Ο Πίτερ Ντέιβιντ Λαξ (Peter David Lax, γεννήθηκε την 1η Μαΐου 1926) είναι ουγγρικής καταγωγής Αμερικανός μαθηματικός και κάτοχος του βραβείου Άμπελ, ο οποίος εργάστηκε στους τομείς των καθαρών και εφαρμοσμένων μαθηματικών.
Εκπαίδευση και σταδιοδρομία
Ο Λαξ γεννήθηκε στη Βουδαπέστη της Ουγγαρίας από εβραϊκή οικογένεια[16]. Ο Λαξ άρχισε να δείχνει ενδιαφέρον για τα μαθηματικά σε ηλικία δώδεκα ετών και σύντομα οι γονείς του προσέλαβαν τον Ρόζα Πέτερ ως δάσκαλο.Οι γονείς του Κλάρα Κόρνφελντ και Χένρι Λαξ ήταν και οι δύο γιατροί και ο θείος του Άλμπερτ Κόρνφελντ (επίσης γνωστός ως Άλμπερτ Κόροντι) ήταν μαθηματικός, καθώς και φίλος του Λέο Σίλαρντ.
Η οικογένεια εγκατέλειψε την Ουγγαρία στις 15 Νοεμβρίου 1941 και ταξίδεψε μέσω Λισαβόνας στις Ηνωμένες Πολιτείες. Ως μαθητής λυκείου στο Stuyvesant High School, ο Λαξ δεν παρακολούθησε μαθήματα μαθηματικών, αλλά συμμετείχε στη μαθηματική ομάδα του σχολείου. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, συναντήθηκε με τους Τζον φον Νόιμαν, Ρίτσαρντ Κούραντ και τον Πολ Ερντές ο οποίος τον σύστησε στον Άλμπερτ Αϊνστάιν.
Δεδομένου ότι ήταν ακόμη 17 ετών όταν τελείωσε το λύκειο, μπόρεσε να αποφύγει τη στρατιωτική θητεία και να σπουδάσει για τρία εξάμηνα στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης. Παρακολούθησε ένα μάθημα σύνθετης ανάλυσης σε ρόλο φοιτητή, αλλά κατέληξε να αναλάβει τη θέση του διδάσκοντος. Σε αυτό το μάθημα γνώρισε τη μελλοντική του σύζυγο, την Άνελι Καν (παντρεμένη με τον πρώτο της σύζυγο εκείνη την εποχή)[17][18].
Πριν ολοκληρώσει τις σπουδές του, ο Λαξ κατατάχθηκε στον αμερικανικό στρατό. Μετά τη βασική εκπαίδευση, ο στρατός τον έστειλε στο Πανεπιστήμιο του Τέξας A&M για περισσότερες σπουδές. Στη συνέχεια στάλθηκε στο Εθνικό Εργαστήριο Oak Ridge και λίγο αργότερα στο Πρόγραμμα Μανχάταν στο Λος Άλαμος του Νέου Μεξικού. Στο Λος Άλαμος, άρχισε να εργάζεται ως χειριστής αριθμομηχανών, αλλά τελικά προχώρησε σε μαθηματικά υψηλότερου επιπέδου.[19]
Μετά τη λήξη του πολέμου, παρέμεινε με τον στρατό στο Λος Άλαμος για έναν ακόμη χρόνο, ενώ παράλληλα παρακολούθησε μαθήματα στο Πανεπιστήμιο του Νέου Μεξικού, και στη συνέχεια σπούδασε στο Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ για ένα εξάμηνο με τους Γκάμπορ Σέγκο και Τζορτζ Πόλια[17].
Ο Λαξ επέστρεψε στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης για το ακαδημαϊκό έτος 1946-1947 και, αφού συγκέντρωσε τις πιστωτικές μονάδες από τα τέσσερα πανεπιστήμια στα οποία είχε σπουδάσει, αποφοίτησε εκείνο το έτος. Παρέμεινε στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης για τις μεταπτυχιακές του σπουδές, παντρεύτηκε την Άνελι το 1948 και απέκτησε διδακτορικό το 1949 υπό την επίβλεψη του Κουρτ Ο. Φρίντριχς.[17][18]
Ο Λαξ κατέχει θέση καθηγητή στο Τμήμα Μαθηματικών του Ινστιτούτου Μαθηματικών Επιστημών Courant του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης.[20]
Βραβεία
Είναι μέλος της Νορβηγικής Ακαδημίας Επιστημών και Γραμμάτων[21] και της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών των ΗΠΑ[22], της Αμερικανικής Ακαδημίας Τεχνών και Επιστημών[23] και της Αμερικανικής Φιλοσοφικής Εταιρείας[24]. "Έλαβε το Βραβείο Λέστερ Ρ. Φορντ το 1966[25] και ξανά το 1973."[26] Το 1974 το άρθρο του για τα κρουστικά κύματα[26] κέρδισε επίσης το Βραβείο Chauvenet. Του απονεμήθηκε το Εθνικό Μετάλλιο Επιστήμης το 1986, το Βραβείο Βολφ το 1987, το Βραβείο Άμπελ το 2005 και το Χρυσό Μετάλλιο Λομονόσοφ το 2013[27] Η Αμερικανική Μαθηματική Εταιρεία τον επέλεξε ως Λέκτορα Γκιμπς για το 2007.[28] Το 2012 έγινε εταίρος της Αμερικανικής Μαθηματικής Εταιρείας[29].
Ο Λαξ περιλαμβάνεται στον κατάλογο των ερευνητών με τις περισσότερες αναφορές στο ISI [30]. Σύμφωνα με τον Γκιόργκι Μαρξ ήταν ένας από τους Αρειανούς[31].
Ο Λαξ έλαβε επίσης τιμητικό διδακτορικό τίτλο από το Πανεπιστήμιο Heriot-Watt το 1990[32].
Επιλεγμένες δημοσιεύσεις
Calculus with Applications and Computing, with S. Burstein and A. Lax, Springer-Verlag, New York (1979).
Complex Proofs of Real Theorems, with Lawrence Zalcman, University Lecture Series, 2012; 90 pp; softcover, Volume: 58, ISBN 978-0-8218-7559-9
Decay of Solutions of Systems of Nonlinear Hyperbolic Conservation Laws, with J. Glimm, American Mathematical Society (1970).
↑ Hersh, Reuben «Review of Selected papers of Peter Lax, Vol. I, edited by Peter Sarnak and Andrew Majda». Bull. Amer. Math. Soc.43: 605–608. 2006. doi:10.1090/s0273-0979-06-01117-7.
