Οκλαχόμα

 Αυτό το λήμμα χρειάζεται μετάφραση. Αν θέλετε να συμμετάσχετε, μπορείτε να επεξεργαστείτε το λήμμα μεταφράζοντάς το ή προσθέτοντας δικό σας υλικό και να αφαιρέσετε το {{μετάφραση}} μόλις το ολοκληρώσετε. Είναι πιθανό (και επιθυμητό) το ξενόγλωσσο κείμενο να έχει κρυφτεί σαν σχόλιο με τα <!-- και -->. Πατήστε "επεξεργασία" για να δείτε ολόκληρο το κείμενο.
Πολιτεία της Οκλαχόμα
Σημαία Σφραγίδα
Άλλα ονόματα: {{{Άλλα ονόματα}}}
Συνθήματα: Labor omnia vincit (Λατινικά)
Χάρτης των Ηνωμένων Πολιτειών με την πολιτεία της Οκλαχόμα χρωματισμένη
Επίσημες γλώσσες Αγγλικά
Δημώνυμο Oklahoman; Okie (colloq.)
Πρωτεύουσα
(και μεγαλύτερη πόλη)		 Οκλαχόμα Σίτι
Έκταση  Κατατάσσεται 20η στις ΗΠΑ
 - Σύνολο 181.037[1] km2
 - Πλάτος 370 km
 - Μήκος 480 km
 - % νερό 1,8
 - Γεωγραφικό Πλάτος 33°37' Β έως 37° Β
 - Γεωγραφικό Μήκος 94° 26' Δ έως 103° Δ
Πληθυσμός  Κατατάσσεται 28η στις Ηνωμένες Πολιτείες
 - Σύνολο 4.018.931 (εκτίμηση 2022)[2]
- Πυκνότητα 22,19/km2
Κατατάσσεται 35η στις ΗΠΑ
 - Διάμεσο εισόδημα  50.051$ (44η)
Υψόμετρο  
 - Υψηλότερο σημείο Μπλακ Μέσα[3][4]
1516 m
 - Μέσο 400 m
 - Χαμηλότερο σημείο 88 m
Είσοδος στην Ένωση  16 Νοεμβρίου 1907 (46η)
Κυβερνήτης Κέβιν Στιτ (Ρ)
Αντικυβερνήτης Ματ Πίνελ (Ρ)
Νομοθετικό Σώμα Νομοθετικό Σώμα της Οκλαχόμα
 - Βουλή των Αντιπροσώπων (ΗΠΑ) Γερουσία
 - Γερουσία (ΗΠΑ) Βουλή των Αντιπροσώπων
Γερουσιαστές των ΗΠΑ Τζιμ Ίνχοφ (Ρ)
Τζέιμς Λάνκφορντ (Ρ)
Αντιπροσωπεία στη Βουλή των ΗΠΑ 4 Ρεπουμπλικανοί, 1 Δημοκρατικός (κατάλογος)
Ζώνες ώρας  
 - όλη η πολιτεία (νομικά) Κεντρική: ΠΣΧ-6/-5
 - Κέντον (ανεπίσημα) Ορεινή: ΠΣΧ-7/-6
Συντομεύσεις
Ιστοσελίδα oklahoma.gov

Η Οκλαχόμα (αγγλ. State of Oklahoma) (/ˌoʊkləˈhoʊmə/ (βοήθεια·λήψη))[5] είναι πολιτεία που βρίσκεται στα νότια-κεντρικά των ΗΠΑ. Με εκτιμώμενο πληθυσμό 4.018.931 κατοίκων (εκτίμηση του 2022)[6] και έκταση 181.037 τ.χλμ.[1] η Οκλαχόμα είναι η 28η πιο πολυπληθής και η 20η σε έκταση πολιτεία. Πρωτεύουσα και μεγαλύτερη πόλη της πολιτείας, είναι η Οκλαχόμα Σίτι.

Οι κάτοικοι της είναι γνωστοί ως "Oklahomans".

Το όνομα της πολιτείας προέρχεται από τις λέξεις της γλώσσας των Τσόκταου "okla" και "humma", που σημαίνουν «ερυθροί άνθρωποι» και είναι γνωστή, ανεπίσημα, από το ψευδώνυμο της, ως πολιτεία Sooner. Προσαρτημένη από τα Ινδιάνικα Εδάφη στις 16 Νοεμβρίου 1907, η Οκλαχόμα ήταν η 46η πολιτεία που εισήλθε στην ένωση των ΗΠΑ.

Όντας μεγάλος παραγωγός φυσικού αερίου, πετρελαίου και αγροτικών προϊόντων, η Οκλαχόμα βασίζεται στην πολιτική αεροπορία, την ενέργεια, τις τηλεπικοινωνίες και την βιοτεχνολογία. Διαθέτει μία από τις ταχύτερα αναπτυσσόμενες οικονομίες στη χώρα, κατατασσόμενη ανάμεσα στις κορυφαίες πολιτείες όσον αφορά την αύξηση του κατά κεφαλήν εισοδήματος και την αύξηση του ακαθάριστου εθνικού προϊόντος.

Η Οκλαχόμα Σίτι και η Τάλσα, είναι οι βασικοί οικονομικοί κόμβοι της Οκλαχόμα, με περίπου το 60% των κατοίκων της πολιτείας να ζουν στις μητροπολιτικές περιοχές τους. Η πολιτεία έχει ανάμεικτες επιδόσεις στην εκπαίδευση και την υγειονομική περίθαλψη, με τα μεγαλύτερα πανεπιστήμια της συμμετέχουν στις αθλητικές διοργανώσεις NCAA και NAIA και δύο κολεγιακά αθλητικά τμήματα να κατατάσσονται ανάμεσα στα πιο επιτυχημένα στην Αμερικανική ιστορία.

Με μικρές οροσειρές, απέραντα λιβάδια, και ανατολικά δάση, το μεγαλύτερο μέρος της Οκλαχόμα συγκαταλέγεται στις Μεγάλες Πεδιάδες (Great plains) και στα Εσωτερικά Υψίπεδα των Η.Π.Α. (U.S. Interior Highlands) - μια περιοχή πολύ επιρρεπή στις δριμείες καιρικές συνθήκες.

Με την κυριαρχία των Γερμανών, Ιρλανδών, Άγγλων και ιθαγενών Αμερικανών, περισσότερες από 25 ιθαγενείς αμερικανικές γλώσσες ομιλούνται στην Οκλαχόμα, το μεγαλύτερο ποσοστό από οποιαδήποτε άλλη πολιτεία. Βρίσκεται στη συμβολή τριών μεγάλων αμερικανικών περιοχών και ιστορικά υπήρξε δρόμος βοϊδαμαξών, ένας προορισμός για τους νοτιότερους κατοίκους και ένα κυβερνητικά κατοχυρωμένο έδαφος για τους ιθαγενείς Αμερικανούς.

Όντας τμήμα της Ζώνης της Βίβλου (Ζώνη του Ντίξικρατ), η εξαπλωμένη ευρέως ευαγγελική πίστη την κάνει μία από τις πιο συντηρητικές πολιτικά πολιτείες, αν και η Οκλαχόμα έχει τους περισσότερους εγγεγραμμένους φίλους του Δημοκρατικού Κόμματος παρά οποιαδήποτε άλλου κόμματος.

Ετυμολογία

Το όνομα Oklahoma προέρχεται από την φράση των Τσοκτάου okla humma, που λογοτεχνικά σημαίνει κόκκινοι άνθρωποι. Ο Αρχηγός των Τσοκτάου Άλλεν Ράιτ πρότεινε το όνομα το 1866 κατά την διάρκεια διαπραγματεύσεων συνθήκης με την ομοσπονδιακή κυβέρνηση σχετικά με την χρήση του Ινδιάνικου Εδάφους, στο οποίο οραματίσθηκε μια ολοσχερώς Ινδιάνικη πολιτεία ελεγχόμενη από τον Αρχιεπιθεωρητή Ινδιάνικων Υποθέσεων των Ηνωμένων Πολιτειών. Ισοδύναμο με την αγγλική λέξη Indian, το okla humma ήταν μια φράση στη γλώσσα Τσοκτάου χρησιμοποιούμενη για να περιγράψει την Ιθαγενή Αμερικανική φυλή ως σύνολο. Το Oklahoma αργότερα έγινε το ντε φάκτο όνομα για το Έδαφος της Οκλαχόμα, και εγκρίθηκε επίσημα το 1890, δύο έτη αφότου η περιοχή άνοιξε για τους λευκούς εποίκους.[7][8][9]

Γεωγραφία

Κύριο λήμμα: Γεωγραφία της Οκλαχόμα
Οι υψηλές πεδιάδες της πολιτείας απλώνονται όπισθεν ενός σήματος καλωσορίσματος στο Oklahoma Panhandle.
A view of Mt Scott

Η Οκλαχόμα είναι η 20η μεγαλύτερη πολιτεία στις ΗΠΑ, καλύπτοντας μια έκταση 69,898 τετραγωνικών μιλίων (181,035 τ.χλμ.), με 68,667 τ.μ. (177.847 τ.χλμ.) ξηράς και 1.231 τετραγωνικά μίλια (3.188 τ.χλμ.) νερού.[10] Είναι μια από τις έξι πολιτείες στην Μεθοριακή Λωρίδα, και βρίσκεται μερικώς στις Μεγάλες Πεδιάδες κοντά στο γεωγραφικό κέντρο των 48 συνεχόμενων πολιτειών. Συνορεύει στα ανατολικά με το Αρκάνσας και το Μιζούρι, στα βόρεια με το Κάνσας, στα βορειοδυτικά με το Κολοράντο, και στο δυτικό της άκρο με το Νέο Μεξικό, και στα νότια και στα κοντινά δυτικά με το Τέξας.

Τοπογραφία

Βλέπε επίσης:Λίμνες στην Οκλαχόμα

Η Οκλαχόμα βρίσκεται μεταξύ των Μεγάλων Πεδιάδων και του Οροπέδιο Όζαρκ στην κοιλάδα των ποταμών του Κόλπου του Μεξικού,[11] γενικά κλίνοντας από τις υψηλές πεδιάδες του δυτικού συνόρου της έως τους χαμηλούς υγρότοπους στο νοτιοανατολικό της σύνορο.[12][13] Το χαμηλότερο και το υψηλότερο σημείο της ακολουθούν αυτήν την τάση, με την υωηλότερη κορυφή της, την Μπλακ Μέσα, στα (1.516 μ.) 4.973 πόδια από το επίπεδο της θάλασσας, που βρίσκεται κοντά στη μακρινή βορειοδυτική της άκρη στην Oklahoma Panhandle. Το χαμηλότερο σημείο της πολιτείας είναι στο Little River κοντά στο μακρινό νοτιοανατολικό της άκρο κοντά στην πόλη του Ίνταμπελ (Οκλαχόμα), η οποία κατεβαίνει στα (88m) 289 πόδια από το επίπεδο της θάλασσας.[14]

Ένας ποταμός διασχίζει ένα φαράγγι στα Όρη Γουιτσίτα.

Ανάμεσα στις περισσότερο ποικιλόμορφες γεωγραφικά πολιτείες, η Οκλαχόμα είναι μία από τις τέσσερις που φιλοξενεί περισσότερες από 10 ξεχωριστές οικολογικές περιοχές, με 11 εντός των ορίων της — περισσότερες ανά τετραγωνικό μίλι από κάθε άλλη πολιτεία.[15] Το δυτικό και ανατολικό ήμισυ της, παρ' όλ' αυτά, σημαδεύονται από ακραίες διαφορές στη γεωγραφική ποικιλία: η Ανατολική Οκλαχόμα αγγίζει οκτώ οικολογικές περιοχές και το δυτικό ήμισύ της περιέχει τρεις.[15]

Τα Όρη Ουατσίτα καλύπτουν την νοτιοανατολική Οκλαχόμα.

Η Οκλαχόμα έχει τέσσερις βασικές οροσειρές: τα Όρη Ουατσίτα, τα Όρη Άρμπακλ, τα Όρη Ουιτσίτα, και τα Όρη Όζαρκ.[12] Περιεχόμενα στην περιοχή των Εσωτερικών Υψιπέδων των ΗΠΑ, τα Όρη Όζαρκ και Ουατσίτα σηματοδοτούν την μόνη μεγάλη ορεινή περιοχή μεταξύ των Βραχωδών Ορέων και των Αππαλαχίων.[16] Ένα τμήμα των Λόφων Φλιντ εκτείνεται μέσα στη βορειοκεντρική Οκλαχόμα, και στη νοτιοανατολική γωνία της πολιτείας, το Cavanal Hill θεωρείται από το Τμήμα Τουρισμού και Αναψυχής της Οκλαχόμα ως ο υψηλότερος λόφος του κόσμου· στα 1.999 feet (609m), δεν εμπίπτει στον ορισμό τους για το βουνό παρά ένα πόδι.[17]

Οι ημίξηρες υψηλές πεδιάδες στη βορειοδυτική γωνία της πολιτείας φιλοξενούν μερικά φυσικά δάση. Η Οκλαχόμα έχει ένα κυλιόμενο έως επίπεδο ανάγλυφο με ενδιάμεσα φαράγγια και mesa όπως τα Glass Mountains. Οι μερικές πεδιάδες διακοπτόμενες από μικρές οροσειρές όπως οι Antelope Hills και τα Όρη Γουιτσίτα σηματοδοτούν την νοτιοδυτική Οκλαχόμα, και τα transitional prairie and woodlands καλύπτουν το κεντρικό τμήμα της πολιτείας. Τα Όρη Οζάρκ και Κουατσίτα υψώνονται από δυτικά προς ανατολικά στο ανατολικό τρίτο της πολιτείας, βαθμιαία αυξανόμενα σε ύψος στην προς ανατολάς κατεύθυνση.[13][18] Περισσότερα από 500 επώνυμα ρεύματα και ποταμοί συνθέτουν τις πλωτές οδούς της Οκλαχόμα, και με 200 λίμνες που δημιουργούνται από φράγματα, έχει τον μεγαλύτερο αριθμό τεχνητών αποθεμάτων στη χώρα.[17] Το μεγαλύτερο μέρος της πολιτείας βρίσκεται σε δύο κύριες λεκάνες απορροής που ανήκουν στους ποταμούς Red και Arkansas, αν και οι ποταμοί Lee και Little επίσης περιέχουν σημαντικές λεκάνες απορροής.[18]

Χλωρίδα και πανίδα

Οι πληθυσμοί του Αμερικανικού Βίσονα κατοικούν στα οικοσυστήματα των λιβαδιών της πολιτείας.

Τα δάση καλύπτουν το 24% της Οκλαχόμα[17] και οι χορτολιβαδικές εκτάσεις αποτελούνται από λειμώνες κοντού, μικτού, και ψηλού γρασιδιού, κατ' επέκταση τα οικοσυστήματα στα κεντρικά και δυτικά τμήματα της πολιτείας, παρόλο που είναι καλλιεργήσιμα εδάφη έχουν αντικατασταθεί σε μεγάλο βαθμό από γηγενή χόρτα.[19] Όταν οι βροχοπτώσεις είναι αραιές στις δυτικές περιοχές της πολιτείας, τα λιβάδια κοντού γρασιδιού και οι θαμνότοποι είναι τα πιο σημαντικά οικοσυστήματα, αν και οι κόκκινοι κέδροι (άρκευθοι) και μερικά πεύκα (pinyon & ponderosa) μεγαλώνουν κοντά σε ποτάμια και κλίνες ρυακιών στον μακρινό ρου του panhandle (προεξοχής).[19]

Προστατευόμενες γαίες

Mesa ξεπροβάλλουν πάνω από ένα από τα πολιτειακά πάρκα της Οκλαχόμα.

Η Οκλαχόμα έχει 50 πολιτειακά πάρκα,[20] έξι εθνικά πάρκα ή προστατευόμενες περιοχές,[21] δύο εθνικά προστατευόμενα δάση ή grasslands,[22] κα ένα δίκτυο διατήρησης της άγριας ζωής και περιοχές διατήρησης. Έξι τοις εκατό των 10 εκατομμυρίων ακρ της πολιτείας (40.000 τ.χλμ.) που καλύπτονται από δάση είναι δημόσια γη,[23] περιλαμβανομένων των δυτικών τμημάτων του Ouachita National Forest, του μεγαλύτερου και παλαιότερου εθνικού δάσους στις Νότιες Ηνωμένες Πολιτείες.

Με έκταση 158 τ.χλμ., το Tallgrass Prairie Preserve στην βορειοκεντρική Οκλαχόμα είναι ο μεγαλύτερος προστατευόμενος λειμώνας υψηλών χόρτων στον κόσμο και είναι μέρος ενός οικοσυστήματος το οποί οπεριλαμβάνει μόνο 10% της άλλοτε έκτασης της, καλύπτοντας κάποτε 14 πολιτείες.[24] Επιπροσθέτως, το Black Kettle National Grassland καλύπτει 127 τ.χλμ. λειμώνων στη νοτιοδυτική Οκλαχόμα.[25] Το Καταφύγιο Άγριας Ζωής των Ορέων Ουιτσίτα είναι το παλαιότερο και μεγαλύτερο από εννέα εθνικά καταφύγια άγριας ζωής στην πολιτεία[26] και δημιουργήθηκε το 1901, καλύπτοντας 238,8 τ.χλμ.[27]

Από τα ομοσπονδιακά προστατευόμενα πάρκα και χώρους αναψυχής· η Chickasaw National Recreation Area είναι η μεγαλύτερη, με 18 τ.χλμ.[28] Άλλες τοποθεσίες είναι τα ιστορικά μονοπάτια Santa Fe και Trail of Tears, το Fort Smith και Washita Battlefield national historic sites, and the Oklahoma City National Memorial.[21]

Κλίμα

Η Οκλαχόμα βρίσκεται σε μια εύκρατη ζώνη και βιώνει περιστασιακά ακραίες θερμοκρασίες και υετό τυπικό ενός ηπειρωτικού κλίματος.[29] Το μεγαλύτερο μέρος της πολιτείας βρίσκεται σε μια περιοχή γνωστή ως Μονοπάτι των Σιφώνων, που χαρακτηρίζεται από συχνή αλληλεπίδραση μεταξύ ψυχρών και θερμών αέριων μαζών που δημιουργούν ακραία καιρικά φαινόμενα, μεταξύ των οποίων και σίφωνες.[14] Κατά μέσο όρο 54 σίφωνες πλήττουν την πολιτεία κάθε χρόνο - ένα από τα υψηλότερα νούμερα στον κόσμο.[30]

Λόγω της θέσης της Οκλαχόμα μεταξύ ζωνών διαφορετικών επικρατουσών θερμοκρασιών και ανέμων, οι καιρικές συνθήκες μέσα στην πολιτεία μπορούν να διαφέρουν ευρέως μεταξύ περιοχών με μικρή σχετικά απόσταση μεταξύ τους και μπορούν να μεταβληθούν δραστικά μέσα σε λίγο χρόνο.[14] Επί παραδείγματι, στις 11 Νοεμβρίου 1911, η θερμοκρασία στην Οκλαχόμα Σίτι έφθασε τους 83 °F (28 °C) το απόγευμα (ρεκόρ υψηλότερης θερμοκρασίας για εκείνη την εποχή), και αργότερα μια εισερχόμενη γραμμή καταιγίδας επέφερε πτώση στους 17 °F (−8 °C) τα μεσάνυχτα (ρεκόρ χαμηλής θερμοκρασίας εκείνη την εποχή)· ούτως, το χαμηλότερο και το υψηλότερο ρεκόρ για την 11η Νοεμβρίου καταγράφηκαν την ίδια ημέρα.[31]

Το κλίμα της Οκλαχόμα είναι ιδανικό για τη δημιουργία καταιγίδων, όπως αυτή στην Τάλσα.

Η πολιτεία είναι έδρα του Storm Prediction Center, του National Severe Storms Laboratory και του Warning Decision Training Branch, όλα μέρη της National Weather Service που βρίσκονται στο Νόρμαν.[32] Η υψηλότερη καταγεγραμμένη θερμοκρασία της Οκλαχόμα, 120 °F (49 °C), καταγράφηκε στο Τίπτον στις 27 Ιουνίου 1994 και η χαμηλότερη καταγεγραμμένη θερμοκρασία, −31 °F (−35 °C), καταγράφηκε στη Νοουάτα στις 10 Φεβρουαρίου 2011.

Μηνιαίες θερμοκρασίες για τις μεγαλύτερες πόλεις της Οκλαχόμα
Πόλη Ιαν Φεβ Μαρ Απρ Μάι Ιουν Ιουλ Αυγ Σεπ Οκτ Νοε Δεκ
Οκλαχόμα Σίτι 47/26 54/31 62/39 71/48 79/58 87/66 93/71 92/70 84/62 73/51 60/38 50/29
Τάλσα 46/26 53/31 62/40 72/50 80/59 88/68 94/73 93/71 84/63 74/51 60/39 50/30
Λότον 50/26 56/31 65/40 73/49 82/59 90/68 96/73 95/71 86/63 76/51 62/39 52/30
Average high/low temperatures in °F[33][34]

Οικονομία

Ο BOK Tower της Τάλσα, το υψηλότερο κτίριο της Οκλαχόμα, λειτουργεί ως παγκόσμια έδρα της Williams Companies.

Βασισμένη στους τομείς της αεροπορίας, της ενέργειας, της μεταφοράς εξοπλισμών, της επεξεργασίας τροφίμων, της ηλεκτρονικής, και των τηλεπικοινωνιών, η Οκλαχόμα είναι σημαντικός παραγωγός φυσικού αερίου, αεροσκαφών, και τροφίμων.[35] Η πολιτεία κατατάσσεται δεύτερη στη χώρα στην παραγωγή φυσικού αερίου,[36] και είναι η 27η πιο παραγωγική αγροτικά πολιτεία, κατατασσόμενη 5η στην παραγωγή σίτου.[37] Τέσσερις εταιρείες Fortune 500 και έξι εταιρείες Fortune 1000 εδρεύουν στην Οκλαχόμα,[38] και κατατάσσεται ως μια από τις πιο φιλικές στις επιχειρήσεις πολιτείες στο έθνος,[39] με το 7ο χαμηλότερο φορολογικό φορτίο το 2007.[40] Το 2010, η Love's Travel Stops & Country Stores με βάση την Οκλαχόμα Σίτι κατατάχθηκε 18η στη λίστα του Forbe's των μεγαλύτερων ιδιωτικών εταιρειών, η QuikTrip με βάση την Τάλσα κατατάχθηκε 37η, και η Hobby Lobby με βάση την Οκλαχόμα Σίτι κατατάχθηκε 198η στην αναφορά του 2010.[41] Το ΑΕΠ της Οκλαχόμα αυξήθηκε από 131,9 δισεκατομμύρια δολάρια το 2006 σε 147,5 δισεκατομμύρια δολάρια το 2010, ένα άλμα 10,6 τοις εκατό.[42] Το κατά κεφαλήν ακαθάριστο πολιτειακό προϊόν της Οκλαχόμα ήταν 35.480 δολάρια το 2010, κατατασσόμενο 40ό μεταξύ των πολιτειών.[43] Αν και το πετρέλαιο ιστορικά κυριαρχεί στην οικονομία της πολιτείας, μια κατάρρευση στην ενεργειακή βιομηχανία κατά την δεκαετία του 1980 οδήγησε στην απώλεια περίπου 90.000 θέσεων εργασίας σχετιζόμενων με την ενέργεια μεταξύ 1980 και 2000, ζημιώνοντας τρομερά την τοπική οικονομία.[44] Το πετρέλαιο απέφερε 35 δισεκατομμύρια δολάρια στην οικονομία της Οκλαχόμα το 2007,[45] και η απασχόληση στην πετρελαϊκή βιομηχανία της Οκλαχόμα ξεπεράσθηκε από πέντε άλλες βιομηχανίες το 2007.[46] Με στοιχεία του Αυγούστου του 2011, το ποσοστό ανεργίας της πολιτείας είναι 5,6%.[47]

Βιομηχανία

Στα μέσα του 2011, η Οκλαχόμα είχε πολιτικό εργατικό δυναμικό 1,7 εκατομμυρίων και η συνεργασία μη αγροτική απασχόληση κυμαινόταν περίπου στο 1,5 εκατομμύρια.[46] Ο δημόσιος τομέας παρέχει τις περισσότερες θέσεις εργασίας, 339.300 το 2011, ακολουθούμενος από τις μεταφορές και τις επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας, παρέχοντας 279.500 θέσεις εργασίας, και οι τομείς της εκπαίδευσης, των επιχειρήσεων, και της κατασκευής προϊόντων, παρέχοντας 207.800, 177.400, και 132.700 θέσεις εργασίας, αντίστοιχα.[46] Μεταξύ των μεγαλύτερων βιομηχανιών της πολιτείας, ο τομέας αεροδιαστημικής παράγει 11 δισεκατομμύρια δολλάρια ετησίως.[39]

Η Τάλσα φιλοξενεί την μεγαλύτερη βάση συντήρησης αερογραμμών στον κόσμο, η οποία είναι η παγκόσμια έδρα συντήρησης και μηχανικής των Αμερικανικών Αερογραμμών.[48] Συνολικά, η αεροδιαστημική αποφέρει περισσότερο του 10% της βιομηχανικής απόδοσης της Οκλαχόμα, και είναι μία από τις 10 κορυφαίες πολιτείες στην κατασκευή μηχανών αεροδιαστημικής.[35] Λόγω της θέσης της στο κέντρο των Ηνωμένων Πολιτειών, η Οκλαχόμα είναι επίσης μεταξύ των κορυφαίων πολιτειών σε κέντρα διαχείρισης πόρων (logistic centers), και συνεισφέρει τα μείζονα στην έρευνα σχετικά με τον καιρό.[39]

Η πολιτεία είναι ο κορυφαίος κατασκευαστής ελαστικών στη Βόρεια Αμερική και περιέχει μια από τις πλέον ταχύτερα αναπτυσσόμενες βιομηχανίες βιοτεχνολογίας στη χώρα.[39] Το 2005, οι διεθνείς εξαγωγές από την κατασκευαστική βιομηχανία της Οκλαχόμα συνολικά άγγιζε τα 4,3 δισεκατομμύρια δολλάρια, αποτελώντας το 3,6% της οικονομίας της.[49] Η κατασκευή ελαστικών, η επεξεργασία κρέατος, η κατασκευή εξοπλισμού πετρελαίου και αερίου και η κατασκευή κλιματιστικών είναι οι μεγαλύτερες κατασκευαστικές βιομηχανίες της πολιτείας.[50]

Ενέργεια

Μια μείζων πετρελαιοπαραγωγός πολιτεία, η Οκλαχόμα είναι ο πέμπτος μεγαλύτερος παραγωγός πετρελαίου στις Ηνωμένες Πολιτείες.[45]

Η Οκλαχόμα είναι ο τρίτος μεγαλύτερος παραγωγός φυσικού αερίου της χώρας, ο πέμπτος μεγαλύτερος παραγωγός πετρελαίου, και έχει τον δεύτερο μεγαλύτερο αριθμό ενεργών πετρελαιοπηγών,[45][51] και είναι πέμπτη σε αποθέματα πατρελαίου.[52] Ενώ η πολιτεία ήταν όγδοη στην απόδοση εγκατεστημένων συστημάτων αιολικής ενέργειας το 2011,[53] είναι στον πάτο των πολιτειών στην χρήση ανανεώσιμης ενέργεια, με το 94% του ηλεκτρισμού να παράγεται από μη ανανεώσιμες πηγές το 2009, συμπεριλαμβανομένου 25% από τον άνθρακα και 46% από φυσικό αέριο.[54] Βρισκόμενη στην 13η θέση για την κατά κεφαλήν συνολική ενεργειακή κατανάλωση το 2009,[55] το ενεργειακό κόστος της Οκλαχόμα ήταν το 8ο χαμηλότερο στη χώρα.[56] Συνολικά, η βομηχανία πετρελαϊκής ενέργειας συνεισφέρει 35 δισεκατομμύρια δολλάρια στο ΑΕΠ της Οκλαχόμα, και οι υπάλληλοι εταιρειών σχετικών με το πετρέλαιο κερδίζουν κατά μέσον όρο το διπλάσιο από το τυπικό ετήσιο εισόδημα της πολιτείας.[45] Το 2009, η πολιτεία είχε 83.700 εμπορικές πετρελαιοπηγές που απέφεραν 65,374 εκατομμύρια βαρέλια (10.393.600 m3) αργού πετρελαίου.[57] 8,5% της προμήθειας φυσικού αερίου της χώρας προέρχεται από την Οκλαχόμα, με παραγωγή 1,673 τρισεκατομμυρίων κυβικών ποδών (47,4 km3) το 2009.[57]

Σύμφωνα με το Forbes Magazine, η Devon Energy Corporation με έδρα την Οκλαχόμα Σίτι, η Chesapeake Energy Corporation, και η SandRidge Energy Corporation είναι οι μεγαλύτερες ιδιωτικές σχετικές με το πετρέλαιο εταιρείες στη χώρα,[58] και όλες οι εταιρείες της Οκλαχόμα που ανήκουν στη λίστα Fortune 500 σχετίζονται με την ενέργεια.[38] Η ONEOK της Τάλσα και η Williams Companies είναι η μεγαλύτερη και η δεύτερη μεγαλύτερη εταιρεία αντίστοιχα, κατατασσόμενες επίσης ως δεύτερη και τρίτη μεγαλύτερη εταιρεία στη χώρα στον τομέα της ενέργειας, σύμφωνα με το Fortune Magazine.[59] Το περιοδικό επίσης τοποθέτησε την Devon Energy ως δεύτερη μεγαλύτερη εταιρεία στην βιομηχανία εξόρυξης και παραγωγής αργού πετρελαίου στη χώρα, ενώ η Chesapeake Energy κατατάσσεται έβδομη αντίστοιχα σε αυτό τον τομέα και η Oklahoma Gas & Electric κατατάσσεται 25η μεγαλύτερη εταιρεία κοινής οφέλειας αερίου και ηλεκτρισμού.[59]

Αιολική παραγωγή

Αιολική Παραγωγή της Οκλαχόμα (GWh, Million kWh)[60][61]
Έτος Σύνολο Ιαν Φεβ Μαρ Απρ Μάι Ιουν Ιουλ Αυγ Σεπ Οκτ Νοε Δεκ
2009 2,698 183 182 233 233 159 175 140 172 152 253 269 308
2010 3,808 252 187 389 400 305 360 265 260 311 299 408 375
2011 5,369 319 446 519 531 510 513 329 335 337 487 574 469
2012 632 555 744 634 726

Γεωργία

Όντας η 27η πιο παραγωγική αγροτικά πολιτεία, η Οκλαχόμα είναι πέμπτη σε κτηνοτροφική παραγωγή και πέμπτη σε παραγωγή σίτου.[37][62] Περίπου 5,5% του Αμερικανικού βοδινού κρέατος προέρχεται από την Οκλαχόμα, ενώ η πολιτεία παράγει το 6,1% του Αμερικανικού σίτου, το 4,2% των Αμερικανικών χοιρινών προϊόντων, και το 2,2% των γαλακτοκομικών προϊόντων.[37] Η πολιτεία είχε 83.500 φάρμες το 2005, συλλογικά παράγοντας 4,3 δισεκατομμύρια δολάρια σε ζωικά προϊόντα και λιγότερα από ένα δισεκατομμύριο δολάρια σε συγκομιδή, με περισσότερα από 6,1 δισεκατομμύρια δολλάρια να προστίθενται στο πολιτειακό ΑΕΠ.[37] Σε πουλερικά και χοίρους είναι αντίστοιχα η δεύτερη και η τρίτη μεγαλύτερη γεωργική βιομηχανία.[62]

Εκπαίδευση

Βλέπε επίσης: Κατάλογος σχολικών περιφερειών στην Οκλαχόμα, Κατάλογος κολλεγίων και πανεπιστημίων στην Οκλαχόμα
Το σύστημα δημόσιων περιφερειακών πανεπιστημίων περιλαμβάνει το Northeastern State University στην Ταλέκουα.

Με ένα εκπαιδευτικό σύστημα που συνίσταται από περιφέρειες δημόσιων σχολείων και ανεξάρτητα ιδιωτικά ιδρύματα, η Οκλαχόμα είχε 31.337 μαθητές εγγεγραμμένους σε 1.849 δημόσια σχολεία πρωτοβάθμιας, δευτεροβάθμιας και επαγγελματικής εκπαίδευσης σε 540 σχολικές περιφέρειες το 2006.[63] Η Οκλαχόμα έχει τις περισσότερες εγγραφές Ιθαγενών Αμερικανών μαθητών στο έθνος με 120.122 μαθητές το σχολικό έτος 2005–2006.[64] Κατατασσόμενη κοντά στην βάση ανάμεσα στις πολιτείες σε δαπάνες ανά μαθητή, η Οκλαχόμα δαπάνησε 6.614 δολλάρια για κάθε μαθητή το 2005, 47η στη χώρα,[63] αν και στην αύξηση της συνολικής εκπαιδευτικής δαπάνης μεταξύ 1992 και 2002 κατατασσόταν ως 22η.[65] Η πολιτεία είναι μεταξύ των καλύτερων σε προνηπιακή εκπαίδευση, και το Εθνικό Ινστιτούτο για την Έρευνα της Πρώιμης Εκπαίδευσης την κατέταξε πρώτη στις Ηνωμένες Πολιτείες αναφορικά με το επίπεδο, την ποιότητα, και την πρόσβαση σε προνηπιακή εκπαίδευση το 2004, ονομάζοντάς το μοντέλο για την "πρώτη παιδική εκπαίδευση".[66] Παρότι τα ποσοστά εγκατάλειψης του γυμνασίου μειώθηκαν κατά 29% μεταξύ 2005 και 2006, η Οκλαχόμα κατατασσόταν στις κατώτερες τρεις πολιτείες στο έθνος στην διατήρηση των μεγαλύτερων μαθητών του γυμνασίου,[67] με ποσοστό εγκατάλειψης 3,2%.[63] Το 2004, η πολιτεία κατατασσόταν 36η στη χώρα για τον σχετικό αριθμό ενηλίκων με δίπλωμα μέσης εκπαίδευσης, αν και με 85,2%, είχε το υψηλότερο ποσοστό μεταξύ των νότιων πολιτειών.[68][69]

Το Πολιτειακό Πανεπιστήμιο της Οκλαχόμα, το Πανεπιστήμιο της Οκλαχόμα, και το Πανεπιστήμιο της Κεντρικής Οκλαχόμα είναι τα μεγαλύτερα δημόσια ιδρύματα ανώτατης εκπαίδευσης στην Οκλαχόμα, λειτουργώντας μέσω μίας βασικής πανεπιστημιούπολης και «δορυφορικών» πανεπιστημιουπόλεων σε όλη την πολιτεία. Τα δύο πολιτειακά πανεπιστήμια, μαζί με το Πανεπιστήμιο Οκλαχόμα Σίτυ και το Πανεπιστήμιο της Τάλσα, βρίσκονται ανάμεσα στα καλύτερα επαγγελματικά προπτυχιακά προγράμματα της χώρας,[70]

Το Κολλέγιο Νομικής του Πανεπιστημίου της Τάλσα, η Σχολή Νομικής του Πανεπιστημίου της Οκλαχόμα Σίτυ, και το Κολλέγιο Νομικής του Πανεπιστημίου της Οκλαχόμα είναι τα μόνα ιδρύματα στην πολιτεία πιστοποιημένα με ABA. Το Πανεπιστήμιο της Οκλαχόμα και το Πανεπιστήμιο της Τάλσα είναι στο κορυφαίο ποσοστό των πανεπιστημίων εθνικά σε ακαδημαϊκές αξιολογήσεις, με το Πανεπιστήμιο της Τάλσα να είναι το μόνο πανεπιστήμιο που βρίσκεται στα πρώτα 100.[71]

Η Οκλαχόμα περιλαμβάνει ένδεκα δημόσια περιφερειακά πανεπιστήμια,[72] περιλαμβανομένου του Βορειοανατολικού Πολιτειακού Πανεπιστημίου, του δεύτερου παλαιότερου ιδρύματος ανώτερης εκπαίδευσης δυτικά του ποταμού Μισσισσιππή,[73] περιλαμβάνοντας επίσης το μόνο Κολλέγιο Οφθαλμομετρίας στην Οκλαχόμα[74] και τις περισσότερες εγγραφές Ιθαγενών Αμερικανών φοιτητών στη χώρα σε ποσοστό και αριθμό.[73][75] Το Πανεπιστήμιο Λάνγκστον είναι ιστορικά το μόνο κολλέγιο μαύρων της Οκλαχόμα. Έξι από τα πανεπιστήμια της πολιτείας ήταν στην λίστα της Princeton Review των καλύτερων 122 περιφερειακών κολλεγίων το 2007,[76] και τρία ήταν στη λίστα των κορυφαίων κολλεγίων για την καλύτερη τιμή. Το κράτος έχει 55 μετα-δευτεροβάθμιας τεχνικής ιδρύματα που λειτουργούν με το Πρόγραμμα Καριέρας και Τεχνολογικής Εκπαίδευσης της Οκλαχόμα για την κατάρτιση σε συγκεκριμένους τομείς της βιομηχανίας ή του εμπορίου.[63]

Το σχολικό έτος 2007–2008, υπήρχαν 181.973 προπτυχιακοί φοιτητές, 20.014 τελειόφοιτοι φοιτητές, και 4.395 φοιτητές πρώτου επαγγελματικού πτυχίου στα κολλέγια της Οκλαχόμα. Από αυτούς τους φοιτητές, 18.892 έλαβαν πτυχίο μπάτσελορ, 5,386 έλαβαν πτυχίο μάστερ, και 462 έλαβαν το πρώτο επαγγελματικό πτυχίο. Αυτό σημαίνει ότι η πολιτεία της Οκλαχόμα δημιουργεί κατά μέσο όρο 38.278 πτυχιούχους σε κάθε ολοκλήρωση περιόδου (δηλαδή, από 1 Ιουλίου 2007 έως 30 Ιουνίου 2008). Ο εθνικός μέσος όρος είναι 68.322 πτυχία συνολικά που απονέμονται σε κάθε ολοκλήρωση περιόδου.[77]

Υγεία

Οι νοτιοδυτικές περιφερειακές εγκαταστάσεις γα τα Κέντρα Θεραπείας Καρκίνου της Αμερικής βρίσκεται στην Τάλσα.

Η πολιτεία ήταν ο 21ος μεγαλύτερος παραλήπτης ιατρικών κεφαλαίων από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση το 2005, με τις ομοσπονδιακές δαπάνες που αφορούν την υγειονομική περίθαλψη στην πολιτεία να αθροίζουν $75.801.364· immunizations, bioterrorism preparedness, and health education were the top three most funded medical items.[78] Παραδείγματα μεγάλων ασθενειών υπάρχουν κοντά στον εθνικό μέσο όρο στην Οκλαχόμα, και η πολιτεία βρίσκεται μαζί ή ελαφρώς άνωθεν του υπολοίπου της χώρας σε ποσοστό ανθρώπων με άσθμα, διαβήτη, καρκίνο, και υπέρταση.[78]

Το 2000, η Οκλαχόμα βρισκόταν 45η σε γιατρούς κατά κεφαλή και ελαφρώς κάτωθεν του εθνικού μέσου όρου σε νοσοκόμες κατά κεφαλή, αλλά ήταν ελαφρώς άνω του εθνικού μέσου όρου σε νοσοκομειακές κλίνες ανά 100.000 ανθρώπους και άνωθεν του εθνικού μέσου όρου σε καθαρή αύξηση των υπηρεσιών υγείας σε μια 12ετή περίοδο.[79] Μία από τις χειρότερες πολιτείες στο ποσοστό ασφαλισμένων ανθρώπων, σχεδόν το 25% των κατοίκων της Οκλαχόμα μεταξύ 18 και 64 ετών δεν είχαν ασφάλεια υγείας το 2005, το πέμπτο μεγαλύτερο ποσοστό στο έθνος.[80] Οι κάτοικοι της Οκλαχόμα βρίσκονται στο άνω μισό των Αμερικανών αναφορικά με την επικράτηση της παχυσαρκίας, και η πολιτεία είναι η 5η πιο παχύσαρκη στο έθνος, με 30,3% του πληθυσμού της κοντά στην παχυσαρκία ή παχύσαρκο.[81]

Το INTEGRIS Cancer Institute of Oklahoma, μαζί με το Proton Therapy Center, είναι τα 6α περιεκτικά κέντρα θεραπείας του καρκίνου στη χώρα που επί του παρόντως παρέχουν και θεραπεία συμβατικής ακτινοβολίας και θεραπείας πρωτονίων.[82] Το OU Medical Center, η μεγαλύτερη συστοιχία νοσοκομείων στην Οκλαχόμα είναι το μόνο νοσοκομείο στην πολιτεία που ονομάζεται κέντρο Τραυμάτων επιπέδου Ι από το American College of Surgeons. Το OU Medical Center βρίσκεται στα μέρη του Oklahoma Health Center στην Οκλαχόμα Σίτι, του σημείου με τον μεγαλύτερο αριθμό εγκαταστάσεων ιατρικής έρευνας.[83][84] Το Περιφερειακό Ιατρικό Κέντρο του Cancer Treatment Centers of America στην Τάλσα είναι μία από τις τέσσερις τέτοιες περιφερειακές εγκαταστάσεις πανεθνικά, προσφέροντας αντικαρκινική θεραπεία σε ολόκληρη την περιοχή των νοτιοδυτικών Ηνωμένων Πολιτειών, και είναι ένα από τα μεγαλύτερα νοσοκομεία αντικαρκινικής θεραπείας στη χώρα.[85] Η μεγαλύτερη εγκατάσταση οστεοπαθητικής διδασκαλίας στο έθνος, το Oklahoma State University Medical Center στην Τάλσα, επίσης είναι μία από τις μεγαλύτερες εγκαταστάσεις στο πεδίο της νευρολογικής επιστήμης.[86][87]

Media

Η Οκλαχόμα Σίτι και η Τάλσα είναι η 45η και η 61η μεγαλύτερες media markets στις Ηνωμένες Πολιτείες όπως κατατάσσονται από την Nielsen Media Research. Η τρίτη μεγαλύτερη media market της πολιτείας, η Lawton-Wichita Falls, Texas, κατατάσσεται 149η εθνικά από την υπηρεσία.[88] Η τηλεοπτική αναμετάδοση στην Οκλαχόμα άρχισε το 1949 όταν η KWTV (τότε WKY-TV) στην Οκλαχόμα Σίτι και η KOTV-TV στην Τάλσα άρχισαν να μεταδίδουν με λίγους μήνες διαφορά.[89] Τρεχόντως, όλα τα μεγάλα Αμερικανικά δίκτυα αναμετάδοσης έχουν θυγατρικούς τηλεοπτικούς σταθμούς στην πολιτεία.[90]

Η πολιτεία έχει δύο κύριες εφημερίδες. Η The Oklahoman, με έδρα την Οκλαχόμα Σίτι, είναι η μεγαλύτερη εφημερίδα στην πολιτεία και η 54η μεγαλύτερη στη χώρα σε κυκλοφορία, με εξαήμερη εβδομαδιαία αναγνωσιμότητα 138.493 και Κυριακάτικης αναγνωσιμότητας 202.690. Η Tulsa World, η δεύτερης πιο ευρείας κυκλοφορίας εφημερίδα στην οκλαχόμα και 79η στη χώρα, διατηρεί Κυριακάτικη κυκλοφορία 132.969 και μια εξαήμερη εβδομαδιαία αναγνωσιμότητα 93.558.[91] Η πρώτη εφημερίδα της Οκλαχόμα ιδρύθηκε το 1844, με τίτλος Cherokee Advocate, και ήταν γραμμένη και στην Τσερόκι και στην Αγγλική.[92] Το 2006, υπήρχαν περισότερες από 220 εφημερίδες που βρίσκονται στην πολιτεία, περιλαμβανομένων 177 με εβδομαδιαίες δημοσιεύσεις και 48 με ημερήσιες δημοσιεύσεις.[92]

Δύο μεγάλα δίκτυα δημόσιας ραδιοφωνίας αναμεταδίδουν στην Οκλαχόμα: το Oklahoma Public Radio και το Public Radio International. Εγκατεστημένο για πρώτη φορά το 1955, το Oklahoma Public Radio ήταν το πρώτο δίκτυο δημόσιας ραδιοφωνίας στην Οκλαχόμα, και έχει κερδίσει 271 βραβεία για διακεκριμένα προγράμματα.[93] Η Public Radio International εκπέμπει σε 10 σταθμούς σε όλη την πολιτεία, και παρέχει περισσότερες από 400 ώρες προγράμματος.[94] Ο πρώτος ραδιοφωνικός σταθμός της πολιτείας, ο WKY στην Οκλαχόμα Σίτι, δημιουργημένο το 1920, ακολουθούμενος από τον KRFU στο Μπρίστοου, ο οποίος αργότερα μετακόμισε στην Τάλσα και έγινε KVOO το 1927.[95] Το 2006, υπήρχαν περισσότερες από 500 ραδιοφωνικοί σταθμοί στην Οκλαχόμα που εκπέμπουν με διάφορα τοπικής ή εθνικής ιδιοκτησίας δίκτυα.[96]

Η Οκλαχόμα έχει μερικούς μειονοτικούς τηλεοπτικούς σταθμούς που εκπέμπουν στα Ισπανικά, σε Ασιατικές γλώσσες καιμερικές έχουν πρόγραμμα Ιθαγενούς Αμερικανικής θεματολογίας. Το TBN, ένα Χριστιανικό θρησκευτικό τηλεοπτικό δίκτυο έχει στούντιο στην Τάλσα, και έκτισε την πρώτη εξ ολοκλήρου ιδιοκτησίας του TBN θυγατρική στην Οκλαχόμα Σίτυ το 1980.[97]

Μεταφορές

Νόμος και κυβέρνηση

Κύριο λήμμα: Κυβέρνηση της Οκλαχόμα
Το Πολιτειακό Καπιτώλιο της Οκλαχόμα που βρίσκεται στην Οκλαχόμα Σίτι.

Η Οκλαχόμα είναι συνταγματική δημοκρατία με μια κυβέρνηση που έχει ως πρότυπο την Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών, με εκτελεστικό, νομοθετικό και δικαστικό κλάδο.[98] Η πολιτεία έχει 77 κομητείες με δικαιοδοσία στις περισσότερες λειτουργίες σε κάθε αντίστοιχη επικράτεια,[13] πέντε κογκρεσιακές περιφέρειες, και μια βάση ψηφοφόρων με την πλειοψηφία στο Δημοκρατικό Κόμμα. Οι κρατικοί αξιωματούχοι εκλέγονται με ψήφο πλειοψηφίας.

Πολιτειακή κυβέρνηση

Βλέπε επίσης Κυβερνήτης της Οκλαχόμα, Νομοθετικό Σώμα της Ολαχόμα, Ανώτατο Δικαστήριο της Οκλαχόμα

Το Νομοθετικό Σώμα της Οκλαχόμα αποτελείται από τη Γερουσία και τη Βουλή των Αντιπροσώπων. Ως ο νομοθετικός κλάδος της πολιτειακής κυβέρνησης, είναι υπεύθυνο για τη συλλογή και τη διανομή των χρημάτων που είναι απαραίτητα για να λειτουργήσει η κυβέρνηση. Η Γερουσία έχει 48 μέλη που έχουν τετραετείς θητείες, ενώ η Βουλή έχει 101 μέλη με διετείς θητείες. Η πολιτεία έχει όριο θητειών για το νομοθετικό της σώμα που περιορίζει κάθε άτομο σε ένα σύνολο δώδεκα ετών υπηρεσίας μεταξύ αμφοτέρων των νομοθετικών σωμάτων.[99]

Ο δικαστικός κλάδος της Οκλαχόμα αποτελείται από το Ανώτατο Δικαστήριο της Οκλαχόμα, το Δικαστήριο της Οκλαχόμα για Ποινικές Προσφυγές, και 77 Δικαστήρια Περιφερειών που το καθένα εξυπηρετεί μια κομητεία. Ο δικαστικός κλάδος της Οκλαχόμα επίσης περιέχει δύο ανεξάρτητα δικαστήρια: ένα Δικαστήριο Impeachment and the Oklahoma Court on the Judiciary. Η Οκλαχόμα έχει δύο δικαστήρια για ύστατη προσφυγή: το Ανώτατο Δικαστήριο της πολιτείας δικάζει πολιτικές υποθέσεις, και το πολιτειακό Δικαστήριο Ποινικών Προσφυγών δικάζει ποινικές υποθέσεις (αυτό το διακριτό σύστημα υπάρχει μόνο στην Οκλαχόμα και στο γειτονικό Τέξας). Οι δικαστές αυτών των δύο δικαστηρίων, καθώς και του Δικαστηρίου Πολιτικών Προσφυγών διορίζονται από τον Κυβερνήτη με την πρόταση της Επιτροπής Δικαστικών Υποδείξεων της πολιτείας, και υπόκεινται σε μη κομματική ψήφο διατήρησης σε περιοδικές ανά έξι έτη στιγμές.[100]

Οι Πέντε κογκρεσιακές περιφέρειες στην Οκλαχόμα.

Ο εκτελεστικός κλάδος αποτελείται από τον Κυβερνήτη, το προσωπικό του, και άλλους εκλεγμένους επισήμους.

Τοπική αυτοδιοίκηση

Η πολιτεία διαιρείται σε 77 κομητείες που ασκούν τοπική διοίκηση, καθεμία από τις οποίες έχει επικεφαλής ένα συμβούλιο εκλεγμένων επιτρόπων, έναν εκτιμητή φόρου, έναν υπάλληλο, έναν δικαστικό υπάλληλο, έναν ταμία, και έναν σερίφη.[101] Ενώ κάθε δήμος λετουργεί ως ξεχωριστή και ανεξάρτητη τοπική αυτοδιοίκηση με εκτελεστική, νομοθετική και δικαστική εξουσία, οι κυβερνήσεις των κομητειών διατηρούν την δικαιοδοσία και στις ενσωματωμένες πόλεις και στις μη ενσωματωμένες περιοχές μέσα στα όριά τους, αλλά έχουν μόνον εκτελεστική εξουσία και όχι νομοθετική ή δικαστική εξουσία. Αμφότερες οι κομητειακές και οι δημοτικές κυβερνήσεις συλλέγουν τους φόρους, απασχολούν ξεχωριστή αστυνομική δύναμη, διεξάγουν τις εκλογές, και λειτουργούν υπηρεσίες έκτακτης ανταπόκρισης μέσα στη δικαιοδοσία τους.[102][103] Άλλες μονάδες τοπικής αυτοδιοίκησης περιλαμβάνουν σχολικές περιφέρειες, περιφέρειες του κέντρου της τεχνολογίας, περιφέρειες του κολεγίου της κοινότητας, αγροτικές πυροσβεστικές υπηρεσίες, περιφέρειες αγροτικής ύδρευσης, και άλλες περιφέρειες ειδικής χρήσης.

Τριάντα εννέα φυλετικές κυβερνήσεις Ιθαγενών Αμερικανών έχουν έδρα στην Οκλαχόμα, που καθεμία φέρει περιορισμένες εξουσίες μέσα σε καθορισμένες περιοχές. Ενώ οι ινδιάνικοι καταυλισμοί που είναι χαρακτηριστικοί στις περισσότερες από τις Ηνωμένες Πολιτείες δεν είναι παρόντες στην Οκλαχόμα, φυλετικές κυβερνήσεις κατέχουν γη που τους χορηγήθηκε κατά τη διάρκεια της εποχής της Ινδιάνικης Επικρατείας, αλλά με περιορισμένη δικαιοδοσία και χωρίς έλεγχο των κρατικών διοικητικών οργάνων, όπως στους δήμους και τους νομούς. Οι φυλετικές κυβερνήσεις, έχουν αναγνωριστεί από τις Ηνωμένες Πολιτείες ως οντότητες οιονεί κρατικές με εκτελεστική, δικαστική και νομοθετική εξουσία πάνω στα μέλη των φυλών και τις λειτουργίες τους, αλλά υπόκεινται στην αρχή του Κογκρέσου των ΗΠΑ, το οποίο ήδη έχει ή μπορεί να ανακαλέσει ή να παρακρατήσει ορισμένες εξουσίες. Οι φυλετικές κυβερνήσεις υποχρεούνται να υποβάλλουν στο Κογκρέσο των Ηνωμένων Πολιτειών το σύνταγμά τους και τις τυχόν μεταγενέστερες τροποποιήσεις του προς έγκριση.[104][105]

Εθνική πολιτική

Αποτελέσματα προεδρικών εκλογών[106]
Έτος Ρεπουμπλικανοί Δημοκρατικοί
2012 66,77% 891.325 33,23% 443.547
2008 65,65% 960.165 34,35% 502.496
2004 65,57% 959.792 34,43% 503.966
2000 60,31% 744.337 38,43% 474.276
1996 48,26% 582.315 40,45% 488.105
1992 42,65% 592.929 34,02% 473.066
1988 57,93% 678.367 41,28% 483.423
1984 68,61% 861.530 30,67% 385.080
1980 60,50% 695.570 34,97% 402.026
1976 49,96% 545.708 48,75% 532.442
1972 73,70% 759.025 24,00% 247.147
1968 47,68% 449.697 31,99% 301.658
1964 44,25% 412.665 55,75% 519.834
1960 59,02% 533.039 40,98% 370.111
Κύριο λήμμα: Πολιτικά της Οκλαχόμα

Για το μεγαλύτερο μέρος του πρώτου ημίσεος του 20ου αιώνα, η Οκλαχόμα ήταν ένα Δημοκρατικό προπύργιο. Από το 1908 έως το 1948, η πολιτεία υποστήριξε μόνο δις Ρεπουμπλικανό, το 1920 και το 1928. Παρ' όλ' αυτά, οι Δημοκρατικοί της Οκλαχόμα έχουν πάντοτε υπάρξει πιο συντηρητικοί από τους ομολόγους τους στην υπόλοιπη χώρα, και η πολιτεία έχει γίνει αυξανόμενα φιλική προς τους Ρεπουπλικανούς σε εθνικό επίπεδο.

Αν και οι εγγεγραμμένοι Ρεπουμπλικανοί είναι μειοψηφία στην πολιτεία,[108] η Οκλαχόμα έχει ψηφίσει Ρεπουμπλικανό για Πρόεδρο σε όλες πλην μιας εκλογικές αναμετρήσεις από το 1952. Το 2004 και το 2008, ο Τζωρτζ Γ. Μπους και ο Τζον Μακέιν σάρωσαν κάθε κομητεία στην πολιτεία, λαμβάνοντας αμφότεροι πάνω από 65% των ψήφων της πολιτείας. Το 2008, η Οκλαχόμα ήταν η μόνη πολιτεία της οποίας οι κομητείες ψήφισαν ομόψυχα τον Μακέιν.[109]

Γενικά, οι Ρεπουμπλικανοί είναι ισχυρότεροι στην Οκλαχόμα Σίτυ, την Τάλσα και τα κοντινά τους προάστια, καθώς και στην Λωρίδα (Panhandle). Οι Δημοκρατικοί είναι ισχυρότεροι στο ανατολικό τμήμα της πολιτείας και στο Little Dixie.

Μετά την απογραφή του 2000, η Οκλαχόμα απώλεσε μία έδρα στην Βουλή των Αντιπροσώπων και παρέμεινε με πέντε αντιπροσώπους, καθένας από τους οποίους εκπροσωπεί μια περιφέρεια του κογκρέσου. Στο 112ο Κογκρέσο (2011–2013), δεν υπήρξαν μεταβολές στις κομματικές ισορροπίες, και η Οκλαχόμα είχε τέσσερις Ρεπουμπλικανούς και έναν Δημοκρατικό αντιπρόσωπο. Στο 113ο Κογκρέσο οι γερουσιαστές των ΗΠΑ από την Οκλαχόμα είναι οι Τζιμ Ίνχοφ και Τομ Κόμπερν, και οι πέντε Αντιπρόσωποι της είναι οι Τζιμ Μπρίντεσταϊν (Ρ-OK-1), ο Μάρκγουεϊν Μούλλιν (Ρ-OK-2), ο Φρανκ Ντ. Λούκας (R-OK-3), ο Τομ Κόουλ (R-OK-4), και ο Τζέιμς Λάνκφορντ (R-OK-5). Ο τελευταίος μέχρι σήμερα Δημοκρατικός Αντιπρόσωπος, ο Νταν Μπόρεν, αποφάσισε να αποσυρθεί και να μην είναι πάλι υποψήφιος στις εκλογές του 2012 και τον διαδέχθηκε ο Ρεπουμπλικανός Μάρκγουεϊν Μούλλιν αφότου νίκησε τον Δημοκρατικό Ρομπ Ουάλλας.[110]

Περαιτέρω βλέπε: Δύναμη των πολιτικών κομμάτων στην Οκλαχόμα


Πόλεις και κωμοπόλεις

Βλέπε επίσης,Κατάλογος πόλεων στην Οκλαχόμα,Κατάλογος κωμοπόλεων στην Οκλαχόμα και Κατάλογος κωμοπόλεων και πόλεων στην Οκλαχόμα κατά πληθυσμό

Μεγάλες πόλεις

Πολυπληθέστερες Πόλεις[111]
Πόλη Πληθυσμός (πολιτειακή εκτίμηση 2012)
1. Οκλαχόμα Σίτι 599.199
2. Τάλσα 393.987
3. Νόρμαν 115.562
4. Μπρόκεν Άρροου 102.019
5. Λότον 98.376
6. Έντμοντ 84.885
7. Μουρ 57..810
8. Midwest City 56,080
9. Ένιντ 49.854
10. Στίλγουοτερ 46.560
11. Muskogee 38,981
12. Bartlesville 36,245
Η Οκλαχόμα Σίτυ είναι η πρωτεύουσα της πολιτείας και η μεγαλύτερη πόλη.

Η Οκλαχόμα είχε 598 ενσωματωμένα μέρη το 2010, περιλαμβανομένων τριών πόλεων άνω των 100.000 σε πληθυσμό και 40 άνω των 10.000.[112] Δύο από τις πενήντα μεγαλύτερες πόλεις στις Ηνωμένες Πολιτείες βρίσκονται στην Οκλαχόμα, η Οκλαχόμα Σίτυ και η Τάλσα, και το 58% των κατοίκων της Οκλαχόμα ζουν μέσα στις μητροπολιτικές τους πειοχές, ή σφαίρες οικονομικής και οινωνκής επρροής που ορίζονται από το Γραφείο Απογραφών των ΗΠΑ ως μητροπολιτική στατιστική περιοχή. Η Οκλαχόμα Σίτυ, πρωτεύουσα της πολιτείας και μεγαλύτερη πόλη, είχε την μεγαλύτερη μητροπολιτική περιοχή στην πολιτεία το 2010, με 1.252.987 κατοίκους, και η μητροπολιτική περιοχή της Τάλσα είχε 937.478 κατοίκους.[113] Μεταξύ 2000 και 2010, οι πολιτείες που προηγούντο σε πληθυσμιακή αύξηση στην πολιτεία ήταν το Μπλάντσαρντ με 172,4%, το Έλγκιν με 78,2%, το Πίντμοντ με 56,7%, το Μπίξμπυ με 56,6%, και το Οουάσσο με 56,3%.[112]

Η Τάλσα είναι η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη σε πληθυσμό και έκταση ξηράς στην πολιτεία.

Σε φθίνουσα τάξη πληθυσμού, οι μεγαλύτερες πόλεις της Οκλαχόμα το 2010 ήταν: η Οκλαχόμα Σίτυ (579.999, +14.6%), η Τάλσα (391.906, −0.3%) και η Νόρμαν (110,925, +15.9%), το Μπρόκεν Άρροου (98.850, +32,0%), το Λότον (96.867, +4,4%), το Έντμοντ (81.405, +19,2%), το Μουρ (55.081, +33,9%), η Μίντγουεστ Σίτι (54.371, +0,5%), το Ένιντ (49.379, +5,0%), και το Στίλγουοτερ (45.688, +17,0%). Από τις δέκα μεγαλύτερες πόλεις της πολιτείας, τρεις βρίσκονται εκτός των μητροπολιτικών περιοχών της Οκλαχόμα Σίτι και της Τάλσα, και μόνο το Λότον έχει μια μητροπολιτική στατιστική από μόνο του όπως καθορίζεται από το Γραφείο Απογραφών των ΗΠΑ, αν και η μητροπολιτική στατιστική περιοχή του Φορτ Σμιθ εκτείνεται μέσα στην πολιτεία.[114]

Σύμφωνα με τον νόμο της Οκλαχόμα, οι δήμοι διαιρούνται σε δύο κατηγορίες: τις πόλεις (cities), που ορίζονται με πληθυσμό άνω των 1.000 κατοίκων, και τις κωμοπόλεις (towns), με κάτω από 1.000 κατοίκους. Αμφότερες έχουν νομοθετική, δικαστική, και δημόσια εξουσία μέσα στα όριά τους, αλλά οι πόλεις μπορούν να επιλέξουν μεταξύ μίας mayor-council, μίας council-manager, ή μίας strong mayor μορφής κυβέρνησης, ενώ οι κωμοπόλεις λειτουργούν μέσω ενός συστήματος εκλεγμένων αξιωματούχων.[102]

Δημογραφία

Ιστορικοί πληθυσμοί
Απογραφή  Πληθυσμός %±
1890 258.657 -
1900 790.391 205,6%
1910 1.657.155 109,7%
1920 2.028.283 22,4%
1930 2.396.040 18,1%
1940 2.336.434 -2,5%
1950 2.233.351 -4,4%%
1960 2.328.284 4,3%
1970 2.559.229 9,9%
1980 3.025.290 18,2%
1990 3.145.585 4,0%
2000 3.450.654 9,7%
2010 3.751.351 8,7%
2013 3.850.568 2,6%
Πηγή: 1910–2010,[115] εκτίμηση 2013[116]
Κύριο λήμμα: Δημογραφικά της Οκλαχόμα
Χάρτης Πυκνότητας Πληθυσμού της Οκλαχόμα

Στην Απογραφή του 2010, υπήρχαν 3.751.351 άνθρωποι που κατοικούσαν στην Οκλαχόμα, μια αύξηση 8,7% από το 2000.

Στην Απογραφή του 2010, το 68,7% του πληθυσμού ήταν μη-Ισπανόφωνοι Λευκοί, το 7,3% μη Ισπανόφωνοι Μαύροι ή Αφροαμερικανοί, το 8,2% μη Ισπανόφωνοι Αμερικανοί Ινδιάνοι και Ιθαγενείς της Αλάσκα, το 1,7% μη Ισπανόφωνοι Ασιάτες, το 0,1% μη Ισπανόφωνοι Ιθαγενείς της Χαβάης και Άλλοι από Νησιά του Ειρηνικού, το 0,1% από κάποια άλλη φυλή (μη Ισπανόφωνοι) και το 5,1% δύο ή περισσότερων φυλών (μη Ισπανόφωνοι). Το 8,9% του πληθυσμού της Οκλαχόμα ήταν Ισπανόφωνης, Λατινοαμερικανικής, ή Ισπανικής καταγωγής (πιθανόν να είναι από κάθε φυλή)

Το 2008 η Οκλαχόμα είχε πληθυσμό 3.642.361[117] με μια εκτιμώμενη σύνθεση καταγωγής 14,5% Γερμανικής, 13,1% Αμερικανικής, 11,8% Ιρλανδικής, 9,6% Αγγλικής, 8,1% Αφροαμερικανικής, και 11,4% Ιθαγενών Αμερικανών (συμπεριλαμβανομένου 7,9% Τσερόκι[118][119]) αν και το ποσοστό των ανθρώπων που ισχυρίζονταν ότι η μοναδική φυλή τους ήταν Αμερικανική Ινδιάνικη ήταν 8,1%.[120] Οι περισσότεροι άνθρωποι από την Οκλαχόμα που αυτοπροσδιορίζονται ως έχοντες Αμερικανική καταγωγή είναι σε συντριπτικό ποσοστό Αγγλικής καταγωγής με σημαντικά μεγέθη Σκωτικής και Ουαλικής προέλευσης επίσης.[121][122] The state had the second highest number of Native Americans in 2002, estimated at 395,219, as well as the second highest percentage among all states.[119] Το 2006 4,7% των κατοίκων της Οκλαχόμα ήταν γεννημένοι στο εξωτερικό,[123] σε σύγκριση με 12,4% για όλη την χώρα.[124] Το κέντρο του πληθυσμού της Οκλαχόμα βρίσκεται στην Κομητεία Λίνκολν κοντά στην κωμόπολη Σπαρκς.[125]

Το κατά κεφαλήν προσωπικό εισόδημα της πολιτείας το 2006 κατατάχθηκε 37ο με $32.210, αν και έχει την τρίτη μεγαλύτερη ανάπτυξη στη χώρα[126] και κατατάσσεται σταθερά μεταξύ των πολιτειών με χαμηλότερο δείκτη κόστους διαβίωσης.[127] Το προάστιο Νίκολς Χιλς της Οκλαχόμα Σίτι είναι πρώτο στις περιοχές της Οκλαχόμα με κατά κεφαλήν εισόδημα $73.661, αν και η κομητεία της Τάλσα κατέχει τον υψηλότερο μέσο όρο.[114] Το 2011, 7,0% των κατοίκων της Οκλαχόμα ήταν κάτω των 5 ετών, 24,7% κάτω των 18, και 13,7% ήταν 65 και πάνωr. Τα άτομα θηλυκού γένους ήταν το 50,5% του πληθυσμούn.[111]

Voter Registration and Party Enrollment as of January 15, 2012[128]
Κόμμα Αριθμός Ψηφοφόρων Ποσοστό
  Δημοκρατικό 943.283 47,15%
  Ρεπουμπλικανικό 828.257 41,40%
  Unaffiliated 229.070 11,45%
Σύνολο 2.000.610 100%

Θρησκεία

Η Οκλαχόμα είναι μέρος της γεωγραφικής περιοχής που χαρακτηρίζεται από ευρέως διαδεδομένο συντηρητικό Χριστιανισμό και Ευαγγελικό Προτεσταντισμό γνωστή ως «Ζώνη της Βίβλου». Εκτεινόμενη στις νοτιοανατολικές Ηνωμένες Πολιτείες, η περιοχή είναι γνωστή για πολιτικά και κοινωνικά συντηρητικές θέσεις. Η Τάλσα, η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της πολιτείας, έδρα του Oral Roberts University, θεωρείται Πρότυπο:By whom λίκνο της περιοχής και είναι γνωστή ως μία από τις «πόρπες της Ζώνης της Βίβλου».[129][130] Σύμφωνα με το Pew Research Center, η πλειοψηφία των θρησκευόμενων της Οκλαχόμα – 85 % – είναι Χριστιανοί, που ανέρχεται σε περίπου 80% του πληθυσμού. Το ποσοστό των κατοίκων της Οκλαχόμα που πιστεύει στον Καθολικισμό είναι το ήμισυ του εθνικού μέσου όρου, ενώ το ποσοστό που πιστεύει σε Ευαγγελικά δόγματα είναι υπερδιπλάσιο του εθνικού μέσου όρου – ισοπαλία με το Αρκάνσας για το μεγαλύτερο ποσοστό από κάθε πολιτεία.[131]

Η Boston Avenue Methodist Church στην Τάλσα αποτελεί National Historic Landmark.

Οι πιστοί ανήκουν σε 73 μεγάλα δόγματα εξαπλούμενα μεταξύ 5.854 εκκλησιασμάτων, που ποικίλουν από την Νότια Συνέλευση Βαπτιστών, με 1578 εκκλησίες και 967.223 μέλη, μέχρι την Αγία Ορθόδοξη Εκκλησία στη Βόρεια Αμερική, με 1 εκκλησία και 6 μέλη. Τα μεγαλύτερα πλήθη μελών της πολιτείας είναι στη Νότια Συνέλευση Βαπτιστών, την Ενωμένη Μεθοδική Εκκλησία, με 322.794 μέλη, η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία, με 168.625, οι Συνελεύσεις του Θεού, με 88.301, και οι Εκκλησίες του Χριστού με 83.047.[132] Το 2000, υπήρχαν περίπου 5.000 Εβραίοι και 6.000 Μουσουλμάνοι, με 10 εκκλησιάσματα σε κάθε ομάδα.[132]

Θρησκευτική σύνθεση της Οκλαχόμα:[132][A]

Σημειώσεις

A. ^ Καθορίζεται από μια έρευνα του Pew Research Center το 2008. Τα ποσοστά αντιπροσωπεύουν ισχυρισμούς θρησκευτικών πεποιθήσεων, δεν σημαίνουν κατ' ανάγκην την ένταξη σε κάποια συγκεκριμένη εκκλησία. Τα ποσοστά αυτά έχουν ±5 τοις εκατό περιθώριο λάθους.[131]
B. ^ Ο Βουδισμός, ο Ισλαμισμός, ο Ινδουισμός, ο Ιουδαϊσμός, και οι άλλες θρησκείες αντιπροσωπεύουν η κάθε μία ποσοστό λιγότερο από το 1%. Οι Μάρτυρες του Ιεχωβά, οι Μορμόνοι, οι Ορθόδοξοι, και οι άλλες χριστιανικές παραδόσεις συνθέτουν η κάθε μία ποσοστό λιγότερο από το 0,5%. Το 1% αρνήθηκε να απαντήσει στην έρευνα αυτή του Pew Research Center.[131]

Παραπομπές

  1. ↑ 1,0 1,1 Στατιστική Υπηρεσία ΗΠΑ Έκταση
  2. ↑ Σφάλμα αναφοράς: Σφάλμα παραπομπής: Λανθασμένο <ref>. Δεν υπάρχει κείμενο για τις παραπομπές με όνομα pop.
  3. ↑ «Elevations and Distances in the United States». United States Geological Survey. 2001. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Οκτωβρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 24 Οκτωβρίου 2011. 
  4. ↑ Elevation adjusted to "North American Vertical Datum of 1988".
  5. ↑ «Oklahoma - Definitions from Dictionary.com». Dictionary.com. Ανακτήθηκε στις 10 Αυγούστου 2007. 
  6. ↑ «Oklahoma Population 2021/2022». www.populationu.com. Ανακτήθηκε στις 7 Ιανουαρίου 2022. 
  7. ↑ Wright, Muriel (Ιούνιος 1936). «Chronicles of Oklahoma». Oklahoma State University. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Οκτωβρίου 2007. Ανακτήθηκε στις 31 Ιουλίου 2007. 
  8. ↑ «Oklahoma State History and Information». A Look at Oklahoma. Oklahoma Department of Tourism and Recreation. 2007. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Ιουλίου 2006. Ανακτήθηκε στις 7 Ιουνίου 2006. 
  9. ↑ Merserve, John (1941). «Chief Allen Wright». Chronicles of Oklahoma. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Μαΐου 2006. Ανακτήθηκε στις 7 Ιουνίου 2006. 
  10. ↑ «Land and Water Area of States, 2000». Information Please. 2000. Ανακτήθηκε στις 22 Νοεμβρίου 2006. 
  11. ↑ «A Tapestry of Time and Terrain». USGS. 17 Απριλίου 2003. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Μαΐου 2006. Ανακτήθηκε στις 31 Ιουλίου 2007. 
  12. ↑ 12,0 12,1 «The Geography of Oklahoma». Netstate. 31 Ιουλίου 2007. Ανακτήθηκε στις 31 Ιουλίου 2007. 
  13. ↑ 13,0 13,1 13,2 «Oklahoma State Map Collection». geology.com. 2006. Ανακτήθηκε στις 1 Αυγούστου 2007. 
  14. ↑ 14,0 14,1 14,2 Arndt, Derek (1 Ιανουαρίου 2003). «The Climate of Oklahoma». Oklahoma Climatological Survey. Ανακτήθηκε στις 31 Ιουλίου 2007. 
  15. ↑ 15,0 15,1 «Oklahoma, All Terrain Vacation». TravelOK. TravelOK.com. 12 Ιανουαρίου 2006. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Ιουλίου 2006. Ανακτήθηκε στις 15 Ιουλίου 2006. 
  16. ↑ «Managing Upland Forests of the Midsouth». USD Forest Service. 7 Μαρτίου 2007. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Ιουνίου 2008. Ανακτήθηκε στις 31 Ιουλίου 2007. 
  17. ↑ 17,0 17,1 17,2 «About Oklahoma». TravelOK.com. 2007. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Ιουλίου 2006. Ανακτήθηκε στις 10 Ιουλίου 2006. 
  18. ↑ 18,0 18,1 «Oklahoma in Brief» (PDF). State of Oklahoma. 2003. Ανακτήθηκε στις 4 Αυγούστου 2007. 
  19. ↑ 19,0 19,1 «A Look at Oklahoma: A Student's Guide» (PDF). State of Oklahoma. 2005. Αρχειοθετήθηκε (PDF) από το πρωτότυπο στις 10 Ιουνίου 2004. Ανακτήθηκε στις 14 Αυγούστου 2007. 
  20. ↑ «Oklahoma State Parks». Oklahoma Parks Department. 2004. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Ιουλίου 2007. Ανακτήθηκε στις 2 Αυγούστου 2007. 
  21. ↑ 21,0 21,1 «Oklahoma National Park Guide». National Park Service. 2007. Ανακτήθηκε στις 2 Αυγούστου 2007. 
  22. ↑ «National Forests». United States Department of Agriculture Forest Service. 1 Μαΐου 2005. Ανακτήθηκε στις 2 Αυγούστου 2007. 
  23. ↑ «Oklahoma Ecoregional Maps». Oklahoma Department of Agriculture. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Αυγούστου 2007. Ανακτήθηκε στις 2 Αυγούστου 2007. 
  24. ↑ «Tallgrass Prairie Preserve». The Nature Conservatory. 2007. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Φεβρουαρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 31 Ιουλίου 2007. 
  25. ↑ «Black Kettle National Grassland». USDA Forest Service. 24 Ιουλίου 2007. Ανακτήθηκε στις 2 Αυγούστου 2007. 
  26. ↑ «Refuge Locator Map – Oklahoma». U.S. Fish and Wildlife Service. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Ιουνίου 2013. Ανακτήθηκε στις 17 Αυγούστου 2007. 
  27. ↑ «Wichita Mountains Wildlife Refuge». U.S. Fish and Wildlife Service. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Ιουνίου 2013. Ανακτήθηκε στις 17 Αυγούστου 2007. 
  28. ↑ «Chickasaw National Recreation Area – Park Statistics». National Park Service. Ανακτήθηκε στις 16 Ιανουαρίου 2010. 
  29. ↑ «Oklahoma's Climate: an Overview» (PDF). University of Oklahoma. Ανακτήθηκε στις 1 Αυγούστου 2007. 
  30. ↑ «Tornado Climatology». NOAA National Climatic Data Center. Ανακτήθηκε στις 24 Οκτωβρίου 2006. 
  31. ↑ «November 11, 1911: A Palindrome to Remember». Mesonet. 
  32. ↑ Novy, Chris. «SPC and its Products». NOAA. Ανακτήθηκε στις 1 Αυγούστου 2007. 
  33. ↑ «Oklahoma Weather And Climate». UStravelweather.com. 2007. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Σεπτεμβρίου 2007. Ανακτήθηκε στις 2 Αυγούστου 2007. 
  34. ↑ «Weather Averages: Lawton, Oklahoma». MSN Weather. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Ιουνίου 2013. Ανακτήθηκε στις 13 Αυγούστου 2007. 
  35. ↑ 35,0 35,1 «Oklahoma at a Glance» (PDF). Oklahoma Department of Commerce. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 8 Αυγούστου 2007. Ανακτήθηκε στις 1 Αυγούστου 2007. 
  36. ↑ «Oklahoma Rising» (PDF). Chesapeake Energy. 2007. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 8 Αυγούστου 2007. Ανακτήθηκε στις 1 Αυγούστου 2007. 
  37. ↑ 37,0 37,1 37,2 37,3 «State Fact Sheets: Oklahoma». United States Department of Agriculture. 3 Ιουλίου 2007. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 11 Αυγούστου 2007. Ανακτήθηκε στις 1 Αυγούστου 2007. 
  38. ↑ 38,0 38,1 globalEDGE Michigan State University. «Oklahoma:Corporations». Ανακτήθηκε στις 27 Σεπτεμβρίου 2011. 
  39. ↑ 39,0 39,1 39,2 39,3 «An Overview Of Oklahoma's Target Industries». Oklahoma Department of Commerce. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Ιουλίου 2007. Ανακτήθηκε στις 1 Αυγούστου 2007. 
  40. ↑ Ellis, David (2007). «Tax Friendly Places 2007». CNN Money. http://money.cnn.com/galleries/2007/pf/0704/gallery.tax_friendliest/8.html. Ανακτήθηκε στις 2007-08-08. 
  41. ↑ Forbes Magazine. «America's Largest Private Companies: Complete List». Ανακτήθηκε στις 30 Σεπτεμβρίου 2011. 
  42. ↑ «GDP by state current dollars». US Bureau of Economic Analysis. Ανακτήθηκε στις 27 Σεπτεμβρίου 2011. 
  43. ↑ «Per capita real GDP by state». US Bureau of Economic Analysis. Ανακτήθηκε στις 27 Σεπτεμβρίου 2011. 
  44. ↑ Snead, Mark (2006). «Outlook Update – OKC GM Plant Closing» (PDF). Oklahoma State University. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 30 Απριλίου 2006. Ανακτήθηκε στις 12 Αυγούστου 2007. 
  45. ↑ 45,0 45,1 45,2 45,3 «The Economic Impact of Oklahoma's Oil & Natural Gas Industry» (PDF). Oklahoma Energy Resource Board. 2008. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 13 Απριλίου 2012. Ανακτήθηκε στις 22 Οκτωβρίου 2011. 
  46. ↑ 46,0 46,1 46,2 «Oklahoma Economy at a Glance». United States Department of Labor, Bureau of Labor Statistics. 1 Ιουλίου 2011. Ανακτήθηκε στις 28 Σεπτεμβρίου 2011. 
  47. ↑ Bls.gov; Local Area Unemployment Statistics.
  48. ↑ «American's TUL Maintenance & Engineering Base Sets Goal to Achieve $500 Million in Revenue, Cost Savings By End of 2006». American Airlines. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Δεκεμβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 14 Ιουλίου 2007. 
  49. ↑ «Impact of Trade in Oklahoma» (PDF). United States Chamber of Commerce. 2005. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 8 Αυγούστου 2007. Ανακτήθηκε στις 1 Αυγούστου 2007. 
  50. ↑ «Manufacturing Cluster Analysis» (PDF). Oklahoma Chamber of Commerce. 2005. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 8 Αυγούστου 2007. Ανακτήθηκε στις 1 Αυγούστου 2007. 
  51. ↑ «Baker Hughes Rotary Rigs by State» (PDF). Baker Hughes. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 17 Ιανουαρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 22 Οκτωβρίου 2011. 
  52. ↑ Oklahoma Geological Survey. «Oklahoma Oil and Natural Gas: Components and Long-Term Outlook» (pdf). Ανακτήθηκε στις 22 Οκτωβρίου 2011. 
  53. ↑ United States Department of Energy. «Installed Wind Capacity by State». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (xls) στις 22 Ιουνίου 2013. Ανακτήθηκε στις 22 Οκτωβρίου 2011. 
  54. ↑ «Oklahoma Energy Statistics». US Energy Information Administration. 2009. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Ιανουαρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 22 Οκτωβρίου 2011. 
  55. ↑ «Energy Consumption by Source and Total Consumption per Capita, Ranked by State, 2009». US Energy Information Administration. 2009. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Οκτωβρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 22 Οκτωβρίου 2011. 
  56. ↑ Institute for Energy Research. «Oklahoma Energy Facts» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (pdf) στις 22 Ιουνίου 2013. Ανακτήθηκε στις 22 Οκτωβρίου 2011. 
  57. ↑ 57,0 57,1 «2009 Report on Oil and Natural Gas Activity within the State of Oklahoma» (pdf). Oklahoma Corporation Commission. 2009. Ανακτήθηκε στις 22 Οκτωβρίου 2011. 
  58. ↑ «Three Of America's Largest Private Companies Call Oklahoma Home». Oklahoma Department of Commerce. 2 Δεκεμβρίου 2005. Ανακτήθηκε στις 1 Αυγούστου 2007. 
  59. ↑ 59,0 59,1 «Three Fortune's Snapshot: Devon energy». CNN. 2007. http://money.cnn.com/magazines/fortune/fortune500/snapshots/1866.html. Ανακτήθηκε στις 2007-08-01. 
  60. ↑ EIA (27 Ιουλίου 2012). «Electric Power Monthly Table 1.17.A.». United States Department of Energy. Ανακτήθηκε στις 15 Αυγούστου 2012. 
  61. ↑ «Electric Power Monthly Table 1.17.B.». Energy Information Administration (EIA). United States Department of Energy. 27 Ιουλίου 2012. Ανακτήθηκε στις 15 Αυγούστου 2012. 
  62. ↑ 62,0 62,1 «A Welcome From The Commissioner». Oklahoma Department of Agriculture, Food and Forestry. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Μαΐου 2007. Ανακτήθηκε στις 7 Αυγούστου 2007. 
  63. ↑ 63,0 63,1 63,2 63,3 «A Look at Education». Oklahoma State Department of Education. 2006. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Αυγούστου 2007. Ανακτήθηκε στις 3 Αυγούστου 2007. 
  64. ↑ «Public Elementary and Secondary School Student Enrollment, High School Completions and Staff from the Common Core of Data, School Year 2005–2006» (PDF). IES, National Center for Education Statistics. 
  65. ↑ «Growth in Oklahoma's State Governments 1992–2002» (PDF). University of Central Oklahoma. 1 Φεβρουαρίου 2006. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 8 Αυγούστου 2007. Ανακτήθηκε στις 3 Αυγούστου 2007. 
  66. ↑ «Superintendent Garrett announces Oklahoma No. 1 in Pre-Kindergarten». Oklahoma State Department of Education. 19 Νοεμβρίου 2004. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Αυγούστου 2007. Ανακτήθηκε στις 3 Αυγούστου 2007. 
  67. ↑ «Oklahoma's "Kids Count" Ranking Falls Again». KOTV. 2007-07-25. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2007-09-27. https://web.archive.org/web/20070927214145/http://kotv.com/news/local/story/?id=132224. Ανακτήθηκε στις 2007-08-03. 
  68. ↑ «High school diploma or higher, by percentage by state». Statemaster.com. 2004. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Σεπτεμβρίου 2007. Ανακτήθηκε στις 20 Αυγούστου 2007. 
  69. ↑ «Missouri and the Nation». University of Missouri. 9 Φεβρουαρίου 2007. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Οκτωβρίου 2007. Ανακτήθηκε στις 3 Αυγούστου 2007. 
  70. ↑ «America's Best Colleges – 2007». Oklahoma Education Information System. 2007. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Αυγούστου 2007. Ανακτήθηκε στις 3 Αυγούστου 2007. 
  71. ↑ «Princeton review raves TU» (PDF). The Collegian. 24 Σεπτεμβρίου 2002. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 8 Αυγούστου 2007. Ανακτήθηκε στις 3 Αυγούστου 2007. 
  72. ↑ «Student Center Financial Aid». Oklahoma State Regents for Higher Education. 2008. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Μαρτίου 2008. Ανακτήθηκε στις 6 Απριλίου 2008. 
  73. ↑ 73,0 73,1 «NSU Demographics» (PDF). Northeastern State University. 2006. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 12 Σεπτεμβρίου 2006. Ανακτήθηκε στις 10 Φεβρουαρίου 2008. 
  74. ↑ «Rare Eye Condition Takes Center Stage At NSUOCO». Northeastern State University. 2008. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Σεπτεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 6 Απριλίου 2008. 
  75. ↑ «INBRE Participants». Oklahoma Idea Network of Biomedical Research Excellence. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Απριλίου 2008. Ανακτήθηκε στις 6 Απριλίου 2008. 
  76. ↑ «OBU Named to The Princeton Review "Best in the West" list». Oklahoma Baptist University. 26 Αυγούστου 2005. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Αυγούστου 2007. Ανακτήθηκε στις 3 Αυγούστου 2007. 
  77. ↑ «Oklahoma Colleges: A Profile of College Degree Programs & Post-Secondary Education in Oklahoma». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Μαρτίου 2010. Ανακτήθηκε στις 5 Οκτωβρίου 2012. 
  78. ↑ 78,0 78,1 «Health Report: Oklahoma». Trust for America's Health. Ανακτήθηκε στις 2 Αυγούστου 2007. 
  79. ↑ «State health workforce profiles:Oklahoma» (PDF). United States Department of Health and Human Services. Ανακτήθηκε στις 2 Αυγούστου 2007. [νεκρός σύνδεσμος]
  80. ↑ «Health insurance, lack of coverage among adults: State, 2002–2005». United States Department of Health and Human Services. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Οκτωβρίου 2007. Ανακτήθηκε στις 8 Σεπτεμβρίου 2007. 
  81. ↑ «U.S. Obesity Trends». Centers for Disease Control and Prevention. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Αυγούστου 2009. Ανακτήθηκε στις 12 Σεπτεμβρίου 2009. 
  82. ↑ «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Δεκεμβρίου 2010. Ανακτήθηκε στις 23 Ιανουαρίου 2012. 
  83. ↑ «OU Medical Center Employment Opportunities». University of Oklahoma. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Αυγούστου 2007. Ανακτήθηκε στις 2 Αυγούστου 2007. 
  84. ↑ «Trauma One Center». University of Oklahoma. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Αυγούστου 2007. Ανακτήθηκε στις 2 Αυγούστου 2007. 
  85. ↑ «Southwestern Regional Medical Center». Cancer Treatment Centers of America. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Οκτωβρίου 2007. Ανακτήθηκε στις 7 Μαΐου 2007. 
  86. ↑ «Tulsa Regional Medical Center Changes its name to OSU Medical Center». Oklahoma State University. 2007. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Οκτωβρίου 2007. Ανακτήθηκε στις 2 Αυγούστου 2007. 
  87. ↑ «Basic Biomedical Research in the OSU College of Osteopathic Medicine». Oklahoma State University. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Σεπτεμβρίου 2006. Ανακτήθηκε στις 2 Αυγούστου 2007. 
  88. ↑ «Local Television Market Universe Estimates Comparisons of 2008–09 and 2009–10 Market Ranks» (PDF). Nielsen Media. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (pdf) στις 17 Μαρτίου 2011. Ανακτήθηκε στις 17 Οκτωβρίου 2011. 
  89. ↑ «Historical Highlights of Television in Tulsa, Oklahoma». Tulsa TV History. Ανακτήθηκε στις 6 Αυγούστου 2007. 
  90. ↑ «U.S. Television Stations in Oklahoma». Global Computing. 2007. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Σεπτεμβρίου 2007. Ανακτήθηκε στις 6 Αυγούστου 2007. 
  91. ↑ «2011 Top Media Outlets: Newspapers, Blogs, Consumer Magazines & Social Network» (PDF). BurrellesLuce. 2011. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 14 Φεβρουαρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 17 Οκτωβρίου 2011. 
  92. ↑ 92,0 92,1 «History of Newspapers in Oklahoma». Oklahoma Historical Society. Ανακτήθηκε στις 6 Αυγούστου 2007. 
  93. ↑ «About OPR». Oklahoma Public Radio. 2007. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Αυγούστου 2007. Ανακτήθηκε στις 6 Αυγούστου 2007. 
  94. ↑ «PRI factsheet». Public Radio International. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Αυγούστου 2007. Ανακτήθηκε στις 6 Αυγούστου 2007. 
  95. ↑ «Oklahoma Fun Facts». Legends of America. 2007. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Νοεμβρίου 2006. Ανακτήθηκε στις 6 Αυγούστου 2007. 
  96. ↑ «Complete List of Radio Stations in the State of OK». On the Radio.net. 2006. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Αυγούστου 2007. Ανακτήθηκε στις 6 Αυγούστου 2007. 
  97. ↑ Federal Communications Commission. «Call Sign History». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Μαΐου 2017. Ανακτήθηκε στις 16 Μαΐου 2010. 
  98. ↑ «State Government - Oklahoma». GoveEngine.com. 2006. Ανακτήθηκε στις 31 Ιουλίου 2007. 
  99. ↑ «Legislative Longevity Limits». U. S. Term Limits. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Σεπτεμβρίου 2007. Ανακτήθηκε στις 9 Αυγούστου 2007. 
  100. ↑ «Oklahoma State Government». Netstate. 7 Ιουνίου 2007. Ανακτήθηκε στις 1 Αυγούστου 2007. 
  101. ↑ «List of County Officers». Government of Oklahoma. 6 Ιανουαρίου 2006. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 31 Μαΐου 2007. Ανακτήθηκε στις 1 Αυγούστου 2007. 
  102. ↑ 102,0 102,1 «Oklahoma Municipal Government» (PDF). Oklahoma Department of Libraries. 2005. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 8 Αυγούστου 2007. Ανακτήθηκε στις 7 Αυγούστου 2007. 
  103. ↑ Diehl, Don (2007-07-24). «Metro About Jenks population figures ... doubled in size since 2000 census». Neighbor Newspapers. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2007-09-30. https://web.archive.org/web/20070930015351/http://www.zwire.com/site/news.cfm?BRD=2754&dept_id=573976&newsid=18622071&PAG=461&rfi=9. Ανακτήθηκε στις 2007-08-01. 
  104. ↑ Henry, Robert (1989-03-22). «Oklahoma Attorney General's Opinions: Question Submitted by: The Honorable Enoch Kelly Haney, Oklahoma State Senate». The Oklahoma State Courts Network. http://www.oscn.net/applications/oscn/DeliverDocument.asp?CiteID=61934. Ανακτήθηκε στις 2007-08-21. 
  105. ↑ Robertson, Lindsay (2001). «Native Americans and the Law: Native Americans Under Current United States Law». University of Oklahoma. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2012-04-16. https://web.archive.org/web/20120416012037/http://thorpe.ou.edu/guide/robertson.html. Ανακτήθηκε στις 2007-08-21. 
  106. ↑ Leip, David. «Presidential General Election Results Comparison - Oklahoma». US Election Atlas. Ανακτήθηκε στις 29 Δεκεμβρίου 2009. 
  107. ↑ «Αρχειοθετημένο αντίγραφο» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 14 Νοεμβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 11 Δεκεμβρίου 2012. 
  108. ↑ «Registration by Party as of January 15, 2011» (PDF). Oklahoma State Election Board. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 19 Μαΐου 2011. Ανακτήθηκε στις 17 Φεβρουαρίου 2011. 
  109. ↑ «Presidential Election of 2004 in Oklahoma» (PDF). Oklahoma State Election Board. Oklahoma State Election Board. 2004. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 26 Σεπτεμβρίου 2007. Ανακτήθηκε στις 1 Αυγούστου 2007. 
  110. ↑ Krehbiel, Mark (2012-11-07). «Republican Markwayne Mullin voted into 2nd District Seat». Tulsa World. http://www.tulsaworld.com/news/article.aspx?subjectid=262&articleid=20121107_16_EC3_CUTLIN289219. Ανακτήθηκε στις 2012-11-08. 
  111. ↑ 111,0 111,1 «Oklahoma QuickFacts from the US Census Bureau». Quickfacts.census.gov. 24 Ιανουαρίου 2013. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Φεβρουαρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 6 Φεβρουαρίου 2013. 
  112. ↑ 112,0 112,1 Oklahoma Department of Commerce. «2000–2010 Oklahoma Incorporated Place Populations» (xls). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Μαΐου 2011. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2011. 
  113. ↑ «P1 Total Population All Metropolitan and Micropolitan Statistical Areas (or parts) within Oklahoma». US Census Bureau. 2010. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2011. 
  114. ↑ 114,0 114,1 «Oklahoma Census Data Center News» (PDF). Oklahoma Department of Commerce. Ιούλιος 2007. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 8 Αυγούστου 2007. Ανακτήθηκε στις 31 Ιουλίου 2007. 
  115. ↑ «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Αυγούστου 2011. Ανακτήθηκε στις 5 Νοεμβρίου 2011. 
  116. ↑ Σφάλμα αναφοράς: Σφάλμα παραπομπής: Λανθασμένο <ref>. Δεν υπάρχει κείμενο για τις παραπομπές με όνομα QF.
  117. ↑ «State Fact Sheets: Oklahoma». Economic Research Service. United States Department of Agriculture. 9 Δεκεμβρίου 2009. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 11 Αυγούστου 2007. Ανακτήθηκε στις 28 Μαρτίου 2010. 
  118. ↑ «Oklahoma – Selected Social Characteristics». United States Census Bureau. 2005. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Οκτωβρίου 2007. Ανακτήθηκε στις 19 Αυγούστου 2007. 
  119. ↑ 119,0 119,1 «The American Indian and Alaska Native Population: 2000» (PDF). United States Census Bureau. 2002. Ανακτήθηκε στις 5 Αυγούστου 2007. 
  120. ↑ «Oklahoma QuickFacts from the US Census Bureau». State & County QuickFacts. U.S. Census Bureau. 12 Ιανουαρίου 2006. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Μαΐου 2008. Ανακτήθηκε στις 10 Ιουλίου 2008. 
  121. ↑ David Hackett Fischer, Albion's Seed: Four British Folkways in America, New York: Oxford University Press, 1989, pp.602–645
  122. ↑ Sharing the Dream: White Males in a Multicultural America By Dominic J. Pulera.
  123. ↑ «Immigration Impact:Oklahoma». Federation for American Immigration Reform. Ανακτήθηκε στις 17 Νοεμβρίου 2007. 
  124. ↑ «National Selected Social Characteristics». U.S. Census Bureau. 2005. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Ιανουαρίου 2008. Ανακτήθηκε στις 5 Αυγούστου 2007. 
  125. ↑ «2010 Census Centers of Population by State». U.S. Census Bureau. 2010. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Απριλίου 2011. Ανακτήθηκε στις 17 Σεπτεμβρίου 2011. 
  126. ↑ «State Personal Income 2006». United States Department of Commerce. 27 Μαρτίου 2007. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Ιουνίου 2013. Ανακτήθηκε στις 5 Αυγούστου 2007. 
  127. ↑ «More or Less». Oklahoma Chamber of Commerce. Oklahoma Chamber of Commerce. 2007. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Οκτωβρίου 2007. Ανακτήθηκε στις 5 Αυγούστου 2007. 
  128. ↑ «Εκλογικοί κατάλογοι» (PDF). ok.gov. 15 Ιανουαρίου 2012. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 17 Ιανουαρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 26 Φεβρουαρίου 2014. 
  129. ↑ Bram, Thursday. «Jewish Life in the Bible Belt». New Voices Magazine. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2007-01-21. https://web.archive.org/web/20070121104922/http://www.newvoices.org/cgi-bin/articlepage.cgi?id=672. Ανακτήθηκε στις 2007-08-05. 
  130. ↑ Sherman, Bill (2007-04-29). «Minister’s book plunges into cultural issues». Tulsa World. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2007-10-08. https://web.archive.org/web/20071008043908/http://www.tulsaworld.com/news/article.aspx?articleID=070428_8_H7_TheRe84848&breadcrumb=religion. Ανακτήθηκε στις 2007-08-05. 
  131. ↑ 131,0 131,1 131,2 «U.S. Religious Landscapes Survey». The Pew Forum on Religion and Life. Ανακτήθηκε στις 22 Απριλίου 2008. 
  132. ↑ 132,0 132,1 132,2 «State Membership Report – Oklahoma». Association of Religion Data Archives. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Δεκεμβρίου 2010. Ανακτήθηκε στις 5 Αυγούστου 2007. 

Πηγές

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Γενικά
Τουρισμός και αναψυχή
Πολιτισμός και ιστορία
Φεστιβάλ και Εκθέσεις
Κυβέρνηση
Εφημερίδες
Χάρτες και δημογραφικά
OpenStreetMap has geographic data related to: Οκλαχόμα