London ialah sebuah bandaraya global peneraju yang cemerlang dalam bidang seni, perdagangan, pendidikan, hiburan, fesyen, kewangan, kesihatan, media, khidmat profesional, penyelidikan dan pembangunan, pelancongan dan pengangkutan.[8] Ia merupakan salah sebuah pusat kewangan terbesar di dunia[9][10][11] dan juga mempunyai KDNK bandaraya kelima tertinggi di dunia (dan yang terbesar di Eropah).[12] London pernah disifatkan sebagai ibu kota kebudayaan sedunia.[13][14] Ia dikunjungi oleh pelancong yang 'paling antarabangsa' di dunia[15] dan London Heathrow ialah salah sebuah lapangan terbang yang paling sibuk dengan penumpang antarabangsa.[16]Dengan 43 buah universiti, London merupakan tumpuan institusi pendidikan tinggi yang terbesar di Eropah.[17] Pada tahun 2012, London menjadi bandaraya pertama yang menjadi tuan rumah Sukan Olimpik Musim Panas moden sebanyak tiga kali.[18]
London didiami oleh penduduk-penduduk yang terdiri daripada pelbagai kaum, kebudayaan dan agama, serta bertutur dalam lebih 300 bahasa.[19] Pada Julai 2010, dengan jumlah penduduk rasmi adalah 7,825,200, London Raya merupakan kawasan perbandaran yang paling ramai penduduknya di Kesatuan Eropah,[2][20] dan diduduki oleh 12.5% jumlah penduduk seluruh United Kingdom.[21]Kawasan metropolitan London adalah yang terbesar di EU dengan jumlah penduduk yang dianggarkan sekitar 12 juta[22] hingga 14 juta.[23] London mempunyai jumlah penduduk teramai antara semua bandar di dunia pada tahun 1831 hingga 1925.[24]
Asal-usul nama London belum dipastikan.[29] Nama itu merupakan satu nama yang kuno sekali dan boleh ditemui dalam sumber-sumber yang berasal dari seawal abad ke-2. Ia tercatat sekitar tahun 121 sebagai Londinium yang diberi oleh penguasa Rom.[29] Cubaan penjelasan yang terawal tentang perihal ini, tetapi kini diabaikan, dipercayai diusulkan oleh Geoffrey dari Monmouth dalam Historia Regum Britanniae[29], yang mana nama London berasal daripada seorang Raja Lud yang kononnya menakluki kota ini lalu menamainya Kaerlud.[30]
Sejak tahun 1899, adalah diterima umum bahawa nama London berasal daripada bahasa Celt dan berertitempat milik orang bernama *Londinos; akan tetapi, penjelasan ini sudah pun ditolak.[29] Pada tahun 1998, Richard Coates mengutarakan penjelasan 1998 bahawa ia berasal daripada satu perkataan bahasa Eropah Lama pra-Celt iaitu *(p)lowonida yang bererti 'sungai yang terlalu luas untuk diharungi'. Beliau berhujah bahawa inilah nama yang diberikan kepada sebahagian Sungai Thames yang beralir melalui London; daripada ini, petempatan ini mendapat nama Celtnya, iaitu *Lowonidonjon.[31]
Walaupun terdapat bukti petempatan Briton yang bertaburan di kawasan London, namun petempatan utama yang sulung diasaskan oleh Rom pada tahun 43 M.[32] Petempatan ini bertahan selama 17 tahun sahaja hingga tahun 61, apabila puak Iceni pimpinan Ratu Boudica merempuh dan meranapkan kota itu.[33] Kemudian, kota London dibina semula dengan perancangan yang bersungguh-sungguh, dan akhirnya mekar dan mengganti Colchester sebagai ibu kota wilayahBritannia jajahan Rom pada tahun 100. Di kemuncaknya pada abad ke-2, London jajahan Rom ini didiami kira-kira 60,000 orang. Menjelang abad ke-7, kaum Anglo-Saxon mendirikan petempatan baru yang dipanggil Lundenwic yang terletak kira-kira satu batu (2 km) ke hulu sungai dari kota Rom yang lama itu, di sekitar tapak yang kini diduduki Covent Garden.[34]
Adalah mungkin bahawa pernah wujudnya sebuah pelabuhan perikanan dan perdagangan di muara Sungai Fleet. Kegiatan perdagangan di tempat ini berkembang hingga kota ini ditawan oleh Viking dan dipaksa berpindah ke arah timur di tapak Londinium demi memanfaatkan tembok-temboknya sebagai perlindungan.[35] Ancaman Viking berterusan hingga tahun 886 apabila Alfred yang Agung menawan semula London dan berdamai dengan ketua Denmark, Guthrum.[36] Kota Saxon asal di Lundenwic diberi nama Ealdwic ("kota lama"); nama itu kekal hingga masa kini sebagai Aldwych yang terletak di Bandaraya Westminster.[37]
Dua penemuan terbaru menunjukkan bahawa London mungkin lebih lama daripada yang disangka sebelum ini. Pada tahun 1999, saki-baki jambatan Zaman Gangsa ditemui di pesisir bawah di utara Jambatan Vauxhall.[38] Jambatan ini sama ada menyeberangi sungai Thames, atau menuju ke sebuah pulau (yang lesap) di tengah sungai itu. Hasil dendrologi menentukan bahawa bahan-bahan jambatan itu berasal dari tahun 1500 SM.
Pada tahun 2010, sebuah tapak binaan kayu yang besar dari seawal 4500 SM, turut ditemui di pesisir bawah Thames, di selatan Jambatan Vauxhall.[39] Fungsi binaan Zaman Mesolitik ini tidak diketahui, tetapi liputannya tidak kurang 50m x 10m, dan terdapat tiang-tiang setinggi 30 cm yang kelihatan ketika air surut. Kedua-dua binaan ini terletak di Tebing Selatan, di suatu titik persilangan semula jadi di mana Sungai Effra mengalir ke dalam Sungai Thames, dan 4 km ke hulu sungai dari Kota London Rom. Tenaga yang diperlukan untuk membina binaan-binaan ini membayangkan perdagangan, kestabilan dan bilangan masyarakat setempat sekurang-kurangnya 100 orang.
Zaman Pertengahan
Setelah jatuhnya pemerintahan Rom pada awal abad ke-5, kota London menjadi terbiar. Namun demikian, mulai abad ke-6, sebuah petempatan Anglo-Saxon yang dikenali sebagai Lundenwic berkembang di sebelah barat kota Rom lama itu, di tempat yang kini dikenali sebagai Covent Garden dan the Strand, dan diduduki sekitar 10–12,000 orang.[34] Pada abad ke-9, London diserang bertubi-tubi oleh puak Viking sehingga kota itu terpaksa dipindahkan balik ke kota Londinium zaman Rom itu untuk menggunakan tembok-temboknya sebagai perlindungan.[35] Ekoran penyatuan semula England pada abad ke-10, London yang sudah pun menjadi bandaraya terbesar dan pusat perdagangan terpenting di negara itu turut bangkit sebagai pusat politik yang penting, biarpun masih bersaing dengan Winchester iaitu pusat tradisional kerajaan Wessex.
Pad abad ke-11, Raja Edward sang Pengaku menubuhkan semula dan membina Westminster Abbey dan Westminster, sebuah kawasan kediaman diraja yang terletak tidak jauh ke hulu sungai dari London. Semenjak itu, Westminster beransur-ansur mengambil alih peranan Bandaraya London sebagai pusat perniagaan dan pemerintahan negara.[40]
Ekoran kemenangan baginda dalam Pertemuran Hastings, William, Adipati Normandy, dimahkotakan sebagai Raja England di Westminster Abbey yang baru siap dibina pada Hari Natal 1066.[41] William membina Menara London, iaitu yang pertama daripada sebilangan besar kubu-kubu Norman di England yang dibina dengan batu-batan, di sudut tenggara kota untuk menakut-nakutkan penduduk asal.[42] Pada tahun 1097, William II memulakan pembinaan Dewan Westminster dekat dengan Abbey itu. Dewan itu menjadi asas kepada Istana Westminster yang baru.[43][44]
Sewaktu abad ke-12, institusi-insitusi kerajaan pusat yang sebelum ini sentiasa mengiringi kerabat diraja yang berpindah-randah ke merata negara, menjadi semakin besar dan canggih dan juga tertumpu di satu tempat, iaitu Westminster pada kebiasaannya, namun perbendaharaan diraja yang berpindah dari Winchester pula menetap di Menara London. Sementara Bandaraya Westminster berkembang menjadi ibu kota yang sejati dari segi pentadbiran, namun kota jirannya iaitu Bandaraya London kekal sebagai bandaraya terbesar dan pusat perdagangan utama di England yang berkembang mekar di bawah pentadbiran yang tersendiri, iaitu Perbadanan London. Pada tahun 1100, jumlah penduduknya sekitar 18,000 orang; menjelang tahun 1300, jumlah itu meningkat kepada 100,000 orang.[45]
Malapetaka Maut Hitam melanda London pada pertengahan abad ke-14, menyebabkan jumlah penduduknya susut sebanyak satu pertiga.[46] London merupakan tumpuan Pemberontakan Petani pada tahun 1381.[47]
Zaman moden awal
Ketika zaman Tudor, gelombang Reformasi menyebabkan negara beralih ke arah mazhab Protestan, dan sebahagian besar kota London bertukar pemilik daripada pihak gereja kepada persendirian.[48]Merkantilisme semakin berkembang dan wujudnya syarikat-syarikat perdagangan monopoli seperti Syarikat Hindia Timur yang meluaskan kegiatan perdagangan ke rantau Dunia Baru (benua Amerika). London menjadi pelabuhan utama di Laut Utara, dan dipenuhi dengan para penghijrah yang tiba dari merata England dan luar negara. Jumlah penduduk meningkat dari sekitar 50,000 orang pada tahun 1530, hingga sekitar 225,000 orang pada tahun 1605.[48]
Pada abad ke-16, William Shakespeare dan tokoh-tokoh yang sezaman dan seumpama dengan beliau tinggal di London ketika perkembangan seni pementasan berdepan dengan tentangan pihak berkuasa. Menjelang akhir zaman Tudor pada tahun 1603, London masih agak padat. Terdapat satu cubaan membunuh Raja James I di Westminster, menerusi Komplot Serbuk Api pada 5 November 1605.[49] London sekali lagi dilanda wabak penyakit pada awal abad ke-17,[50] dan memuncak dengan Wabak Besar yang meragut seramai 100,000 orang atau satu perlima penduduk pada tahun 1665–1666.[51]
Pada tahun 1666, Kebakaran Besar London tercetus di Pudding Lane di tengah kota London dan dengan cepatnya meranapkan bangunan-bangunan buatan kayu yang memenuhi kota ketika itu.[52] Usaha pembinaan semula memakan masa 10 tahun di bawah penyeliaan Robert Hooke[53][54][55] selaku Juruukur London.[56] Pada tahun 1708, binaan teragung Christopher Wren iaitu Gereja Besar St Paul siap dibina. Pada zaman George, terbukanya daerah-daerah baru di sebelah barat seperti Mayfair, sementara pembukaan jambatan-jambatan baru yang menyeberangi Sungai Thames merangsang pembangunan di London Selatan. Di sebelah timur pula, Pelabuhan London meluas ke hilir sungai.
Pada tahun 1762, Rumah Buckingham dibeli oleh George III lalu diperbesar selama 75 tahun yang berikutnya. Pada abad ke-18, London dibelenggui jenayah maka Bow Street Runners ditubuhkan pada tahun 1750 sebagai sebuah pasukan polis yang profesional.[57] Sejumlah lebih 200 kesalahan jenayah dikenakan hukuman mati,[58]tidak terkecuali wanita dan kanak-kanak yang digantung atas kesalahan mencuri secara kecilan.[59] Seramai 74 peratus kanak-kanak yang lahir di London mati sebelum mencecah umur lima tahun.[60]Kedai-kedai kopi menjadi tempat yang paling digemari ramai untuk berbahas-bahas, di samping masyarakat yang makin celik huruf serta perkembangan teknologi mesin cetak yang memperluas penyebaran berita; dan Fleet Street pula menjadi pusat akhbar British.
You find no man, at all intellectual, who is willing to leave London. No, Sir,when a man is tired of London, he is tired of life; for there is in London all that life can afford.
Tidak mungkin ada sesiapa, apatah lagi yang bijak pandai, yang sanggup meninggalkan London. Barang siapa yang serik dengan London, maka ia serik dengan kehidupan; kerana hanya di London terdapat segala nikmat hidup.
London merupakan bandaraya yang terbesar di dunia pada sekitar 1831 hingga 1925.[24] Keadaan London yang begitu sarat dengan penduduk telah mengundang wabak-wabak penyakit taun[62] yang meragut 14,000 nyawa pada tahun 1848, dan 6,000 orang pada tahun 1866.[63] Masalah kesesakan lalulintas yang semakin menjadi-jadi mencetuskan pembentukan rangkaian rel bandar setempat yang pertama di dunia. Lembaga Kerja Raya Metropolitan (Metropolitan Board of Works) menyelia usaha peluasan prasarana. Pada tahun 1889, lembaga tersebut digantikan oleh Majlis Kaunti London, iaitu pentadbiran seluruh bandar pertama di London yang dpilih oleh orang awam. Ketika Perang Dunia Kedua, serangan oleh Luftwaffe Jerman seperti The Blitz mengorbankan seramai 30,000 orang warga London serta memusnahkan banyak rumah dan bangunan di serata kota tersebut. Tidak lama selepas perang, Sukan Olimpik 1948 diadakan di Stadium Wembley yang asal, biarpun pada ketika bandaraya tersebut masih belum pulih daripada kesan peperangan.
Pada tahun 1951, Festival of Britain diadakan di Tebing Selatan. Fenomena Asbut Besar pada tahun 1952 membawa kepada penggubalan Akta Udara Bersih 1956 yang menamatkan gejala kabus "sup kacang pis" yang menodai nama baik London. Mulai 1940-an, London menjadi tempat tinggal bagi sebilangan besar pendatang yang datang dari pelbagai negara Komanwel seperti Jamaica, India, Bangladesh dan Pakistan. Oleh yang demikian, London menjadi salah sebuah bandaraya yang paling pelbagai budaya di Eropah.
Sejak pertengahan 1960-an, London menjadi pusat kebudayaan belia sedunia yang bercontohkan subbudaya Swinging London yang dikaitkan dengan The King's Road, Chelsea dan Carnaby Street. Peranan London sebagai pengasas trend dibangkitkan semula pada zaman punk. Pada tahun 1965, sempadan politik London diperluas untuk mengambil kira pertumbuhan kawasan bandar, maka terbentuknya sebuah Majlis London Raya yang baru. Sewaktu The Troubles di Ireland Utara, London diancam dengan serangan bom oleh IRA Sementara. Ketidaksamaan sesama kaum diserlahkan oleh rusuhan Brixton 1981. Jumlah penduduk London Raya susut secara beransur-ansur dalam puluhan tahun selepas Perang Dunia Kedua, daripada kemuncak sekitar 8.6 juta pada tahun 1939 kepada sekitar 6.8 juta pada 1980-an. Pelabuhan-pelabuhan utama di London berpindah ke arah hilir sungai di Felixstowe dan Tilbury, dengan kawasan London Docklands yang menjadi tumpuan pertumbuhan semula sebagai projek pembangunan Canary Wharf yang lahir daripada kebangkitan London sebagai sebuah pusat kewangan dunia pada tahun 1980-an.
Pentadbiran London terdiri daripada dua tingkat, iaitu tingkat strategik seluruh bandaraya dan tingkat setempat. Pentadbiran seluruh bandaraya diselaraskan oleh Lembaga London Raya (Greater London Authority, GLA), sementara pentadbiran setempat dilaksanakan oleh 33 buah lembaga yang lebih kecil.[65] GLA terdiri daripada dua komponen yang dipilih umum, iaitu Datuk Bandar London (Mayor) yang memegang kuasa eksekutif, dan Dewan Undangan London (London Assembly) yang meneliti keputusan-keputusan Datuk Bandar serta menerima atau menolak usul belanjawan beliau setiap tahun.
Ibu pejabat GLA ialah Dewan Bandaraya (City Hall) yang terletak di Southwark. Lembaga-lembaga setempat pula merupakan majlis-majlis 32 daerah perbandaran serta Perbadanan Bandaraya London (City of London Corporation).[66] Mereka memikul tanggungjawab bagi kebanyakan perkhidmatan setempat, seperti perancangan tempatan, sekolah, perkhidmatan sosial, jalan raya tempatan dan pengumpulan sampah. Setengah peranan, seperti pengurusan sisa, dibekalkan aturan bersama.
London merupakan pusat Kerajaan United Kingdom yang terletak di sekitar Istana Westminster. Kebanyakan jabatan kerajaan terletak dekat dengan Parlimen, terutamanya di sepanjang Whitehall, termasuk kediaman rasmi Perdana Menteri di 10 Downing Street.[73] Parlimen British mendapat gelaran "Induk Segala Parlimen" (Mother of Parliaments)[74] kerana ia dijadikan contoh bagi kebanyakan sistem parlimen yang lain di dunia, apatah lagi Akta-Akta yang digubal di sini turut mewujudkan banyak lagi parlimen lain.
Geografi
Skop
London Raya merupakan subbahagian pentadbiran tahap tinggi yang merangkumi London. Dahulu, semua petempatan hanya terlingkung dalam Bandaraya London kuno yang kecil iaitu teras London masa kini, tetapi disebabkan pembangunan kawasan bandar, Perbadanan Bandaraya menolak cubaan untuk menggabungkannya dengan kawasan-kawasan pinggirannya. Oleh yang demikian, kawasan yang sebetulnya tergolong dalam "London" adalah berbeza mengikut konteks.[75] 40 peratus London Raya diliputi oleh daerah pos London, di mana semua alamat posnya tertulis 'LONDON'.[76][77]
Kod kawasan telefon London (020) lebih luas lingkungannya, lebih kurang sebesar London Raya, tetapi terkecuali beberapa daerah pinggiran dan juga terangkum daerah-daerah di luar sempadannya. Kawasan dalam lingkungan lebuh raya pekeliling M25 juga sering dianggap sebagai 'London' yang sebetulnya,[78] apatah lagi sempadan London Raya juga dijajarkan dengan lebuh raya itu di sesetengah tempat.[79]
Kedudukan London sebagai ibu negara de facto terbentuk secara resam perlembagaan yang termaktub dalam perlembagaan tak bertulis UK. Ibu negara England berpindah ke London dari Winchester apabila Istana Westminster berkembang menjadi penempatan tetap kerabat diraja pada abad-abad ke-12 dan ke-13, oleh itu London menjadi pusat pemerintahan negara.[85] Dewasa ini, London Raya ditetapkan sebagai sebuah kawasan di England yang dikenali sebagai London dalam konteks ini.[5]
Topografi
London Raya meliputi kawasan seluas 1,583 kilometer persegi (611 bt2) yang diduduki 7,172,036 orang penduduk pada tahun 2001 dengan kepadatan 4,542 inhabitants per kilometer persegi (11,760/sq mi). Lingkungan lebih luas yang dipanggil Kawasan Metropolitan London (London Metropolitan Region atau London Metropolitan Agglomeration) pula meliputi kawasan seluas 8,382 kilometer persegi (3,236 bt2) dengan 12,653,500 orang penduduk dan kepadatan1,510 inhabitants per kilometer persegi (3,900/sq mi).[86] Ciri muka bumi utama di kota London moden ialah Sungai Thames, sebatang sungai yang boleh dilayari kapal dan merentasi kota dari barat daya ke timur. Lembah Thames ialah sebidang dataran banjir yang dikelilingi oleh bukit-bukau beralun landai yang merangkumi Bukit Parlimen, Bukit Addington, dan Bukit Primrose. Sungai Thames dahulu lebih luas dan lebih cetek dengan kawasan rawa yang luas; ketika air pasang, pesisirnya mencecah lima kali lebarnya masa kini.[87]
Sejak zaman Victoria, sungai Thames menjalani proses penambakan yang menyeluruh, sehingga kebanyakan cawang-cawangnya di London kini mengalir di bawah tanah. Oleh sebab air Sungai Thames berpasang surut, London terdedah kepada banjir.[88] Ancaman banjir itu semakin menjadi-jadi sepanjang zaman disebabkan oleh takat air pasang yang beransur-ansur meningkat yang disebabkan oleh tanah Britain yang 'menyenget' secara perlahan (ke arah atas di utara dan ke arah bawah di selatan) kesan pantulan pascaglasier.[89]
Pada tahun 1974, bermulanya kerja pembinaan Perintang Thames selama sedekad di sepanjang Sungai Thames di Woolwich untuk menangani ancaman ini. Sungguhpun perintang tersebut diharapkan berjalan seperti yang diharapkan sehingga kira-kira tahun 2070, namun rancangan untuk memperbesar perintang itu sudah pun dibincangkan.[90]
London mengalami iklim kelautan sederhana yang serupa dengan kebanyakan kawasan selatan Britain. Biarpun dikenali ramai sebagai kota yang sering dilimpahi hujan, namun yang menariknya, London kurang menerima kerpasan setahun berbanding Rome pada 834 mm (32.8 in), mahupun Bordeaux pada 923 mm (36.3 in).[91] Musim sejuk di situ pada umumnya agak dingin hingga terbentuknya ibun di kawasan pinggir bandar pada purata dua kali seminggu pada bulan November hingga March. Salji biasanya turun sekitar 4 atau 5 kali seminggu pada bulan Disember hingga Februari. Jarang sekali salji turun pada bulan Mac dan April tetapi demikianlah setiap 2–3 tahun. Suhu musim sejuk jarang turun ke bawah paras −4 °C (24.8 °F) mahupun mencecah 14 °C (57.2 °F).
Musim panasnya pada umumnya hangat, adakalanya terik, dengan haba yang didatangkan oleh kesan pulau haba bandar yang menyebabkan pusat bandaraya London mampu mencapai 5°C (9°F) lebih panas daripada pinggir bandar. Suhu purata musim panas London adalah 24 °C (75.2 °F). Secara purata, terdapat 7 hari setahun yang melebihi 30 °C (86.0 °F) dan 2 hari setahun yang melebiji 32 °C (89.6 °F). Suhu 26°C (80°F) biasanya terjadi sekali seminggu mulai pertengahan bulan Jun hingga akhir bulan Ogos.
Sejak tahun 1965, London Raya terbahagi kepada 32 daerah perbandaran (boroughs) di samping Bandaraya London kuno.[96][97] Bandaraya London merupakan daerah kewangan utama[98] sementara Canary Wharf dibangunkan menjadi pusat kewangan dan perdagangan di Docklands di rantau timur.
Selain 33 pecahan rasmi ini, London juga terbahagi kepada daerah-daerah yang tidak rasmi seperti Bloomsbury, Mayfair, Wembley dan Whitechapel. Nama-nama ini mungkin sekadar gelaran, mencerminkan nama-nama desa yang diserap oleh peluasan bandar, ataupun unit-unit pentadbiran yang sudah terganti seperti mukim atau bekas daerah. Nama-nama sedemikian masih digunakan sejak turun-temurun untuk memaksudkan kawasan tempatan yang mempunyai ciri tersendiri tetapi tiada sempadan rasmi pada masa sekarang.
Daerah West End merupakan daerah hiburan dan beli-belah utama yang menarik pelancong ke London.[99] Di kawasan barat London letaknya kawasan perumahan serba mahal di mana harta tanah boleh dijual pada harga puluhan juta paun.[100] Purata harga hartanah di Kensington dan Chelsea ialah £894,000 dengan purata perbelanjaan yang serupa di kebanyakan kawasan pusat bandaraya London.[101]
Daerah East End pula merupakan kawasan yang paling dekat dengan tapak Pelabuhan London yang asal. Kawasan itu ramai dengan penduduk pendatang, dan ia juga merupakan salah satu tempat yang paling kurang berada di London.[102] Kebanyakan kegiatan perindustrian terawal digiatkan di kawasan timur London. Kini, tapak-tapak terbiar di seluruh kawasan itu dibangunkan semula oleh projek Thames Gateway, termasuk London Riverside dan Lembah Hilir Lea yang sedang dibangunkan menjadi Taman Olimpik sempena Sukan Olimpik.[102]
Seni bina
Bangunan-bangunan di London terlalu beraneka untuk disifatkan dengan mana-mana gaya seni binayang tertentu; antara sebabnya ialah usianya yang berbeza-beza. Sebilangan besar rumah agam dan bangunan awam, misalnya Galeri Negara, dibina daripada batu Portland. Sesetengah kawasan di kota ini, khususnya di sebelah barat pusat bandaraya, dicirikan dengan bangunan berstuko putih atau bercat kapur. Jarang sekali binaan di Pusat Bandaraya London yang wujud sebelum peristiwa Kebakaran Besar pada tahun 1666, iaitu beberapa tinggalan Rom, Menara London dan bangunan-bangunan zaman Tudoryang bertaburan di kota. Bangunan-bangunan sedemikian di kawasan peluaran pula termasuk Istana Hampton Court dari zaman Tudor, iaitu menara Tudor maujud yang tertua di England, yang dibina oleh Kardinal Thomas Wolsey pada sekitar tahun 1515.[103] Gereja-gereja binaan Christopher Wren pada lewat abad ke-17 serta dewan-dewan kewangan dari abad-abad ke-18 dan ke-19 seperti Royal Exchange dan Bank of England, mahupun Old Bailey binaan awal abad ke-20 dan Barbican Estate dari 1960-an merupakan sebahagian daripada warisan warisan seni bina London.
Stesen Janakuasa Battersea yang dibina di tebing sungai barat daya pada tahun 1939 merupakan salah satu mercu tanda setempat. Sesetengah perhentian keretapi merupakan contoh terbaik seni bina Victoria, khususnya St. Pancras dan Paddington.[104] Kepadatan bangunan di London adalah berbeza-beza, dari kepadatan tenaga kerja yang tinggi di pusat bandaraya, kepadatan penduduk tinggi di pedalaman dan kepadatan rendah di peluaran kota.
Pembangunan bangunan tinggi dilarang di sesetengah tapak di mana dikhuatiri akan menghalang pemandangan yang terlindung dari Gereja Besar St Paul. Walau apapun, adanya rancangan untuk membina pencakar-pencakar langit di pusat bandaraya London. Bangunan-bangunan yang lebih tua lazimnya dibina dengan batu-bata, terutama sekali bahan London stock brick yang berwarna kuning atau merah kejinggan dan dihiasi dengan ukiran dan acuan lepa putih.[105]
Dekat lagi dengan pusat London letaknya Taman-Taman Diraja yang lebih kecil, iaitu Taman Green dan Taman St. James.[110] Taman Hyde terkenal khususnya sebagai tempat acara sukan dan konsert terbuka. Di luar pusat bandaraya letaknya sebilangan taman besar, termasuk Taman-Taman Diraja yang masih tinggal di Taman Greenwich di kawasan tenggara[111] dan Taman Bushy dan Taman Richmond di barat daya,[112][113] dan juga Victoria Park, East London di timur. Bukit Primrose di utara Taman Regent ialah tempat pilihan ramai untuk menyaksikan latar langit kota.
Juga terdapat ruang-ruang terbuka yang tidak rasmi dan separa semulajadi, misalnya Hampstead Heath yang seluas 320-hektar (790-ekar) di London Utara.[114] Ini merangkumi Rumah Kenwood, bekas rumah orang besar-besar dan tempat sukaramai yang mengadakan konsert muzik klasikal dekat tasik pada musim panas untuk menarik ribuan pengunjung demi nikmat muzik, pemandangan dan bunga api pada hujung minggu.[115]
Demografi
Sejajar dengan pengindustrian yang makin pesat, jumlah penduduk London meningkat dengan mendadak sepanjang abad ke-19 dan ke-20, hinggakan pada akhir abad ke-19 dan awal abad ke-20, London merupakan bandaraya yang paling ramai penduduk di dunia sehingga diatasi oleh New York pada tahun 1925. Jumlah penduduknya memuncak pada 8,615,245 orang pada tahun 1939, sejurus sebelum meletusnya Perang Dunia Kedua. Terdapat kira-kira 7,556,900 orang penduduk rasmi di London setakat pertengahan tahun 2007[kemas kini].[116]
Bagaimanapun, kawasan bandar London menjangkau ke luar sempadan London Raya dan menempatkan 8,278,251 orang penduduk pada tahun 2001,[117] sementara kawasan kotarayanya yang lebih luas diduduki seramai 12 hingga 14 orang.[118] Menurut Eurostat, London merupakan bandaraya dan kawasan metropolitan yang paling ramai penduduknya di Kesatuan Eropah serta yang kedua teramai di Eropah (ataupun ketiga jika Istanbul diambil kira). Pada tahun 1991–2001, London menerima kedatangan bersih 726,000 orang pendatang.[119]
Kawasan London meliputi kawasan seluas 1,579 kilometer persegi (610 bt2). Kepadatan penduduknya adalah 4,542 inhabitants per kilometer persegi (11,760/sq mi),[120] iaitu lebih sepuluh kali ganda daripada mana-mana kawasan lain di Britain.[121] Dari segi kependudukan, London merupakan bandaraya ke-25 terbesar dan kawasan metropolitan ke-18 terbesar di dunia. Ia juga menduduki tempat ke-4 di dunia dari segi jumlah penduduk bilionwan (dolar Amerika Syarikat).[122] London merupakan salah satu bandaraya yang paling mahal di dunia, di samping Tokyo dan Moscow.[123]
Menurut Jabatan Statistik Negara, berdasarkan anggaran 2009, 69.7 peratus daripada 7,753,600 penduduk London adalah Putih, yang mana 59.5 peratus keturunan British, 2.2 peratus keturunan Ireland dan 8.0 peratus yang selebihnya "Lain-Lain Putih". Lebih kurang 13.2 peratus adalah keturunan Asia Selatan, iaitu 6.2 peratus India, 2.8 peratus Pakistan, 2.2 peratus Bangladesh dan 2.0 peratus "Lain-Lain Asia". 10.1 peratus penduduk London berkulit Hitam, yang mana 5.3 peratus keturunan Afrika, 4.0 peratus keturunan Karibia dan selebihnya "Lain-Lain Hitam". 3.5 peratus warga London adalah keturunan Peranakan; 1.8 peratus Cina; dan 1.7 peratus dalam kelompok etnik yang lain.[124]
Di seluruh London, kanak-kanak berketurunan Hitam dan Asia mengatasi bilangan kanak-kanak Putih enam lawan empat di sekolah-sekolah awam.[125] Bagaimanapun, kanak-kanak Putih mewakili 62 peratus daripada sejumlah 1,498,700 orang penduduk yang berusia 0 hingga 15 tahun berdasarkan anggaran 2009 ihsan Jabatan Statistik Negara, iaitu 55.7 peratusnya berketurunan British Putih, 0.7 peratus Ireland Putih dan 5.6 peratus adalah lain-lain orang putih.[126] Pada Januari 2005, satu tinjauan kepelbagaian etnik dan agama London mengakui bahawa terdapat 300 bahasa yang dituturkan dan lebih 50 komuniti bukan pribumi yang jumlahnya melebihi 10,000 orang di London.[127] Perangkaan Jabatan Statistik Negara menunjukkan bahawa, setakat 2010[kemas kini], jumlah penduduk kelahiran asing di London adalah 2,650,000 orang (33 peratus), meningkat daripada 1,630,000 pada tahun 1997.
Bancian 2001 menunjukkan baahwa 27.1 peratus penduduk London Raya lahir di luar UK.[128]
58.2 peratus warga London mengakui diri mereka sebagai penganut agama Kristian.[129] Ini diikuti oleh mereka yang tidak beragama (15.8 peratus), umat Islam (8.5 peratus), Hindu (4.1 peratus), Yahudi (2.1 peratus), Sikh (1.5 peratus), Buddha (0.8 peratus) dan lain-lain (0.2 peratus), tetapi 8.7 peratus tidak menjawab soalan ini dalam Banci 2001.[129]
Upacara-upacara kebesaran kebangsaan dan diraja diadakan di Gereja Besar St Paul atau Westminster Abbey.[132] Abbey itu jangan disamakan dengan Gereja Besar Westminster yang berhampiran, iaitu gereja besar Katolik Rom yang terbesar di England.[133] Walaupun gereja Anglikan banyak, namun jumlah penganut sejati mazhab Anglikan amat rendah. Kehadiran di gereja kian lama kian merosot, menurut perangkaan Gereja England.[134]
Komuniti Hindi yang terbesar di London terdapar di kawasan barat laut, iaitu Harrow dan Brent; di Brent letaknya salah sebuah kuil Hindu terbesar di Eropah, iaitu Kuil Neasden.[136] Komuniti Sikh pula tertumpu di London Timur dan juga London Barat di mana letaknya kuil Sikh yang terbesar di dunia luar India.[137]
London menjana kira-kira 20 peratus KDNK UK[139](atau $446 bilion pada 2005); sementara ekonomi kawasan metropolitan London, iaitu yang terbesar di terbesar di Eropah, menjana kira-kira 30 peratus KDNK UK (atau kira-kira $669 bilion pada 2005).[140] London merupakan salah sebuah pusat kewangan terunggu di dunia, dan menandingi Bandaraya New York sebagai pusat kewangan antarabangsa yang paling terkemuka.[141][142]
Industri terbesar di London ialah sektor kewangan, sementara eksport kewangannya menjadikan bandaraya ini sebagai penyumbang utama kepada imbangan pembayaran UK. Sekitar 325,000 orang bekerja dalam perkhidmatan kewangan di London setakat pertengahan tahun 2007. Lebih daripada 480 bank luar negara beroperasi di London, iaitu lebih daripada mana-mana bandaraya di dunia. Kini, lebih 85% (3.2 juta) tenaga kerja London raya bekerja dalam sektor perkhidmatan. Oleh sebab peranan globalnya yang terpenting, ekonomi London turut terjejas oleh krisis kewangan yang tercetus pada akhir 2000-an. Di Bandaraya London terletaknyaBank of England, London Stock Exchange, dan pasaran insurans Lloyd's of London.
Lebih separuh daripada 100 syarikat tersenarai yang terunggul di UK (FTSE 100)[143] dan lebih 100 daripada 500 syarikat terbesar di Eropah beribu pejabat di pusat bandaraya London. Lebih 70 peratus syarikat-syarikat FTSE 100 terletak di dalam kawasan metropolitan London, dan 75 peratus syarikatFortune 500 membuka pejabat di London.[144]
Di samping perkhidmatan profesional, syarikat-syarikat media UK tertumpu di London, maka industri pengedaran media merupakan sektor kedua paling kompetitif di London.[145] Antara yang ramai mengambil kerja penggiat media termasuk syarikat-syarikat penyiaran awam BBC, mahupun penyiar-penyiar swasta. Kebanyakan surat khabar edaran seluruh negara disunting di London. London merupakan sebuah pusat peruncitan utama, dan pada tahun 2010 ia merupakan bandar mencatat jualan peruncitan bukan makanan yang tertinggi di dunia dengan jumlah perbelanjaan sekitar £64.2 bilion.[146]Pelabuhan London adalah yang kedua terbesar di United Kingdom, mengendalikan 45 milion tan barang dagangan setiap tahun.[147]
London mempunyai lima buah daerah perniagana utama, iaitu Bandaraya, Westminster, Canary Wharf, Camden & Islington dan Lambeth & Southwark. London turut mencatat antara harga-harga harta tanah yang tertinggi di dunia.[148][149]
Pelancongan
Pelancongan merupakan salah satu industri utama di London yang mengambil tenaga kerja seramai 350,000 orang petugas sepenuh masa pada tahun 2003,[150] sementara perbelanjaan pelancong tahunan berjumlah sekitar £15 bilion.[151] Dengan menarik seramai 14 juta pelancong luar negeri setiap tahun, London merupakan bandaraya yang paling ramai pengunjungnya di dunia.[15] London menarik seramai 27 juta pelawat bermalam setiap tahun.[152]
Pada tahun 2010, 10 tarikan yang paling ramai pengunjungnya di London adalah seperti berikut:[153]
Pengangkutan merupakan salah satu tumpuan dasar utama yang ditadbir oleh Datuk Bandaraya London,[154] namun bidang kuasa kewangan datuk bandar tidak merangkumi rangkaian keretapi jarak panjang yang memasuki London. Pada tahun 2007, datuk bandar memikul tanggungjawab ke atas beberapa landasan keretapi tempatan yang kini membentuk rangkaian London Overground, di samping tanggungjawab sedia ada ke atas perkhidmatan London Underground, trem dan bas. Rangkaian pengangkutan awam London ditadbir urus oleh Transport for London (TfL), dan merupakan antara yang paling meluas di dunia. Ramai juga penduduk yang berbasikal sebagai pengangkutan persendirian di London.[155]
Laluan-laluan yang membentuk London Underground, di samping juga trem dan bas, menjadi sebahagian daripada sebuah sistem pengangkutan bersepadu pada tahun 1933, apabila terbentuknya Lembaga Pengangkutan Penumpang London (London Passenger Transport Board, LPTB) atau London Transport. Kini, Transport for London (TfL) merupakan perbadanan berkanun yang bertanggungjawab atas sebahagian besar sistem pengangkutan di London Raya, dan dikendalikan oleh sebuah lembaga dan seorang pesuruhjaya lantikan Datuk Bandaraya London.[156]
Udara
London merupakan sebuah pusat pengangkutan udara antarabangsa dengan ruang udara kota yang terbesar di dunia. Lapan buah lapangan terbang memakai nama London dalam namanya, tetapi hanya enam daripadanya disinggahi oleh kebanyakan lalulintas udara. Lapangan Terbang Heathrow London di Hillingdon, London Barat, merupakan lapangan terbang yang paling sibuk bagi penerbangan antarabangsa, dan juga merupakan pangkalan utama syarikat penerbangan kebangsaan UK, British Airways.[158] Heathrow terdiri daripada lima terminal.[159]
Lapangan Terbang Southend London di Essex di timur London ialah sebuah lapangan terbang kecil yang tertumpu pada penerbangan bajet jarak dekat, dan juga merupakan tapak perniagaan EasyJet.
Bas dan trem
Rangkaian bas London adalah antara yang terbesar di dunia, beroperasi 24 jam sehari, dengan lebih 8,000 buah bas, 700 laluan bas, dan lebih 6 juta tumpangan setiap hari bekerja. Pada tahun 2003, rangkaian bas ini mencatat sekitar 1.5 bilion tumpangan setahun, iaitu lebih daripada perkhidmatan Underground.[164] Sejumlah sekitar £850 juta pendapatan diperoleh setahun. London mempunyai rangkaian mesra kerusi roda yang terbesar di dunia[165], apatah lagi mulai suku ketiga tahun 2007, ia semakin memudahkan penumpang yang kurang upaya pendengaran dan penglihatan dengan sistem pengumuman audio-visual. Bas dua tingkat yang menonjol terkenal di seluruh dunia sebagai lambang utama pengangkutan London di samping teksi hitam dan tren bawah tanah.[166][167]
London mempunyai rangkaian trem moden yang dikenali sebagai Tramlink, bertapak di Croydon di London Selatan. Rangkaian ini ada 39 hentian, tiga laluan dan mengangkut 26.5 juta orang pada tahun 2008. Semenjak Jun 2008, Transport for London memiliki Tramlink sepenuhnya.[168]
Basikal
Kegiatan berbasikal di London mengalami kebangkitan semenjak awal tahun 2000. Mereka yang berbasikal menikmati perjalanan yang lebh murah lagi cepat berbanding yang menaiki pengangkutan awam atau kereta.
Pelabuhan
Dahulunya pelabuhan terbesar di dunia, Pelabuhan London kini sekadar pelabuhan kedua terbesar di United Kingdom, mengendalikan 45 juta tan kargo setahun.[147] Kebanyakan lalulintas kapal ke London sebenarnya melalui Pelabuhan Tilbury yang terletak di luar sempadan London Raya.
Rel
London Underground, lebih mesra dikenali sebagai "The Tube", merupakan sistem alihan laju yang tertua[27] dan kedua terpanjang[28] di dunia. Semenjak mula beroperasi pada tahun 1863, sistem ini merangkumi 270 stesen[169] dan terbentuk daripada sebilangan syarikat swasta, termasuklah perkhidmatan tren elektrik bawah tanah yang pertama di dunia, iaitu City and South London Railway.[170]
Lebih tiga juta perjalanan dilakukan setiap hari di rangkaian bawah tanah London, bersamaan dengan lebih 1 bilion setiap tahun.[171] Sebuah program pelaburan sedang cuba menyelesaikan masalah kesesakan penumpang dan keutuhan sistem, termasuk £7 bilion yang diperuntukkan khas sempena Sukan Olimpik 2012.[172] London juga dipuji sebagai bandaraya yang memiliki pengangkutan awam terbaik.[173]Docklands Light Railway yang dibuka pada tahun 1987, merupakan sistem alihan laju kedua yang lebih kecilan dan menggunakan kenderaan ringan seakan trem yang berkhidmati di DocklandsdanGreenwich.
Juga terdapat sebuah rangkaian tren subbandar atas tanah yang menyeluruh dan tertumpu di London Selatan yang kurang landasan bawah tanah. Di London terletaknya stesen yang paling sibuk di Britain, iaitu Waterloodengan lebih 184 juta orang yang menggunakan kompeks stesen pertukaran ini setiap tahun (termasuk stesen Waterloo East). Stesen-stesen ini menyediakan perkhidmatan tren ke London Tenggara dan Barat Daya, dan juga sesetengah bahagian Tenggara dan Barat Daya England.[174][175] Kebanyakan landasan tren berhujung di tengah-tengah London, iaitu setepatnya di 18 stesen terminal kecuali tren Thameslink yang menghubungkan Bedford di utara dengan Brighton di selatan melalui lapangan-lapangan terbang Luton dan Gatwick.[176]
Semenjak tahun 2007, tren berkelajuan tinggi Eurostar menyambungkan St. Pancras International dengan bandaraya-bandaraya Lille, Paris, dan Brussel. Tempoh perjalanan ke Paris dan Brussel yang masing-masing selama 2 jam suku dan sejam 50 minit, menjadikan London lebih dekat dengan tanah besar Eropah berbanding seluruh Britain yang selebihnya semata-mata oleh sebab bersambungnya landasan High Speed 1keTerowong Selat[177] sementara tren-tren domestik berkelajuan tinggi pertama dibuka pada Jun 2009, menghubungkan Kent dengan London.[178]
Jalan raya
Walaupun sebahagian besar perjalanan lalulintas yang melibatkan pusat bandaraya London melibatkan pengangkutan awam, namun kereta lebih diutamakan di kawasan pinggir bandar. Jalan pekeliling dalam(di sekeliling pusat bandaraya), jalan-jalan Lingkaran Utara dan Selatan (di pinggir bandar), dan jalan pekeliling luar (M25, di luar kawasan terbangun) mengelilingi bandaraya ini sambil bersimpang dengan sebilangan laluan-laluan jejarian yang sibuk, tetapi sedikit sekali bilangan lebuh raya yang menembusi pedalaman London. Lebuh raya M25 merupakan lebuh raya pekeliling yang terpanjang di dunia pada195.5 km (121.5 bt).[179]A1 dan M1 menyambungkan London dengan Edinburgh, Leeds dan Newcastle, serupa dengan Lebuhraya Utara-Selatan di Malaysia.
Pendidikan
Pendidikan tinggi
London merupakan sebuah pusat utama pendidikan tinggi dan penyelidikan, di mana 43 buah universiti yang membentuk tumpuan institusi pengajian tinggi yang terbesar di Eropah.[17] Pada tahun 2008/09, jumlah penuntut pendidikan tingginya seramai 412,000 orang (kira-kira 17 jumlah keseluruhan UK), yang mana seramai 287,000 orang berdaftar untuk ijazah sarjana muda dan 118,000 lagi menuntut di peringkat pascasiswazah.[180] Pada tahun 2008/09 juga, terdapat sekitar 97,150 penuntut luar negara di London, iaitu kira-kira 25 peratus semua penuntut luar negara di UK.[180]
Terdapat sebilangan universiti di London yang berada di luar sistem Universiti London, misalnya Imperial College London, Universiti Metropolitan London (universiti tunggal yang terbesar di dengan seramai 34,000 orang pelajar),[186]University of the Arts London(universiti kesenian, reka bentuk, fesyen, komunikasi dan seni persembahan yang terbesar di Eropah),[187] dan sebagainya.
Kebanyakan sekolah rendah dan menengah di London adalah sekolah awam yang berada di bawah tadbir urus lembaga-lembaga Daerah perbandaran, tetapi juga terdapat beberapa sekolah swasta di London.
Upper Street di Islington yang menjangkau 1 batu (1.6 km) ke utara dari Angel, merupakan jalan raya yang paling banyak kedai arak dan restoran di United Kingdom.[191] Kawasan beli-belah paling sibuk di Eropah ialah Oxford Street yang panjangnya1 batu (1.6 km), oleh itu juga jalan raya beli-belah yang terpanjang di United Kingdom. Di Oxford Street terletaknya sejumlah besar kedai-kedai runcit dan gedung serbaneka, termasuklah cawangan utama Selfridgesyang berprestij.[192] Di sebelah barat daya pula letaknya Knightsbridge di mana letaknya gedungHarrods yang tidak kurang tersohornya.
London adalah tempat tinggal ramai ahli fesyen terkenal seperti Vivienne Westwood, Galliano, Stella McCartney, Manolo Blahnik, dan Jimmy Choo. Maktab-maktab seni dan fesyennya menjadikan London sebuah pusat fesyen antarabangsa di samping Paris, Milan dan New York. London menawarkan pelbagai jenis masakan kerana warga-warganya yang pelbagai latar belakang kebudayaan. Antara tumpuan selera utama di London ialah restoran-restoran Bangladesh di Brick Lane dan kedai-kedai masakan CinadiChinatown.[193]
London telah dijadikan latar tempat untuk pelbagai karya sastera. Pusat-pusat sastera tradisi London ialahHampstead dan Bloomsbury. Antara para sasaterawan yang dikait rapat dengan London ialah Samuel Pepysyang terkenal kerana merakam penyaksiannya terhadap peristiwa Kebakaran Besar,Charles Dickens yang amat mempengaruhi pandangan orang ramai tentang London yang serba berkabut, dingin dan kotor-bolor pada zaman Victoria, dan Virginia Woolf yang disanjungi sebagai salah seorang tokoh sasteramodenis yang paling terkemuka pada abad ke-20.[195]
London merupakan tempat terletaknya banyak muzium, galeri, dan balai-balai yang seumpamanya. Kebanyakannya tidak mengenakan bayaran masukan dan merupakan tarikan pelancong dan juga pusat penyelidikan. Antara yang terawal ditubuhkan ialah Muzium British di Bloomsbury pada tahun 1753. Asalnya mengandungi barang-barang purba, contoh sejarah alam serta perpustakaan negara, muzium ini kini menyimpan 7 juta artifak dari seluruh dunia. Pada tahun 1824, Balai Seni Negara (National Gallery) ditubuhkan untuk menyimpan hasil seni lukis Barat dalam koleksi kebangsaan UK; kini, ia terletak di suatu kedudukan yang menonjol di Dataran Trafalgar. Pada separuh akhir abad ke-19, kawasan South Kensington dibangunkan menjadi daerah kebudayaan dan sains "Albertopolis", di mana terletaknya tiga buah muzium kebangsaan utama, iaitu Muzium Victoria dan Albert (untuk seni gunaan), Muzium Sejarah Alam dan Muzium Sains. Balai seni kebangsaan kesenian British terletak di Tate Britain yang asalnya ditubuhkan sebagai imbuhan bagi Balai Seni Negara pada tahun 1897. Dahulunya dikenali sebagai Balai Seni Tate, ia juga menjadi sebuah pusat kesenian moden utama; pada tahun 2000, koleksi berkenaan dipindahkan ke Tate Modern, sebuah galeri baru yang bertempat di bekas Stesen Janakuasa Bankside.
Terdapat 46 tempat lain di enam benua yang sama nama dengan London.[200] Di samping perkembaran bandaraya London, daerah-daerahnya turut menjalin hubungan bandar kembar dengan bandar-bandar lain di seluruh dunia. Berikut ialah senarai bandaraya yang menjalin hubungan bandar kembar dengan Lembaga London Raya:
^According to the Collins English Dictionary definition of 'the seat of government',[82] London is not the capital of England, as England does not have its own government. According to the Oxford English Reference Dictionary definition of 'the most important town'[83] and many other authorities.[84]
^"Roman". The Museum of London. Diarkibkan daripada yang asal pada 2008-06-22. Dicapai pada 7 Jun 2008.CS1 maint: bot: original URL status unknown (link)
^Elcock, Howard (1994). Local Government: Policy and Management in Local Authorities. Routledge. m/s. 368. ISBN978-0-415-10167-7.CS1 maint: ref=harv (link)
^"7 July Bombings: Overview". London: BBC News. Diarkibkan daripada yang asal pada 2009-03-02. Dicapai pada 28 April 2008. Unknown parameter |deadurl= ignored (bantuan); Cite journal requires |journal= (bantuan)CS1 maint: ref=harv (link)
^"Policing". Greater London Authority. Diarkibkan daripada yang asal pada 2008-01-21. Dicapai pada 25 Ogos 2009.
^"Areas". British Transport Police. Diarkibkan daripada yang asal pada 2012-02-21. Dicapai pada 25 Ogos 2009. Unknown parameter |deadurl= ignored (bantuan)
^"Who we are". London Fire Brigade. Diarkibkan daripada yang asal pada 2012-02-24. Dicapai pada 25 Ogos 2009. Unknown parameter |deadurl= ignored (bantuan)
^"About us". London Ambulance Service NHS Trust. Diarkibkan daripada yang asal pada 2012-02-05. Dicapai pada 25 Ogos 2009. Unknown parameter |deadurl= ignored (bantuan)
^"Station list". Maritime and Coastguard Agency. 2007. Diarkibkan daripada yang asal pada 2010-11-08. Dicapai pada 25 Ogos 2009. Unknown parameter |deadurl= ignored (bantuan)
^"West End still drawing crowds". British Broadcasting Corporation. 22 Oktober 2001. Diarkibkan daripada yang asal pada 2012-05-21. Dicapai pada 6 Jun 2008. Unknown parameter |deadurl= ignored (bantuan)
^Meek, James (17 April 2006). "Super Rich". London: The Guardian Money. Diarkibkan daripada yang asal pada 2011-11-13. Dicapai pada 7 Jun 2008. Unknown parameter |deadurl= ignored (bantuan)
^"Price of Properties"(PDF). Royal Borough of Kensington and Chelsea. Diarkibkan(PDF) daripada yang asal pada 2008-05-27. Dicapai pada 6 Jun 2008.
^"Paddington Station". Great Buildings. Diarkibkan daripada yang asal pada 2012-01-29. Dicapai pada 6 Jun 2008. Unknown parameter |deadurl= ignored (bantuan); Cite journal requires |journal= (bantuan)CS1 maint: ref=harv (link)
^Lonsdale, Sarah (27 Mac 2008). "Eco homes: Wooden it be lovely... ?". London: Telegraph Media Group Limited. Diarkibkan daripada yang asal pada 19 Mei 2011. Dicapai pada 12 Oktober 2008. Unknown parameter |deadurl= ignored (bantuan)
^"Inside London's new 'glass egg'". British Broadcasting Corporation. 16 Julai 2002. Diarkibkan daripada yang asal pada 2009-05-28. Dicapai pada 26 April 2008. Unknown parameter |deadurl= ignored (bantuan)
^"Kensington Gardens". The Royal Parks. 2008. Diarkibkan daripada yang asal pada 2010-05-27. Dicapai pada 26 April 2008. Unknown parameter |deadurl= ignored (bantuan)
^"Green Park". The Royal Parks. 2008. Diarkibkan daripada yang asal pada 2010-05-27. Dicapai pada 26 April 2008. Unknown parameter |deadurl= ignored (bantuan)
^"Greenwich Park". The Royal Parks. 2008. Diarkibkan daripada yang asal pada 2012-04-03. Dicapai pada 26 April 2008. Unknown parameter |deadurl= ignored (bantuan)
^"Bushy Park". The Royal Parks. 2008. Diarkibkan daripada yang asal pada 2010-05-28. Dicapai pada 26 April 2008. Unknown parameter |deadurl= ignored (bantuan)
^"Richmond Park". The Royal Parks. 2008. Diarkibkan daripada yang asal pada 2010-05-27. Dicapai pada 26 April 2008. Unknown parameter |deadurl= ignored (bantuan)
^"Kenwood House". English Heritage. Diarkibkan daripada yang asal pada 2010-03-05. Dicapai pada 26 April 2008. Unknown parameter |deadurl= ignored (bantuan)
^ ab"Census 2001 profiles: London". www.statistics.gov.uk. Office for National Statistics. Diarkibkan daripada yang asal pada 2011-08-20. Dicapai pada 19 Ogos 2008. Unknown parameter |deadurl= ignored (bantuan)
^"Lambeth Palace Library". Lambeth Palace Library. Diarkibkan daripada yang asal pada 2012-03-05. Dicapai pada 27 April 2008. Unknown parameter |deadurl= ignored (bantuan)
^"Westminster Abbey". Dean and Chapter of Westminster. Diarkibkan daripada yang asal pada 2012-03-18. Dicapai pada 27 April 2008. Unknown parameter |deadurl= ignored (bantuan)
^"London Central Mosque Trust Ltd". London Central Mosque Trust Ltd. & The Islamic Cultural Centre. Diarkibkan daripada yang asal pada 2012-02-23. Dicapai pada 27 April 2008. Unknown parameter |deadurl= ignored (bantuan)
^"Hindu London". British Broadcasting Corporation. 6 Jun 2005. Diarkibkan daripada yang asal pada 2006-02-18. Dicapai pada 3 Jun 2006.
^"£17 m Sikh temple opens". British Broadcasting Corporation. 30 Mac 2003. Diarkibkan daripada yang asal pada 2007-10-03. Dicapai pada 7 Jun 2008. Unknown parameter |deadurl= ignored (bantuan)
^"Jewish Agency". Jewish Agency. Diarkibkan daripada yang asal pada 2012-03-14. Dicapai pada 12 Oktober 2008. Unknown parameter |deadurl= ignored (bantuan)
^"After the fall". The Economist. 29 November 2007. Diarkibkan daripada yang asal pada 19 Mei 2011. Dicapai pada 2009=05-15. Unknown parameter |deadurl= ignored (bantuan); Check date values in: |accessdate= (bantuan)
^"London Stock Exchange". London Stock Exchange plc. 2008. Diarkibkan daripada yang asal pada 2009-06-09. Dicapai pada 27 April 2008. Unknown parameter |deadurl= ignored (bantuan)
^"London's Place in the UK Economy, 2005–6"(PDF). Oxford Economic Forecasting on behalf of the Corporation of London. 2005. m/s. 19. Dicapai pada 19 Jun 2006. Unknown parameter |month= ignored (bantuan)
^"Transport for London". Transport for London. Diarkibkan daripada yang asal pada 2012-06-25. Dicapai pada 27 April 2008. Unknown parameter |deadurl= ignored (bantuan)
^"London Cycling Campaign". Rosanna Downes. 20 November 2006. Diarkibkan daripada yang asal pada 2012-06-24. Dicapai pada 27 April 2008. Unknown parameter |deadurl= ignored (bantuan)
^"London Black Cabs". London Black Cabs. Diarkibkan daripada yang asal pada 2012-06-14. Dicapai pada 27 April 2008. Unknown parameter |deadurl= ignored (bantuan)
^"Rail Station Usage". Office of Rail Regulation. Diarkibkan daripada yang asal pada 2012-07-04. Dicapai pada 24 Oktober 2009. Unknown parameter |deadurl= ignored (bantuan)
^"Tube exits". Tfl. Diarkibkan daripada yang asal pada 2012-06-20. Dicapai pada 24 Oktober 2009. Unknown parameter |deadurl= ignored (bantuan)
^"FT Global MBA Rankings". Financial Times. Diarkibkan daripada yang asal pada 2011-08-29. Dicapai pada 25 Januari 2010. Unknown parameter |deadurl= ignored (bantuan)
^"About the University". University of London. 20 Februari 2006. Diarkibkan daripada yang asal pada 2012-05-08. Dicapai pada 3 Jun 2006. Unknown parameter |deadurl= ignored (bantuan)
^"Colleges and Institutes". University of London. Diarkibkan daripada yang asal pada 2012-05-08. Dicapai pada 23 September 2010. Unknown parameter |deadurl= ignored (bantuan)
^"Piccadilly Lights". Land Securities. Diarkibkan daripada yang asal pada 2012-06-22. Dicapai pada 3 November 2008. Unknown parameter |deadurl= ignored (bantuan)
^"2001: Public houses". British Broadcasting Corporation. Diarkibkan daripada yang asal pada 2012-02-25. Dicapai pada 4 Jun 2008. Unknown parameter |deadurl= ignored (bantuan); Cite journal requires |journal= (bantuan)CS1 maint: ref=harv (link)
^"Working Title Films". Universal Studios. Diarkibkan daripada yang asal pada 2012-07-07. Dicapai pada 27 April 2008. Unknown parameter |deadurl= ignored (bantuan)
^"Twinning agreements". Making Joburg an entry point into Africa. City of Johannesburg. Diarkibkan daripada yang asal pada 2009-11-11. Dicapai pada 28 Ogos 2009.
^"Shanghai Foreign Affairs". Shfao.gov.cn. 27 Julai 2009. Diarkibkan daripada yang asal pada 2012-01-17. Dicapai pada 23 Mei 2010. Unknown parameter |deadurl= ignored (bantuan)
^"London, UK". Sister cities of Los Angeles, Inc. Diarkibkan daripada yang asal pada 2012-01-20. Dicapai pada 13 September 2010. Unknown parameter |deadurl= ignored (bantuan)
Artikel ini perlu diwikifikasi agar memenuhi standar kualitas Wikipedia. Anda dapat memberikan bantuan berupa penambahan pranala dalam, atau dengan merapikan tata letak dari artikel ini. Untuk keterangan lebih lanjut, klik [tampil] di bagian kanan. Mengganti markah HTML dengan markah wiki bila dimungkinkan. Tambahkan pranala wiki. Bila dirasa perlu, buatlah pautan ke artikel wiki lainnya dengan cara menambahkan [[ dan ]] pada kata yang bersangkutan (lihat WP:LINK untuk keterangan lebih lanjut...
باشگاه فرهنگی ورزشی استقلال تهرانNama lengkapEsteghlal Tehran Football ClubJulukanS-SThe BluesCrown of AsiaBerdiri26 September 1945; 78 tahun lalu (1945-09-26) (as Docharkheh Savaran)PemilikIran Ministry of SportsKetuaBahram AfsharzadehPelatihParviz Mazloumi2022-23ke-3Situs webSitus web resmi klub Kostum kandang Kostum tandang Musim ini Esteghlal Tehran Football Club (باشگاه فرهنگی ورزشی استقلال تهران berarti Kemerdekaan dala...
Koordinat: 16°23′55.76″S 71°32′12.79″W / 16.3988222°S 71.5368861°W / -16.3988222; -71.5368861 Arequipa BenderaLambang kebesaranJulukan: La Ciudad Blanca (The White City)CountryPeruRegionArequipaProvinceArequipaEstablishedAugust 15, 1540PendiriGarcí Manuel de CarbajalPemerintahan • MayorOmar Julio Candia Aguilar(2019-2022) Luas • Kota63 km2 (24 sq mi) • Luas metropolitan2.923,53 km2 (112,878 ...
Biografi ini tidak memiliki sumber tepercaya sehingga isinya tidak dapat dipastikan. Bantu memperbaiki artikel ini dengan menambahkan sumber tepercaya. Materi kontroversial atau trivial yang sumbernya tidak memadai atau tidak bisa dipercaya harus segera dihapus.Cari sumber: Marco Melandri – berita · surat kabar · buku · cendekiawan · JSTOR (Pelajari cara dan kapan saatnya untuk menghapus pesan templat ini) Marco MelandriMarco MelandriKebangsaanItaliaLa...
Bahasa Abaknon Inabaknon Capul Sinama Dituturkan diFilipinaWilayahCapul, Samar Utara, Visayas TimurPenutur26.400 jiwa (2010)[1] Rumpun bahasaAustronesia Melayu-PolinesiaKalimantan (?)Sama-BajauAbaknon Sistem penulisanLatinKode bahasaISO 639-3abxGlottologinab1237[2]QIDQ2820163 Status konservasi C10Kategori 10Kategori ini menunjukkan bahwa bahasa telah punah (Extinct)C9Kategori 9Kategori ini menunjukkan bahwa bahasa sudah ditinggalkan dan hanya segelintir yang menuturk...
Ali Zaidi Wakil Penasehat Iklim Nasional Gedung Putih ke-1PetahanaMulai menjabat 20 Januari 2021PresidenJoe BidenPendahuluJabatan dibentukPenggantiPetahana Informasi pribadiLahirPakistanPendidikanUniversitas Harvard (AB)Universitas Georgetown (JD)PekerjaanPengacara, penasehat politikSunting kotak info • L • B Ali A. Zaidi adalah seorang pengacara dan penasehat politik Pakistan-Amerika yang menjabat sebagai Wakil Penasehat Iklim Nasional Gedung Putih ke-1. Ia merupakan wakil ...
Prima della nascita della cosiddetta Era Open del tennis, ossia l'apertura ai tennisti professionisti degli eventi più importanti, tutti i tornei erano riservati ad atleti dilettanti. Nel 1888 tutti i tornei erano amatoriali, tra questi c'erano i tornei del Grande Slam: il Torneo di Wimbledon, e gli U.S. National Championships. Nel 1888 venne disputata la dodicesima edizione del Torneo di Wimbledon questo vide vittoria di Ernest Renshaw che sconfisse nella finale del torneo preliminare il br...
Radio station in Houma, Louisiana KJINHouma, LouisianaBroadcast areaHouma–ThibodauxFrequency1490 kHzBranding104.7 JamzProgrammingLanguage(s)EnglishFormatUrban ACOwnershipOwnerBayou Radio Group(JLE, Incorporated)Sister stationsKCIL, KDLC, WGUOHistoryFirst air date1946; 78 years ago (1946)Former call signsKCIL (1947–1967)KJIN (1967–2000)KFXY (2000–2003)Technical informationFacility ID25521ClassCPower1,000 wattsTransmitter coordinates29°34′14″N 90°43′42″Wþ...
مدج الاسم الرسمي مدج موقع مدج الإحداثيات 6°06′47″N 47°59′17″E / 6.1130555555556°N 47.988055555556°E / 6.1130555555556; 47.988055555556 تقسيم إداري البلد الصومال المحافظة محافظة مدج العاصمة جالكعيو عدد السكان العرق عرب الدين مسلمون سنة معلومات أخرى رمز جيونيمز 53707 أيز...
British politician The Right HonourableThe Lord GeddesGCMG KCB PCPresident of the Board of TradeIn office26 May 1919 – 19 March 1920MonarchGeorge VPrime MinisterDavid Lloyd GeorgePreceded bySir Albert StanleySucceeded byRobert HorneBritish Ambassador to the United States In office1920–1924MonarchGeorge VPrime MinisterDavid Lloyd George Bonar Law Stanley Baldwin Ramsay MacDonaldPreceded byThe Viscount Grey of FallodonSucceeded bySir Esme Howard Personal detailsBornAuckland Campbel...
Не следует путать с АЛиТ — учебным заведением, расположенным в Алма-Ате. Глутамат-пируват-трансаминаза Обозначения Символы GPT Entrez Gene 2875 HGNC 4552 OMIM 138200 RefSeq NM_005309 UniProt P24298 Другие данные Шифр КФ 2.6.1.2 Локус 8-я хр. , 8q24.2 -qter Информация в Викиданных ? Аланинаминотрансфераза (АЛТ...
Four à moufle de laboratoire Les fours à calcination sont des fours industriels employés dans la fabrication de la chaux, du ciment ou du plâtre. C'est aussi un appareil de laboratoire visant à réaliser les opérations de calcination. Utilisation pour la fabrication de liants Typologie Article connexe : Liant. La cuisson des différents liants (chaux, ciment ou plâtre) se fait en continu dans : des fours verticaux à chauffage direct : ce sont des fours à calcination pa...
Cat Aficionado AssociationLogo CAASingkatanCAATanggal pendirian3 Maret 2001Tujuanuntuk mempublikasikan dan memajukan ras-ras kucingLokasiBeijing, TiongkokWilayah layanan Negara-negara di AsiaSitus webTidak ada Cat Aficionado Association (atau CAA,[1] bahasa Indonesia: Perhimpunan Pencinta Kucing) adalah organisasi pendaftaran ras kucing terbesar di Tiongkok yang diakui secara internasional dalam hubungannya dengan American Cat Fanciers Association (ACFA) sebagai pendaftaran ras kucing...
American politician For other people named William Taylor, see William Taylor (disambiguation). William Penn Taylor (October 25, 1790 – June 18, 1863) was a nineteenth-century congressman from Virginia. Early life Born in Fredericksburg, Virginia, October 25, 1790, the son of Congressman John Taylor. William Taylor received a limited schooling as a child.[1] Career He held several local political offices in Caroline County, Virginia, including as a delegate to the Virginia Constitut...
Rocket launch site in Svalbard, Norway Svalbard Rocket RangeThe Svalbard Rocket Range is used by agencies such as NASA to launch sounding rocketsAgency overviewAbbreviationSvalRakFormed1993TypeSpace agencyHeadquarters78°55′53″N 11°51′01″E / 78.93139°N 11.85028°E / 78.93139; 11.85028OwnerAndøya Space CenterWebsitehttps://nyalesundresearch.no/members/andoya-space-center-asc-norway/ The Svalbard Rocket Range or SvalRak as it is named, is a launch site for sou...
Dalam inti bintang seperti Matahari, tekanan gravitasi diseimbangkan oleh tekanan panas dari reaksi fusi, sehingga menunda kompresi gravitasi untuk sementara waktu. Pemampatan gravitasi atau kompresi gravitasi adalah suatu fenomena ketika gravitasi suatu objek memampatkan (atau mengompresi) objek tersebut, sehingga mengecilkan ukuran dan meningkatkan kepadatan objek tersebut. Di pusat planet atau bintang, kompresi gravitasi menghasilkan panas melalui mekanisme Kelvin–Helmholtz. Mekanisme in...
South Korean music award Korean Music AwardsCurrent: 21st Korean Music AwardsKorean Music Awards trophyAwarded forExcellence in musicSponsored byMinistry of Culture, Sports and Tourism Korea Creative Content AgencyCountrySouth KoreaFirst awardedMarch 17, 2004; 20 years ago (2004-03-17)WebsiteOfficial website Korean Music AwardsHangul한국대중음악상Hanja韓國大眾音樂賞Revised RomanizationHan-guk Daejung EumaksangMcCune–ReischauerHan'guk Taejung Ŭmaksang The Kor...
Employment website JobServe Ltd.FormerlyFax-me LtdCompany typePrivate companyIndustryOnline Job-BoardFoundedAugust 1993, 23; 30 years ago (23-08-1993) in Tiptree, Essex, UKHeadquartersTiptree, Essex, UKArea servedEurope, Australia, North AmericaKey peopleRobbie Cowling, Co-founder and Managing DirectorParentAspire Media GroupWebsitewww.jobserve.com JobServe Ltd is a private company headquartered in Tiptree, Essex, United Kingdom, which runs an employment website, job adverts...
Pour les articles homonymes, voir Thucydide (homonymie). Thucydide - Θουκυδίδης Buste de Thucydide, Musée royal de l'Ontario. Données clés Nom de naissance Θουκυδίδης (Thoukudídês) Naissance vers 460 av. J.-C. dème d'Halimunte (Attique) Décès entre 400 et 395 av. J.-C. Activité principale Historien, Homme politique, Stratège modifier Thucydide [en grec ancien : Θουκυδίδης, Thoukudídès, formé à partir des deux mots grecs Θου-κῦδος, Θ...