XII. mendean altxatua, jatorriz ez zen jarduera erlijiosoak ospatzeko bakarrik eraiki, baita izen bereko bere burgoko auzotarren gotorleku militar eta defentsiboa izan zedin ere, hiriko beste bi burgoekin liskarretan egoten bai ziren (Nabarreria eta San Saturnino).
1222an, auzotarren arteko erasoaldi haietako batean, sute batek antzinako eliza-gotorlekuerromaniko hura suntsitu zuen. Haren ordez eraikitako eliza berria 1231an sagaratu zuten. Bere horma sendo eta burdin sareak, bai eta antzinako hiru zaintza dorreetatik oraindik zutik dirauen dorrea, bere iragan gatazkatsuaren lekuko dira.
Tenpluaren barnealdea hainbat fasetan eraikitako barrunbe gotiko ederrekoa da, protogotiko garaiko elementuak ditu: trazaketa orokorreko altxaera eta alboetako habearte kanoi apuntatuaren estalkiak, bai eta erdiko hormaren zati bat ere; Erdiko habeartearen gurutzeriako estalkiak, gurutzadura eta beiratedun harresiz eginiriko presbiterioa XIV. mendeko gotiko erakoak dira. Organo barroko handi bat badu, Iruñeko garrantzitsuena. Kanpoaldean gotikoa bi ateetan, absidean eta goialdeko harresiaren gune batzuetan bakarrik ikus liteke. Gainontzekoa 1888anAngel Goikoetxearen gehikuntzengatik ezkutatuta dago: arkupe neogotikoa, nolabaiteko neomudejar itxurako parrokietxeko adreiluarenen gainjarpena eta pasealekuan erdi aroko eklektizismoaren laburpena den aurrealdea ireki zen. Hainbat dorre izan zituen gaur egun bi ditu: handiena, José Martinez de Ubagoren bukaera barroko bat eta gaztelubegiak dituena, eta txikiena, egile berberarena dena.[1]
↑Hainbat egilea (2006). Guía de Arquitectura de Pamplona y su Comarca. (Iruñea eta bere Eskualdeko Arkitekturaren Gida). Iruñea: Ona Industri Grafika. ISBN 84-611-3284-X.
_exterior_03.jpg)
