Kristján var sonur Diðriks greifa af Aldinborg (Oldenburg) og konu hans Hedevig af Holstein, sem var afkomandi Eiríks klippings, Danakonungs á 14. öld. Kristófer af Bæjaralandi, konungur Danmerkur frá 1440, dó óvænt árið 1448. Hann var barnlaus og vandi að finna erfingja. Adolf hertoga af Slésvík, móðurbróður Kristjáns, var boðin kórónan en hann benti á systurson sinn og var hann valinn, meðal annars með því skilyrði að hann giftist ekkju Kristófers, Dórótheu drottningu, og að allar meiri háttar ákvarðanir þyrftu að fá samþykki ríkisráðsins. Norðmenn voru þó tregir til að samþykkja Kristján sem konung og Svíar vildu hann alls ekki, sprengdu Kalmarsambandið og völdu Karl Knútsson Bonde sem konung.
Eftir átök við Svía um yfirráð yfir Noregi var Kristján krýndur konungur Noregs í Niðarósdómkirkju sumarið 1450 af Marcellusi Skálholtsbiskupi, en tveimur árum síðar fór Karl Knútsson í stríð við Dani og réðist á Skán. Stríðið stóð í fimm ár og veitti ýmsum betur en á endanum unnu Danir sigur, Kristján var krýndur konungur Svíþjóðar og Kalmarsambandið var endurreist.
Marcellus Skálholtsbiskup, sem raunar kom aldrei til Íslands, var einn helsti ráðgjafi Kristjáns 1. á fyrsta áratug valdaferils hans. Marcellus var ævintýramaður sem tókst að koma sér í mjúkinn hjá konungi og fékk hann jafnvel til að velja sig sem erkibiskupsefni í Niðarósi en þau áform náðu þó ekki fram að ganga. Marcellus varð hins vegar kanslari og einn valdamesti maður Danmerkur og raunar Norðurlanda allra, þar til hann drukknaði 1460.
Þegar Adolf hertogi af Slésvík dó barnlaus 1459 tókst Kristjáni að fá sig hylltan sem hertoga af Slésvík og greifa af Holstein en það kostaði mikið fé, auk þess sem hann þurfti að eiga í stríði við ýmsa aðra sem þóttust eiga tilkall til erfða og það varð honum dýrt. Hann neyddist til að hækka skatta og steypti sér í miklar skuldir. Nokkru síðar gerðu Svíar uppreisn og kölluðu Karl Knútsson aftur til valda. Kristján fór í stríð við Svía eftir lát Karls 1470 og reyndi að vinna ríkið að nýju en beið ósigur í orrustunni við Brunkebjerg 1471.
Þegar frá leið tókst Kristjáni að greiða hluta af skuldum sínum og fá eftirgjöf á öðru og styrkja veldi sitt. Árið 1468 kallaði hann saman fyrsta stéttaþingið sem haldið var í Danmörku.
,_comte_d%27Oldenbourg.svg){kind=small}
