Ιερά Μητρόπολις Πισιδίας

Ιερά Μητρόπολις Πισιδίας
Γενικές πληροφορίες
Ίδρυση285 μ.Χ.
XώραΤουρκία
ΈδραΣπάρτη Πισιδίας (ιστορικά),
Αττάλεια (σήμερα)
ΥπαγωγήΟικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως
Ενορίες3
Ναοί4
Μητροπολιτικός ΝαόςΟσίου Αλυπίου του Κιονίτη (Αττάλεια)
Ιεραρχία
ΜητροπολίτηςΙώβ (Γκέτσα)
Βοηθός ΕπίσκοποςΕυδοκιάδος Αμβρόσιος
Εφημέριοι5
Διάκονοι1
Ιστοσελίδα
pisidia.church

Η Ιερά Μητρόπολις Πισιδίας είναι Μητρόπολη του Οικουμενικού Πατριαρχείου στη Μικρά Ασία. Ιδρύθηκε από τον Απόστολο Παύλο και τον μαθητή του Βαρνάβα.

Έδρα της μητρόπολης είναι σήμερα η Αττάλεια και Μητροπολίτης, από τις 22 Ιουλίου 2022, ο Ιώβ (Γκέτσα)[1].

Ιστορικά στοιχεία

Αρχικά, η επισκοπή ήταν γνωστή ως «Αντιοχείας της Πισιδίας». Η Αντιόχεια της Πισιδίας ήταν η πρωτεύουσα της επαρχίας κατά τους ρωμαϊκούς χρόνους. Εκεί ζούσαν εθνικοί (ειδωλολάτρες) αλλά και Ιουδαίοι, οι οποίοι είχαν και συναγωγή. Την πόλη επισκέφτηκε δύο φορές ο Απόστολος Παύλος κατά την Α΄ αποστολική του περιοδεία (44–45 μ.Χ.), κήρυξε και ίδρυσε την τοπική εκκλησία, αποτελούμενη από εθνικούς και Ιουδαίους, την οποία και οργάνωσε[2].

Ο Ναός Αγ. Γεωργίου στο κάστρο της Αλάγιας.

Μετά την παρακμή της πόλης της Αντιόχειας (Πισιδίας), η έδρα της επισκοπής μεταφέρθηκε στην Σπάρτη της Πισιδίας. Από τον 14ο αιώνα άρχισε να ονομάζεται «Πισιδίας», με μερικές εναλλαγές με «Αντιοχείας Πισιδίας». Από το 1661 άρχισε να χρησιμοποιείται ως έδρα και η Αττάλεια, μάλιστα συνηθιζόταν ο επίσκοπος να διαμένει τον χειμώνα στη Σπάρτη και το καλοκαίρι στην Αττάλεια[2]. Κατά τα μεταγενέστερα χρόνια, στη δικαιοδοσία της Μητρόπολης ανήκαν οι επισκοπές: Καστελλορίζου, Μάκρης, Λειβησσού, Βουρδουρίου, Πάρλας, Πόρλου, Μύρων, Σπάρτης, Ατταλείας, Ελμαλού, Φοινίκης, Νησίου και Αντιφέλλου.

Ο Μητροπολιτικός Ναός ήταν αφιερωμένος στην Κοίμηση της Θεοτόκου. Ο Μητροπολίτης έφερε τον τίτλο: «Μητροπολίτης Πισιδίας, Υπέρτιμος και Έξαρχος πάσης Λυκίας, Σίδης, Μυρέων και Αττάλειας και Μικράς Αντιόχειας», ενώ από το 1923 μόνο ως «Υπέρτιμος και Έξαρχος Σίδης και Ατταλείας[2]». Από το 1924 με την ανταλλαγή πληθυσμών, η Επισκοπή έπαψε να υφίσταται ουσιαστικά, αλλά ο τίτλος του επισκόπου Πισιδίας δινόταν τιμητικά σε επισκόπους του Οικουμενικού Πατριαρχείου.

Το 2008 επανασυστάθηκε ως κανονική επισκοπή με λειτουργούντες ναούς για την διαποίμανση των Ορθοδόξων της περιοχής[3].

Επισκοπικός κατάλογος

Όνομα Έτη Σχόλια
Αντιοχείας της Πισιδίας
Ευδόξιος τέλη 3ου/αρχές 4ου αιώνα επί αυτοκράτορα Μαξιμιανού (285-305)
Οπτάτος
Άνθιμος
Κυπριανός
Σεργιανός ~ 314 συμμετείχε στη Σύνοδο της Αγκύρας
Όπτιμος ~375/7 – μετά το 394[4] συμμετείχε στην Β΄ Οικουμενική Σύνοδο
Τρανκιλίνος πριν το 404 – μετά το 431 συμμετείχε στην Γ΄ Οικουμενική Σύνοδο[5]
Ερέχθιος μέσα 5ου αιώνα επί Πατριάρχη Πρόκλου[6]
Κανδιδιανός ~ 448 ~ 449 συμμετείχε στην Σύνοδο της Κωνσταντινούπολης το 448 και στη Ληστρική Σύνοδο της Εφέσου το 449[7]
Περγάμιος πριν τον Οκτώβριο 451 – μετά το 459 συμμετείχε στη Σύνοδο της Χαλκηδόνας[8]
Ιωάννης ~ 518[9]
Πολυδεύκης ~ 520 συμμετείχε σε Σύνοδο στην Κωνσταντινούπολη (9 Σεπτεμβρίου 520)[10]
Βάκχος ~ 536 συμμετείχε σε Σύνοδο στην Κωνσταντινούπολη[11]
Θεόδωρος ~ 553 συμμετείχε στην Ε΄ Οικουμενική Σύνοδο[12]
Στέφανος πριν το 680 – μετά το 692 συμμετείχε στην Έκτη και στην Πενθέκτη Οικουμενική Σύνοδο
Γεώργιος ο Ομολογητής πριν το 754[13] – μετά το 787[14] άγιος, συμμετείχε στην Ζ΄ Οικουμενική Σύνοδο
Βασίλειος ~ 869
Γρηγόριος και Ζαχαρίας ~ 879 αμφότεροι διεκδικητές της έδρας
Βασίλειος 10ος αιώνας[15]
Θεοφύλακτος ~ 997
Στέφανος ~ 1072[16]
Μακάριος τέλη 11ου αιώνα είχε καλές σχέσεις με τους Σταυροφόρους
Μιχαήλ πριν το 1143 – μετά το 1147
Μακάριος ~ 1250 ~ 1265 σύγχρονος του Θεσσαλονίκης Μανουήλ[17]
Πισιδίας
Σάββας ~ 1294[18]
Γρηγόριος πριν το 1315[19] – περί το 1340[20]
Αθανάσιος 1369 – ; από Σωζοπόλεως[20]
Μητροφάνης[20] 1483 – 1484
Βασίλειος ~ 1541[21]
Δανιήλ (ή Γαβριήλ[20]) ~ 1575[22]
Παΐσιος Α΄ ~ 1617
Ευθύμιος[20] ; – 1649 †
Σίλβεστρος Σεπτέμβριος 1649[23] – 1661 † από 15 Σεπτεμβρίου 1655 και Ικονίου, κατόπιν συνενώσεως[24]
Ιωακείμ[20] Σεπτέμβριος 1661 – ; από Λήμνου[25]
Μεθόδιος[20] 1671 – 1673
Παΐσιος Β΄[20] ; – 1673 παραιτήθηκε[26]
Κύριλλος Α΄[20] 21 Δεκεμβρίου 1673[26] – 1676 †
Λεόντιος Α΄[20] 28 Ιανουαρίου 1676[23] – μετά το 1691
Λεόντιος Β΄ Ιανουάριος 1697 – 28 Μαρτίου 1719 †
Κοσμάς 1719 – μετά τον Δεκέμβριο 1727[27] μετέπειτα Πατριάρχης Αλεξανδρείας
Παΐσιος Γ΄[20] 1747 – 1757
Ιγνάτιος[20] 1757
Βενέδικτος Α΄ τέλος 1768[28] – πριν τον Αύγουστο 1780
Κύριλλος Β΄ Αύγουστος 1780 – Ιανουάριος 1814 †
Διονύσιος Ιανουάριος 1814 – Ιούνιος 1814 † από Βιδύνης
Ευγένιος Ιούλιος 1814[29] – 10 Απριλίου 1821 κατόπιν Οικουμενικός Πατριάρχης
Γεράσιμος Α΄ (Νικολάου) Αύγουστος 1821 – Σεπτέμβριος 1827 α΄ θητεία,

παραιτήθηκε

Σαμουήλ Σεπτέμβριος 1827 – Νοέμβριος 1830 από Φιλιππουπόλεως,

κατόπιν Ικονίου

Γεράσιμος Α΄ (Νικολάου) Νοέμβριος 1830 – Μάρτιος 1848 β΄ θητεία,

παύθηκε

Μελέτιος Α΄ Μάρτιος 1848 – 2 Ιουνίου 1861 από Εδέσσης,

παραιτήθηκε

Καισάριος 2 Ιουνίου 1861 – 25 Ιουνίου 1880 από Ξανθουπόλεως,

παύθηκε «δια λόγους διανοητικής καταστάσεως[30]»

Παρθένιος (Προδρομίδης) 25 Ιουνίου 1880 – 10 Φεβρουαρίου 1886[31] † από Λαοδικείας
Βενέδικτος Β΄ (Αδαμαντίδης) 17 Φεβρουαρίου 1886 – 23 Οκτωβρίου 1893 από Γάνου και Χώρας,

κατόπιν Προικοννήσου

Γεράσιμος Β΄ (Τανταλίδης) 23 Οκτωβρίου 1893 – 1 Ιουνίου 1906 από Σερβίων και Κοζάνης,

κατόπιν Ιωαννίνων

Κωνσταντίνος (Βαλλιούλης) 3 Ιουνίου 1906 – 17 Ιανουαρίου 1912 † από Γάνου και Χώρας
Γεράσιμος Β΄ (Τανταλίδης) 26 Ιανουαρίου 1912 – Μάρτιος 1923 από Ρόδου, παραιτήθηκε
Γερμανός (Αθανασιάδης) 18 Μαρτίου 1924 – 9 Νοεμβρίου 1943 Σάρδεων, έχων την διοίκηση και Πισιδίας
Ιεζεκιήλ (Τσουκαλάς) 5 Αυγούστου 1974 – 16 Σεπτεμβρίου 1979 από Αυστραλίας,

κατόπιν Κώου και Νισύρου

Μεθόδιος (Φούγιας) 12 Μαρτίου 1991 – 6 Ιουνίου 2006 † από Θυατείρων και Μεγάλης Βρετανίας
Σωτήριος (Τράμπας) 27 Μαΐου 2008 – 10 Ιουνίου 2022 † από Κορέας
Ιώβ (Γκέτσα) 22 Ιουλίου 2022 – σήμερα από Τελμησσού

Η Μητρόπολη σήμερα

Ναοί

Αττάλεια

Στην Αττάλεια, στην παλιά ελληνική συνοικία Καλιτσασλάν, είχε κτιστεί από Έλληνες το 1843-1844 ο ναός του Αγίου Αλυπίου, ο οποίος μετά το 1922 περιήλθε στην ιδιοκτησία ιδιώτη. Το κτήριο είχε εγκαταλειφθεί και έγιναν μικρές εργασίες συντήρησης. Με ενέργειες του Μητροπολίτη Πισιδίας Σωτηρίου ο ναός περιήλθε στην ιδιοκτησία του Οικουμενικού Πατριαρχείου, πραγματοποιήθηκε η συνολική στερέωση και αποκατάστασή του, ενώ εξοπλίστηκε με ξυλόγλυπτα και εικόνες[32]. Καθώς δεν υπήρχε πλέον ναός του Αποστόλου Παύλου στην Αττάλεια, από όπου πέρασε κατά την Α΄ Ἀποστολική περιοδεία του, αποφασίσθηκε ο ναός να τιμάται και στο όνομα του Αποστόλου.

Πιστοποιητικό βάπτισης, 1909

Το 2011 έγιναν τα θυρανοίξια του ναού και σε ξυλόγλυπτο προσκυνητάρι τοποθετήθηκε η ιερά Εικόνα της Παναγίας του Κύκκου, όμοιο αντίγραφο της Θαυματουργής Εικόνας, η οποία επί αιώνες βρισκόταν στον Ιερό Ναό Αγίου Νικολάου Ατταλείας και την οποία οι πρόσφυγες Ατταλειώτες πήραν μαζί τους και σήμερα βρίσκεται στον Ιερό Ναό Κοιμήσεως Θεοτόκου Ταύρου Αθήνας[33]. Το 2016 αγοράστηκε ένα ανακαινισμένο σπίτι στην παλιά πόλη της Αττάλειας κοντά στον Άγιο Αλύπιο και χρησιμοποιείται ως Επισκοπείο και Πνευματικό Κέντρο του Ναού.

Αλάγια

Στις 15 Νοεμβρίου 2015, στην πόλη της Αλάγιας (ή Αλάνυας), έγιναν τα θυρανοίξια του νέου ναού της Παναγίας Πισιδιώτισσας, του πρώτου ορθόδοξου ναού που κτίστηκε στην ευρύτερη Μικρά Ασία μετά το 1922.

Περιστασιακά λειτουργεί και ο πρόσφατα ανακαινισμένος από τον Δήμο Αλάνυας ιστορικός ναός του Αγίου Γεωργίου «του Βουνού». Πρόκειται για ναό του 1873, ο οποίος βρίσκεται δέκα χιλιόμετρα από το κέντρο της πόλης, μέσα στο όρια του ορεινού χωριού Μεχμετλί[34].

Αρχαία Σίδη

Το 2021 στην αρχαία Σίδη (Μάναβκγατ) αποκτήθηκε οικόπεδο και ανεγέρθηκε ναός με Ορθόδοξο Πολιτιστικό Κέντρο με αρχονταρίκι και ξενώνες. Τη σχεδίαση του ναού και την επίβλεψη των εργασιών είχε ο Αγιορείτης Αρχιτέκτονας π. Θεολόγος. Τα θυρανοίξια του ναού πραγματοποιήθηκαν τον Ιούλιο του 2022. Ο ναός αφιερώθηκε στον Απόστολο Παύλο για να θυμίζει τον μεγαλοπρεπή παλαιοχριστιανικό ναό του Αποστόλου Παύλου που είχαν κτίσει οι κάτοικοι της Σίδης τον 5ο αιώνα[35].

Παραπομπές

  1. ↑ «Εκλογές Αρχιερέων από την Αγία και Ιερά Σύνοδο». Οικουμενικό Πατριαρχείο. Ανακτήθηκε στις 23 Ιουλίου 2022. 
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 «Αρχαί, Διοργάνωσις». Ιερά Μητρόπολις Πισιδίας. Ανακτήθηκε στις 16 Δεκεμβρίου 2022. 
  3. ↑ «History of the Metropolis» (στα Αγγλικά). Ιερά Μητρόπολις Πισιδίας. Ανακτήθηκε στις 5 Ιανουαρίου 2024. 
  4. ↑ Destephen 2008, σελ. 740.
  5. ↑ Destephen 2008, σελ. 938.
  6. ↑ Destephen 2008, σελ. 269-270.
  7. ↑ Destephen 2008, σελ. 569-570.
  8. ↑ Destephen 2008, σελ. 786-789.
  9. ↑ Sacrosancta Concilia Ad Regiam Editionem Exacta. Παρίσι. 1671. Ανακτήθηκε στις 10 Αυγούστου 2021. 
  10. ↑ Destephen 2008, σελ. 814.
  11. ↑ Destephen 2008, σελ. 187.
  12. ↑ Destephen 2008, σελ. 900.
  13. ↑ «19 Απριλίου». Αποστολική Διακονία της Εκκλησίας της Ελλάδος. Ανακτήθηκε στις 19 Απριλίου 2022. 
  14. ↑ Πατριάρχου Γερμανού, Ευρισκόμενα πάντα, σελ. 200
  15. ↑ Laurent 1963, σελ. 401.
  16. ↑ Laurent 1963, σελ. 402.
  17. ↑ «Κριτικόν και βιβλιογραφικόν δελτίον». Θεολογία Θ΄ (3): 268. 1931. https://www.ecclesia.gr/greek/press/theologia/material/1931_3_8_kritikon.pdf. Ανακτήθηκε στις 15 Δεκεμβρίου 2022. 
  18. ↑ Failler, Albert (1993). «Un acte inédit du patriarche de Constantinople Jean XII (2 juin 1294)». Revue des études byzantines 51: 78. https://www.persee.fr/doc/rebyz_0766-5598_1993_num_51_1_1870. Ανακτήθηκε στις 30 Ιανουαρίου 2024. 
  19. ↑ von Miklosich, Franz Ritter· Müller, Joseph (1860). Acta patriarchatus Constantinopolitani 1315-1402 e codibus manu scriptis bibliothecae Palatinae Vindobonensis. Βιέννη: Gerold. σελ. 40. 
  20. ↑ 20,00 20,01 20,02 20,03 20,04 20,05 20,06 20,07 20,08 20,09 20,10 20,11 Μουστάκας 2003.
  21. ↑ «Έγγραφον συνοδικόν 68 Μητροπολιτών (...)». Γρηγόριος ο Παλαμάς ΜΘ: 225. Ιανουάριος 1920. http://digital.lib.auth.gr/record/139966/files/5076_1.pdf. Ανακτήθηκε στις 30 Απριλίου 2022. 
  22. ↑ Περιγραφή ιερά του αγίου και θεοβαδίστου Όρους Σινά. Βενετία: Παρά Νικολάω Γλυκεί τω εξ Ιωαννίνων. 1817. σελ. 160. 
  23. ↑ 23,0 23,1 Αποστολόπουλος 1987, σελ. 288.
  24. ↑ Αποστολόπουλος 1987, σελ. 209.
  25. ↑ Αποστολόπουλος 1987, σελίδες 380-381.
  26. ↑ 26,0 26,1 Αποστολόπουλος 1987, σελ. 344.
  27. ↑ Παπαδόπουλος-Κεραμεύς 1963, σελ. 382.
  28. ↑ Χαμουδόπουλος, Μηνάς (1882). «Πατριαρχικαί πινακίδες». Εκκλησιαστική Αλήθεια Β (ΙΕ): 234. https://books.google.de/books?id=7EkWAAAAYAAJ&hl=el&pg=PA234#v=onepage&q&f=false. Ανακτήθηκε στις 14 Οκτωβρίου 2022. 
  29. ↑ Μητροπολίτης από Μ.Πρωτοσυγκέλλων, Αθηναγόρας (1932). «Ο θεσμός των συγκέλλων εν τω Οικουμενικώ Πατριαρχείω». Επετηρίς Εταιρείας Βυζαντινών Σπουδών: 277. https://ir.lib.uth.gr/xmlui/bitstream/handle/11615/19053/article.pdf?sequence=1&isAllowed=y. Ανακτήθηκε στις 5 Αυγούστου 2022. 
  30. ↑ Μάρκου, Μάρκος. «Ο Πανιερώτατος Μητροπολίτης πρώην Πισιδίας κυρός Καισάριος. (1812-1884)». Ανακτήθηκε στις 19 Φεβρουαρίου 2022. 
  31. ↑ Μάρκου, Μάρκος. «Ο Πανιερώτατος Μητροπολίτης Πισιδίας κυρός Παρθένιος. (περ. 1826-1886)». Ανακτήθηκε στις 19 Φεβρουαρίου 2022. 
  32. ↑ Ο Ιερός Ναός Αγ.Παύλου & Αγ. Αλυπίου Ατταλείας
  33. ↑ Θυρανοίξια του Ι.Ναού Αγ.Παύλου & Αγ. Αλυπίου Ατταλείας από τον Μητροπολίτη Πισιδίας
  34. ↑ Ανακαινίζεται ιστορικός ορθόδοξος ναός του Αγίου Γεωργίου Αλάνιας
  35. ↑ 10/06/2022, Εκοιμήθη ο Μητροπολίτης Πισιδίας Σωτήριος, orthodoxianewsagency.gr

Πηγές

Εξωτερικοί σύνδεσμοι