Tras dun golpe de Estado a mans do xeneral Franco e outros militares e despois de case tres anos de guerra civil , o estado español viviría preto de 4 décadas de ditadura .
Un golpe de Estado [ 1] (do francés coup d'État ,[ 2] ) ou putsch (do alemán) é a usurpación do poder vixente, violando e vulnerando a legalidade institucional nun Estado por parte dun grupo de persoas, xeralmente forzas armadas sublevadas ou sectores da sociedade non conformes co sistema de goberno ou co goberno mesmo.
Características e metodoloxía
O golpe de Estado en moitas ocasións termina co establecemento dunha ditadura , aínda que isto non sempre é así. O golpe de Estado por definición prodúcese contra calquera goberno, autoritario ou non, e pode buscar instaurar calquera outro diferente, normalmente tamén autoritario. Con todo, o sentido despectivo fai que se utilice na maior parte das ocasións a referirse a intentos de instauración de ditaduras.
Este ataque á legalidade e soberanía dun país implica a retención dos organismos depositarios daquelas. Estes órganos poderían ser o Goberno ou o Parlamento , no caso de países democráticos, ou o rei ou ditador noutros sistemas de goberno distintos. Tamén é habitual o control dos medios de comunicación , a prohibición de calquera tipo de oposición e a suspensión do Estado de dereito , polo menos temporalmente.
Algúns[quen? ] diferencian o golpe de Estado do pronunciamento militar baseándose en que este último procura cambiar o Goberno, pero sen levar a cabo unha usurpación nin derrocar o sistema vixente.
Algúns golpes de Estado do século XX
Os golpes de Estado foron moi frecuentes durante os séculos XIX e XX ao longo de todo o mundo.
Na sección seguinte relaciónanse algúns dos golpes máis importantes do século XX e XXI .
1913 : Golpe de Estado de Victoriano Huerta en México .
1913: Golpe de Estado dos Mozos Turcos no Imperio Otomán .
1914 : Golpe militar no Perú . Oscar R. Benavides derroca a Guillermo Billinghurst .
1919 : Golpe de Estado no Perú . Augusto B. Leguía e Salcedo derroca a José Pardo e Barreda .
1923 : Errado golpe de Estado de Adolf Hitler en Alemaña .
1923 : Golpe de Estado de Primo de Rivera en España .
1926 : Golpe de Estado de Jozef Pilsudski en Polonia .
1930 : Golpe de Estado na Arxentina . Derrocamento do goberno de Hipólito Yrigoyen (primeiro golpe de Estado exitoso no país).
1932 : Errado golpe militar en España , protagonizado polo xeneral Sanjurjo , denominado «sanjurjada ».
1932: Golpe militar en Chile . Implantándose a República Socialista de Chile .
1933 : Golpe de Estado de Gabriel Terra na República Oriental do Uruguai .
1935 : Golpe de Estado en Grecia .
1936 : Golpe militar en España en contra do Goberno republicano , que deu inicio á guerra civil española . O bando sublevado, conducido por Francisco Franco , asumiu o control do país tras vencer no conflito en 1939 .
1943 : Golpe militar na Arxentina , encabezado por Arturo Rawson . Derrocamento do goberno de Ramón Castelo .
1944 : Bulgaria co apoio do réxime soviético.
1947 : Golpe de Estado en Tailandia .
1948 : Golpe militar no Perú . Manuel A. Odría derroca a José Luís Bustamante e Rivero .
1952 : Golpe militar en Exipto .
1952 : Golpe de Estado en Cuba .
1953 : Golpe militar en Colombia . Asume o xeneral Gustavo Rojas Pinilla quen será derrocado en 1957.
1954 : Golpe militar en Paraguai . Asume o ditador Alfredo Stroessner quen se manterá no poder ata 1989 .
1955 : Golpe de Estado na Arxentina . Derrocamento do goberno de Juan Domingo Perón .
1959 : Golpe de Estado en Cuba . Derrocamento da ditadura de Fulgencio Batista por tropas guerrilleiras dirixidas por Fidel Castro .
1960 : Golpe militar en Turquía .
1961 : Golpe do 16 de maio en Corea do Sur . Park Chung Hee asume como presidente.
1962 : Golpe militar na Arxentina . Derrocamento do goberno de Arturo Frondizi
1962: Golpe militar no Perú . Ricardo Pérez Godoy derroca a Manuel Prado Ugarteche .
1963 : Golpe militar en Vietnam do Sur . Derrocamento do goberno de Ngo Dinh Diem .
1963: Golpe militar en Ecuador .
1963: Golpe militar en Siria .
1963: Golpe de Estado en Iraq , seguido por un segundo golpe.
1964 : Golpe militar no Brasil . Derrocamento do goberno de Joao Goulart . Iníciase unha ditadura que durará ata 1985 .
1964: Golpe militar en Vietnam do Sur . Derrocamento do goberno de Duong Van Minh .
1965 : Golpe militar na República Democrática do Congo (Zaire ), liderada por Mobutu Sese Seko
1966 : Golpe militar en Ghana .
1966: Golpe militar na Arxentina . Derrocamento do goberno de Arturo Umberto Illia .
1967 : Golpe militar en Grecia .
1968 : Golpe de Estado en Iraq . Establece o control do Partido Ba'ath .
1968: Golpe militar no Perú . Juan Velasco Alvarado derroca a Fernando Belaúnde Terry .
1968: Golpe militar en Panamá . O alto mando da Garda Nacional derroca a Arnulfo Arias .
1969 : Golpe de Estado en Libia . Muammar Al-Gadafi derroca o réxime monárquico .
1970 : Golpe de Estado en Bolivia , seguido rapidamente por un contragolpe dos izquierdistas.
1971 : Errado golpe de Estado en Marrocos (matanza de Sjirat )o 10 de xullo . Golpe militar en Turquía .
1973 : Golpe de Estado no Uruguai . Juan María Bordaberry disolve a Asemblea Xeral co apoio das Forzas Armadas. Iníciase unha ditadura que durará ata o 1 de marzo de 1985 .
1973: Golpe de Estado en Chile . Derrocamento do goberno de Salvador Allende e inicio do réxime militar .
1974 : Golpe militar en Portugal .
1975 : Golpe militar no Perú . Francisco Morais Bermúdez derroca a Juan Velasco Alvarado .
1976 : Golpe militar en Ecuador .
1976: Golpe militar na Arxentina . Derrocamento do goberno de María Ronsel Martínez de Perón .
1979 : Outubro, golpe de Estado no Salvador .
1979: Golpe do 12 de decembro en Corea do Sur . Chun Doo-hwan asume a presidencia.
1980 : Golpe militar en Turquía .
1980: Golpe de Estado en Bolivia .
1981 : Errado golpe de Estado en España , máis coñecido polo 23-F .
1991 : Errado golpe de Estado na Unión Soviética , contra Mikhaíl Gorbachov .
1992 : Auto-golpe no Perú . Alberto Fujimori disolve o Congreso da República .
1992: Errado golpe de Estado no Perú , de Jaime Salinas Sedó en contra de Alberto Fujimori .
1992: Errado golpe de Estado en Venezuela , de Hugo Chávez en contra de Carlos Andrés Pérez .
1997 : Errado golpe de Estado en Zambia .
1999 : Golpe militar en Paquistán .
2000 : Golpe militar en Fidxi .
2000: Errado golpe militar no Perú , de Ollanta Humala en contra de Alberto Fujimori .
Algúns golpes de Estado do século XXI
Notas
Véxase tamén
Bibliografía
Poderes Formas de goberno Réximes e sistemas Tipos de poder Clases de estado Conceptos Procesos Divisións administrativas Cargos Disciplinas Ideoloxías Actitudes