Burroughs naceu nunha familia acomodada. Seu avó inventou unha máquina de sumar que serviría para fundar a Burroughs Adding Machines, empresa que aínda existe, se ben é máis coñecida como Burroughs. Xa desde pequeno descubriu as súas inclinacións homosexuais e a súa paixón polas armas de fogo, que lle acompañou toda a vida. Tras un período terriblemente autodestrutivo durante os anos 50, tras unha primeira incursión na literatura pulp (caso de Junkie), adicouse a partir dos 60 a escribir con bastante continuidade.
A súa obra ten unha importante carga autobiográfica, e nela plásmase a súa adicción a diversas substancias, como a heroína. A experimentación, o surrealismo e a sátira constitúen, ademais, algúns dos elementos máis destacados das súas novelas.
As súas primeiras publicacións englobábanse dentro da Xeración Beat, o grupo de intelectuais e artistas estadounidenses que definiron e deron forma á cultura trala segunda guerra mundial. Non en van, Burroughs mantivo importantes contactos con escritores como Allen Ginsberg (do que se cre que foi amante), Gregory Corso, Jack Kerouac ou Herbert Huncke. Pero a influencia da súa literatura transcendeu amplamente este movemento, deixándose sentir posteriormente noutras manifestacións artísticas de tipo contracultural.
Ingresou na «American Academy and Institute of Arts and Letters» en 1984.
Non se debe considerar esta experimentación como algo sen obxectivo. A peculiar filosofía de Burroughs, que en definitiva é a que deu transcendencia á súa obra, é case mesiánica.
Segundo Burroughs, o ser humano está alienado pola linguaxe. Considera que a linguaxe (e as normas gramaticais e sintácticas que a caracterizan) é un organismo parasito, un virus, que elixiu as nosas mentes como hábitat. A linguaxe (e máis aínda a razón) esmaga a nosa natureza real e crea un universo para nós no que existe o tempo, a morte e practicamente tódolos nosos males.
O problema complícase porque os seres humanos infectados non saben que o están. Segundo a súa propia analoxía, "o cárcere perfecto é aquel no que non sabes que estás dentro dun cárcere". Para Burroughs a linguaxe é un cárcere perfecto, porque parece incriblemente amplo e espazoso. Non obstante, a linguaxe só permite chegar a onde as súas propias combinacións e secuencias permite, deixando máis alá o territorio real da mente humana, que é o espazo e non o tempo.
Para Burroughs, a auténtica revolución non é de índole social, senón mental. Desfacerse do virus linguaxe é o primeiro paso. A guerra contra este virus establece unha continuidade en gran parte da súa obra, onde os protagonistas (humanos, extraterrestres, seres inorgánicos, demos) están claramente dun ou doutro bando, e se enfrontan violentamente, sen regras de ningún tipo.
Os esforzos deste autor por transcender as regras da linguaxe conseguen finalmente destruír esa tiranía inherente, de tal maneira que Burroughs consegue expresar imaxes e mundos como ninguén fixera antes. Porén, non se pode afirmar que conseguira este obxectivo desde o primeiro momento. As obras anteriormente mencionadas en ocasións rozan a ilexibilidade e exixen un esforzo considerable por parte do lector. Non é senón ata a súa madurez, coa triloxía formada por Cities of the Red Night, The Place of Dead Roads e The Western Lands, cando este autor consegue o equilibrio entre accesibilidade, experimentación e revolución.
Nestes tres libros, auténticas obras mestras, a destrución da linguaxe lévase a cabo de maneira tan sutil que na práctica o lector non se decata de que en realidade o texto está violando tódalas regras da linguaxe, logrando ademais que o texto se transforme en imaxes de modo fluído. Como exemplo, esta cita de The Place of Dead Roads:
-Saca unha foto diso, é puro Venus, amigo meu... É Urano, onde os uranianos sentan nas súas casas azuis de lousa en frío silencio azul... Kim quería exploralos todos novos perigos novas armas, "mares perigosas en desolados países de fadas" ansiaba drogas praceres descoñecidos e unha distante estrela chamada FOGAR.
↑Chandarlapaty, R., "Woodard and Renewed Intellectual Possibilities", en Seeing the Beat Generation (Jefferson, NC: McFarland & Company, 2019), pp. 98–101.