Ιερά Μητρόπολις Γρεβενών

Ιερά Μητρόπολις Γρεβενών
Γενικές πληροφορίες
XώραΕλλάδα
ΈδραΓρεβενά
ΥπαγωγήΕκκλησία της Ελλάδος (επιτροπικώς)
Μονές5
Ιεραρχία
ΜητροπολίτηςΔαβίδ
Γενικός Αρχιερατικός ΕπίτροποςΠρωτοπρεσβύτερος Ευστάθιος Στέφος
Ιστοσελίδα
imgre.gr

Η Ιερά Μητρόπολις Γρεβενών είναι μια από τις Μητροπόλεις των λεγομένων «Νέων Χωρών[α]». Έδρα της είναι η πόλη των Γρεβενών. Μητροπολίτης από το 2014 είναι ο Δαβίδ Τζιουμάκας[2].

Ο Μικρασιάτης Μητροπολίτης Γρεβενών Αιμιλιανός Λαζαρίδης ανέπτυξε σημαντική δράση για τον Ελληνισμό της περιοχής και μαρτύρησε στις 30 Σεπτεμβρίου 1911 από κομιτατζήδες και ρουμανίζοντες σε ηλικία 34 ετών.

Ιστορία

Δεν είναι γνωστό πότε ιδρύθηκε η Επισκοπή Γρεβενών, πάντως από την ίδρυσή της έως το 1767 υπαγόταν στην Αρχιεπισκοπή Αχριδών. Η επισκοπή δεν είναι στον κατάλογο επισκοπών που υπάρχει στο σιγίλλιο του αυτοκράτορα Βασιλείου Β΄ (1020)[3].

Τον 15ο αιώνα η Επισκοπή Γρεβενών προήχθη σε Μητρόπολη και κατέλαβε την έβδομη θέση στην ιεραρχία της Αρχιεπισκοπής Πρώτης Ιουστινιανής και πάσης Βουλγαρίας[4]. Αργότερα, τον 17ο αιώνα, οι Μητροπολίτες της ανέβηκαν στην τέταρτη θέση και έλαβαν τον τίτλο του «Υπερτίμου» και αργότερα και τον τίτλο «Εξάρχου Νότιας Μακεδονίας», τον οποίο εξακολουθούν να φέρουν μέχρι σήμερα[5].

Ο Μικρασιάτης Μητροπολίτης Γρεβενών Αιμιλιανός Λαζαρίδης (από το Ικόνιο της Μικράς Ασίας) ανέπτυξε σημαντική δράση για τον Ελληνισμό της περιοχής και μαρτύρησε στις 30 Σεπτεμβρίου 1911 από κομιτατζήδες και ρουμανίζοντες σε ηλικία 34 ετών.[6]

Επισκοπικός κατάλογος

Ο Μικρασιάτης Μητροπολίτης Αγαθάγγελος Κωνσταντινίδης, Μητροπολίτης Γρεβενών από το 1901 έως το 1910.
Όνομα Έτη Σημειώσεις
Επίσκοποι Γρεβενών
Ιωάννης Καψόχειρος μεταξύ 1108 – 1120
Κωνσταντίνος 1186 – 1187 ή 1191 – 1192
Νεόφυτος Α΄ ; – 1398
Χρυσόστομος ; – 1422
Νεόφυτος Βλάχος ; – 1481
Μητροπολίτες Γρεβενών (Αρχιεπισκοπή Αχριδών)
Δωρόθεος ~ 1528
Συμεών ~ 1538
Λεόντιος ~ 1566
Δημήτριος μετά το 1566
Καλλίστρατος 1592
Σέργιος Α΄ 1615 – 1623
Άνθιμος Α΄ 1623 – 1624
Ιωάσαφ 1624
Δανιήλ 1628 – 1630
Γαβριήλ Α΄ 1630 – 1633
Βησαρίων ~ 1652
Γρηγόριος Α΄ ~ 1668
Κύριλλος 1670 – 1677;
Παγκράτιος ~ 1676[7]
Θεοφάνης Α΄ 1676 – 1684
Θεοφάνης Β΄ 1691 – 1719
Χρύσανθος ~ 1720 – 1728
Παρθένιος ~ 1730 – 1743
Πρόχορος 1743 – 1749
Μακάριος ~ 1749
Σεραφείμ ~ 1753 και 1756
Γρηγόριος Σιατιστεύς 1767
Μητροπολίτες Γρεβενών
Γεννάδιος αναφέρεται το 1778
Γαβριήλ Β΄ (Γκάγκας) Δεκέμβριος 1778 – Σεπτέμβριος 1806 από το 1792 διέμενε στα Ιωάννινα και διοικούσε τη Μητρόπολη μέσω βοηθών επισκόπων. Κατόπιν Λαρίσης.
Νεόφυτος Β΄ 1792
Γρηγόριος (Σταματέλου ή Μπίστης)
Βαρθολομαίος 1803; – 1820 κατόπιν Δημητριάδος
Άνθιμος Β΄ Οκτώβριος 1820 – 3 Φεβρουαρίου 1831 †
Γεράσιμος 1831 – 1837 †
Ιωαννίκιος Β΄ Οκτώβριος 1837 – 12 Οκτωβρίου 1849 κατόπιν Σηλυβρίας
Αγάπιος Οκτώβριος 1849 – 4 Αυγούστου 1864[8] †
Γεννάδιος (Παπαρούσης) 22 Αυγούστου 1864 – 20 Μαρτίου 1873 †
Κύριλλος Β΄ 17 Απριλίου 1873 – 12 Μαΐου 1888 †
Κλήμης (Φολάν) 14 Μαΐου 1888 – 30 Νοεμβρίου 1896 † από Δρυϊνουπόλεως
Δωρόθεος (Μαμμέλης) 7 Δεκεμβρίου 1896 – 18 Σεπτεμβρίου 1901 από Καλλιουπόλεως και Μαδύτου, κατόπιν Νικοπόλεως
Αγαθάγγελος (Κωνσταντινίδης) ο Μάγνης 2 Οκτωβρίου 1901 – 13 Μαρτίου 1910 κατόπιν Δράμας
Αιμιλιανός Α΄ (Λαζαρίδης) 16 Μαρτίου 1910 – 30 Σεπτεμβρίου 1911 † μάρτυρας, δολοφονήθηκε από Βούλγαρους κομιτατζήδες και ρουμανίζοντες
Αιμιλιανός Β΄ (Δάγγουλας ή Δραγούλης) 8 Δεκεμβρίου 1911 – 13 Μαρτίου 1924 από Μελενίκου, κατόπιν Ελευθερουπόλεως
Νικόλαος (Παπανικολάου) 13 Μαρτίου 1924 – 15 Δεκεμβρίου 1933 †
Γερβάσιος (Σουμελίδης) 12 Φεβρουαρίου 1934 – 16 Απριλίου 1943 † από Σεβαστείας
Θεόκλητος (Σφήνας) 13 Ιουνίου 1943 – 24 Σεπτεμβρίου 1950 †
Φίλιππος (Τσορβάς) 30 Σεπτεμβρίου 1951 – 14 Οκτωβρίου 1958 κατόπιν Δράμας
Χρυσόστομος (Παπαϊγνατίου) 22 Μαΐου 1960 – 23 Ιουλίου 1975 †
Σέργιος (Σιγάλας) 15 Αυγούστου 1976 – 10 Ιουλίου 2014 †
Δαβίδ (Τζι­ου­μά­κας) 10 Οκτωβρίου 2014 – σήμερα

Ιερές Μονές

Τοπική Αγιολογία

Ιερά Μνημεία

  • Ιερός Ναός του Αγίου Νικολάου στη Σαρακήνα
  • Ιερός Ναός Κοίμησης της Θεοτόκου Νουμπενίτσας
  • Ιερός Ναός Αγίας Παρασκευής Παλαιοχωρίου
  • Μεταβυζαντινός Ιερός Ναός του Αγίου Νικολάου
  • Ιερός Ναός του Αγίου Νικολάου στο Δίπορο

Υποσημειώσεις και παραπομπές

Υποσημειώσεις

  1. ↑ «Νέες Χώρες» ονομάζονται 36 Μητροπόλεις του Οικουμενικού Πατριαρχείου, οι οποίες μετά τους Βαλκανικούς πολέμους περιήλθαν στην ελληνική επικράτεια. Αυτές συνεχίζουν να υπάγονται πνευματικά στο Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως, αλλά με την Πατριαρχική και Συνοδική Πράξη της 4ης Σεπτεμβρίου 1928 η Διοίκησή τους παραχωρήθηκε «επιτροπικώς» και υπό δέκα ρητούς όρους στην Εκκλησία της Ελλάδος[1].

Παραπομπές

  1. ↑ Μαζαράκης, Ευάγγελος (2020). Το υφιστάμενο εκκλησιαστικό καθεστώς των Νέων Χωρών (PDF). Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 19 Απριλίου 2021. Ανακτήθηκε στις 22 Απριλίου 2021. 
  2. ↑ «Εκκλησία της Ελλάδος. Ιερά Μητρόπολη Γρεβενών». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Απριλίου 2009. Ανακτήθηκε στις 22 Απριλίου 2021. 
  3. ↑ Σαράντης, σελ. 271.
  4. ↑ Σαράντης, σελ. 274.
  5. ↑ Σαράντης, σελ. 275.
  6. ↑ Αιμιλιανός Λαζαρίδης: Ο Μικρασιάτης επίσκοπος και μάρτυρας της Μακεδονίας
  7. ↑ «Κώδιξ της Ιεράς Μητροπόλεως Καστορίας». Εκκλησιαστική Αλήθεια. Κ (10): 109. 3 1900. https://books.google.de/books?id=sIwXAAAAYAAJ&hl=el&pg=PA109#v=onepage&q&f=false. Ανακτήθηκε στις 5 Μαΐου 2022. 
  8. ↑ Vakalopoulos, Kostandinos A. Modern History of Macedonia (1830-1912), Thessaloniki, 1988, σελ. 29.

Πηγές