Η γαλλική γλώσσα (ή φραγκική γλώσσα ) (γαλλικά, «la langue française», [la lɑ̃ɡ fʁɑ̃sɛːz]) είναι η τρίτη από τις Ρομανικές γλώσσες από άποψη αριθμού ομιλητών ως μητρική γλώσσα, μετά την ισπανική γλώσσα και την πορτογαλική γλώσσα αλλά η μόνη από τις Ρομανικές με δυναμική παρουσία και στις πέντε ηπείρους [1][2] και η μόνη με 600 περίπου εκατομμύρια ομιλητές ως μητρική, πρώτη ή δεύτερη γλώσσα [3] Είναι επίσης η δεύτερη ξένη γλώσσα διδασκαλίας ανά τον κόσμο μετά τα αγγλικά με 125 εκατομμύρια μαθητές το 2015 και 900.000 διδάσκοντες, πολύ μπροστά έναντι της τρίτης σε σειρά διδασκόμενης γλώσσας.[4][5]
Το 2018 σημείωσε την μεγαλύτερη ετήσια άνοδο με 132 εκατομμύρια μαθητές στον κόσμο.[6]
Το 2006 ήταν η 4η ομιλούμενη γλώσσα στον κόσμο με 520 εκατομμύρια ομιλητές.[7] Η αύξηση αυτή προέρχεται κυρίως από την καθημερινή φρενήρη πληθυσμιακή αύξηση των αφρικανικών χωρών. Το 1999 τα Γαλλικά ήταν η 11η πλέον ομιλούμενη γλώσσα στον κόσμο. Εκτιμάται ότι μέχρι το 2065 θα είναι η δεύτερη ομιλούμενη γλώσσα στον κόσμο.[4]
Στην Ευρώπη ομιλείται από 74 εκατομμύρια γαλλόφωνους ως μητρική γλώσσα (Γαλλία 67 εκ., Βέλγιο 4,5 εκ. Ελβετία 1,5 εκ). Εκτός Ευρώπης ομιλείται από 10 εκατομμύρια στον Καναδά, 8 στην Αϊτή μαζί με τη γαλλική κρεόλ και από 160 έως 500 εκατομμύρια ομιλητές που τη χρησιμοποιούν ως δεύτερη γλώσσα αλλά και πρώτη όπως μεταξύ άλλων στο πρώην Βελγικό Κονγκό ή Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, στη Δημοκρατία του Κονγκό, στη Γουινέα, στο Τόγκο, στο Μπενίν, στην Ακτή Ελεφαντοστού, στη Δημοκρατία της Γκαμπόν και στο Καμερούν.[8]
Η Ελλάδα ανήκει στην Παγκόσμια Οργάνωση Γαλλοφωνίας (OIF). 57 χώρες κράτη και επαρχίες [10] έχουν τη γαλλική ως επίσημη γλώσσα και εκεί η γαλλική μειονότητα είναι πολύ ισχυρή [11]. Τα Γαλλικά είναι μία από τις τρεις γλώσσες εργασίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς και η δεύτερη ξένη γλώσσα διδασκαλίας στα σχολεία όλης της Ευρώπης μετά τα αγγλικά.[12]
Γεωγραφική διασπορά
Ευρώπη
Γνώση της Γαλλικής στην Ευρωπαϊκή Ένωση
Χώρα
Ποσοστό Ομιλητών & Περιοχές που Ομιλείται η Γαλλική
Η Γαλλία με τα 68 εκατομμύρια κατοίκους της είναι η δεύτερη σε πληθυσμό γαλλόφωνη χώρα στον κόσμο. Την πρωτιά στη λίστα κατέχει η Λαοκρατική Δημοκρατία του Κονγκό με πάνω από 80 εκατομμύρια κατοίκους.[13]
Στο Βέλγιο, η Γαλλική αποτελεί τη μητρική γλώσσα του 45% των Βέλγων. Η γαλλόφωνη περιοχή είναι η Βαλλονία. Το άλλο 54% μιλά ολλανδικά (γνωστά και σαν φλαμανδικά) και το 0,50% περίπου γερμανικά.[14]
Τα Γαλλικά είναι μία από τις τέσσερις επίσημες γλώσσες της Ελβετίας, μαζί με τα Γερμανικά, τα Ιταλικά και τα Ρομανσικά. Αποτελεί τη μητρική γλώσσα του 20% των Ελβετών. Είναι η μόνη γλώσσα με άνοδο στο ποσοστό γλωσσομάθειας στην επικράτεια και περισσότεροι από το 50% του πληθυσμού έχουν καλή γνώση της γλώσσας τόσο στα προφορικά όσο και στο γραπτό λόγο.[15] Η Γαλλική είναι επίσημη στα Ελβετικά καντόνια Νεσατέλ, Γενεύη, Ιούρα, Βω, Φριμπούρ (μαζί με τα Γερμανικά), Βέρνη (είναι όμως η πλειοψηφία Γερμανόφωνη) και Βαλαί (μαζί με τα Γερμανικά).
Τα γαλλικά είναι μητρική γλώσσα του 25% των κατοίκων ενώ τα γερμανικά μόνο του 2% των κατοίκων της χώρας. Ωστόσο τα πορτογαλικά είναι η δεύτερη μητρική γλώσσα μετά τα λουξεμβουργιανά.
Το πριγκιπάτο του Μονακό έχει επίσημες γλώσσες τα επίσημα μονεγασκικά και τα γαλλικά, όπου η πλειοψηφία των κατοίκων τα ομιλεί[17], ενώ στην Ανδόρρα μιλούν κυρίως καταλανικά και ισπανικά, αλλά και η Γαλλική είναι συνεπίσημη γλώσσα [18] .
Επίσημη γλώσσα μαζί με τα αγγλικά στο νησί Τζέρσεϊ και στο Γκέρνσεϊ με συνολικό πληθυσμό 158.000 κατοίκους.
Αμερική
Εκτός από τα μεγάλα νησιά της Καραϊβικής, ομιλούνται και στη Γαλλική Γουϊάνα (υπερπόντια κτήση) και στην Αϊτή όπου εκτός από τα γαλλικά ομιλείται και μια γαλλική διάλεκτος (κρεόλ). Επίσης ομιλούνται στην Αγία Λουκία και στη Δομινίκα.
Χώρα
Ποσοστό Ομιλητών & Περιοχές που Ομιλείται η Γαλλική
Στο Κεμπέκ που αποτελεί τη γαλλόφωνη επαρχία του Καναδά και το 25% περίπου του πληθυσμού της χώρας (9 εκατομμύρια γαλλόφωνοι). Αλλά και ανάμεσα στα σύνορα των Η.Π.Α και του Καναδά.[20] Επίσης ομιλείται στα βόρεια και στα ανατολικά του Νέου Μπρόνσγουικ, στη Μανιτόμπα καθώς και στα νοτιοανατολικά του Οντάριο.
Από τα 12 εκατομμύρια άτομα γαλλικής καταγωγής, 1,6 εκατομμύρια μιλούν γαλλικά στο οικογενειακό τους περιβάλλον. (Λουιζιάνα, Νιού Χάμσαϊρ, Μέιν, Βερμόντ. Στις παραπάνω πολιτείες τα γαλλικά είναι δεύτερη γλώσσα, όχι όμως στη Νέα Υόρκη). Η γαλλόφωνη κοινότητα είναι στο σύνολο των Η.Π.Α τρίτη μετά την αγγλόφωνη και την ισπανόφωνη και ακολουθούν οι Κινέζοι.[21].
Παρότι στο παρελθόν, σε πολλούς Γάλλους άρεσε να αναφέρονται στη γαλατική καταγωγή τους (nos ancêtres les Gaulois), ίσως λιγότερες από 200 λέξεις με κελτική ετυμολογία παραμένουν σήμερα στα γαλλικά, κυρίως ονόματα τόπων και φυτών, όπως και λέξεις σχετικές με τη γη και τη ζωή στην ύπαιθρο. Αντίστροφα, κάποια ονόματα γαλατικών αντικειμένων τα οποία ήταν νέα για τους Ρωμαίους και γι' αυτό δεν υπήρχαν λατινικές λέξεις, εισήχθησαν στα λατινικά.
Οι Φράγκοι
Από τον 3ο αιώνα και μετά, η Δυτική Ευρώπη κυριεύθηκε από βαρβαρικές γερμανικές φυλές από τα ανατολικά, κάποιες από τις οποίες εγκαταστάθηκαν και στη Γαλατία. Τη γαλλική γλώσσα επηρέασαν οι Φράγκοι στη βόρεια Γαλλία, οι Αλαμανοί στα γαλλο-γερμανικά σύνορα, οι Βουργουνδοί στην κοιλάδα του Ροδανού κι οι Βησιγότθοι στην περιοχή της Ακουιτανίας και στην Ισπανία, καθώς η διαφορετική προφορά και σύνταξη που χρησιμοποιούσαν επηρέασαν τα λατινικά των περιοχών εκείνων, ενώ ταυτόχρονα στη γλώσσα εντάχθηκαν πάμπολλες νέες λέξεις, κυρίως σχετικές με την κοινωνική δομή και τη στρατιωτική τακτική.
Όιλ Γλώσσες
Οι γλωσσολόγοι τυπικά διαιρούν σε τρεις γεωγραφικές υπο-ομάδες τις γλώσσες που χρησιμοποιούνταν στη μεσαιωνικήΓαλλία, με κυριότερη την ομάδα των Γλωσσών Οΐλ, στην οποία ανήκει και η γαλλοπροβηγκιανή. Στην ομάδα αυτή ανήκουν διάλεκτοι του γαλλικού Βορρά που επηρεάστηκαν περισσότερο από την κυριαρχία των Φράγκων. Αντιθέτως, οι διάλεκτοι της νότιας Γαλλίας και της βόρειας Ισπανίας ("Οκ Γλώσσες"), όπως η οξιτανική, παρέμειναν περισσότερο "πιστές" στα λατινικά. Οι τύποι "Οΐλ" και "Οκ" ήταν διαλεκτικοί τύποι της λέξης "ναι" κατά το Μεσαίωνα - από το "οΐλ" προέρχεται το σύγχρονο "ουί". Σε αδρές γραμμές, το βόρειο ήμισυ της σημερινής Γαλλίας και οι γαλλόφωνες περιοχές του Βελγίου είναι εστία των διαλέκτων Οΐλ, ενώ το νότιο ήμισυ της Γαλλίας και η Καταλωνία των διαλέκτων Οκ.
Άλλες γλωσσικές ομάδες
Κατά τον πρώιμο Μεσαίωνα, οι γλώσσες της Γαλλίας επηρεάστηκαν και από άλλες γλωσσολογικές ομάδες.
Από τον 6ο ως τον 7ο αιώνα, οι Βάσκοι διέσχισαν τα Πυρηναία και επηρέασαν την οξιτανική γλώσσα, η οποία ομιλούνταν στη νοτιοδυτική Γαλλία, με αποτέλεσμα τη δημιουργία μιας νέας διαλέκτου, της γασκωνικής.
Οι ΣκανδιναβοίΒίκινγκς εισέβαλαν στη Γαλλία από τον 9ο αιώνα και μετά και εγκαταστάθηκαν στην περιοχή που μετέπειτα ονομάστηκε Νορμανδία. Υιοθέτησαν τη γλώσσα Όιλ και συνεισέφεραν πολυάριθμες λέξεις στα γαλλικά σχετικά με τη ναυτιλία και άλλα θέματα.
Με τη νορμανδική κατάκτηση της Αγγλίας το 1066, οι Νορμανδοί μετέφεραν και τη γλώσσα τους, με αποτέλεσμα να προκύψει η αγγλονορμανδική γλώσσα, η οποία αποτελούσε τη γλώσσα της άρχουσας τάξης και του εμπορίου στην Αγγλία μέχρι το 1362, όταν επικράτησαν και πάλι τα αγγλικά. Λόγω της νορμανδικής κατάκτησης, τα αγγλικά λοιπόν έχουν δανειστεί τμήμα του λεξιλογίου τους από τα γαλλικά.
Οι Άραβες επίσης έδωσαν πολλές λέξεις στη Γαλλική γλώσσα αυτήν την εποχή περίπου, περιλαμβανομένων λέξεων για αγαθά πολυτελείας, όπως μπαχαρικά, υλικά εμπορίου, επιστήμες και μαθηματικά.
↑«Ne». Dire, Ne pas dire. Académie française. 3 Νοεμβρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 30 Μαΐου 2014.On néglige trop souvent de faire entendre l’adverbe ne, en faisant de pas l’unique marque de négation : Je veux pas, je sais pas. Cette habitude, répandue dans le langage parlé, est une véritable faute.
↑«Pas». Trésor de la langue française informatisé. Analyse et traitement informatique de la langue française. Ανακτήθηκε στις 30 Μαΐου 2014.− Pop. ou très fam. [Avec suppression de ne]
