Συντεταγμένες: 16°07′46″N 145°45′28″E / 16.1294°N 145.7578°E / 16.1294; 145.7578

Κοινοπολιτεία των Βορείων Μαριανών Νήσων Commonwealth of the Northern Mariana Islands Sankattan Siha Na Islas Mariånas
Σημαία Εθνόσημο
Εθνικός ύμνος: Gi Talo Gi Halom Tasi
Πρωτεύουσα και μεγαλύτερη πόλη	Σαϊπάν 15°10′51″N 145°45′21″E / 15.18083°N 145.75583°E / 15.18083; 145.75583 (Σαϊπάν)
Επίσημες γλώσσες	Αγγλικά, Τσαμόρο[1], Καρολινικά[2]
Πολίτευμα	Πολιτική ένωση με τις ΗΠΑ
Αρχηγός κράτους Κυβερνήτης Αντικυβερνήτης Αντιπρόσωπος στην αμερ. Βουλή	Τζο Μπάιντεν Αρνόλντο Παλάσιος Ντέιβιντ Απατάνγκ Γκρεγκόριο Σαμπλάν
Έκταση  • Σύνολο	464[3] km2 (194η)
Πληθυσμός  • Απογραφή 2020   • Πυκνότητα	47.329[4] (217η)  102 κατ./km2 (111η)
ΑΕΠ (ΙΑΔ)  • Ολικό  (2000)  • Κατά κεφαλή	900 εκατομ. $[3]   12.500 $[3]
Νόμισμα	Δολάριο ΗΠΑ (USD)
Ζώνη ώρας	(UTC +10)
Internet TLD	.mp
Κωδικός κλήσης	+1-670

Η Κοινοπολιτεία των Βορείων Μαριανών Νήσων (αγγλικά: Commonwealth of the Northern Mariana Islands‎‎) είναι μια κοινοπολιτεία σε πολιτική ένωση με τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής. Βρίσκεται στον δυτικό Ειρηνικό ωκεανό και έχει έκταση 464 τ.χλμ. και πληθυσμό (κατατάσσεται 217η) 47.329^[4] κατοίκων σύμφωνα με την απογραφή του 2020. Πρωτεύουσα της χώρας είναι η Σαϊπάν.

Αντίθετα προς τα άλλα εδάφη του Δυτικού Ειρηνικού, που τελούσαν υπό την κηδεμονία του ΟΗΕ και απέκτησαν την ανεξαρτησία τους το 1987, οι βόρειες Μαριάνες διατήρησαν δεσμούς με τις ΗΠΑ. Ωστόσο οι ντόπιοι πολιτικοί έχουν αρχίσει να αμφισβητούν το νέο καθεστώς. Ενώ η βοήθεια από της ΗΠΑ έφερε ένα κύμα οικονομικής ανάπτυξης κατά τη δεκαετία του 1980, στηριζόταν σε εργατικό δυναμικό μεταναστών που στις αρχές της δεκαετίας του 1990 ξεπέρασαν αριθμητικά τον ντόπιο πληθυσμό. Επιπλέον, ο τουρισμός επιτάχυνε την παρακμή της υπάρχουσας παραδοσιακής οικονομίας.

Ο απερχόμενος Αμερικανός πρόεδρος Τζωρτζ Ου. Μπους ανακοίνωσε στις αρχές του 2009 τη θεσμοθέτηση της μεγαλύτερης προστατευόμενης θαλάσσιας έκτασης του κόσμου σε τρεις απομακρυσμένες περιοχές του Ειρηνικού ωκεανού, ανάμεσα στις οποίες και οι Βόρειες Μαριάνες αλλά και η Τάφρος των Μαριανών.^[5]

Οι πρώτοι άνθρωποι των Μαριανών Νήσων μετανάστευσαν στα νησιά μεταξύ του 4000 π.Χ. και του 2000 π.Χ. από τη Νοτιοανατολική Ασία. Μετά την πρώτη επαφή με τους Ισπανούς, έγιναν γνωστοί ως Τσαμόρο (Chamorros), μια ισπανική λέξη παρόμοια με το Chamori, το όνομα της ανώτερης κάστας του ιθαγενούς συστήματος καστών.

Οι αρχαίοι λαοί των Μαριάνων ανήγειραν κιονοστοιχίες μεγαλιθικών κεκλιμένων πυλώνων που ονομάζονταν πέτρες «latte» πάνω στις οποίες έχτιζαν τα σπίτια τους. Οι Ισπανοί ανέφεραν ότι κατά την άφιξη τους, οι μεγαλύτερες από αυτές ήταν ήδη κατεστραμένες και ότι οι Τσαμόρο πίστευαν ότι οι πρόγονοι τους που είχαν ανεγείρει τους πυλώνες έζησαν σε μια εποχή όπου οι άνθρωποι είχαν υπερφυσικές ικανότητες.

Το 2013 αρχαιολόγοι υπέθεσαν ότι οι πρώτοι άνθρωποι που εγκαταστάθηκαν στις Μαριάνες μπορεί να έχουν κάνει αυτό που ήταν εκείνη τη στιγμή το μακρύτερο απρόσκοπτο ταξίδι στον ωκεανό στην ανθρώπινη ιστορία και ότι τα αρχαιολογικά στοιχεία δείχνουν ότι το Τίνιαν ίσως ήταν το πρώτο νησί του Ειρηνικού, εκτός Ασίας, το οποίο να είχε αποικηθεί.^[6]

Ο πρώτος ευρωπαίος εξερευνητής της περιοχής, ο Πορτογάλος θαλασσοπόρος Φερδινάνδος Μαγγελάνος, έφθασε στα νησιά το 1521. Έφτασε στο Γκουάμ, το νοτιότερο νησί των Μαριανών, και διεκδίκησε το αρχιπέλαγος για την Ισπανία. Τα ισπανικά πλοία συναντήθηκαν στην ανοικτή θάλασσα με τον ντόπιο πληθυσμό των Τσαμόρο, οι οποίοι αφού τους παρέδωσαν αναψυκτικά στη συνέχεια πήραν μια μικρή βάρκα που ανήκε στον στόλο του Μαγγελάνου. Αυτό οδήγησε σε μια πολιτισμική σύγκρουση: στην παράδοση των Τσαμόρο, λίγα πράγματα ήταν ιδιωτικά και το να πάρει κανείς κάτι που του χρειαζόταν, όπως μια βάρκα για ψάρεμα, δεν θεωρούνταν κλοπή. Οι Ισπανοί δεν κατάλαβαν αυτό το έθιμο και πολέμησαν τους Τσαμόρο μέχρι να ξαναπάρουν το σκάφος. Τρεις μέρες μετά την υποδοχή του, ο Μαγγελάνος έφυγε από το αρχιπέλαγος. Η Ισπανία θεωρούσε τα νησιά ως προσαρτημένα και αργότερα τα κατέστησε μέρος των Ισπανικών Ανατολικών Ινδιών (1565). Το 1734, οι Ισπανοί έχτισαν ένα βασιλικό παλάτι στο Γκουάμ για τον κυβερνήτη των νησιών. Τα ερείπια του οποίου είναι ορατά ακόμα και σήμερα.

Το Γκουάμ λειτούργησε ως σημαντική στάση μεταξύ της Μανίλας και του Μεξικού για τα γαλιόνια που μετεφέραν χρυσό μεταξύ των Φιλιππίνων και της Ισπανίας. Κάποια γαλιόνια που βυθίστηκαν στο Γκουάμ παραμένουν εκεί.

Το 1668, ο μοναχός Diego Luis de San Vitores μετονόμασε τα νησιά «Λας Μαριάννας» προς τιμήν της προστάτιδας του, της Μαριάννας της Αυστρίας (1634-1696), χήρα του Φιλίππου Δ´ της Ισπανίας (1621-1655).

Οι περισσότεροι από τους ιθαγενείς πληθυσμούς των νησιών (90-95%)^[7] έχασαν τη ζωή τους από ισπανικές ασθένειες ή παντρεύτηκαν ισπανούς αποίκους κατά την ισπανική κυριαρχία. Νέοι άποικοι, πρωτίστως από τις Φιλιππίνες και τα Νησιά Καρολίνες, ήρθαν^{[εκκρεμεί παραπομπή]} για να επανακατοικήσουν τα νησιά. Ο πληθυσμός των Τσαμόρο σταδιακά ανέκαμψε και οι γλώσσες Τσαμόρο, Φιλιππινέζικα, Καρολινικά και άλλες εθνοτικές διαφορές παραμένουν στις Μαριάνες.

Κατά τον 17ο αιώνα, ισπανοί άποικοι μετέφεραν βίαια τους Τσαμόρο στο Γκουάμ, για να ενθαρρύνουν την αφομοίωση και τη μεταστροφή τους στον Ρωμαιοκαθολικισμό. Μέχρι τη στιγμή που τους επιτράπηκε να επιστρέψουν στις Βόρειες Μαριάνες, πολλοί Καρολίνιοι από τη σημερινή ανατολική πολιτεία Γιαπ και τη δυτική πολιτεία Τσουκ είχαν εγκατασταθεί στις Μαριάνες.^{[εκκρεμεί παραπομπή]} Και οι δύο γλώσσες, όπως και τα αγγλικά, είναι επίσημα στην Κοινοπολιτεία.

Μετά την ήττα της κατά τον Ισπανοαμερικανικό πόλεμο του 1898, η Ισπανία παραχώρησε το Γκουάμ στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής και πούλησε στη Γερμανική Αυτοκρατορία, με τη γερμανο-ισπανική συνθήκη του 1899, το υπόλοιπο των Μαριάνων (δηλαδή τις Βόρειες Μαριάνες) μαζί με τα Νησιά Καρολίνες. Η Γερμανία έθεσε τα νησιά στη διοίκηση της αποικίας της Γερμανικής Νέας Γουινέας και έκανε λίγα από την άποψη της ανάπτυξης.

Στις αρχές του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, η Ιαπωνία κήρυξε πόλεμο στη Γερμανία και εισέβαλε στις Βόρειες Μαριάνες. Το 1919, η Κοινωνία των Εθνών έδωσε όλα τα νησιά της Γερμανίας στον Ειρηνικό ωκεανό που βρίσκονται βόρεια του Ισημερινού, συμπεριλαμβανομένων των Βόρειων Μαριάνων, κατ' εντολή στην Ιαπωνία. Κάτω από αυτή τη διευθέτηση, οι Ιάπωνες διέθεταν έτσι τις Βόρειες Μαριάνες ως τμήμα της Εντολής του Νότιου Ειρηνικού. Κατά την ιαπωνική κατοχή, το ζαχαροκάλαμο έγινε η κύρια βιομηχανία των νησιών. Το Γκαραπάν στη Σαϊπάν αναπτύχθηκε ως περιφερειακή πρωτεύουσα και πολλοί Ιάπωνες μετανάστευσαν στα νησιά. Στην απογραφή του Δεκεμβρίου του 1939, ο συνολικός πληθυσμός της εντολής του Νότιου Ειρηνικού ήταν 129.104 εκ των οποίων οι 77.257 ήταν Ιάπωνες. Στη Σαϊπάν ο προπολεμικός πληθυσμός περιλάμβανε 29.348 Ιάπωνες αποίκους και 3.926 Τσαμόρο και Καρολίνιους. Το Τίνιαν είχε 15.700 Ιάπωνες αποίκους.

Στις 8 Δεκεμβρίου του 1941, ώρες μετά την Επίθεση στο Περλ Χάρμπορ, οι ιαπωνικές δυνάμεις από τις Βόρειες Μαριάνες εισέβαλαν στο Γκουάμ. Οι Τσαμόρο από τις Βόρειες Μαριάνες, που ήταν υπό ιαπωνική κυριαρχία για περισσότερα από 20 χρόνια, μεταφέρθηκαν στο Γκουάμ για να βοηθήσουν την ιαπωνική διοίκηση. Αυτό, σε συνδυασμό με τη σκληρή μεταχείριση των Τσαμόρο του Γκουάμ κατά τη διάρκεια της 31μηνης κατοχής, δημιούργησε ένα ρήγμα που θα γινόταν ο κύριος λόγος για τον οποίο οι κάτοικοι του Γκουάμ απέρριψαν το δημοψήφισμα επανένωσης που εγκρίθηκε από τους κατοίκους των Βόρειων Μαριανών τη δεκαετία του 1960.

Στις 15 Ιουνίου του 1944, κοντά στο τέλος του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου, οι στρατιώτες των Ηνωμένων Πολιτειών εισέβαλαν στα νησιά των Βόρειων Μαριανών ξεκινώντας τη μάχη του Σαϊπάν, η οποία έληξε στις 9 Ιουλίου. Από τα 30.000 ιαπωνικά στρατεύματα που υπερασπίζονταν τη Σαϊπάν, λιγότεροι από 1.000 παρέμειναν ζωντανοί στο τέλος της μάχης.^[8] Πολλοί Ιάπωνες πολίτες σκοτώθηκαν επίσης από ασθένειες, πείνα, εχθρικά πυρά είτε αυτοκτόνησαν. Περίπου 1.000 πολίτες αυτοκτόνησαν πετώντας από τους βράχους στο Mt. Marpi ή Marpi Point.^[9] Οι δυνάμεις των Η.Π.Α στη συνέχεια ανέκτησαν το Γκουάμ στις 21 Ιουλίου και εισέβαλαν στον Τίνιαν στις 24 Ιουλίου. Ένα χρόνο αργότερα, το Τίνιαν ήταν το σημείο απογείωσης του Ενόλα Γκέι, του αεροπλάνου που έριξε την ατομική βόμβα στη Χιροσίμα. Το νησί Ρότα έμεινε ανεπηρέαστο (και απομονωμένο) μέχρι την παράδοση της Ιαπωνίας τον Αύγουστο του 1945, λόγω της μικρής στρατιωτικής σημασίας του.

Ο πόλεμος δεν τελείωσε για όλους με την υπογραφή της ανακωχής. Η τελευταία ομάδα των Ιαπώνων ανταρτών της Σαϊπάν παραδόθηκε την 1η Δεκεμβρίου του 1945. Στο Γκουάμ, ο ιαπωνικός στρατιώτης Shoichi Yokoi, αγνοώντας ότι ο πόλεμος είχε τελειώσει, κρύφτηκε σε μια σπηλιά της ζούγκλας στην περιοχή Talofofo μέχρι το 1972.

Οι Ιάπωνες υπήκοοι τελικά επαναπατρίστηκαν στην Ιαπωνία.

Μετά την ήττα της Ιαπωνίας στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, η διοίκηση των Βόρειων Μαριανών δόθηκε στις Ηνωμένες Πολιτείες σύμφωνα με την απόφαση 21 του Συμβουλίου Ασφαλείας, ως Έδαφος υπό εντολή των Νησιών του Ειρηνικού, η οποία ανέθεσε την άμυνα και τις εξωτερικές υποθέσεις των νησιών στις Ηνωμένες Πολιτείες. Το 1958, 1961, 1963 και 1969 πραγματοποιήθηκαν τέσσερα δημοψηφίσματα που προσέφεραν ενσωμάτωση με το Γκουάμ ή αλλαγές στο καθεστώς των νησιών. Παρότι, η πλειοψηφία ψήφισε υπέρ της ενσωμάτωσης με το Γκουάμ, αυτό δεν συνέβη επειδή το Γκουάμ απέρριψε την ένταξη με το δημοψήφισμα του 1969. Ο λαός των Νήσων των Βόρειων Μαριανών αποφάσισε στη δεκαετία του 1970 να μην επιδιώξει την ανεξαρτησία του, αλλά να δημιουργήσει στενότερους δεσμούς με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Οι διαπραγματεύσεις για το καθεστώς της Κοινοπολιτείας άρχισαν το 1972 και ένα σύμφωνο για την πολιτική ένωση της Κοινοπολιτείας με τις Ηνωμένες Πολιτείες^[10] εγκρίθηκε με ένα δημοψήφισμα το 1975. Μια νέα κυβέρνηση και σύνταγμα τέθηκε σε ισχύ το 1978 αφού εγκρίθηκε σε δημοψήφισμα το 1977. Τα Ηνωμένα Έθνη ενέκριναν αυτή τη ρύθμιση σύμφωνα με το ψήφισμα 683 του Συμβουλίου Ασφαλείας. Η Κοινοπολιτεία δεν έχει εκπροσώπηση στο Κογκρέσο των Ηνωμένων Πολιτειών, αλλά από το 2009 εκπροσωπείτε στη Βουλή των Αντιπροσώπων από έναν αντιπρόσωπο που μπορεί να συμμετάσχει στη συζήτηση αλλά δεν μπορεί να ψηφίσει. Η Κοινοπολιτεία δεν έχει εκπροσώπηση στη Γερουσία των ΗΠΑ.^[11]

Κυβερνήτης των νησιών είναι, από τις 28 Δεκεμβρίου 2015, οπότε πέθανε ο Ελόι Ίνος, ο Ραλφ Τόρες. Τον Ιανουάριο του 2009 καταργήθηκε το αξίωμα του Μονίμου Αντιπροσώπου (Resident Representative). Τελευταίος στο αξίωμα ήταν ο Πέδρο Αγκούλτο Τενόριο. Θεσμοθετήθηκε η θέση του αντιπροσώπου στο Κογκρέσο (Delegate to Congress) και πρώτος χρονικά στο αξίωμα αυτό ανέλαβε τον Ιανουάριο του 2009 ο Γκρεγκόριο Σαμπλάν (Gregorio Sablan).

Σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία 2021, ο ρυθμός αύξησης του πληθυσμού είναι -0,36% ανά έτος, ενώ ο ρυθμός γεννήσεων 15,31 ανά χίλιους κατοίκους, ο ρυθμός θανάτων 5,28 ανά χίλιους κατοίκους. Το προσδόκιμο ζωής στο σύνολο του πληθυσμού το 2021 είναι τα 76,3 χρόνια (74,2 χρόνια για τους άνδρες και 78,8 για τις γυναίκες).^[3]

Τα Wikimedia Commons έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα    Atlas of the Northern Mariana Islands (Άτλας των Βορείων Μαριάνων Νήσων)

• Επίσημη ιστοσελίδα των Βόρειων Μαριάνων Νήσων (Αγγλικά)