4 december
4 december is de 338ste dag van het jaar (339ste in een schrikkeljaar ) in de gregoriaanse kalender . Hierna volgen nog 27 dagen tot het einde van het jaar.
Gebeurtenissen
Algemeen
Media
Muziek
Oorlog
Politiek
Religie
Sport
Wetenschap en technologie
265 - De stadsmuur van Verona wordt afgewerkt.
1952 - Door een combinatie van rook (smoke ) en mist (fog ) vallen in Londen veel doden. Het woord smog , een samentrekking van smoke en fog is geboren.
1965 - Lancering van de bemande Gemini 7 voor een missie waarbij het ruimtevaartuig moet koppelen met de eerder gelanceerde Gemini 6A . De bemanning van deze vierde bemande missie in het Gemini programma en 12e bemande missie voor de Verenigde Staten bestaat uit astronauten Jim Lovell en Frank Borman .[ 8]
1973 - De ruimtesonde Pioneer 10 bereikt de planeet Jupiter .
1996 - Lancering van de Mars Pathfinder , het ruimtetuig dat de eerste marsjeep veilig op de rode planeet neerzet.
1998 - Lancering van spaceshuttle Endeavour vanaf Kennedy Space Center Lanceercomplex 39 met bemanningsleden Robert D. Cabana , Frederick W. Sturckow , Nancy J. Currie , Jerry L. Ross , James H. Newman en Sergej K. Krikaljov voor de STS-88 missie.[ 9]
2008 - De Zwitser Louis Palmer heeft als eerste met een op zonne-energie voortgedreven zonnewagen de wereld rondgereden. De tocht duurde 17 maanden en besloeg 52.000 kilometer.
2021 - Er treedt een totale zonsverduistering op die te zien is op Antarctica maar niet vanuit Nederland en België .[ 10] Deze verduistering is de 13e in Sarosreeks 152 .[ 11]
2022 - Landing in de Gobi woestijn van het Chinese ruimtevaartuig Shenzhou 14 , bemand door de taikonauten Chen Dong , Liu Yang en Cai Xuzhe . Hiermee is een einde gekomen aan de 6 maanden durende missie die in het teken stond van de constructie van het Tiangong ruimtestation .[ 12]
2023 - Lancering met een Lange Mars 2C raket van China Aerospace Science Corporation (CASC) vanaf lanceerbasis Jiuquan SLS-2 van de MisrSat-2 missie met de gelijknamige Egyptische aardobservatiesatelliet en Starpool-02A /B , twee multifunctionele communicatie- , remote sensing - en navigatieondersteunende satellieten van ELLIPSPACE uit Peking .[ 13]
2023 - Lancering van een Zuid-Koreaanse drietrapsraket vanaf het ADD offshore lanceerplatform op het Jeju eiland van de S-STEP missie met de gelijknamige SAR satelliet.[ 14]
2023 - Ruimtesonde Psyche maakt de eerste foto's tijdens de missie. Deze mijlpaal is bekend onder de naam "first light".[ 15]
Geboren
Jean Chapelain geboren in 1595
Francisco Franco geboren in 1892
Jean-Marie Pfaff geboren in 1953
Tyra Banks geboren in 1973
Lauren London geboren in 1984
1595 - Jean Chapelain , Frans dichter (overleden 1674 )
1711 - Maria Barbara van Portugal , koningin van Spanje (overleden 1758 )
1795 - Thomas Carlyle , Schots schrijver en historicus (overleden 1881 )
1797 - George Tupou I , 1e koning van Tonga (overleden 1893 )
1804 - John Kitto , Engels theoloog (overleden 1854 )
1808 - Maximiliaan Jozef, hertog in Beieren , vader van Elisabeth van Oostenrijk ("Sisi") (overleden 1888 )
1835 - Samuel Butler , Engels schrijver (overleden 1902 )
1844 - Caroline Weldon , Zwitsers-Amerikaans artiest en activiste (overleden 1921 )
1861 - Hannes Hafstein , IJslands politicus en dichter (overleden 1922 )
1868 - Richard Roland Holst , Nederlands beeldend kunstenaar (overleden 1938 )
1875 - Rainer Maria Rilke , Oostenrijks dichter (overleden 1926 )
1880 - Pedro Segura y Sáenz , Spaans kardinaal-aartsbisschop van Sevilla (overleden 1957 )
1881 - Erwin von Witzleben , Duits generaal-veldmaarschalk die deelnam aan een complot om Hitler om te brengen (overleden 1944 )
1882 - Doe Hans , Nederlands journalist (overleden 1946 )
1883 - Katharine Susannah Prichard , Australisch schrijfster (overleden 1969 )
1886 - Jan Thomée , Nederlands voetballer en huisarts (overleden 1954 )
1892 - Francisco Franco , Spaans dictator (overleden 1975 )
1893 - Herbert Edward Read , Brits dichter, kunstfilosoof en kunstcriticus (overleden 1968 )
1895 - Adam Kogut , Pools voetballer (overleden 1940 )
1896 - Marie Hamel , Nederlands actrice (overleden 1964 )
1897 - Mari Andriessen , Nederlands beeldhouwer (overleden 1979 )
1903 - Maurits Aronson , Nederlands reclamemaker (overleden 1989 )
1903 - Annie van der Vegt , Nederlands gymnaste (overleden 1983 )
1905 - Antonio Samorè , Italiaans curiekardinaal (overleden 1983 )
1910 - Ramaswamy Venkataraman , Indiaas president (overleden 2009 )
1911 - Willi Krakau , Duits autocoureur (overleden 1995 )
1911 - Eberhard Rebling , Duits musicoloog (overleden 2008 )
1911 - Kurt Weckström , Fins voetballer (overleden 1983 )
1912 - Willem Klein , Nederlands wiskundige en artiest (overleden 1986 )
1913 - Robert Adler , Oostenrijks-Amerikaans natuurkundige en uitvinder (overleden 2007 )
1915 - Toos van der Klaauw , Nederlands schermster en atlete (overleden 2011 )
1921 - Deanna Durbin , Canadees zangeres en actrice (overleden 2013 )
1923 - Orlando de Azevedo Viana (Orlando), Braziliaans voetballer (overleden 2004 )
1923 - Philip Slier , Nederlands Joodse dwangarbeider in de Tweede Wereldoorlog (overleden 1943 )
1925 - Albert Bandura , Canadees psycholoog (overleden 2021 )
1927 - William Labov , Amerikaans hoogleraar taalkunde (overleden 2024 )
1928 - Charles Delporte , Belgisch schilder en beeldhouwer (overleden 2012 )
1928 - Luc Dhoore , Belgisch politicus (overleden 2021 )
1930 - Jim Hall , Amerikaans jazzgitarist, componist en arrangeur (overleden 2013 )
1930 - Pedro Subido , Filipijns atleet en bondscoach (overleden 2013 )
1931 - Gerd Heidemann , Duits journalist (overleden2024 )
1932 - Roh Tae-woo , Zuid-Koreaans politicus; president 1988-1993 (overleden 2021 )
1933 - Horst Buchholz , Duits acteur (overleden 2003 )
1934 - Victor French , Amerikaans acteur (overleden 1989 )
1935 - Paul O'Neill , Amerikaans politicus (overleden 2020 )
1936 - Donnelly Rhodes , Amerikaans acteur (overleden 2018 )
1937 - Henriette Beukers-Lenselink , Nederlands publicist, uitgever en ondernemer (overleden 2024 )
1937 - William Lombardy , Amerikaans schaakgrootmeester (overleden 2017 )
1940 - Gary Gilmore , Amerikaans crimineel (overleden 1977 )
1940 - Trudi Guda , Surinaams dichter en cultureel antropologe
1942 - Lucien Lafour , Nederlands-Surinaams architect (overleden 2024 )
1942 - Maria Scharwieß , Duits kerkmusicus, componiste en cantor (overleden 2023 )
1942 - Roel Van Bambost , Belgisch kleinkunstzanger en filmcriticus
1944 - Chris Hillman , Amerikaans multi-instrumentalist
1944 - François Migault , Frans autocoureur (overleden 2012 )
1944 - Dennis Wilson , Amerikaans muzikant (overleden 1983 )
1945 - Henk Leeuwis (Henkie ) , Nederlands zanger (overleden 2022 )
1945 - Karl Edward Wagner , Amerikaans auteur (overleden 1994 )
1945 - Peter Ressel , Nederlands voetballer
1946 - Cheng Pei-pei , Chinees actrice (overleden 2024 )
1946 - Geert Mak , Nederlands schrijver
1947 - Terry Woods , Iers folkmusicus
1949 - G. G. Anderson , Duits schlagerzanger, componist en muziekproducent
1949 - Jeff Bridges , Amerikaans acteur
1949 - Yves Van Herp , Belgisch voetballer
1949 - Robert Williams , Grieks zanger (overleden 2022 )
1950 - Pierino Gavazzi , Italiaans wielrenner
1950 - Karel van de Graaf , Nederlands radio- en televisiepresentator (overleden 2023 )
1951 - Gary Rossington , Amerikaans gitarist (overleden 2023 )
1951 - Patricia Wettig , Amerikaans actrice
1952 - Jan Rietman , Nederlands muzikant, presentator en orkestleider
1953 - Jean-Marie Pfaff , Belgisch voetballer
1954 - Tony Todd , Amerikaans acteur (overleden 2024 )
1954 - Mark Verhaegen , Belgisch politicus
1955 - Johan Ghyllebert , Belgisch veldrijder
1955 - Yovita Meta , Indonesisch modeontwerpster
1957 - Raul Boesel , Braziliaans autocoureur
1957 - Eric Raymond , Amerikaans softwareontwikkelaar
1958 - Frank van Bakel , Nederlands wielrenner
1958 - Renata Kokowska , Pools atlete
1958 - Maria Verano , Nederlands zangeres (overleden 2015 )
1958 - Carlo Weis , Luxemburgs voetballer
1959 - Christa Rothenburger , Duits schaatsster
1960 - Glynis Nunn , Australisch atlete
1961 - John Vermeule , Nederlands atleet
1962 - Aleksandr Litvinenko , Russisch medewerker veiligheidsdienst en dissident (overleden 2006 )
1962 - Tom Williams , Amerikaans jazzmuzikant en -componist (overleden 2023 )
1963 - Serhij Boebka , Sovjet-Russisch/Oekraïens atleet
1964 - Sertab Erener (Sertab), Turks zangeres
1964 - Jonathan Goldstein , Amerikaans acteur
1964 - Rob Harmeling , Nederlands wielrenner
1964 - Harm Hoeve , Nederlands organist
1964 - Marisa Tomei , Amerikaans actrice
1965 - Astrid Holleeder , Nederlands advocate en schrijfster
1965 - Álex de la Iglesia , Spaans filmregisseur
1965 - Ulf Kirsten , Duits voetballer
1967 - Adamski , Brits danceproducer
1967 - Guillermo Amor , Spaans voetballer
1968 - Mike Barrowman , Amerikaans zwemmer
1968 - Irene van de Laar , Nederlands televisiepresentatrice en fotomodel
1968 - Robby Valentine (Robert Kempe), Nederlands zanger
1969 - Jay-Z , Amerikaans rapper
1971 - Gábor Wéber , Hongaars autocoureur
1972 - Tracey Cross , West-Australische paralympische zwemster
1973 - Tyra Banks , Amerikaans actrice en fotomodel
1973 - Frank Boeijen , Nederlands toetsenist (The Gathering )
1973 - Mina Caputo , Amerikaans zangeres
1973 - Ferry Corsten , Nederlands dj
1973 - Pieter Jouke , Nederlands cabaretier en presentator
1973 - Leon Verdonschot , Nederlands journalist en presentator
1974 - Anke Huber , Duits tennisster
1975 - Johan Kloeck , Belgisch atleet
1976 - Kristina Groves , Canadees schaatsster
1976 - Mbo Mpenza , Belgisch voetballer
1977 - Darvis Patton , Amerikaans atleet
1977 - Big Pokey (Milton Powell), Amerikaans rapper (overleden 2023 )
1978 - Lars Bystøl , Noors schansspringer
1978 - Susanne Ekman , Zweeds alpineskiester
1979 - Lola Dewaere , Frans actrice en comédienne
1979 - Andrej Komac , Sloveens voetballer
1980 - Kristof Imschoot , Belgisch voetballer
1980 - Erik Tysse , Noors atleet
1981 - Matija Kvasina , Kroatisch wielrenner
1981 - Brian Vandborg , Deens wielrenner
1982 - Grad Damen , Nederlands zanger
1982 - Waldo Ponce , Chileens voetballer
1982 - Ho-Pin Tung , Nederlands-Chinees autocoureur
1982 - Julien Vidot , Frans autocoureur
1983 - Wang Jie , Chinees beachvolleyballer
1984 - Brooke Adams , Amerikaans model, danseres en professioneel worstelaarster
1984 - Fabrice Jeandesboz , Frans wielrenner
1984 - Lauren London , Amerikaans actrice
1985 - Ibtihaj Muhammad , Amerikaans schermster
1987 - Atelaw Bekele , Ethiopisch-Belgisch atleet
1987 - Orlando Brown , Amerikaans acteur
1987 - David Cotterill , Welsh voetballer
1987 - Roestam Omarov , Kazachs voetbalscheidsrechter
1990 - Lukman Haruna , Nigeriaans voetballer
1991 - Chaker Alhadhur , Comorees voetballer
1992 - Kim Seok-jin , Zuid-Koreaans zanger
1993 - Reruhi Shimizu , Japans schansspringer
1994 - Charles Eloundou , Kameroens voetballer
1994 - Franco Morbidelli , Italiaans motorcoureur
1994 - Leandro Trossard , Belgisch voetballer
1994 - Gregory Wütrich , Zwitsers voetballer
1995 - Dina Asher-Smith , Brits atlete
1996 - Diogo Jota , Portugees voetballer
1996 - Sebastián Vegas , Chileens voetballer
1998 - Armand Laurienté , Frans-Guadeloups voetballer
2000 - Zeki Amdouni , Zwitsers voetballer
2001 - Sarah Van Dam , Canadees wielrenster
2002 - Jurjen van der Velde , Nederlands darter
2003 - Lauren Boles , Amerikaans jeugdactrice
2003 - Ousmane Diomandé , Ivoriaans voetballer
Overleden
Frank Zappa overleden in 1993
Willem Duyn (links) overleden in 2004
Lia Dorana overleden in 2010
Sócrates overleden in 2011
765 - Jafer Sadiq (63), zesde imam van de sjiieten
771 - Karloman I (20), koning van de Franken
1123 - Omar Khayyám (75), Perzisch wiskundige, astronoom, filosoof, schrijver en dichter
1214 - Willem I van Schotland (~72), koning van Schotland
1270 - Theobald II van Navarra (62), koning van Navarre en graaf van Champagne
1334 - Paus Johannes XXII (85), paus te Avignon
1371 - Stefan Uroš V de Zwakke , koning van Servië
1642 - Kardinaal Armand-Jean du Plessis, duc de Richelieu (57), Frans kardinaal en staatsman
1679 - Thomas Hobbes (91), Engels filosoof
1732 - John Gay (47), Brits toneelschrijver
1798 - Luigi Galvani (61), Italiaans natuurkundige
1867 - Engelbertus Sterckx (75), Belgisch kardinaal-aartsbisschop van Mechelen
1868 - Cúchares (50), Spaans torero
1893 - Heinrich Göbel (75), Duits uitvinder van de gloeilamp
1893 - John Tyndall (73), Iers natuurkundige
1918 - Jeanne van Oldenbarnevelt (52), Nederlands zangpedagoge
1923 - Ary Patusca (Ary Patusca da Silveira) (31), Braziliaans voetballer
1932 - Gustav Meyrink (64), Oostenrijks schrijver
1933 - Stefan George (65), Duits dichter
1934 - Adrien de Gerlache (69), Belgisch ontdekkingsreiziger
1935 - Tuffy Neugen (37), Braziliaans voetballer
1940 - Teodoro Kalaw (56), Filipijns schrijver, bestuurder en politicus
1949 - Ivar Lykke (77), Noors politicus
1952 - Adriaan Alberga (65), Surinaams jurist en politicus
1967 - Bert Lahr (72), Amerikaans acteur en komiek
1975 - Hannah Arendt (69), Duits-Amerikaans filosofe
1976 - Tommy Bolin (25), Amerikaans rockmuzikant
1976 - Benjamin Britten (63), Brits componist
1978 - Samuel Goudsmit (76), Nederlands-Amerikaans natuurkundige
1980 - Francisco Sá Carneiro (46), Portugees politicus
1980 - Stanisława Walasiewicz (69), Pools atlete
1983 - Felixberto Olalia sr. (80), Filipijns vakbondsleider
1988 - Jan Mesdag (34), Nederlands kleinkunstartiest
1988 - Alberto Uria (64), Uruguayaans autocoureur
1990 - Edward Binns (74), Amerikaans acteur
1990 - Naoto Tajima (78), Japans atleet
1993 - Frank Zappa (52), Amerikaans rockmuzikant, componist
1994 - Julio Ramón Ribeyro (65), Peruviaans schrijver en journalist
1996 - Ans Wortel (67), Nederlands beeldend kunstenaar, dichter en schrijver
1998 - Henk Molenberg (74), Nederlands acteur
2000 - Henck Arron (64), Surinaams politicus
2001 - Hermann Mosler (88), Duits rechter
2003 - Paul Staunton (80), Amerikaans scheikundige
2004 - Willem Duyn (67), Nederlands zanger
2006 - Len Sutton (81), Amerikaans autocoureur
2007 - David Reese (56), Amerikaans pokerspeler
2008 - Fritz Behrendt (83), Nederlands tekenaar
2008 - Othón Salazar (80), Mexicaans onderwijzer, activist en politicus
2009 - Liam Clancy (74), Iers zanger
2009 - Gerard van Waes (96), Nederlands burgemeester
2010 - Lia Dorana (92), Nederlands cabaretière en actrice
2011 - Sócrates (Sócrates Brasileiro Sampaio de Souza Vieira de Oliveira) (57), Braziliaans voetballer
2011 - Matti Yrjänä Joensuu (63), Fins schrijver
2011 - Hubert Sumlin (80), Amerikaans bluesgitarist
2012 - Vasili Belov (80), Russisch schrijver
2012 - Besse Cooper (116), Amerikaanse, oudste mens ter wereld
2012 - Miguel Ángel Calero (41), Colombiaans voetbaldoelman
2012 - Gerrit van Dijk (73), Nederlands kunstschilder, animatiefilmer en regisseur
2013 - Pedro Subido (83), Filipijns atleet en bondscoach
2013 - Kees Vellekoop (61), Nederlands dienstweigeraar , activist en raadslid
2014 - Jeremy Thorpe (85), Brits politicus
2014 - Rudolf Vanmoerkerke (90), Belgisch ondernemer en sportbestuurder
2015 - Erik De Vlaeminck (70), Belgisch wielrenner en veldrijder
2015 - Robert Loggia (85), Amerikaans acteur en regisseur
2016 - Marcel Gotlib (82), Frans stripauteur
2016 - Ferreira Gullar (86), Braziliaans schrijver en essayist
2017 - Armenak Alachachian (86), Armeens basketballer en basketbalcoach
2017 - Robert Alt (90), Zwitsers bobsleekampioen
2017 - Alexander Harvey II (94), Amerikaans federale rechter
2017 - Henning Jensen (68), Deens voetballer
2017 - Christine Keeler (75), Brits model
2017 - Manuel Marín (68), Spaans politicus
2017 - Gregory Rigters (32), Surinaams voetballer
2017 - Ali Abdullah Saleh (75), president van Jemen
2018 - Rita Ray (71), Belgisch zangeres
2018 - Selma Wijnberg (96), Nederlands Holocaustoverlevende
2019 - Willy Vergison (88), Belgisch atleet
2019 - Moshé Zwarts (82), Nederlands architect
2020 - Narinder Singh Kapany (94), Indiaas-Amerikaans natuurkundige
2020 - François Leterrier (91), Frans cineast, acteur en scenarioschrijver
2021 - Aad Andriessen (60), Nederlands voetballer
2021 - Eric van der Donk (92), Nederlands acteur
2022 - Nick Bollettieri (91), Amerikaans tenniscoach
2022 - Manuel Göttsching (70), Duits muzikant
2022 - Jack van Poll (88), Nederlands jazzmuzikant en docent
2022 - Patrick Tambay (73), Frans autocoureur
2022 - Ludo Van Thillo (91), Belgisch ondernemer
2023 - Josef Vacenovský (86), Tsjechisch voetballer
2024 - Péter Rózsás (81), Hongaars tafeltennisser
2024 - Hugo Verbrugh (87), Nederlands arts, filosoof en docent geneeskunde
2024 - Birgitta van Zweden (87), Zweeds prinses
Viering/herdenking
Johannes Damascenus
Weerextremen
Nederland
Dagrecords [ 16]
Officiële records
Landelijke records
Gebeurtenis
Jaar
Extreem
Locatie
Jaar
Extreem
Locatie
Laagste etmaalgemiddelde temperatuur (°C)
1933
−8,0
De Bilt
1925
−13,3
Eelde
Hoogste etmaalgemiddelde temperatuur (°C)
1953, 1985
11,1
De Bilt
1953
13,7
Maastricht
Laagste minimumtemperatuur (°C)
1921, 1925
−11,5
De Bilt
1925
−17,7
Eelde
Hoogste minimumtemperatuur (°C)
1985
10,5
De Bilt
1953
11,2
Maastricht
Laagste maximumtemperatuur (°C)
1933
−4,3
De Bilt
1925
−5,7
Eelde
Hoogste maximumtemperatuur (°C)
1953
14,2
De Bilt
1953
16,7
Maastricht
Hoogste uurgemiddelde windsnelheid (m/s)
1949, 1960
17,5
De Bilt
1954 1960
24,7 24,7
Eindhoven Schiphol
Hoogste windstoot (m/s)
1960
30,9
De Bilt
1960
30,9
De Bilt
Langste zonneschijnduur (uur)
1962
7,1
De Bilt
1977
7,4
Maastricht
Langste neerslagduur (uur)
1960
14,7
De Bilt
1970
15,4
Vlissingen
Hoogste etmaalsom van de neerslag (mm)
1960
38,7
De Bilt
1960
38,7
De Bilt
Laagste etmaalgemiddelde relatieve vochtigheid (%)
1933
65
De Bilt
1933
58
Eelde
Laagste uurwaarde luchtdruk op zeeniveau (hPa)
1909
975,4
De Bilt
1909
971,6
De Kooy
Hoogste uurwaarde luchtdruk op zeeniveau (hPa)
1925
1040,0
De Bilt
1925
1041,5
Maastricht
Officiële records worden altijd gemeten op het KNMI-weerstation in De Bilt.
Landelijke records kunnen worden gemeten op elk officieel KNMI-weerstation in Nederland.
Uitzonderlijke gebeurtenissen
1931 - Officieel hoogste minimumtemperatuur in °C van december dit jaar gemeten in De Bilt: 7,2. Samen met 27 december
1953 - Laatste landelijke zachte dag van het jaar gemeten in Eindhoven, Gilze-Rijen, Maastricht, Soesterberg, Twenthe en Volkel (maximumtemperatuur ≥ 15 °C op een officieel weerstation)
1961 - Laatste landelijke zachte dag van het jaar gemeten in Eindhoven en Volkel (maximumtemperatuur ≥ 15 °C op een officieel weerstation)
2001 - Officieel hoogste minimumtemperatuur in °C van december dit jaar gemeten in De Bilt: 8,2
België
Dagrecords [ 17]
1879 - Laagste etmaalgemiddelde temperatuur −8,5 °C
1953 - Hoogste etmaalgemiddelde temperatuur 13 °C
1879 - Laagste minimumtemperatuur −10 °C
1953 - Hoogste maximumtemperatuur 16 °C
1964 - Hoogste etmaalsom van de neerslag 25,8 mm
Uitzonderlijke gebeurtenissen [ 18]
1917 - 28 cm sneeuw in Bokrijk (Genk), 26 cm in Huy en 35 tot 40 cm aan de afdamming van de Gileppe (Jalhay).
1953 - Maximumtemperatuur tot 15,0 °C in Stavelot en 16,9 °C in Gerdingen (Bree).
1964 - Hevige sneeuwval met op sommige plaatsen een sneeuwdek van meer dan 25 cm dik.
2010 - In Middelkerke daalt de minimumtemperatuur tot –13,6 °C.
Bronnen, noten en/of referenties