Ο Αλέξανδρος Σεβήρος (Marcus Aurelius Severus Alexander[1], 1 Οκτωβρίου208 – 19 Μαρτίου235) ήταν Ρωμαίος αυτοκράτορας από το 222 έως το 235. Ήταν γιος του Μάρκου Ιουλίου Γεσίου Μαρκιανού. Ο Αλέξανδρος ήταν ο τελευταίος αυτοκράτορας της δυναστείας των Σεβήρων. Ανέλαβε τη βασιλεία σε μικρή ηλικία (14 ετών), με αποτέλεσμα την πραγματική εξουσία να την ασκούν στην αρχή η γιαγιά του Ιουλία Μαίσα (γυναικαδελφή του αυτοκράτορα Σεπτίμιου Σεβήρου) μέχρι το θάνατό της (226) και μετέπειτα η μητέρα του Ιουλία Αβίτα Μαμαία και ένα συμβούλιο αντιβασιλείας αποτελούμενο από 16 συγκλητικούς. Η καθοδηγούμενη και άτολμη εξουσία του κατέρρευσε το 235, όταν δολοφονήθηκε από τον στρατό στη Γερμανία, σηματοδοτώντας την αρχή ενός εμφύλιου σπαραγμού, που ταλαιπώρησε την αυτοκρατορία για 50 χρόνια[2].
Η ανάρρησή του στον θρόνο
Ο προηγούμενος αυτοκράτορας Ηλιογάβαλος, εξάδελφος του Αλέξανδρου, υποχρεώθηκε να τον ορίσει ως διάδοχό του κατά τη διάρκεια της βασιλείας του. Το 222 η πραιτωριανή Φρουρά, πιθανότατα παρακινούμενη από την Ιουλία Μαίσα και την Ιουλία Αβίτα Μαμαία, δολοφόνησε τον Ηλιογάβαλο[3], εγκαθιστώντας απρόσκοπτα ως αυτοκράτορα τον Αλέξανδρο Σεβήρο. Η τυπικά ορθή, αλλά ηθικά ανυπόληπτη διαδοχή, δημιούργησε ένα κλίμα έλλειψης εμπιστοσύνης στον λαό και τον στρατό· ως εκ τούτου στη Ρώμη επικράτησε αναρχία και ταραχές. Αποκορύφωμα της τεταμένης κατάστασης ήταν η δολοφονία τού Δομίτιου Ουλπιανού ανώτατου αξιωματούχου της πολιτείας[4] από την πραιτωριανή φρουρά, παρουσία τού ιδίου τού αυτοκράτορα και της μητέρας του.
Η αποτυχία στις μάχες
Το 231 και 232 ο Πέρσης βασιλιάς Αρδασίρ Α΄ εξαπέλυσε επίθεση κατά της ρωμαϊκής επαρχίας της Μεσοποταμίας. Ο Αλέξανδρος επιχείρησε αντεπίθεση (232), αλλά καταρχάς απέτυχε στην επανάκτηση των εδαφών. Ωστόσο οι Πέρσες, λόγω των μεγάλων απωλειών που υπέστησαν, εξαναγκάστηκαν εκ των πραγμάτων σε οπισθοχώρηση. Ο Αλέξανδρος δεν έχασε την ευκαιρία, αν και η νίκη του ήταν αποτέλεσμα συγκυριών, να επιστρέψει στη Ρώμη ως θριαμβευτής[5]. Στη συνέχεια ο αυτοκράτορας κλήθηκε στον Ρήνο να αντιμετωπίσει το γερμανικό φύλο των Αλαμανών, που είχε εισβάλλει σε ρωμαϊκές περιοχές. Η επιχείρηση ανακατάληψης από τα ρωμαϊκά στρατεύματα διεκόπη σχεδόν αμέσως, όταν ο Αλέξανδρος, κατόπιν συμβουλής της μητέρας του, συνήψε ειρήνη με τους Αλλαμανούς, εξαγοράζοντάς τους. Ο στρατός αγανάκτησε με την ατολμία και δειλία που επέδειξε ο Αλέξανδρος.
Το τέλος
Το κλίμα έλλειψης εμπιστοσύνης, η καθοδηγούμενη βασιλεία του Αλέξανδρου και η πλήρης αποτυχία του στις μάχες, οδήγησαν τον στρατό να τον δολοφονήσει στη Γερμανία[6] και να ανακηρύξει ως νέο αυτοκράτορα τον Μαξίμινο τον Θράκα[7].
