje te laten bidden. De aartsbisschop van Mechelen, monseigneur De Méan, staat weer toe dat de eed op de grondwet wordt gezworen, op voorwaarde dat er geen dogmatische stellingen in verkondigd worden.

1818

1819

  • 20 juli - Gevolmachtigden van Engeland, Oostenrijk, Pruisen en Rusland sluiten te Frankfurt een algemeen reces waarin de grenzen van de Europese staten worden vastgelegd. Het reces is het sluitstuk van het Congres van Wenen.
  • Met het Taalbesluit wordt het Nederlands de landstaal in Limburg, Oost- en West-Vlaanderen en Antwerpen. Vanaf 1823 geldt dit ook voor Brabant. Hoewel de Waalse provincies het Frans als officiële taal behouden, zien de Belgische nationalisten hierin het bewijs van de achterstelling van het zuiden. De Franstalige bourgeoisie is hoogst verontwaardigd.

1820

  • 26 juli - In de Verenigde Nederlanden komt bij Koninklijk Besluit een liquidatieregeling van de gildefondsen tot stand: de fondsen worden onder het beheer van commissarissen geplaatst en bestemd uitkeringen te geven aan de vroegere leden en hun nabestaanden, alsook aan hen die hetzelfde bedrijf als deze ex-gildebroeders uitoefenen.
  • Gent is op het einde van de jaren 1820 dé textielhoofdstad van het Europese continent met 30.000 goedbetaalde arbeiders. Het havenverkeer in Antwerpen is 585 schepen en 65.000 ton en zal aangroeien tot 1.028 schepen en 129.000 ton in 1829.

1822

1823

1824

  • 11 februari - Alleen wie een onderwijzersakte heeft, mag als lid van het onderwijsgenootschap worden toegelaten. De geestelijkheid mag weer naar eigen goeddunken leraars aanduiden.
  • John Cockerill richt in Antwerpen Cockerill Yards op.
  • Bij het eerste Sumatra-Traktaat, het Traktaat van Londen, worden Indië en Maleisië verdeeld tussen Nederland en het Verenigd Koninkrijk.
  • 29 maart - Bij Koninklijk Besluit wordt de Nederlandsche Handel-Maatschappij opgericht door Willem I met als doel de expansie van handel en industrie, in voortzetting van wat tijdens de Franse overheersing van 1795 tot 1813 is ingezet. Koning Willem investeert in deze maatschappij 4 miljoen gulden voor een periode van 20 jaar. Er wordt een dividend van 4,5% gegarandeerd. Door de verbondenheid met de Nederlandse regering speelt de NHM een belangrijke rol in het ontwikkelen van de handel tussen de Nederlanden en Nederlands-Indië. De NHM acteert als staatsbankier, handels- en transportonderneming.
  • 4 december - Als verlicht despoot trekt Willem I zich niet veel aan van het parlement en de grondwet. Hij gaat energiek te werk om de infrastructuur van het land te verbeteren. Het eerste grote project is het Noordhollandsch Kanaal dat wordt geopend.

1825

1826

  • 4 november - De Leeuw van Waterloo wordt ingehuldigd.
  • 13 november - de gemeentebesturen in Friesland worden "op last van de Koning" door de Gouverneur aangeschreven, "om zoo spoedig immer mogelijk, plaatsen buiten de Kerken aan te wijzen, geschikt om de lijken ter aarde te bestellen, en om te zorgen, dat niet meer in de Kerken begraven worde". De maatregel volgt op een uitbraak van cholera in de provincie.
  • Ten gevolge van recente wateroverlast heerst in Groningen de "Groninger ziekte" (malaria).

1827

Kanaal Gent-Terneuzen

1828

1829

  • Charles de Brouckère lanceert een motie voor persvrijheid en een andere voor invoering van juryrechtspraak. Beide moties worden verworpen. Dit leidt in maart tot een tweede stroom van petities, waarin nu ook de geestelijkheid deelneemt. Er wordt gevraagd om vrijheid van drukpers en onderwijs, invoering van rechtspraak door een jury, en afschaffing van belasting op het gemaal.
  • In Antwerpen telt de vloot van de zuidelijke Nederlanden 182 schepen van in totaal 27.000 registerton. Dat is een zevende van de vloot van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden.
  • 9 juli - De Nederlandse pater Jan Roothaan wordt gekozen tot generaal-overste van de Jezuïetenorde.
  • 11 december - De Nederlandse regering trekt de taal- en belastingwetten gedeeltelijk in waartegen in het zuiden veel bezwaren leven, en koning Willem I lijkt geneigd om toe te geven aan de vragen uit het zuiden. Maar het blijkt niet mogelijk om langs parlementaire weg en officiële beslissingen de grieven weg te nemen. Hij verwerpt het parlementair stelsel en de persvrijheid. Deze reactie wordt door velen als een oorlogsverklaring beschouwd. Als signaal tegen de Nederlandse koning wordt in de Tweede Kamer de begroting verworpen.

De zelfstandige Belgische staat

1830

Titelpagina Revue belge 1830
De Muntschouwburg in Brussel waar de eerste rellen uitbreken als aanzet tot de Belgische onafhankelijkheid.
  • 25 augustus - De opvoering van de opera ter gelegenheid van de verjaardag van Willem I, La Muette de Portici (De Stomme van Portici), in de Koninklijke Muntschouwburg van Brussel ontaardt in rellen en vormt de aanleiding van de Belgische opstand. De relletjes vinden vooral plaats na de opvoering. Het is de aria "Amour sacrée de la Patrie" die opruiend werkt. Frederik der Nederlanden probeert tevergeefs Brussel te bezetten. Een dag later herstelt een burgerwacht onder leiding van Emmanuel van der Linden d'Hooghvorst de orde in het oproerige Brussel.
  • 26 augustus - De eerste twee Belgische vlaggen, genaaid in het atelier van Marie Abts, vervangen de Nederlandse driekleur op de pui van het Brusselse stadhuis.
  • 27 augustus - Vorming van een burgerwacht, om verdere vernielingen te voorkomen. Hierdoor krijgen de notabelen de macht in handen. Ook in Luik breken nu onlusten uit.
  • 28 augustus - De notabelen van Brussel, Luik en andere steden komen samen in de Staten-Generaal. Ze sturen aan op een democratische uitvoering van de grondwet en willen beslissingen nemen en (laten) uitvoeren om eindelijk alle grieven weg te nemen. D'Hooghvorst, Van de Weyer en Gendebien sturen ze met een verzoekschrift hierover naar Den Haag. Staatsman Dirk Donker Curtius begeeft zich eveneens van Brussel naar ‘s-Gravenhage om Willem I van de grieven van de Belgen op de hoogte te brengen.
  • 30 augustus - Een 6000 man sterke troepenmacht onder commando van de prins van Oranje en prins Frederik trekt zich te Vilvoorde samen. Prins Willem spreekt in Vilvoorde met de Brusselse notabelen. Deze herhalen hun eis om oplossing te bieden voor de opgesomde grieven. Prins Willem gaat daarna - zonder zijn leger - naar Brussel.
  • 1 september - Afgevaardigden van de Staten-Generaal (waaronder Brouckère) spreken met de kroonprins, en overtuigen hem dat bestuurlijke scheiding een mogelijke oplossing zou zijn. Minister van Justitie Van Maanen neemt daarop ontslag.
  • 5 september - Koning Willem doet een proclamatie dat de Staten-Generaal moeten beslissen over een grondwetswijziging of een bestuurlijke scheiding. Hij wisselt van gedachten met de grote mogendheden in Europa, met de vraag of wijzigingen nodig zouden zijn aan de Acht Artikelen die op 21 juni 1814 in Londen werden neergeschreven.
Tafereel van de Septemberdagen 1830 op de Grote Markt te Brussel, Gustaaf Wappers, 1835, met als gevolg de Belgische onafhankelijkheid, Verdrag van Londen.

1831

Jan van Speijk steekt de lont in het kruit, 5 februari 1831, Jacobus Schoemaker Doyer.
  • 11 januari - de Conferentie van Londen erkent de nieuwe staat België. De januari-protocollen regelen de scheiding van België van Nederland en worden aanvaard door koning Willem I, maar worden verworpen door het Belgische Nationale Congres, omdat Nederland de grenzen van 1790 zal behouden, evenals Luxemburg en dat België 16/31 van de staatsschuld moet overnemen.
  • 25 januari - Erasme Louis Surlet de Chokier laat zich wat duidelijker kennen, als een van de 51 indieners van een voorstel om Lodewijk van Orléans, de hertog van Nemours tot koning van België te kiezen. De verkiezing van deze kandidaat draait op niets uit, omdat Lodewijks vader, Lodewijk Filips I van Frankrijk, tegen deze benoeming is, onder druk van de grote mogendheden.
  • 3 februari - Het Congres kiest met 97 stemmen op de 192 Lodewijk van Orléans (hertog van Nemours), zoon van de Franse koning tot kandidaat voor het Belgisch koningschap. Dit wordt radicaal verworpen door Groot-Brittannië, en de Franse koning wijst het aanbod af. De orangisten verhogen hun activiteit in Gent, Antwerpen, Brussel en ook Luik.
  • 5 februari - Jan van Speijk laat zijn eigen kanonneerboot vol munitie in de haven van Antwerpen liever exploderen dan hem in handen te laten vallen van de Belgen. In de ogen van de Noord-Nederlanders sterft hij als held.
  • 7 februari - Het nationaal congres rondt de debatten af en keurt de Belgische grondwet goed. Deze voorziet in een parlementaire monarchie met twee Kamers.
Brabançonne beeld op het Surlet de Chokierplein in Brussel
  • 24 februari - Het Congres stelt voorlopig Surlet de Chokier aan als regent.
  • 25 februari - Het Voorlopig Bewind draagt de uitvoerende macht in België over aan de aangewezen regent Surlet de Chokier. Veel speelt in het voordeel van Surlet: zijn prestige als voorzitter van het Congres, het feit dat hij aanvaardbaar is voor links en voor rechts, dat hij op het internationale vlak niet deelt in de slechte reputatie die de harde nationalistische fractie heeft en dat de adel niet wil weten van de als te ambitieus beschouwde tweede kandidaat, Félix de Mérode.
  • Februari-maart - Binnenlands treedt radicalisering in na de (mislukte) orangistische staatsgreep van Grégoire en Van der Smissen.
Leopold I, Koning der Belgen.
  • Maart - De kiescijnsdrempel wordt verlaagd.
  • 26 maart - Buitenlandminister Joseph Lebeau vestigt de aandacht van het Congres op Leopold van Saksen-Coburg-Gotha voor een potentieel geschikt koningskandidaat. Als genaturaliseerd Engelsman moet hij bij de grotere mogendheden aanslaan.
  • 4 juni - Leopold van Saksen-Coburg-Gotha wordt met 152 stemmen op de 196 door het Congres tot Koning der Belgen gekozen. Hij zal deze functie pas aanvaarden nadat in de 18 artikelen van juni de scheidingsvoorwaarden tussen Nederland en België ten gunste van België gewijzigd zijn, en de Belgen die ook aanvaarden. Koning Willem I zal deze voorwaarden echter verwerpen.
  • 26 juni - Voorlopig Verdrag der XVIII Artikelen.
  • 9 juli - Goedkeuring van het verdrag met 126 stemmen voor en 70 tegen. Zeeuws-Vlaanderen blijft bij Nederland, Limburg en Luxemburg zullen bij België blijven. De Schelde komt vrij. Beide landen behouden hun staatsschuld.
  • 21 juli - Leopold I legt voor het Congres de eed af op de Grondwet en wordt de eerste koning van België. Hij doet zijn Blijde Intrede in Brussel.
  • 28 juli - Leopold I doet zijn Blijde Intrede in Mechelen.
  • 2 -12 augustus - Het Nederlandse leger van 37.000 man en 72 kanonnen rukt opnieuw zonder veel tegenstand richting Brussel op tijdens de Tiendaagse Veldtocht. Het verslaat het Scheldeleger van de Belgen nabij Leuven. Een Frans leger, opgeroepen door de koning teneinde verdere chaos en bloedvergieten te vermijden, wordt aangevoerd door maarschalk Gérard, steekt de grens over en verdrijft de Nederlanders, waarbij Willem I zijn troepen, die al voor Leuven staan bij Waver moet terugtrekken. Hoewel de veldtocht zorgt voor betere voorwaarden voor de scheiding op het congres in Londen, zal Willem I daar weigeren te tekenen.
  • 8 augustus - De prins van Oranje verslaat het Belgische Maasleger in de Slag om Hasselt.
  • 15 oktober - De 24 artikelen van oktober die het Londens congres uitvaardigt, bevatten voor Nederland betere voorwaarden. Hierover wordt fel gediscuteerd, maar ze worden uiteindelijk in het Belgische parlement aangenomen. Het Waalse deel van Luxemburg wordt aan België overgedragen, het oosten van Limburg aan Nederland, en Duitstalig Luxemburg aan Willem I ten persoonlijken titel. Nederland heft tol op de Schelde en België betaalt 8.400.000 gulden in de openbare schuld.
  • 15 november - De Vierentwintig Artikelen: in Londen wordt een nieuwe scheidingsovereenkomst ondertekend. Hoewel deze beter uitkomt voor Nederland, weigert Willem I opnieuw ze te tekenen. Daarop blokkeert Engeland samen met Frankrijk de Hollandse kust.
  • 27 december - Charles Darwin vertrekt voor zijn historische reis met het schip de Beagle.

1832

De rode lijn markeert de Belgisch-Nederlandse grens van 1831

1833

  • Onder druk van het embargo door de Europese mogendheden stemt Willem I in met een wapenstilstand
  • 12 juli - De onderhandelingen tussen België en Nederland beginnen.
  • 21 mei- Bij de Londense Conventie wordt aan Willem I opgedragen de militaire status quo te respecteren, maar de demobilisatie zal eerst in 1838 plaatsvinden en het Eindverdrag met België pas op 19 april 1839 getekend. Het Engels-Frans embargo wordt opgeheven.
  • 18 november - Na een tussentijdse verzoeningsvergadering op het kasteel Vogelsanck wordt het Verdrag van Zonhoven tussen Nederland en België afgesloten. Het bijzondere aan dit verdrag is dat de Nederlandse regering de Belgische staat op dat ogenblik nog niet erkent en dat er tussen beide nog een staat van oorlog is.

1834

1835

Belgische spoorwegen
  • België knoopt normale betrekkingen aan met het Vaticaan en stuurt een gezant naar Rome. Een pauselijke nuntius verblijft in Brussel.
  • De vrije universiteit Mechelen wordt met de Katholieke Universiteit Leuven gefusioneerd, die haar statuut als rijksuniversiteit opgeeft. Enkel mannelijke studenten zijn toegelaten.
  • In Brussel wordt door Zoë Gatti-de Gamond een eerste school voor meisjes van arbeidersgezinnen opgericht en een andere voor arbeidersvrouwen.
  • De eerste spoorlijn op het Europees continent wordt ingehuldigd en loopt tussen Brussel en Mechelen. België is de tweede industriële macht van Europa geworden, na het Verenigd Koninkrijk.
  • De jonge Belgische staat met zijn liberale grondwet bevordert de Belgische industrie, waaronder de staalnijverheid van John Cockerill, de industriegebieden rond Luik, Charleroi, Gent enzovoort.

1837

1838

  • 14 maart - Koning Willem verklaart onverwachts het verdrag van Londen te willen ondertekenen.

1839

Paul Devaux

1840

Joseph Lebeau
  • Willem I doet troonsafstand ten gunste van zijn zoon. In het samen met zelfstandig België ontstane Nederland is nu een grondwetsherziening nodig. De strafrechtelijke verantwoordelijkheid van de ministers wordt ingevoerd.
  • Franse dreiging aan de zuidergrens. Minister Lebeau stelt dat "neutraliteit geen onmacht betekent". De spanning lost op.

1841

  • De liquidatie van de uitgestelde schuld betekent een verhuld staatsbankroet van het Koninkrijk der Nederlanden, dat nu de afgescheidenen van de zelfstandige Belgische staat erkent.

1842

Jean-Baptiste Nothomb
  • Traktaat met Nederland over de staatsschuld.
  • Wet Nothomb - Kosteloos onderricht als een recht voor alle (ook arme) ouders, omdat de Belgische grondwet totale vrijheid van onderwijs voorziet. De unionistische wet voldoet katholieken en liberalen.

1844

1845

  • België sluit handelsverdragen met Frankrijk, nadat het eerder een tolunie met het land had afgewezen.

1846

  • 14 juni - Ontstaan van de Liberale Partij (België) op het eerste congres van liberalen te Brussel. Werkelijke onafhankelijkheid van de burgerlijke macht, inrichting van openbaar onderwijs enkel door de Staat, verlaging van de kiescijns, vormen de programmapunten. Het programma wordt als antiklerikaal beschouwd. Vanwege deze doctrinaire principes worden liberalen de doctrinairen genoemd.
  • België sluit handelsverdragen met Nederland. De antiklerikale vleugel van de liberalen krijgt versterking van (antikatholieke) oud-orangisten die zich na de definitieve regeling van de geschillen met Holland in hun rangen aansluiten.

1847

Charles Rogier
  • De liberalen behalen bij de verkiezing de volstrekte meerderheid in de Kamer. Er wordt een homogeen liberaal ministerie-Rogier gevormd, waardoor een einde komt aan het unionisme. De liberalen besturen België tot 1870 met een onderbreking van 5 jaar.
  • De wet op de liefdadigheid voorziet dat schenkingen enkel nog aan de Openbare Onderstand mogen worden gegeven, waardoor de katholieke liefdadigheidsinstellingen zich benadeeld voelen.

1848

  • Februari - Revolutie in Parijs.
  • 29 maart - Bij Moeskroen wordt te Risquons-Tout een kleine legermacht van uit Frankrijk oprukkende annexionisten (voorstanders van de annexatie van België door Frankrijk) door een Belgische legerafdeling onderschept en ontwapend.
  • De kiescijnsdrempel wordt verlaagd tot het grondwettelijk minimum.
  • 3 november - In Nederland wordt een nieuwe grondwet afgekondigd.

1850

  • 1 juni - De liberaal geïnspireerde Wet Rogier regelt het middelbaar onderwijs en herleidt de rol van de Kerk in het officiële net tot het leveren van de godsdienstleraar, hoewel godsdienstonderricht niet meer verplicht wordt gesteld. De wet voorziet de oprichting van 10 koninklijke athenea en 50 rijksmiddelbare scholen. Katholieken en paus keuren de wet af.
  • Bureau van de statistiek begint betrouwbare cijfers te produceren op verschillende gebieden.
  • België heeft, eerder dan Nederland, de weg van het moderne kapitalisme in geslagen, met oprichting van naamloze vennootschappen, grote business-concerns, grootwarenhuizen, evenals urbanisatie en proletarisering van de arbeidersklasse.

1852

Henri de Brouckère
  • De koning gelast de gematigde liberaal Henri de Brouckère een ministerraad samen te stellen, nadat de liberalen bij de verkiezingen 12 zetels verloren. Franse druk van de kant van keizer Napoleon III noopt tot binnenlandse samenwerking en gematigdheid. De regering geeft de bisschoppen garanties dat in de officiële scholen de katholieke moraal gehandhaafd blijft en weet hen te overhalen priesters het godsdienstonderricht te laten geven. Daarmee is de eerste schoolstrijd van de baan.

1855

Pierre De Decker
  • De regering-de Brouckère neemt ontslag bij gebrek aan voldoende steun.
  • De koning gelast Pieter de Decker, een katholiek, om een unionistische regering te vormen.
  • De bevolking van de Sambervallei bij Namen valt de chemische industrie aan vanwege luchtvervuiling die dodelijk is voor gewassen en mensen.[2]

1857

Walthère Frère-Orban
  • Na opruiende pamfletten en krantenartikels gevolgd door straatmanifestaties tegen de vernieuwde liefdadigheidswet, spottend de 'kloosterwet' genoemd, treedt de regering af. Dit beëindigt voorlopig de laatste unionistische poging.
  • De nieuwe (liberale) eerste minister Charles Rogier mijdt openlijke strijd met de Kerk, maar wordt daarin stilaan overvleugeld door Frère Orban, die sterk tot de bloei van België zal bijdragen.

1859

  • Nieuwe wet op de liefdadigheid met liberale inslag.

1860

  • De octrooirechten bij het binnenrijden van steden worden afgeschaft om de vrije handel toe te laten. Als gevolg worden vanaf nu de stadsmuren gesloopt.

1861

  • In Antwerpen ontstaat de (katholieke) Meetingpartij die zich verzet tegen plannen voor oprichting van een fortengordel rond de stad. Vertegenwoordigers in de Kamer vormen de kiem van een Vlaamse Beweging.

1863

1864

  • Tweede katholiek congres te Mechelen. Een federatie van katholieke kiesverenigingen worden opgericht, met als leiders Adolphe Dechamps en Jules Malou.
  • Eerste middelbare meisjesschool wordt opgericht door Isabelle Gatti de Gamond met de hulp van het Brussels stadsbestuur. Alle leraren zijn vrijzinnigen en de leerstof is voor die tijd zeer vooruitstrevend.
  • 8 december - Pauselijke encycliek Quanta Cura met syllabus van 'moderne dwalingen', waaronder de liberale vrijheden, brengt de Belgische katholieken andermaal in verlegenheid, omdat sommigen, (de ultramontanen) vinden dat de grondwet niet meer loyaal nageleefd kan worden met het liberaal stelsel. Liberale katholieken maken daarentegen onderscheid tussen 'these en hypothese', of wat de Kerk als principe voert en wat zij moet dulden. Hoe dan ook voelen de antiklerikale liberalen zich in hun verzet tegen de Kerk gesterkt.

1865

Leopold II van België

1866

  • De bareelrechten op de wegen worden afgeschaft, waardoor het verkeer voor de handel wordt vrijgegeven.
  • Het coalitieverbod wordt opgeheven, hetgeen oprichting mogelijk maakt van vakbonden, en de mogelijkheid op wettelijke stakingen in het vooruitzicht stelt.
  • Bismarck weigert Napoleon III de toestemming om België bij Frankrijk in te lijven in ruil voor neutraliteit bij de Pruisisch-Duitse oorlog. Napoleon wil daarop het groothertogdom Luxemburg afkopen van Willem III. Als dit niet doorgaat wil hij het groothertogdom aan België laten in ruil voor enkele zuidkantons. Nadat ook België dit weigert, beslissen de mogendheden van de Conferentie van Londen dat het groothertogdom een neutrale zelfstandige staat wordt.

1867

1868

1869

  • De Belgische regering wordt door Napoleon als handlanger van Pruisen betiteld na verzet tegen Franse pogingen om de lijnen van het Belgisch spoorwegennet beheerd door Grand Luxembourg (Brussel-Aarlen) en de Liègois-Limbourgeois over te nemen. De regering ziet dit als een aanval op de neutraliteit en de economie van België en stemt een wet die verbiedt de Belgische spoorwegen te verkopen aan buitenlandse maatschappijen.
  • Leopold II is het oneens met de antimilitaire politiek van de regering-D'Anethan, evenals onder Victor Jacobs, een leider van de Meetingpartij.

1870

  • Bismarck maakt het plan Benedetti dat Franse annexatie van België voorzag bekend, en Engeland vraagt Duitsland en Frankrijk opnieuw de onafhankelijkheid van België te garanderen, wat dan ook gebeurt.
  • De katholieken behalen 72 zetels met de verkiezingen tegenover 49 voor de liberalen.

1871

  • De Henegouwse verbruikerscoöperatie uit '68 wordt vervangen door Volkshuis la Maison du Peuple de Jolimont, dat tegelijk dienstdoet als vergaderlokaal voor de federaties van de Internationale Arbeidersvereniging in de nijverheidsstreek, het Centre.
  • Extreem antikatholieke liberalen vallen bedevaarders aan met knuppels, beschimpen processies, onteren Mariakapellen enzovoort, terwijl op het platteland liberalen door katholieke boerenzonen worden lastiggevallen.
  • Wet op geheime stemming bij de verkiezingen.
  • Leopold II ontslaat de regering naar aanleiding van rellen.
  • De gematigd katholieke regering-Malou I treedt aan. Maar ultramontanen schelden haar uit voor verraders.

1878

1879

Voorpagina van een tijdschrift uit die tijd

1880

1883

  • 15 juni - Invoering in het onderwijs van de algemene tweetaligheid. Nederlands wordt een verplicht vak in de Vlaamse provincies.

1884

  • Als reactie op de schoolstrijd stemmen de bisschoppen toe in de oprichting van een katholieke partij.
  • 18 maart - De Fédération des Cercles et des Associations wordt opgericht, een echte katholieke partij onder leiding van de conservatieve graaf Charles Woeste en Auguste Beernaert.
  • Bij de verkiezingen halen de katholieken 70 zetels, tegen 52 voor de liberalen. Daarna volgen 30 jaren met uitsluitend katholieke regeringen. De tegenstelling tussen ultraremonstranten en liberaal-katholieken wordt nu vervangen door die tussen conservatieven en democraten. Maar de schoolkwestie raakt niet volledig opgelost.
  • 10 september - De vernieuwde schoolwet Jacobs voorziet opnieuw het aannemen van vrije scholen en invoering van godsdienstonderricht in de officiële scholen door de gemeenten.

1885

  • 11 februari - op de lijn Brussel-Verviers van de staatsspoorwegen wordt voor het eerst een restauratiewagen ingezet (met ontbijt aan 3,50 fr en middagmaal voor 5,00 fr).
  • 5 april - Stichting door Jan Volders en Edward Anseele van de Belgische Werklieden Partij, naam gekozen om ook katholieke arbeiders aan te moedigen. Intussen is de BSP stevig gevestigd in Gent, Brussel en in Luik en Charleroi, ijverend voor kieswethervormingen, nationalisering van banken en infrastructuur, en uiteraard sociale hervormingen om de zwarte armoede van de arbeidersklasse te saneren.
  • 30 april - Congo-conferentie in Berlijn: De onafhankelijke Congolese staat wordt opgericht. Koning Leopold II wordt officieel erkend als soeverein van Congo. België als land neemt geen taak noch verantwoordelijkheid ten opzichte van Congo op zich.
  • Het Belgisch parlement keurt de koninklijke soevereiniteit over Congo goed, maar is niet bereid overheidsgelden ter beschikking of militaire bijstand te stellen.

1886

  • 28 maart - Oproer bij de arbeiders, en tal van stakingen in deze tijd van priester Daens.
  • Eerste Algemene staking wegens sociale uitbuiting en wraakroepende omstandigheden, door een Arbeidscommissie aan het licht gebracht. In Mechelen volgen sociale congressen (tot 1891) voor antwoorden op de problemen die het socialisme aanklaagt. Vooral katholieken zoeken een oplossing voor arbeiders die zich aansluiten bij de socialistische beweging, en uit de kerk wegblijven. Ze besluiten dat in de noodzakelijk geworden beroepsverenigingen niet alleen arbeiders, maar ook patroons moeten zetelen.
  • 8 juli - Stichting te Gent van de Koninklijke Vlaamse Academie voor Taal- en Letterkunde onder minister Beernaert. (Vanaf 1972 de Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde).

1887

1888

  • Een wet legt beperkingen op voor kinderarbeid en arbeid door vrouwen.

1889

  • Koning Leopold II maakt bij testament de Congostaat aan België over.
  • Het Belgisch parlement keurt een lening goed voor het uitbaten van de gebieden in Congo. Bij niet tijdige terugbetaling keren de gebieden aan de oorspronkelijke eigenaar terug.
  • Wet voor sociale woningbouw van 173.500 arbeiderswoningen de komende 40 jaar ter vervanging van krotten. Wetten ter bescherming van vrouwen en kinderen inzake arbeid.

1890

1891

1893

priester Daens
  • 15 april - In Aalst richt priester Daens een eigen Christene Volkspartij met een sociaal en Vlaamsgezind programma op, waartegen de conservatieve Woeste zich verzet zodat Daens in conflict raakt met zijn bisschop.
  • 18 april - Allereerste grondwetsherziening voert algemeen meervoudig kiesrecht in voor mannen. Als gezinshoofd kan een man een tweede stem krijgen, en een derde naar opleiding en financieel vermogen.

1894

  • Oprichting van de Gevaert fabrieken, een bedrijf waar fotografische producten worden gemaakt, door Lieven Gevaert in Mortsel.
  • Oprichting in Brussel van het Institut Solvay door Ernest Solvay, dat zich aanvankelijk vooral met sociale wetenschappen bezighoudt, en daarna ook fysiologie en handel als onderzoeksgebieden neemt.
  • Geboorte van Georges Lemaître, Belgisch wis- en natuurkundige, priester en hoogleraar in Leuven. Hij wordt voorzitter van de Pauselijke Academie van Wetenschappen en publiceert zijn theorie over het uitdijend heelal gebaseerd op de relativiteitstheorie.

1895

  • 15 september - De wet Schollaert, vierde en voorlopig laatste organieke wet op het lager onderwijs, voorziet voorwaardelijke staatssubsidiëring van bepaalde vrije lagere scholen, en verplicht godsdienstonderricht op staatsscholen.
  • Geboorte van Frans Ganshof, Vlaams geschiedschrijver die de Karolingische tijd bestudeert en er over publiceert.

1898

  • 18 apr: het Nederlands wordt een officiële en gelijkwaardige taal van het Frans. De wet Coremans-De Vriendt geeft aan de Nederlandse en de Franse teksten volledige gelijkwaardigheid en rechtskracht, zoals dit ook geldt voor de koninklijke besluiten.

1899

  • 30 december - Evenredige vertegenwoordig van zetels in de Kamers naar verhouding van behaalde stemmen per kiesarrondissement en niet landelijk, wordt ingevoerd. Daardoor wordt versnippering voorkomen zoals die in Nederland plaatsvindt.
  • In Brugge wordt het "Schipperswerk" gesticht, met als initiatiefnemers pastoor Melville van Sint-Annaparochie en bisschop Gustavus Josephus Waffelaert van Brugge, in samenwerking met de plaatselijke kloosters van de kapucijnen. Doel is o.m. om de schipperskinderen op te vangen in een internaat en van hen goede christenen te maken, maar het lessenpakket breidt zich algauw uit tot in 1913 de school door de Belgische staat officieel erkend zal worden.

1900

2 oktober - Kroonprins Albert I van België (*1875 +1934) huwt met hertogin Elisabeth in Beieren.

1902

  • 14 april - De socialisten roepen op tot algemene staking. Naar aanleiding van het oproer trachten zij het enkelvoudig algemeen kiesrecht te doen invoeren. Maar iedere manifestatie wordt hardhandig de kop ingedrukt. De kwestie wordt na 1913 bij nieuw oproer, door een regeringscommissie onderzocht.

1903

1904

  • Praktijken die in het regime van atrociteiten kaderen zoals die in de toenmalige Congo courant zijn worden aan het licht gebracht als de rubberwreedheden.

1905

1907

1908

  • 18 oktober - De Belgische staat aanvaardt het voorstel van de koning tot afstand van de Congostaat. De onderlinge relaties worden vastgelegd met een Koloniale Keure.
  • Instelling van de Kroonorde, een Belgische ridderorde. Deze orde komt in belangrijkheid onmiddellijk na de Leopoldsorde.

1909

Albert I van België
  • 18 november - Afschaffing van het systeem van loting voor legerdienst, dat omgevormd wordt tot een beperkte persoonlijke dienstplicht. Slechts één zoon uit elk gezin zal zijn dienstplicht moeten vervullen.
  • 17 december - Koning Leopold II overlijdt.
  • 23 december - Albert I van België volgt zijn oom op als koning.

1910

1911

1912

1913

  • Ingevolge de internationale toestand wordt algemene dienstplicht ingevoerd. De verplichte legerdienst zal in België gelden tot 1992 (Regering-Dehaene I).
  • Het straatwegennet dat in 1830 nog 3.240 km bedroeg is uitgebreid tot het driedubbele (9.931 km).
  • Oprichting van het Liberaal Vlaams Verbond (LVV), voorloper van de PVV / VLD, met als doel het bevorderen van het liberalisme in Vlaanderen en de Vlaamse belangen behartigen.
  • Oprichting van de PIDPA (Provinciale Intercommunale Drinkwatermaatschappij van de Provincie Antwerpen). Provincie en de gemeentes zijn de voornaamste aandeelhouders. Er worden watertorens gebouwd en een net van waterleidingen gelegd.
  • 6 november - Keizer Wilhelm II van Duitsland ontvangt koning Albert I in bijzijn van de stafchef van het Duitse leger Von Moltke. Ze kondigen aan dat de Belgische neutraliteit niet zal gerespecteerd worden indien het tot een wereldoorlog komt.

1914

Het Schlieffenplan en het Franse Plan XVII.
  • Internationaal is de spanning tussen de koloniale mogendheden enerzijds, en anderzijds Duitsland en Italië zonder kolonies, ten top gestegen.
  • 19 mei - Vijfde organieke wet op het onderwijs voert de leerplicht in tot en met de 3de graad (12 jaar).
  • 31 juli - Koning Albert I roept de ministerraad bijeen. Tegen het advies van de regering in roept hij op tot algemene mobilisatie van het Belgisch leger.
  • 2 augustus - Ultimatum door de Duitse gezant overhandigd aan de Belgische regering, om Duitsland vrije doortocht te verlenen voor een geplande veldtocht tegen Frankrijk.
  • 3 augustus - Antwoord van de regering dat zij zich verzet tegen schending van het grondgebied en zich met alle middelen daartegen zal verdedigen. De koning neemt het opperbevel van het leger op zich.
  • 4 augustus - Duitse troepen trekken de grens over volgens het Schlieffenplan. De regering wijkt uit naar Le Havre. Koning Albert I beschikt over 117.000 strijdkrachten voor de verdediging. Wereldoorlog I vangt aan.
  • 12 augustus - Tijdens de Slag der Zilveren Helmen wordt een Duitse poging om de Gete over te steken afgeslagen door de Belgen.
  • 14 augustus - Bij het Tanganikameer vallen Duitse troepen vanuit Oost-Afrika de neutrale Congostaat binnen, maar worden teruggedreven.
  • 16 augustus - Onder generaal Leman zijn de Duitse invallers bij de Luikse forten opgehouden, tot deze vallen na dappere weerstand.
  • 18 augustus - Begin van een grootscheeps offensief door het Duitse leger onder generaal Alexander Von Kluck.
  • 20 augustus - Brussel wordt bezet door het Duitse leger.
  • 25 augustus - De Naamse forten vallen en daarmee heeft het Duitse leger vrije doorgang. Het Belgisch leger trekt zich na enkele schermutselingen en een overwinning in de slag bij Halen terug achter de Antwerpse vestinggordel.
  • 6 - 14 september - De Belgen doen verscheidene uitvallen naar het zuiden waar de Duitsers gedurende de beslissende Marneslag de Franse grens willen oversteken.
  • September - Tegen het einde van de maand begint een Duitse belegering van Antwerpen als reactie. De koning leidt het leger naar de IJzer.
  • Oktober - Oprichting van de radicale anti-België en pro-Duitsland beweging Jong-Vlaanderen in Gent. Zij staat voor een koninkrijk Vlaanderen binnen het federale Duitse Keizerrijk.
  • 9 oktober - Na een belegering van de forten gedurende tien dagen wordt de overgave van de stad Antwerpen ondertekend op de Conventie van Kontich. Honderdduizenden nemen de vlucht naar Nederland, waar uiteindelijk in totaal een miljoen Belgische vluchtelingen zullen aankomen. Gevluchte soldaten worden ontwapend en geïnterneerd. Colmar von der Goltz, Duits generaal, wordt gouverneur-generaal van België. Koning Albert trekt zich met de rest van de Belgische troepen tot achter de IJzer terug.
  • 18 oktober - Het IJzeroffensief neemt een aanvang. Het Belgisch leger blijft in West-Vlaanderen weerstand bieden, gesteund door Britse en Franse soldaten.
  • 19 oktober - Eerste Slag om Ieper: Duits corps van vrijwillige studenten, zonder enige militaire opleiding wordt door het Britse korps van doorgewinterde beroepssoldaten afgeslacht.
  • 27 oktober - Koning Albert laat de sluizen van Nieuwpoort open zetten.
  • 30 oktober - De Duitse troepen worden verrast door het hoogtij en zijn genoodzaakt terug te trekken.
  • November - het Duits offensief van Ieper is mislukt doordat grote gebieden onder water staan. Daarna begint de loopgravenoorlog aan het IJzerfront.
  • Zowel Duitsers als Engelsen verklaren de Noordzee tot "gevaarlijk gebied voor neutrale schepen". De import komt in het gedrang. Duitse onderzeeërs en Britse mijnen berokkenen handelsschepen zware problemen.

1915

Soldaten in een loopgraaf

1916

  • Verklaring van Sainte Adresse: de mogendheden besluiten dat België na de oorlog in zijn onafhankelijke toestand zal worden hersteld. Veel Belgen zou liever de neutraliteit opgeheven zien. Zij rekenen op aanzienlijke gebiedsuitbreiding.
  • September - Generaal Tombeur zet vanuit Belgisch-Congo een tegenoffensief in met 10.000 man en verovert in een belangrijke overwinning Rwanda-Urundi op de Duitsers.
  • 24 oktober - Opening van de vervlaamste universiteit van Gent met steun van Duitsland.
  • Aan de IJzer groeit de Frontbeweging onder leiding van Cyriel Verschaeve en Frans Daels. Zij richten "Heldenhulde" op, een stichting die de kosten voor de begrafenis van de gesneuvelde Vlaamse soldaten draagt. Op de zerken komt als opschrift 'A V V - V V K' ("Alles Voor Vlaanderen - Vlaanderen Voor Kristus").

1917

  • De Brusselse agglomeratie telt 880.000 inwoners (gelijk aan de gezamenlijke bevolking van de provincies Limburg, Namen en Luxemburg). Antwerpen telt met 400.000 ongeveer de helft en Luik en Gent volgen met resp. 250.000 en 200.000 inwoners.
  • 4 februari - oprichting van de Raad van Vlaanderen door de Vlaams-nationale landdag in Brussel. De Duitsers zijn behulpzaam bij de verwezenlijking van een bestuurlijke scheiding tussen Vlaanderen en Wallonië.
  • 8 april - Vanuit Le Havre veroordeelt de regering de Raad van Vlaanderen en verzet zich tegen beslissingen en steun van de bezetter voor de Raad. Zij dreigt bovendien met vergeldingen tegen collaborateurs.
Ludendorff in 1918
  • 11 juli - Open brief aan koning Albert I van een groep Vlaamse soldaten die zich beklaagt over taaldiscriminatie. De militaire overheid reageert niet positief. Aan de IJzerlinie worden tegen de frontbeweging sterke maatregelen getroffen, met als mogelijke gevolgen dwangarbeid en strafbataljons. Daarop contacteert de frontbeweging de activisten, wat op een reactie van de Belgische rechtbanken uitdraait. De Duitse bezetter vervangt echter de Belgische rechtbanken door Duitse.
  • 31 juli - Derde Slag om Ieper of Slag om Passendale.
  • Belgische troepen trekken onder Engelse leiding verder van Tabora naar Mahenge, dat zij veroveren en waarna ze de Duitse troepen naar neutraal Portugees Afrika doen terugtrekken.

1918

Foto na het ondertekenen van de Wapenstilstand op 11 november 1918 in het bos van Compiègne. Op de voorgrond Maarschalk Foch (tweede van rechts), geflankeerd door twee Britse officieren: schout-bij-nacht Hope (uiterst rechts) en admiraal Wemyss. De wagon was aan Foch geschonken door de fabrikant, Compagnie Internationale des Wagons-Lits.[3]
  • 18 januari - De Raad van Vlaanderen roept Vlaanderens politieke zelfstandigheid uit.
  • Maart - Hindenburg en Ludendorff ontketenen een offensief waarbij tijdelijk de verbinding tussen de Engelse en de Franse sectoren wordt verbroken.
  • 9 - 29 april - Vierde Slag om Ieper ook wel de Leieslag genoemd.
  • April - Ludendorff-offensief: wanhoopsoffensief waarin Duitsland alles op alles zet met een nieuwe tactiek, die blijkt te falen. Historici schrijven vaak het mislukken van deze "Operatie Michael" toe aan de komst van duizenden Amerikaanse troepen die de Duitse aanval na hun doorbraak achter de linies opvingen en terugdreven.
  • September - Het Geallieerd Eindoffensief met deelname van het Belgisch leger onder Albert I. Deze troepen heroveren Diksmuide, Houthulst, Torhout en Tielt en staan tegen Allerheiligen voor de Schelde.
  • Oktober - Slag bij Torhout-Tielt: Oostende, Brugge en Kortrijk worden twee dagen later bevrijd.
  • 10 november - Keizer Wilhelm II vlucht naar Nederland voor asiel. Tegen de eis van de geallieerden in zal hij niet worden uitgeleverd.
  • Wanneer uiteindelijk de Duitsers de nederlaag lijden, vluchten de meeste Vlaamse activisten naar Nederland en Duitsland. De regering zal hen tot landverraders veroordelen.
  • 11 november - Wapenstilstand: Duitsers trekken zich terug uit de Franse en Belgische streken die ze nog bezet hadden.
  • 18 november - Bevrijding van Antwerpen en Brussel.
  • 21 november - De Regering-Delacroix I wordt als tripartite gevormd te Loppem.
  • 22 november - De koning belooft in zijn fel toegejuichte troonrede niet alleen het algemeen enkelvoudig kiesrecht, maar ook gelijkheid van de twee talen, een Vlaamse universiteit, en sociale hervormingen.
  • 23 november - In Nederland krijgt een leger van 70.000 Duitse soldaten (ontwapend) vrije doortocht door Limburg, hetgeen bij de Belgen niet in goede aarde valt. De Belgische gezant in Nederland maakt het protest van de Belgische regering over.

1919

Verdrag van Versailles.
- Herziening verdragen van 1839
- Aanhechting Maastricht, Nederlands Limburg en Duits Luxemburg
- Verbetering van het statuut van Schelde en Gent-Terneuzen kanaal
In ruil wordt aan België toegezegd:
- Aanhechting Eupen, Malmedy, Sankt-Vith en het neutrale Moresnet
- Uitbreiding van Belgisch Congo met Ruanda-Urundi
- Oorlogsschadevergoeding van 2,5 miljard goudmark als voorafbetaling op 6 miljard BF
  • De verhouding met Nederland verslechtert nog door het niet honoreren van de territoriale eisen.
  • 21 januari - Vervlaamsing van de Gentse Universiteit wordt ongedaan gemaakt.
  • 13 februari - Oprichting van de Frontpartij (na 1933 het VNV). Zelfsbestuur voor Vlaanderen is hun voornaamste programmapunt.
  • 16 november - Algemene verkiezingen door mannen van minstens 21 jaar oud voor Kamer en Senaat, en voor de provinciale raden voor 4 jaar en door mannen en vrouwen van die leeftijd voor de gemeenteraden voor 6 jaar, volgens de regels van algemeen enkelvoudig kiesrecht (al moet het nog door een grondwetsherziening worden aangenomen).
  • Het Vlaams Front, dat voor de eerste keer aan de Kamerverkiezingen deelneemt, behaalt 5 zetels.
  • In een traktaat gericht aan de Opperste Raad der geallieerden eist België van Nederland de volledige soevereiniteit over de Westerschelde en het graven van een doorgangkanaal voor Limburg dat Antwerpen op de Rijn aansluit.
  • Op een internationale conferentie herformuleert België zijn concrete eisen aan Nederland tot soevereiniteit over de Wielingen en het graven van een Moerdijkkanaal tussen Antwerpen en Dordrecht als Schelde-Rijnverbinding.
  • Progressieve inkomstenbelasting wordt ingevoerd.
  • Een nationale maatschappij wordt opgericht die de komende tien jaren 40.000 arbeiderswoningen bouwt.

1920

  • Nederland weigert definitief om in te gaan op het verzoek van de geallieerden om de gevluchte Duitse keizer Wilhelm II uit te leveren.
  • België sluit een militair akkoord af met Frankrijk en geeft daarmee zijn belemmerende neutraliteitspolitiek op.
  • Invoer van het ouderdomspensioen vastgesteld op 65-jarige leeftijd.

1921

  • Grondwetsherziening ter bevestiging van het kiesstelsel en rechtstreekse verkiezing van senatoren, aangevuld met provinciale en gecoöpteerde leden.
  • Wet die religieuze gemeenschappen het recht van burgerlijke persoonlijkheid toekent, zodat zij roerend en onroerend goed kunnen bezitten.
  • Oprichting van het Katholiek Verbond van België met afdelingen voor vier standen.
  • 24 mei - Recht op arbeid wordt vastgelegd en alle strafbepalingen tegen staken op het werk afgeschaft.
  • 14 juni - Achturendag en 48-urenweek worden ingevoerd.
  • 15 oktober - Grondwetsherziening, waardoor het kiesstelsel dat in 1919 met succes werd toegepast wordt geratificeerd.
  • 12 november - Inhuldiging van het vernieuwde zeekanaal Rupel-Brussel door koning Albert en koningin Elisabeth.
  • 25 juli - de Belgisch-Luxemburgse Economische Unie wordt opgericht in Brussel, die de douanerechten en tariefmuren tussen beide landen afschaft.

1922

  • België wordt door Duitsland, Frankrijk en Groot-Brittannië als volledig onafhankelijke staat erkend en verkrijgt van de Volkerenbond het mandaat op Rwanda en Burundi.

1923

1924

Goudcertificaat van de V.S. uit 1922
  • In Nederland wordt de Nationale Unie opgericht, een rechts-autoritaire organisatie, die zich tegen de Belgische eisen, pacifisme en linkse acties kant.
  • België heeft zich zo goed als volledig hersteld van de oorlogsschade.
  • Na zware devaluatie van de D-mark worden de Duitse herstelbetalingen verlaagd volgens het Dawes-akkoord dat de goudstandaard vastlegt.
  • 27 februari - Kabinetscrisis vanwege de afwijzing van een Frans-Belgisch handelsverdrag door Vlamingen en socialisten in de Kamer van volksvertegenwoordigers.

1925

  • De Locarno-verdragen die de Duitse westelijke grens vastleggen worden mede door België ondertekend en leiden tot internationale ontspanning.
  • De liberalen verliezen 10 zetels bij de verkiezingen van april. Socialisten en christendemocraten vormen een regering.

1926

  • Eerste muntdevaluatie van de Belgische frank tot een zevende van zijn waarde, na een financiële crisis na weigering van staatssteun door de geldmachten. Het spoorwegennet wordt gedenationaliseerd, wat de staat 10 miljard BF aan aandelen oplevert. Daarna kent België een grote heropbloei van de economie tot 1930 met sterke ontwikkeling van de nijverheid en stijging van het nationale inkomen.
  • 8 november - Kroonprins Leopold huwt met de Zweedse prinses Astrid.

1927

1928

IJzertoren en Pax-poort

1929

1930

  • Wegens toenemende werkloosheid keert de regering dit jaar 40 miljoen BF aan werklozengeld uit.
  • De wereldcrisis veroorzaakt ook werkloosheid in de kolonie, waarvan de economie vooral op export is aangewezen, (in Elisabethstad 47%, in Leopoldstad 37%). De meesten keren terug naar hun dorpen. De Belgische regering komt de sputterende economie met subsidies te hulp.
  • 18 juni - De NIR - het Nationaal Instituut voor Radio-omroep wordt opgericht, waarin katholieken, liberalen en socialisten elk een derde van de programma's verzorgen (de verzuiling).
  • 11 juli - Eerste rellen bij de IJzerbedevaart. Deelnemers vinden de concessies aan Vlaanderen veel te traag verlopen.
  • 21 juli - Viering van 100 jaar België. De gevolgen van de beurskrach in de VS worden genegeerd. De Vlamingen krijgen een Vlaamse universiteit te Gent. Louis Zimmer vervaardigt een "Jubelklok" met astronomisch uurwerk in de Zimmertoren (vroeger Sint Corneliustoren), een restant van de 14e-eeuwse stadsomwalling.
  • Verplichte gezinsbijslag voor alle arbeiderscategorieën goedgekeurd.
  • 7 september - Geboorte van Boudewijn, tweede kind van prins Leopold en prinses Astrid, en vermoedelijke troonopvolger.
  • 21 oktober - België wordt in twee taalgebieden verdeeld, Brussel blijft tweetalig.

1931

1932

  • Vanwege nog meer werkloosheidstoename spendeert de regering dit jaar 1 miljard BF aan werklozengeld.
  • De Duitse herstelbetalingen zijn voor onbepaalde tijd opgeschort.
  • De verkiezingen worden 'schoolverkiezingen' genoemd, omdat niet de crisis, maar het taalgebruik aan de scholen en hun subsidiëring het thema is. Bij de vastgelopen regeringsvorming moet de koning zelf ingrijpen.
  • 5 september - Belgisch militair opleidingsschip Mercator doet een eerste reis.
  • 10 september - Grote stakingen in de Borinage waar steenkool wordt gewonnen.
  • December - Het land ondervindt steeds meer de gevolgen van de beurscrisis. De nieuwe regering-De Broqueville I verkrijgt uitgebreide volmacht voor een deflatiepolitiek.

1933

  • 8 oktober - Staf de Clercq bundelt in het Vlaams Nationaal Verbond (VNV) met Groot-Nederlandse strekking alle Vlaams-nationalisten in opvolging van de uiteengevallen Frontpartij. Hoewel de nadruk vooral ligt op de Vlaamse zaak, heeft de partij een eerder fascistische vorm.
  • 25 december - Het "Plan van de Arbeid" van Hendrik De Man wordt door de Belgische Werklieden Partij (BWP) aanvaard, waarmee de partij haar revolutionaire idealen voorlopig opschort, zeer tegen de zin van leider Emile Vandervelde. De Man wordt voorzitter van het actiecomité.
  • Er ontstaan talrijke nazistische oproerpartijen.

1934

  • 17 februari - Dodelijk ongeval van koning Albert in Marche-les-Dames bij de beklimming van een rots.
  • 23 februari - Leopold III van België volgt zijn vader op.
  • Heropleving van de Congolese economie. Het sociaal paternalisme heeft uitbuiting kunnen voorkomen.
  • In de nacht van 10 op 11 april wordt het paneel 'De rechtvaardige rechters' van het 'Lam Gods' van Jan en Hubert Van Eyck gestolen uit de Sint-Baafskathedraal in Gent. Het is tot heden spoorloos gebleven.

1935

1936

  • Minimumloon, evenals betaald verlof van 6 dagen, en de 40-urenweek voor gevaarlijk werk worden verplicht.
  • Het staatsbudget is weer in evenwicht.
  • Goudarme landen Duitsland en Italië importeren minimaal. Groot-Brittannië en de VS richten hoge tolbarrières op, wat algemeen tot protectionisme leidt voor het redden van de eigen economie.
  • Opkomst van het fascistische rexisme ("Rex Christus"), nadat Léon Degrelle zich tegen de politiek-financiële schandalen richt.
  • 7 maart - Hitler, die in Duitsland in 1933 aan het bewind is gebracht, zegt eenzijdig het Locarno-pact op en laat het Rijnland militair bezetten. Groot-Brittannië en Frankrijk bepalen zich tot mondeling protest.
  • Bij uitblijven van een geallieerde represaille tegen Duitsland verklaart België zich op aansturen van koning Leopold III en minister Spaak neutraal in alle internationale geschillen, een koers die zowel parlement als publieke opinie goedkeuren.
  • 24 mei - De rexistische partij van Degrelle haalt, met 11,5% van de stemmen voor de Kamer, 21 zetels. Degrelle brengt een bezoek aan Hitler.
  • Oktober - De Katholieke Unie wijzigt andermaal haar structuur, met de Katholieke Vlaamse Volkspartij als Vlaamse vleugel en de Waalse Parti Catholique Social.
  • November - Het stoffelijk overschot van Pater Damiaan (Jozef Deveuster) wordt overgebracht naar Leuven.

1937

  • Na enige aarzeling verklaren de geallieerden hun instemming met het Belgische standpunt en ontheffen België van zijn Locarnoverplichtingen, terwijl ze zich borg verklaren voor de veiligheid van het land.
  • Samen met Nederland en de Scandinavische landen voert België vanaf nu de neutrale politieke koers zoals bepaald in de Oslogroep.

1938

1939

  • Het Albertkanaal wordt opengesteld voor schepen van 2.000 ton.
  • Algemeen is de levensstandaard sterk gestegen. De koopkracht ligt 45% hoger dan in 1914.
  • 6 maart - In een toespraak tot de ministerraad herinnert koning Leopold III de eerste minister aan zijn twijfels over de parlementaire zeden en kondigt hij aan het staatsbestel waarin de macht van de partijen overheerst te willen veranderen.
  • 16 maart - Koning Leipold III doet namens de Oslolanden een oproep tot vrede en biedt zich aan om te bemiddelen nu Hitler het Duitse Danzig en de Poolse corridor opeist.
  • 1 september - Duitsland valt Polen binnen.
  • 7 november - Koning Leopold III biedt nu samen met koningin Wilhelmina aan om een bemiddelende rol op te nemen voor een akkoord in het Duitse conflict.
  • 9 november - Venlo-Incident: in Venlo worden twee Britse officieren door de Duitsers opgepakt en meegevoerd.
  • Na de verkiezingen voor de Kamer houdt Rex nog slechts 4 zetels over terwijl het VNV erin slaagt zijn 17 zetels te behouden.

1940

Insigne van het Geheim Leger
  • Januari - Bij de noodlanding in België van een Duits vliegtuig wordt een gedetailleerd Duits aanvalsplan op België, Nederland en Luxemburg ontdekt. De aanvallen worden uitgesteld.
  • 9 april - Hitler valt Denemarken en Noorwegen binnen.
  • 10 mei - Hitler valt onverhoeds België binnen, evenals Nederland en Frankrijk. Door de Duitse superioriteit in de lucht kunnen hun pantsers in een blitzkrieg naar het westen oprukken.
  • Achttiendaagse Veldtocht: naar het voorbeeld van zijn vader Albert I in WO I blijft koning Leopold III nu ook bij zijn troepen. Onder zijn leiding biedt het Belgisch leger verwoede tegenstand op de Leie. Ondertussen kunnen 350.000 Britse en Franse soldaten inschepen in Duinkerke.
  • 27 mei - Leopold vraagt om een wapenstilstand. Dit wekt de woede van de Engelse premier Churchill en de Belgische regering, die naar Londen is gevlucht waar zich sedert de capitulatie van 15 mei ook de Nederlandse, samen met koningin Wilhelmina bevindt.
  • 28 mei - De koning ziet zich genoodzaakt te capituleren maar blijft bij zijn troepen tot hij met zijn gezin in Laken onder huisarrest wordt geplaatst.
  • 31 mei - Honderd Belgische Kamerleden veroordelen in een vergadering te Limoges de capitulatie van de koning.
  • 18 juni - De Belgische regering zendt de koning vanuit Bordeaux een telegram om haar spoedig aftreden aan te kondigen. Ze willen eerst nog de problemen van de Belgische vluchtelingen regelen.
  • 22 juni - De Fransen capituleren zes weken later na de snelle Duitse doortocht terwijl ze op 6 juni in de rug werden aangevallen door de troepen van Hitlers bondgenoot Mussolini.
  • Herfst - De registratie van joden neemt een aanvang. Het Belgisch legioen wordt opgericht (ook Geheim leger, Witte brigade, de Weerstand) als grootste verzetsleger.
  • Oktober - Via Spanje in Londen toegekomen vormen Paul-Henri Spaak en Hubert Pierlot een voorlopige noodregering van vier man.

1942

  • De regering tekent het Atlantisch Charter waardoor zij zich verbindt om met de geallieerden de strijd tegen Duitsland en Japan voort te zetten.
  • 6 oktober - Deportatie van joden begint (in totaal ca. 20.000).

1943

1944

  • 15 april - Britten en Amerikanen beginnen ook de spoorwegen in Frankrijk en België stuk te schieten.
  • 7 juni - De koning met zijn gezin te Laken onder huisarrest geplaatst, wordt naar Duitsland gedeporteerd.
  • Juli - Amerikaanse tanks doorbreken de Duitse linies en stormen vooruit.
  • Augustus - september - Bevrijding van België en Frankrijk.
  • 5 september - In Londen worden de douane-overeenkomsten tussen de Benelux-landen ondertekend.
  • 19 september - De Kamers brengen eenparig hulde aan de nog gevangen koning en wijzen de volgende dag in afwachting van zijn terugkeer prins Karel, zijn jongere broer, als regent aan.
  • 3 november - Het Belgisch grondgebied wordt van vijandige elementen gezuiverd.
  • december - Het von Rundstedt-offensief in de Ardennen en de Duitse beschieting van Antwerpen met V2-raketten lijken een wanhoopsoffensief. Zodra Vlissingen is bevrijd wordt de Schelde weer opengesteld.
Prins Karel, regent van België

1945

  • 29 april - Zelfmoord van Hitler in brandend Berlijn.
  • 4 mei - Bevrijding van de koning uit Duitsland. Communisten en socialisten verwijten hem zijn eerdere weigering naar het buitenland te vluchten, zijn capitulatie, zijn huwelijk met Liliane Baels, en beginnen troonsafstand te eisen, omdat ze vrezen dat hij te autoritair zal regeren. De koningskwestie is gelanceerd.
  • 8 mei - Victory-day: capitulatie van de Duitse legers.
  • 26 juli - Met 94 linkse stemmen tegen 62 rechtse beslist het Parlement dat de koning voorlopig niet mag regeren. Een volksraadpleging toont eenwel aan dat 57,68% van de bevolking voor terug opnemen van de koning in zijn functie uitspreekt. Het duurt nog tot 1950 eer dit verzoek officieel aan de koning wordt gericht.
  • Als gevolg van WO II wordt Europa in twee gedeeld, wat op het terrein concreet met een ijzeren gordijn wordt bevestigd. Na deze oorlog volgt de koude oorlog tussen de twee nieuwe grote mogendheden.
  • In tegenstelling tot elders in Europa komt de Belgische economie snel weer op dreef. De stevige Belgische frank wordt een tijdlang de Europese dollar.
  • Met de uitvoering van het Marshallplan willen de VS om Europa economisch weer op de been helpen en tegelijk zichzelf van een ruime afzetmarkt te voorzien en het opkomend communisme een halt toe te roepen.

1946

1947

1948

  • 17 maart - Benelux, Frankrijk en Groot-Brittannië sluiten samen te Brussel het verdrag van de West-Europese Unie voor economische, sociale, culturele samenwerking en om de gezamenlijke veiligheid zeker te stellen.
  • 16 april - Oprichting van de Organisatie voor Europese Economische Samenwerking onder de niet-communistische landen, die instaat voor de verdeling van 16 miljard dollar van het Marshallplan.
  • 26 juli - Vrouwen krijgen nu ook algemeen stemrecht.

1949

  • Devaluatie van de Belgische frank, zij het in mindere mate dan die van de Nederlandse gulden.

1950

  • 12 maart - Volksreferendum voor de herinstallatie van Leopold III levert gemiddeld 58% voorstanders op (72% in Vlaanderen, 48% in Brussel en 42% in Wallonië).
  • 4 juni - De Leopoldische CVP vormt een meerderheidskabinet en beslist unaniem de koning terug in zijn functie te plaatsen.
  • 22 juli - De koning keert weer naar Brussel. In het hele land volgen betogingen daartegen, vooral in Wallonië.
  • Bij rellen in het kader van de koningskwestie, vallen te Grâce-Berleur bij Luik drie doden.
  • 1 augustus - Omwille van de vrede heeft de koning tijdens de nacht van 31 juli op 1 augustus zijn macht overgedragen aan zijn zoon Boudewijn en zal vervolgens troonsafstand doen.
  • De haven van Antwerpen is na de bevrijding de voornaamste van West-Europa geworden met een tonnenmaat van 22,5 miljoen ton per jaar.
  • In Congo worden colleges en rijksinstituten voor middelbaar onderwijs ingericht.

1951

Boudewijn van België
  • 18 april - Oprichting van de EGKS, Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal, als eerste stap naar een grotere economische eenmaking. Initiatiefnemer is Robert Schuman, de Franse minister die de noodzaak van het opruimen van politieke en economische spanning tussen Frankrijk en Duitsland inziet. De nieuwe Hoge Autoriteit zetelt te Brussel met 9 leden. Het beleid van de H.A. moet jaarlijks door het Europees Parlement (de Gemeenschappelijke Vergadering van 142 leden) worden goedgekeurd.
  • 16 juli - Koning Leopold III doet troonsafstand.
  • 17 juli - Koning Boudewijn legt voor de vergaderde Kamers de definitieve grondwettelijke eed als koning af. Een lid van de Vergadering (waarschijnlijk volksvertegenwoordiger Lahaut) roept "Vive la république" en wordt daarop streng berispt door Kamervoorzitter Frans Van Cauwelaert.
  • Veel middelbare scholen zijn in geldnood en hadden nog nooit subsidies.

1952

  • 5 oktober - Koning Boudewijn stelt plechtig de Brusselse Noord-Zuidverbinding in werking.
  • 17 december - De regering-Harmel I legt staatstoelagen voor het middelbaar onderwijs vast op 55% van wat in het staatsonderwijs een leerling kost. Er worden strengere eisen gesteld aan de diploma's van de leraren en het schoolgeld moet verlaagd worden. Hierdoor kunnen ook armere gezinnen hun kinderen naar dit onderwijs sturen.

1953

Flageygebouw
  • 1 februari - Een stormvloed, die Nederland treft met veel doden en materiële schade, zorgt ook in België voor enkele tientallen slachtoffers en veel stormschade.
  • 31 oktober - De NIR verzorgt vanuit Studio 6 aan het Flageyplein in Brussel de eerste (nationale) televisie-uitzendingen van België.

1954

Het Groene Boekje, exemplaar uit 1954
  • De Woordenlijst van de Nederlandse taal of het Groene Boekje met de nieuwe spelling voor België en Nederland wordt gepubliceerd.
  • 11 april - Nadat de CVP een verkiezingsnederlaag lijdt en de Vlaams-nationalisten een zetel winnen, wordt de socialistisch-liberale regering-Van Acker IV gevormd. De Vlaamse Volksunie zal de komende jaren gestaag groeien.
  • 25 januari - Nabij Leopoldstad, in Kimwenza, wordt Lovanium, de vrije universiteit opgericht. In Elisabethstad volgt een rijksuniversiteit.
  • De voormalige vijanden, Duitsland en Italië, worden op Brits voorstel mee in de West-Europese Unie opgenomen.

1955

  • In Antwerpen wordt de Boudewijnsluis in gebruik genomen.
  • 13 juni - De linkse regering-Collard stelt strengere eisen voor subsidie van het katholiek middelbaar onderwijs en geeft ruimere volmachten voor de officiële instituten. Dit leidt tot felle protesten, en ook manifestaties op straat, zodat zich een nieuwe schoolstrijd ontwikkelt.

1956

  • Een Tienjarenplan voor de haven van Antwerpen voorziet stelselmatige uitbreiding tot aan de Nederlandse grens door aanhechting van de grensgemeenten Lillo, Berendrecht en Zandvliet, die in 1958 gerealiseerd wordt. Belangrijke investeringen voor een bedrag van 5 miljard BF in havenuitbouw en haveninstallaties volgen.
  • De in principe reeds aanvaarde vijfdaagse werkweek wordt in tal van bedrijven ingevoerd.
  • 8 augustus - In Marcinelle veroorzaakt brand op een diepte van 900 m een mijnramp waarbij uiteindelijk 262 mensen sterven. De taferelen zijn op televisie te volgen. Het land is in rouw.

1957

EEG van 1957 tot 1993

1958

Luchthavengebouw Zaventem 1958
  • België telt één personenwagen per 14 inwoners (tegen 2 in de VS, 26 in Nederland).
  • De CVP haalt bijna een absolute meerderheid bij de verkiezingen met 104 zetels. De minderheidsRegering-G. Eyskens II beslecht de schoolstrijd met een Schoolpact.
  • 17 april - Expo 58 te Brussel opent zijn deuren tot 19 oktober en trekt 41 miljoen bezoekers. Het Atomium zal nadien als nationaal monument behouden blijven.
  • De Nationale Plantentuin wordt officieel opengesteld.
  • 1 juli - Het verzet van de CVP gedurende de schoolstrijd bezorgt de partij een buitengewoon aantal zetels.
  • 6 november - De drie grote partijen sluiten het Schoolpact, dat twaalf jaar geldig blijft.
  • 10 november - Nobelprijs voor de vrede gaat naar de Belgische pater Georges Pire.

1959

1960

Koningin Fabiola
  • In Straatsburg ondertekent België samen met negen andere landen die spoedig samen tot 15 aangroeien (Nederland, Luxemburg, Frankrijk, West-Duitsland, Italië, Groot-Brittannië, Ierland, Zweden, Noorwegen, Denemarken en IJsland, Saarland, Griekenland en Turkije) het statuut van een Europaraad. De Raad heeft enkel een adviserende functie. Later voegen zich ook Oostenrijk, Cyprus, Zwitserland en Malta bij de Europese raad.
  • 20 januari - Belgo-Congolese rondetafelconferentie waarbij de cruciale vraagstukken betreffende de toekomstige onafhankelijkheid van Congo werden besproken.
  • 11 mei - Sociaal Pact tussen werknemers en werkgevers.
  • 30 juni - De Congolese onafhankelijkheid wordt geproclameerd. Belgisch-Congo wordt de Republiek Congo.
  • 1 november - Tussen België, Nederland en Luxemburg komt na twaalf jaar studie en voorbereidingsmaatregelen een definitieve Economische Unie tot stand, de Benelux.
  • 4 november - Eenheidswet die voor de economische expansie 7 miljard belasting en 4 miljard nieuwe besparingen voorziet om de economische gevolgen van het verlies van Congo in te perken.
  • December - Vier weken lang grootscheepse Waalse stakingen onder André Renard tegen de afgekondigde Eenheidswet. In Vlaanderen wordt de staking door het ACV gebroken, zodat de wet gestemd wordt, maar een verzwakte regering blijft achter.
  • 15 december - Koning Boudewijn huwt de Spaanse prinses Fabiola Mora y Aragón.
  • De Organisatie voor Europese Economische Samenwerking wordt omgevormd tot OESO, waarin nu ook de VS en Canada deelnemen.

1961

  • De Liberale Partij wordt omgedoopt tot PVV, Partij voor Vrijheid en Vooruitgang, en stelt zich ook open voor katholieken, waarmee van het antiklerikale standpunt van vroeger afstand wordt gedaan.
  • 15 februari - Een Boeing 707 van Sabena stort neer in Berg-Kampenhout, op nog enkele kilometers van de nationale luchthaven. Alle 61 passagiers en de 11 bemanningsleden komen om.
  • April - André Renard richt de Mouvement Populaire Wallon op die een Waals-Vlaamse federalistische staat beijvert.
  • 25 oktober - Opening van de eerste Belgische kerncentrale in Mol.
  • Door uitblijven van een zetelaanpassing worden in het Parlement een half miljoen Vlamingen niet vertegenwoordigd.

1962

  • 31 oktober - Aan de taalgrens worden Nederlandssprekende gemeenten overgeheveld naar Vlaanderen, en hoofdzakelijk Franssprekende naar Wallonië. Er wordt een voorlopige regeling voor Brussel getroffen en een arrondissement Brussel-Halle-Vilvoorde ingesteld. De traditionele taaltellingen worden definitief afgeschaft.
  • 10 november - Een 25-jarige moeder in Luik die beschuldigd werd verantwoordelijk te zijn voor de misvormde baby die ze ter wereld bracht na gebruik van een Thalidomidekalmeringsmiddel van het merk Softenon wordt vrijgesproken.

1963

  • Nieuw verdrag met Nederland over de Schelde-Rijnverbinding met gewijzigd tracé langs Bergen-op-Zoom. Voor deze verbeterde verbinding moet de Antwerpse haven de Rijnpremies afschaffen. Het Belgisch-Nederlands akkoord wordt door de eerste ministers ondertekend.
  • Juni - juli - De regering-Leburton hervormt de ziekte- en invaliditeitsverzekering omdat er sinds 1944 te veel misbruiken zijn.

1964

  • Het aantal personenwagens in België is verdubbeld sinds 1958 tot één per 8 inwoners, gelijk met Duitsland en Zwitserland (tegen 12 in Nederland).
  • De haven van Antwerpen ontvangt nu een jaarlijkse tonnenmaat van 54,7 miljoen per jaar, sedert 1950 meer dan het dubbele.
  • 1 april - Belgisch geneesherenkorps georganiseerd in Syndicale Kamers roept een doktersstaking uit. Nieuwe onderhandelingen volgen op 18 april.
  • De universiteiten van Leuven en Brussel mogen vanaf nu elders filialen inrichten.
  • Antwerpse fortengordel uit de 19e eeuw wordt afgebroken om aanleg van de ring rond Antwerpen mogelijk te maken (tot 1969).

1965

  • 26 januari - CVP en BSP bereiken een compromis over de derde grondwetsherziening (ingeleid in 1963) die door het Parlement als Constituante wordt voorbereid. België blijft een eenheidsstaat, maar krijgt na decentralisatie van een aantal nationale bevoegdheden een federale structuur.
  • Februari - De twee Kamers keuren de zetelaanpassing goed. Wallonië levert zes zetels aan Vlaanderen en Brussel, naar verhouding van de gewijzigde bevolkingscijfers.
  • 2 maart - De EGKS-zetel wordt van Luxemburg overgebracht naar Brussel en versmelt met de EEG en met Euratom. Hiermee wordt Brussel de Europese hoofdstad.
  • 18 maart - Het laatste wetsontwerp met betrekking tot de ZIV wordt goedgekeurd. Veel geneesheren zullen voortaan aan vaste tarieven werken, die (deels) door de mutualiteiten worden terugbetaald aan de patiënt.
  • 23 april - Het akkoord met Nederland van 1963 wordt door de Kamers bekrachtigd. De werken zullen 9 à 10 jaar in beslag nemen en voor 90% door België worden bekostigd. De overeenkomst legt een basis voor de komende Beneluxhavenpolitiek waarmee het deltagebied Rijn-Maas-Schelde voor het eenwordend Europa een belangrijke toegangspoort zal worden.
  • April - De regering Lefèvre-Spaak keurt in de nacht voor de verkiezingen een wet op het hoger onderwijs goed.
  • 11 mei - Oprichting van het FDF (Front Démocratique des Francophones Bruxellois).
  • 22 augustus - De nieuwe IJzertoren in Diksmuide wordt opengesteld.
  • Er worden maatregelen genomen voor vernederlandsing van de vaak buitenlandse bedrijven in Vlaanderen.

1966

  • De Belgische bisschoppen kanten zich in een Mandement tegen overheveling van de Franstalige universitaire afdeling van Leuven naar Wallonië.

1967

1968

De taalgebieden van België
 Frans
 Duits
 Brussel-Hoofdstad (Nederlands en Frans)
  • Binnen de EEG geldt vanaf januari de douane-unie.
  • Openlijke breuk tussen de Franstalige en Nederlandstalige universitaire afdelingen van Leuven. Overheveling naar Louvain-la-Neuve wordt voorzien. De universiteitsbibliotheek wordt in twee gesplitst, in geval van betwisting wordt het algoritme paar/onpaar toegepast.

1969

  • 26 juni - Invoering van de btw als nieuw stelsel van omzetbelastingen in navolging van de Europese regelgeving.

1970

  • Februari - De regering-Eyskens bereikt overeenstemming aangaande de communautaire geschillen en bereidt de federalisering voor.
  • 24 december - De grondwetsherziening wordt voltooid. België wordt een federale staat met drie economische gewesten (Vlaanderen en Wallonië en Brabant) en vier taalgemeenschappen (Duits voor Eupen en Malmédy, tweetalig Frans-Nederlands voor Brussel, Nederlands voor Vlaanderen en Frans voor Wallonië). Twee cultuurraden moeten bovendien zorgen dat de culturele autonomie gehandhaafd blijft. Dit is het begin van hervormingen die tientallen jaren in beslag zullen nemen.

1971

1973

  • 24 februari - Het Cultuurpact, dat filosofische en ideologische minderheden in België moet beschermen wordt, behalve door de Volksunie, bekrachtigd door Kamer en Senaat.

1974

1975

1976

1977

1978

Satellietfoto van Brugge, Zeebrugge en de Zeebrugse haven

1980

1981

  • 10 februari - Herstelwet bedoeld om het economisch leven te saneren, wordt van kracht met tijdelijke bevriezing van de inkomens.

1982

  • 2 februari - De pas aangetreden regering-Martens V verkrijgt bijzondere volmachten tot saneren van de economische toestand.
  • 20-21 februari - Devaluatie van de Belgische frank (−8,5%) gevolgd door sociale onlusten vanwege bevriezing van de inkomens.
  • 12 juni - Opnieuw devaluatie van de BF.

1983

  • 23 oktober - Anti-raketbetoging te Brussel tegen kernwapens, met ca. 400.000 deelnemers.
  • November - Kamerdebat aangaande installatie van Amerikaanse kernraketten in België.

1984

1985

1987

  • 14 februari - de wet op orgaantransplantatie voorziet dat niet-kandidaat-donoren vooraf officieel bezwaar moeten aantekenen.
  • 6 maart - De Britse ferry Herald of Free Enterprise kapseist net buiten de haven van Zeebrugge met open boegdeuren, waarbij 188 mensen het leven verliezen.
  • 31 maart - Het volmachtentijdperk dat in 1982 begon eindigt.
  • 25 maart - Een verdrag voor militaire samenwerking wordt gesloten tussen de Benelux-staten.
  • September - Britse hooligans die verantwoordelijk worden geacht voor het aanstoken van de rellen die tot het Heizeldrama leidden worden aan België overgeleverd voor een proces.
  • 28 oktober - Oprichting van VTM reclamezender.

1988

  • April - Poging van Carlos de Benedetti om een meerderheidsaandeel te verwerven in de Generale Maatschappij. De Frans-Belgische groep Suez - AG neemt de nipte meerderheid in zijn plaats.
  • Juli - Grondwetswijziging in 3 artikelen maakt de federalisering van het onderwijs op 1 januari van het volgend jaar mogelijk.
  • 13 december - Laatste kernraketten uit Florennes weggehaald.

1989

1990

  • 16 maart - Afschaffing van de doodstraf wordt niet officieel, maar ze zal alleen nog worden uitgesproken bij zeer zware misdrijven van militaire aard.
  • 29 maart - De Kamer keurt nu ook na de Senaat de abortuswet goed. Koning Boudewijn weigert ze te ratificeren en doet troonsafstand voor een dag, waarop het parlement abortus legaliseert.
  • 7 september - Festiviteiten voor het koningshuis, koning Boudewijns 60ste verjaardag, 30 jaar huwelijk en 40 jaar op de troon.

1991

  • 1 januari - België wordt lid van de Veiligheidsraad voor de komende twee jaar.
  • 8 maart - Wijziging van een grondwetsartikel dat nog op de Salische wet gebaseerd was, om aldus de mogelijkheid van een vrouwelijk staatshoofd te voorzien. Vanaf nu geldt het eerstgeborenenrecht zonder onderscheid van geslacht.
  • 13 juli - Kamer en Senaat keuren een wapenwet goed op het invoeren, doorvoeren en uitvoeren van wapens. Het is een van de strengste in Europa.
  • 18 juli - André Cools, minister van Staat (PS), wordt vermoord in Luik. Dader en motief zijn onbekend.
  • 27 september - Het omstreden wapenexportdossier raakt niet gedeblokkeerd door de ministerraad. Philippe Moureaux (PS) dreigt de vergunning voor export alleen door de Waalse gewestraad te laten goedkeuren. Dit wordt door de Volksunie begrepen als een soort Waalse onafhankelijkheidsverklaring.
  • 24 november - Zwarte Zondag: bij de parlementsverkiezingen gaan de gevestigde traditionele partijen er sterk op achteruit, terwijl het extreemrechtse Vlaams Blok en ROSSEM als winnaars van de verkiezingen uit de bus komen.
  • 9-10 december - Het Verdrag van Maastricht wordt door de lidstaten van de Europese Gemeenschap ondertekend en voorziet een Europese Unie die zowel een politieke, economische en monetaire unie omvat. Ze zal ingaan op 1 november 1993.

1992

1993

Belgische Monarchen
  • 1 januari - De Europese binnengrenzen worden opengesteld voor vrij verkeer van personen, diensten en goederen tussen de lidstaten.
  • 11 januari - Vlaams minister-president Luc Van den Brande wordt na kritische uitlatingen over federaal België bij de koning ontboden.

31 juli - Koning Boudewijn overlijdt in Motril op vakantie in Spanje.

1994

  • 1 januari - De legerdienstplicht wordt afgeschaft en alleen een beroepsleger blijft gelden.
  • 17 februari - De nieuwe Belgische grondwet wordt door de voorzitters van Kamer en Senaat, de premier en de koning ondertekend.
  • 8 april - Belgische militairen worden naar Ruanda gestuurd voor de evacuatie van buitenlanders die vastzitten in hevige gevechten tussen het regeringsleger en rebellen aldaar. Daarbij komen 10 Belgische VN-soldaten en 3 Belgische burgers om het leven.
  • 30 mei - Staatshervorming voorziet dat Brabant wordt gesplitst in 2 provincies: Vlaams- en Waals-Brabant.
  • 25-26 juni - Op de Europese top in Korfoe wordt Jean-Luc Dehaene als kandidaat voorzitter voor de EU niet verkozen, door een veto van Groot-Brittannië.

1995

1996

  • 9 februari - Een operatieve ingreep uitgevoerd door een robot in het Sint Antoniusziekenhuis in Nieuwegein wordt vanuit het Brugse Sint Lucasziekenhuis gestuurd door chirurg Luc Vanderheyden.
  • 27 februari - Door een mistbank op de E17 ontstaat een zware kettingbotsing in de buurt van Nazareth. Daarbij zijn meer dan 200 auto's en vrachtwagens betrokken en vallen er 10 doden.
  • 16 maart - in Brussel wordt het nieuwe parlementsgebouw van de Vlaamse Regering officieel in gebruik genomen.
  • 5 april - Guy Coëme wordt veroordeeld wegens corruptie en treedt daarna af als Kamerlid.

1997

  • 4 januari - Gasramp in Theux nadat een sterke gasgeur is waargenomen. Twee brandweerlieden, die de omgeving evacueren, komen om bij de zware ontploffing die kort daarop volgt met enorme schade.
  • 17 januari - Bijzondere senaatscommissie voor onderzoek naar de politieke verantwoordelijkheid, bij de moord op 10 Belgische para's in Ruanda, en voor de genocide die volgde.
  • 24 januari - de Waalse Parti Socialiste (PS) raakt in problemen door een smeergeldaffaire met vliegtuigbouwer Dassault.
  • 2 februari - Renault beslist onverwacht de autofabriek in Vilvoorde te sluiten.
  • 28 februari - Laatste vaart van de ferry Oostende-Ramsgate, na 150 jaar in dienst te zijn geweest.
  • 1 juli - Eerste geval van varkenspest in België gemeld in de gemeente Bocholt.

1998

1999

2000

  • 4 januari - In België sluiten de eerste holebi's een samenlevingscontract.
  • 3-14 september - Uit protest tegen de stijgende brandstofprijzen blokkeren vrachtwagenchauffeurs snelwegen en tankstations het eerst in Frankrijk, maar de staking breidt al snel naar andere Europese landen uit.
  • 29 november - Het spraaktechnologiebedrijf Lernout & Hauspie is in The Wall Street Journal in opspraak gebracht en vraagt uitstel van betaling aan nadat het vertrouwen op de beurs is gedaald tot een minimum. De aanvraag wordt op 8 december geweigerd en op 13 december worden door de rechtbank curatoren aangeduid om het bewind van L&H voort te zetten tot een overnemer opduikt.

2001

  • 27 maart - Twee treinen botsen in het treinongeval bij Pécrot op elkaar. Er vallen 8 doden.
  • 5 januari - Spraaktechnologiebedrijf Lernout & Hauspie krijgt zes maanden uitstel van betaling en op 24 september andermaal negen maanden, maar wordt op 24 oktober failliet verklaard. Via overnemer Dictaphone komt spraaktechnologieafdeling in Amerikaanse handen.
  • 25 oktober - Prinses Elisabeth Thérèse Marie Hélène van België, oudste dochter van prins Filip van België en prinses Mathilde d'Udekem d'Acoz wordt geboren.
  • 6 november - Sabena, de op een na de oudste luchtvaartmaatschappij ter wereld, stopt met vliegen omdat de onderneming lijdt aan de gevolgen van de financiële problemen van Swissair. Zo'n 7600 werknemers worden werkloos als de maatschappij op 7 november door de handelsrechtbank wordt failliet verklaard.

2002

Scheepslift van Strépy-Thieu

2003

2004

2006

2007

2008

2009

Herman Van Rompuy

2010

2011

2012

De kerncentrale van Doel

2013

  • Januari - Na analyses en raadpleging van diverse nationale en internationale experts ter zake, vraagt het FANC bijkomende testen aan de operator voor het vervolledigen van het heropstartdossier van de reactoren Doel 3 en Tihange 2, waar gelijkaardige foutindicaties aanwezig blijken.
  • 18 februari - Op Brussels Airport vindt een diamantroof plaats. Er wordt voor ongeveer 50 miljoen dollar aan ruwe diamanten gestolen.
Koning Filip van België

2014

  • 18 februari - Een wetsvoorstel wordt door de meerderheid uitgebracht voor goedkeuring deze zomer, waardoor ouders vanaf volgend jaar desgewenst aan hun minderjarige kinderen een dubbele familienaam kunnen geven: die van de man en die van de vrouw. Binnen hetzelfde gezin moeten evenwel alle kinderen dezelfde familienaam hebben, hetzij enkel hetzij dubbel.
  • 26 maart - Electrabel schakelt Doel 3 en Tihange 2 conform de regels van nucleaire veiligheid uit, omdat een van de controles leidde tot voorlopig onverklaarbare resultaten die afwijken van wat door experts verwacht werd. Beide kerncentrales zouden volgens de uitbater niet opnieuw opstarten voor 15 juni.
  • Juni - Electrabel meldt dat bijkomende testen de onbeschikbaarheidstermijn zeker tot in de herfst van 2014 verlengen.
  • 5 augustus - Doel 4 wordt automatisch uitgeschakeld, omdat door een gebrek aan smering de turbine oververhit geraakt is en daardoor schade heeft opgelopen. Een olie-afsluiter was opengezet, en zo kon de olie weglopen. Omdat sabotage niet kan worden uitgesloten, start een gerechtelijk onderzoek.
  • 6 november - In Brusselbetogen meer dan 100.000 mensen tegen geplande besparingsmaatregelen van de Vlaamse en de Belgische federale regering. De manifestatie loopt uit op rellen met geweld,vernielingen gewonden.

2016

  • 22 maart - Op 22 maart 2016 werd op de luchthaven een terroristische aanslag gepleegd. In vertrekhal 1 vonden kort na elkaar twee explosies plaats, met 14 doden en zeker 80 gewonden tot gevolg. Een deel van het plafond kwam naar beneden. De luchthaven en het treinstation werden na de aanslag gesloten, de vluchten werden in de tussentijd verplaatst naar andere Belgische luchthavens. Op 3 april werd de luchthaven gedeeltelijk heropend, met veel strengere veiligheidsmaatregelen dan voor de aanslagen. De vertrekhal werd op 1 mei 2016 gedeeltelijk heropend.

Zie verder

Voor een verder overzicht: