Nữ hoàng (chữ Hán: 女皇, tiếng Anh: Empress Regnant), cũng được gọi là Nữ đế (女帝) hay Nữ hoàng đế (女皇帝), bà hoàng, bà chúa là một danh từ dành cho người phụ nữ làm Hoàng đế, cai trị một Đế quốc. Người phụ nữ cai trị một Vương quốc được gọi là Nữ vương.
Việc kế vị của Nữ hoàng trước đây rất hạn chế, vì quan niệm chỉ có đàn ông mới được thừa kế ngai vàng trong hầu hết các thể chế quốc gia quân chủ từ Châu Âu sang Đông Á. Hầu hết những trường hợp xảy ra việc phụ nữ đăng vị đều ở những tình huống chính trị then chốt, cá biệt hoặc do chính biến chứ không thiên về truyền thống. Do đó, hầu như không có quốc gia nào có đạo luật được quy định về chỉ định Nữ hoàng, khác hoàn toàn với trường hợp có tính truyền thống và trình tự như Hoàng đế nam giới.
Hầu hết các Nữ hoàng đế, dù là phụ nữ nhưng vẫn dùng danh xưng tương tự Hoàng đế. Trong ngôn ngữ Hán, [Hoàng đế] là một tước vị thường chỉ dùng cho nam giới, tuy nhiên nữ giới có trở thành Hoàng đế thì vẫn như cũ được gọi là Hoàng đế, do bản thân danh vị này không phân chia giới tính, chỉ khi nào cần cường điệu hóa giới tính của vị nữ quân chủ ấy thì mới cần gọi cụ thể ra là [Nữ hoàng] mà thôi.
Ở các quốc gia cổ đại như Trung Quốc, Ai Cập, Ba Tư, những người phụ nữ dù xuất thân từ vương thất hay hoàng tộc cũng đều không có quyền kế thừa ngai vị. Do vậy, ngôn ngữ tại những nền văn hóa này không có danh từ "nữ hóa" chỉ đến ngai quốc chủ, như Pharaon của Ai Cập, Hoàng đế của Trung Hoa. Dù có cách dùng [Nữ hoàng] đối với trường hợp Hoàng đế, song điều đó chỉ mang tính tương đối.
Rất nhiều vị Nữ quân chủ cổ đại khi được truyền ngôi vị vẫn sử dụng danh xưng vốn dùng cho nam giới. Như Đế quốc Byzantine, có Irene thành Athena khi lên làm Hoàng đế của Đế quốc, bà dùng danh xưng [Basileus; βασιλεύς] theo truyền thống các Hoàng đế giới tính nam, hơn là tự dùng [Basilissa; βασίλισσα] vốn dành cho các Hoàng hậu Byzantine. Đối với trường hợp Quốc vương cũng vậy, Jadwiga của Ba Lan khi được tôn làm Vương, dùng danh hiệu [Rex Poloniae], tức [King of Poland; Quốc vương của Ba Lan]. Về sau, các đạo luật thừa kế tại một số quốc gia như Vương quốc Anh bắt đầu chấp nhận phụ nữ kế thừa ngôi vua, song không ít các quốc gia ở Châu Âu xem việc này là bất hợp pháp.
Trải qua Đông Á, các Nữ quốc chủ Tân La cùng Trưng Nữ Vương là những vị [Nữ vương] hiếm hoi, riêng [Nữ hoàng] càng hiếm hơn nữa. Những trường hợp phụ nữ trở thành Hoàng đế ở các quốc gia Đông Á đều rơi vào những sự kiện độc nhất vô nhị, không có tiền lệ hoặc không có một truyền thống lâu đời của các triều đại ấy. Kể như Nhật Bản, dù trong lịch sử ghi nhận có tới 8 vị Nữ Thiên hoàng, song không ít các nhận định cho rằng những người phụ nữ này thiên về nhiếp chính tạm thời cho triều đình hơn là có quyền lực thực tế của một Thiên hoàng[1].
Hầu hết các Nữ hoàng đế, dù là phụ nữ nhưng vẫn dùng danh xưng tương tự Hoàng đế. Trong ngôn ngữ Hán, [Hoàng đế] là một tước vị thường chỉ dùng cho nam giới, tuy nhiên nữ giới có trở thành Hoàng đế thì vẫn như cũ được gọi là Hoàng đế, do bản thân danh vị này không phân chia giới tính, chỉ khi nào cần cường điệu hóa giới tính của vị nữ quân chủ ấy thì mới cần gọi là [Nữ hoàng] mà thôi. Ví dụ như vị Nữ hoàng của Trung Quốc là Võ Tắc Thiên, bà lên ngôi và lập ra triều đại Võ Chu như một Thiên tử truyền thống, tôn xưng danh vị là [Thánh Thần hoàng đế; 聖神皇帝], đều như mọi Hoàng đế nam giới khác trong lịch sử. Hoặc như 8 vị Nữ Thiên hoàng trong lịch sử Nhật Bản, khi tôn xưng cũng đều là [Thiên hoàng] như các vị Thiên hoàng nam giới khác, hoàn toàn không phân biệt.
Xét lịch sử từ Châu Âu sang Đông Á, xuất hiện [Nữ hoàng] tựu chung có 3 trường hợp chính:
Dù nói đến "Nữ hoàng" là phải tự xưng chính thức và lên ngôi, như Võ Tắc Thiên, song thực tế trong lịch sử Trung Quốc cũng có vài người tuy chỉ là Hoàng thái hậu nhưng lại có quyền lực như một Nữ hoàng. Những người này được gọi là lâm triều xưng chế.
Trước thời điểm Võ Tắc Thiên là Lã hậu, cũng là người phụ nữ duy nhất của Trung Quốc ngoài Võ Tắc Thiên được ghi nhận chính thức thời gian cai trị của mình. Thông qua Sử ký Tư Mã Thiên và Hán thư, thời gian cai trị của Lữ hậu được viết hẳn thành "Bản kỷ", một loại ghi chép biên niên vốn chỉ dùng cho các Hoàng đế. Điều này khẳng định địa vị lớn của Lữ hậu. Sau thời đại của Võ Tắc Thiên, lại có Từ Hi Hoàng thái hậu trong những năm cuối thời Quang Tự đã thực sự nắm hết quyền hành, giam lỏng Hoàng đế, dân gian Trung Quốc còn gọi bà là 「Vô miện Nữ hoàng; 无冕女皇」.
Mặt khác lại có những trường hợp như Cảm Thiên Hoàng hậu Tiêu Tháp Bất Yên và Thừa Thiên Thái hậu Gia Luật Phổ Tốc Hoàn của nhà Liêu, Töregene Khatun và Oghul Qaimish của Đế quốc Mông Cổ. Vào thời điểm lâm triều xưng chế của các bà đều là khi Hoàng đế còn quá nhỏ, thực tế đem các bà trở thành Nữ hoàng đế thực tế dù các bà chưa từng tự xưng. Điểm khiến các bà đặc biệt chính là tương tự Lữ hậu, thời gian các bà cai trị đều có tự động đổi niên hiệu riêng, hoặc sách sử tự lấy tên các bà tính làm kỷ nguyên riêng.
Trong ngôn ngữ Đông Á, [Nữ hoàng] cùng Hoàng hậu có sự phân biệt rất rõ ràng. Tuy nhiên điều này không xảy ra ở Châu Âu, tại những quốc gia nói tiếng Anh hoặc chung một hệ ngôn ngữ từ Hy Lạp và La Mã, họ đều dùng [Empress] để chỉ trường hợp một người phụ nữ trị vì một Đế quốc (Nữ hoàng) và vợ của Hoàng đế (tức Hoàng hậu).
Vào lúc này, để phân biệt rõ hơn, Nữ hoàng sẽ được thêm vào trợ từ [Regnant; ý là "người trị vì"], trở thành [Empress Regnant]. Còn các Hoàng hậu sẽ được thêm trợ từ [Consort; ý là "hôn phối của quốc chủ"], tức [Empress Consort].
Ngôn ngữ báo chí hiện đại ở Việt Nam lẫn Trung Quốc đại lục, tình trạng xem Nữ hoàng đánh đồng với Nữ vương, thậm chí là với cả Hoàng hậu xảy ra khá phổ biến. Vương thất của Vương quốc Liên hiệp Anh là một [Royal family], tức "vương thất", và vị quân chủ hiện tại của họ là Elizabeth II chỉ là [Nữ vương]. Trong lịch sử nước Anh, chỉ có Victoria của Anh từng trở thành Nữ hoàng, nhưng đó lại là trường hợp phức tạp.
Năm 1877, Victoria được tôn xưng danh hiệu [Empress of India; Nữ hoàng Ấn Độ], biến Victoria vừa là Nữ vương của Vương quốc Liên hiệp Anh, lẫn Nữ hoàng của Đế quốc Ấn Độ. Tuy nhiên, trong vòng Vương quốc Liên hiệp Anh, Victoria không tự xưng Nữ hoàng mà chỉ được biết đến là Nữ vương, tức [Queen Victoria]. Vào thời kỳ Hongkong thuộc nước Anh, do từ [Vương; 王] cùng [Hoàng; 皇] có hiện tượng đồng âm, không ít báo đài gọi Elizabeth II là [Anh Nữ hoàng; 英女皇], dù thực tế bà không bao giờ tự xưng làm Nữ hoàng. Tình trạng này kéo theo ở Việt Nam.
Trong lịch sử cũng có những trường hợp, về lý thuyết thì chính là Nữ hoàng, song về nhiều phương diện nào đó thì danh vị của họ không được công nhận. Có thể kể đến những người này đều bị kẹt giữa thời đại chính trị hỗn loạn hoặc mạt vận.
Untuk kegunaan lain, lihat Ekonomi. Ekonomi IndonesiaBala, pusat keuangan JakartaMata uangRupiah (IDR, Rp)Tahun fiskalTahun kalenderOrganisasi perdaganganADB, AFTA, APEC, ASEAN, D-8, EAS, G-20, IORA, MIKTA, OPEC, RCEP, WTO, dan lainnyaStatistikPDB US$1,28 triliun (nominal; 2022) (ke-17)[1] US$4,02 triliun (KKB; 2022) (ke-7)[1] Pertumbuhan PDB 3.69% (2021) 5.4% (2022)[1] PDB per kapita US$4.691 (nominal; 2022) (ke-116)[1] US$14.535 (KKB; 2022) (ke-102) …
Head of government of Jamaica Prime Minister of JamaicaArms of His Majesty's Jamaican GovernmentStandard of the prime minister of JamaicaIncumbentAndrew Holnesssince 3 March 2016StyleThe Most HonourableMember ofCabinetResidenceVale Royal (Jamaica)AppointerGovernor-GeneralTerm lengthno term limits5 yearsFormation6 August 1962First holderSir William Bustamanteas Chief Minister of JamaicaDeputyDeputy Prime MinisterSalaryJ$9,160,000 annually[1]Websitewww.opm.jm Politics of Jamaica Execu…
Демофонт звільняє Етру Етра, також Ефра (грец. Αίθρα) — дочка Піттея, царя Тройзену, дружина Егея, мати Тесея. За одним із переказів, Етру викрали Діоскури, і вона стала рабинею Єлени, з якою прибула до Трої. Етра — дочка Океана, дружина Атланта, від якого в неї народилися…
For the Opening Day starting pitchers prior to 1968, see List of Philadelphia and Kansas City Athletics Opening Day starting pitchers. The Oakland Athletics are a Major League Baseball (MLB) team based in Oakland, California. They play in the American League West division. The club was founded in Philadelphia in 1901, moved to Kansas City, Missouri in 1955 and relocated to Oakland in 1968.[1] The first game of the new baseball season for a team is played on Opening Day, and being named t…
مزن أباد تقسيم إداري البلد إيران إحداثيات 36°00′51″N 45°23′25″E / 36.01416667°N 45.39027778°E / 36.01416667; 45.39027778 تعديل مصدري - تعديل مزن أباد هي قرية في مقاطعة سردشت، إيران. عدد سكان هذه القرية هو 244 في سنة 2006.[1] مراجع ^ تعداد سكان جمهورية إيران الإسلامية، 1385 / 2006. جمهو…
Louis Brière de l'IsleJenderal Briere de l'Isle, dengan plakat Perwira Agung Légion d'honneur di dadanya.Lahir24 Juni 1827MartinikMeninggal19 Juni 1896(1896-06-19) (umur 68)Saint-Leu–Taverny, PrancisPengabdian FranceDinas/cabangAngkatan Darat PrancisLama dinas1847–1893PangkatGénéral de divisionKomandan1er Régiment d'Infanterie de MarineKorps Ekspedisi TonkinPerang/pertempuranPerang Prancis-PrusiaPerang Tiongkok-PrancisPenghargaanCitation in L'Ordre de L'Armee (1861) Perwira Ag…
Prof. Dr. Abdurrahman bin Abdullah as-SanadProf. Dr. Abdurrahman bin Abdullah as-SanadKetua Umum Badan Amar Ma'ruf Nahi Munkar Kerajaan Arab SaudiPetahanaMulai menjabat 29 Januari 2015[[Rektor Universitas Islam Madinah]] 6Masa jabatan15 Dzulkaidah 1434[1] – 29 Januari 2015PendahuluProf. Dr. Muhammad bin Ali Al-UqlaPenggantiProf. Dr. Ibrahim bin Ali Al-Ubaid (Pelaksana Tugas)Kepala Sekolah Tinggi Peradilan Agama, Universitas Islam Imam Muhammad bin Saud. Informasi priba…
Dieser Artikel behandelt den französischen Bankier und Politiker Jacques Laffitte. Zum französischen Automobilrennfahrer siehe Jacques Laffite. Jacques Laffitte Jacques Laffitte (* 24. Oktober 1767 in Bayonne; † 26. Mai 1844 in Paris) war ein französischer Bankier und Politiker. Laffitte war eines von zehn Kindern eines Zimmermanns. Er wurde Angestellter im Bankhaus von Perregaux in Paris. 1800 wurde er dort Partner, 1804 folgte er Perregaux als Leiter des Hauses. Perregaux, Laffitte et Cie…
جزء من سلسلة مقالات حولالحقوق النسوية المرأة والأنثويةامرأة . أنوثة التاريخالاجتماعي: تاريخ المرأة . تاريخ نسوي . تاريخ الحركة النسوية . الجدول الزمني لحقوق المرأة حق الاقتراع: تصويت النساء . الجدول الزمني . نيوزيلندا . المملكة المتحدة . الولايات المتحدة موجات: الأولى . الثاني
هذه المقالة يتيمة إذ تصل إليها مقالات أخرى قليلة جدًا. فضلًا، ساعد بإضافة وصلة إليها في مقالات متعلقة بها. (أبريل 2020) ستانلي مور معلومات شخصية تاريخ الوفاة 1 مارس 1989 الجنسية آيرلندي الحياة العملية المهنة لاعب كرة ماء الرياضة كرة الماء تعديل مصدري - تعديل ستانلي مور ه…
Misteri DuniaGenreMajalah beritaNaratorBimo KusumoNegara asalIndonesiaBahasa asliBahasa IndonesiaProduksiDurasi45 menit (Senin-Sabtu)DistributorTrans MediaRilisJaringan asliTrans7Format gambarDolby Digital HD 16:9Format audioStereoDolby Digital 5.1Rilis asli30 Agustus 2021 (2021-08-30) –sekarangAcara terkaitOn The Spot, Secret Story dan TrendingI-Pedia (di Trans TV)Kisah Viral, Legenda Sang Penunggu, Konon Katanya, Ragam Cerita, dan Mitologi (di GTV)Jejak Leluhur Nusantara (di NET.)J…
يفتقر محتوى هذه المقالة إلى الاستشهاد بمصادر. فضلاً، ساهم في تطوير هذه المقالة من خلال إضافة مصادر موثوق بها. أي معلومات غير موثقة يمكن التشكيك بها وإزالتها. (نوفمبر 2019) هذه المقالة تحتاج للمزيد من الوصلات للمقالات الأخرى للمساعدة في ترابط مقالات الموسوعة. فضلًا ساعد في تحسي…
American politician Cornelius T. JordanMember of the Virginia Senatefrom the 9th districtIn officeJanuary 12, 1916 – January 14, 1920Preceded byWilliam H. LandesSucceeded byF. Percy Loth Personal detailsBornCornelius Theodore Jordan(1855-12-30)December 30, 1855Salem, Virginia, U.S.DiedJanuary 28, 1924(1924-01-28) (aged 68)Miami, Florida, U.S.Political partyIndependentSpouseMary MoserAlma materRoanoke College Cornelius Theodore Jordan (December 30, 1855 – January 28, 1924) was a…
Die nicht mehr bestehende Kathedrale St. Andreas in Avranches Das Bistum Avranches (lateinisch Dioecesis Abrincensis) war eine in Frankreich gelegene römisch-katholische Diözese mit Sitz in Avranches. Geschichte Das Bistum Avranches wurde im 6. Jahrhundert errichtet. Erster Bischof war Nepus. Das Bistum Avranches war dem Erzbistum Rouen als Suffraganbistum unterstellt. Im Jahre 1764 umfasste das Bistum Avranches 170 Pfarreien. Am 29. November 1801 wurde das Bistum Avranches infolge des Konkord…
CFL Lijn 6bBettembourg - Volmerange-les-Mines Totale lengte7,0 kmSpoorwijdtenormaalspoor 1435 mmAangelegd doorBettembourg - Dudelange-U.: Compagnie Grande LuxembourgDudelange-U. - Volmerange: CFLGeopendBettembourg - Dudelange-U.: 20 december 1883Dudelange-U. - Volmerange: 15 december 2003Huidige statusin gebruikGeëlektrificeerdBettembourg - Dudelange-U.:1960Dudelange-U. - Volmerange: 2003Aantal sporen1Baanvaksnelheid80 km/uBeveiliging of treinbeïnvloedingCrocodile en ERTMS niveau 1Tr…
Map all coordinates using: OpenStreetMap Download coordinates as: KML GPX (all coordinates) GPX (primary coordinates) GPX (secondary coordinates) Suburb of Brisbane, Queensland, AustraliaCarina HeightsBrisbane, QueenslandView from Whites Hill Reserve, 2022Carina HeightsCoordinates27°30′23″S 153°05′33″E / 27.5063°S 153.0925°E / -27.5063; 153.0925 (Carina Heights (centre of suburb))Population6,732 (2016 census)[1] • Density1,980/…
Mammalian protein found in Homo sapiens GTF2BAvailable structuresPDBOrtholog search: PDBe RCSB List of PDB id codes1C9B, 1DL6, 1RLY, 1RO4, 1TFB, 1VOL, 2PHG, 5IY7, 5IYA, 5IY6, 5IY9, 5IYB, 5IYD, 5IY8, 5IYCIdentifiersAliasesGTF2B, TF2B, TFIIB, general transcription factor IIBExternal IDsOMIM: 189963 MGI: 2385191 HomoloGene: 1158 GeneCards: GTF2B Gene location (Human)Chr.Chromosome 1 (human)[1]Band1p22.2Start88,852,633 bp[1]End88,891,944 bp[1]Gene location (Mouse)Chr.Chromoso…
Puerto Cancún entrance Puerto Cancún is a 800-acre upscale development in Cancún next to the ocean that contains a marina, private canals, a shopping mall, an IMAX theater, a golf course, hotels, condominiums, and spaces for retail businesses.[1] The multimillion-dollar development project was originated as a partnership between Fonatur, Mexico's National Trust Fund for Tourism Development, and Michael Eugene Kelly, the CEO, president and principal promoter[2] who had been con…
هذه المقالة تحتاج للمزيد من الوصلات للمقالات الأخرى للمساعدة في ترابط مقالات الموسوعة. فضلًا ساعد في تحسين هذه المقالة بإضافة وصلات إلى المقالات المتعلقة بها الموجودة في النص الحالي. (مارس 2020) هذه المقالة يتيمة إذ تصل إليها مقالات أخرى قليلة جدًا. فضلًا، ساعد بإضافة وصلة إلي…
خط انابيب الغاز باكو - تبيليسي- ارضرومالموقعالبلد تركيا معلومات عامةالنوع خط أنابيب غاز تعديل - تعديل مصدري - تعديل ويكي بيانات في القطاع الأذربيجاني من بحر قزوين، يتم نقل الغاز من حقل شاه دنيز عبر جورجيا إلى تركيا.وهو يمر عبر خط أنابيب باكو - تبيليسي - جيهان ويرتبط بنظام تو…
Lokasi Pengunjung: 18.188.227.33