Το Πανελλήνιο πρωτάθλημα κωπηλασίας διεξάγεται από την Ε.Κ.Ο.Φ.Ν.Σ.
Εως το 2023 έχουν διεξαχθεί 89 πρωταθλήματα σύμφωνα με την καταμέτρηση της ΕΚΟΦΝΣ. Ο ΝΟ Ιωαννίνων ήταν ο θριαμβευτής συλλόγος στο πρωτάθλημα του 2023, κατακτώντας και τους δυο τίτλους πολυνίκη και πρωταθλητή.
Πρώτοι κωπηλατικοί σύγχρονοι αγώνες στην Ελλάδα αναφέρονται στα τέλη του 19ου αιώνα από τον Όμιλο Ερετών Πειραιά , τον Όμιλο Ερετών Ερμούπολης [1] και τον Παναχαϊκό στην Πάτρα.
Για πρώτη φορά συμμετείχαν γυναίκες στη διοργάνωση του 1940 [2].
Πρόγραμμα πρωταθλήματος
Το πρωτάθλημα κωπηλασίας είναι ενιαίο για όλες τις ηλικιακές κατηγορίες και διεξάγεται σε δύο φάσεις.[3]
Κατά την Α' φάση διεξάγονται οι κατηγορίες:
Ανδρών–Γυναικών (άνω των 18 ετών)
Ανδρών–Γυναικών ελαφρών βαρών
Στα ατομικά αγωνίσματα, το επιτρεπόμενο βάρος είναι ως 72,5 κιλά για τους άνδρες, και ως 59 κιλά για τις γυναίκες.
Στα ομαδικά, ο ανώτατος επιτρεπόμενος μέσος όρος βάρους είναι 70 κιλά για τους άνδρες, και 57 κιλά για τις γυναίκες. Επιπροσθέτως, κανένας αθλητής του πληρώματος δεν επιτρέπεται να ξεπερνά τα 72,5 κιλά στους άνδρες, και τα 59 κιλά στις γυναίκες.
Νέων Ανδρών–Νέων Γυναικών (16 ως 23 ετών)
Αναφέρεται και ως Ανδρών–Γυναικών κάτω των 23, -23, και Senior B.
Εφήβων–Νεανίδων (17 και 18 ετών, ενώ αθλητές 15 και 16 ετών έχουν δικαίωμα συμμετοχής σε ένα μόνο αγώνισμα της κατηγορίας)
Κατά τη Β' φάση διεξάγονται οι κατηγορίες:
Παίδων–Κορασίδων (14 ως 16 ετών)
ΑμεΑ
Το παρόν πρόγραμμα του πρωταθλήματος έχει αυτή τη μορφή από το 2005 κι έπειτα, όταν και προστέθηκαν στο πρόγραμμα οι αγώνες ΑμεΑ, αντικαθιστώντας τους αγώνες παλαιμάχων. Μόλις δύο χρόνια νωρίτερα, το 2003, είχε προστεθεί στο πρόγραμμα η κατηγορία Νέων ανδρών-Νέων γυναικών, που αναφέρεται και ως Ανδρών-Γυναικών κάτω των 23 ετών.
Αγωνίσματα ανά ηλικιακή κατηγορία
Στα σκιφ κάθε άτομο κρατά δύο μικρά κουπιά, ενω στις δίκωπες, τετράκωπες και οκτάκωπες κάθε άτομο κρατά ένα μεγάλο κουπί.
↓Αγώνισμα / Κατηγορία→
Α
Γ
ΑΕΒ
ΓΕΒ
ΝΑ
ΝΓ
Ε
Ν
Π
Κ
Μονό σκιφ
•
•
•
•
•
—
•
•
•
•
Διπλό σκιφ
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Τετραπλό σκιφ
•
•
•
—
—
—
•
•
•
•
Δίκωπος με πηδαλιούχο
•
—
—
—
—
—
•
—
—
—
Δίκωπος χωρίς πηδαλιούχο
•
•
—
—
•
•
•
•
•
•
Τετράκωπος με πηδαλιούχο
•
—
—
—
—
—
•
—
•
—
Τετράκωπος χωρίς πηδαλιούχο
•
•
•
—
—
—
•
•
•
•
Οκτάκωπος με πηδαλιούχο
•
•
—
—
—
—
•
—
•
—
Στην κατηγορία ΑμεΑ διεξάγονται δύο αγωνίσματα, το μονό σκιφ με σταθερό σέλμα και το διπλό σκιφ με σταθερό σέλμα.
Νικητές σύλλογοι
Στα πλαίσια των πανελλήνιων αγώνων υπάρχουν δύο ομαδικές κατατάξεις, των μεταλλίων και της βαθμολογίας.
Η πρώτη κατάταξη προκύπτει με βάση τα χρυσά μετάλλια που κατακτούν οι σύλλογοι σε όλες τις κατηγορίες του πρωταθλήματος (με εξαιρέση την κατηγορια ΑΜΕΑ). Σε περίπτωση ισοπαλίας, υπολογίζονται τα αργυρά μετάλλια, ενώ σε νέα ισοπαλία υπολογίζονται τέλος τα χάλκινα. Ο πρώτος σύλλογος της κατάταξης λαμβάνει κύπελλο και τον τίτλο του Πολυνίκη.
Η δεύτερη κατάταξη προκύπτει μέσω του παρακάτω βαθμολογικού συστήματος:
Κατάταξη
01η θέση: 6 βαθμοί.
02η θέση: 5 βαθμοί.
03η θέση: 4 βαθμοί.
04η θέση: 3 βαθμοί.
05η θέση: 2 βαθμοί.
06η θέση: 1 βαθμός.
Συντελεστής αγωνισμάτων
0Σκιφ: 1,5 βαθμοί.
0Δίκωπες: 2 βαθμοί.
0Διπλά σκιφ: 2 βαθμοί.
0Τετράκωπες: 2,5 βαθμοί.
0Τετραπλά σκιφ: 2,5 βαθμοί.
0Οκτάκωπες: 3 βαθμοί.
Στη βαθμολογία περιλαμβάνονται όλες οι κατηγορίες. Ο πρώτος σύλλογος της βαθμολογίας λαμβάνει κύπελλο και τον τίτλο του Πρωταθλητή.[3]
Η κατάταξη μεταλλίων ήταν η μοναδική που υπήρχε για πολλές δεκαετίες και ως το 1987. Το 1988 προστέθηκε το σύστημα βαθμολόγησης[4] και αρχικά αφορούσε όλες τις κατηγορίες του πρωταθλήματος. Για κάποια χρόνια η βαθμολόγηση εφαρμοζόταν μόνο στις μικρές ηλικίες (τουλάχιστον από το 2012), όμως οι κατηγορίες ανδρών-γυναικών και ανδρών ελαφρών βαρών επανήλθαν από το 2017.
↑Από το 1987 το πρωτάθλημα παίδων-κορασίδων άρχισε να διεξάγεται χωριστά από τις υπόλοιπες κατηγορίες. Δεν είναι γνωστό αν υπήρξε κοινή κατάταξη τα έτη 1987-1989, καθώς με βάση ανεπίσημες πηγές (εφ. Αθλητική Ηχώ), γίνεται αναφορά σε ξεχωριστό νικητή σύλλογο κάθε φάσης. Το 1990 φαίνεται να καθιερώθηκε για πρώτη φορά η αρίθμηση των φάσεων (Α, Β, Γ) που αποτελούν μέρος ενός ενιαίου πρωταθλήματος.
Κατηγορίες:
Α–Γ: Ανδρών–Γυναικών.
Ε.Β.: Ανδρών–Γυναικών Ελαφρών Βαρών.
ΝΑ–ΝΓ: Νέων Ανδρών–Νέων Γυναικών.
Ε–Ν: Εφήβων–Νεανίδων.
Π–Κ: Παίδων–Κορασίδων.
ΑμεΑ: Ατόμων μεΑναπηρία.
Π/μ.: Παλαιμάχων (δεν διεξάγεται από το 2005).
Π/π.: Παμπαίδων (δεν διεξάγεται πλέον).
Πανελλήνιο διασυλλογικό
Το 1985 καθιερώθηκε και διεξήχθη τον Οκτώβριο το πανελλήνιο διασυλλογικό πρωτάθλημα, με τους συλλόγους να τοποθετούνται σε δύο κατηγορίες. Στην Α' κατηγορία τοποθετήθηκαν 14 σύλλογοι (8 στον όμιλο νότου, 6 στον όμιλο βορρά), ενώ διεξήχθη και Β' κατηγορία σε δύο ομίλους. Οι δύο πρώτοι κάθε ομίλου της Α' κατηγορίας θα κέρδιζαν την πρόκρισή τους στην τελική φάση, όπου θα αναδεικνυόταν ο πρωταθλητής Ελλάδας. Οι σύλλογοι που κατέλαβαν την τελευταία θέση στους ομίλους της Α' κατηγορίας υποβιβάστηκαν και αντικαταστάθηκαν από τις νικήτριες της Β' κατηγορίας.
Οι σύλλογοι αγωνίστηκαν σε σύστημα πουλ, ενώ η κατάταξή τους έγινε με βάση τους βαθμούς που κέρδισαν σε κάθε έναν από τους αγώνες τους.
Η τελευταία αγωνιστική του νοτίου ομίλου ματαιώθηκε λόγω κακοκαιρίας, και αυτό οδήγησε στην ματαίωση και της τελικής φάσης με αποτέλεσμα να μην αναδειχθή πρωταθλητής.[69][70][71]