Võ Chu

Chu
Tên bản ngữ
690705
Lãnh thổ Trung Quốc dưới thời nhà Võ Chu, khoảng 700 SCN
Lãnh thổ Trung Quốc dưới thời nhà Võ Chu, khoảng 700 SCN
Vị thếĐế quốc
Thủ đôTrường An (長安)

Lạc Dương (洛陽)
Còn gọi là Thần Đô
Ngôn ngữ thông dụngTiếng Hoa Trung Đại
Tôn giáo chính
Phật giáo, Đạo giáo, Nho giáo, Các tín ngưỡng dân gian
Chính trị
Chính phủQuân chủ
Lịch sử
Lịch sử 
• Võ Tắc Thiên đoạt ngôi từ nhà Đường
16 tháng 10 690
• Tranh chấp giữa họ và họ
Tháng 7, 691
• Xung đột với Thổ PhiênĐột Quyết
Đầu năm 695
• Anh em họ Trương lộng hành
Năm 703
• Đường Trung Tông chiếm đoạt quyền lực, chấm dứt nhà Võ Chu
Ngày 3 tháng 3 705
Địa lý
Diện tích 
• Ước tính khoảng cuối thế kỷ thứ VII đầu thế kỷ thứ VIII [1]
5.400.000 km2
(2.084.952 mi2)
Dân số 
• Cuối thế kỷ VII
Hơn 50.000.000
Kinh tế
Đơn vị tiền tệTiền xu, tiền giấy
Tiền thân
Kế tục
Nhà Đường
Nhà Đường
Hiện nay là một phần của Trung Quốc
 Việt Nam
 Mông Cổ
 Lào
 Kazakhstan
 Kyrgyzstan
Nhà Võ Chu thông thường được gộp chung với nhà Đường.

Võ Chu hay Võ Châu (tiếng Trung: 武周; bính âm: Wǔ Zhōu; 690 - 705) hay Nam Chu (tiếng Trung: 南周;) là triều đại do Võ Tắc Thiên sáng lập. Võ Tắc Thiên là vị nữ hoàng đế duy nhất được lịch sử Trung Quốc thừa nhận, nắm quyền 21 năm, và cũng là hoàng đế duy nhất cai trị triều đại.

Võ Chu vẫn sử dụng hệ thống văn hóa phong tục tập quán của nhà Đường. Võ Tắc Thiên vừa là hoàng hậu của nhà Đường, lại vừa là sinh mẫu của hai vị hoàng đế Đường triều, nhưng là người trước tiên muốn diệt nhà Đường. Sau khi chết, trở về với thân phận hoàng hậu nhà Đường, được an táng ở Càn lăng. Cũng vì vậy mà lịch sử thường không công nhận Võ Chu là một triều đại độc lập, mà gộp chung nó với lịch sử nhà Đường.[2]

Lịch sử

Lãnh thổ triều đại Võ Chu khoảng năm 700

Năm 684, Võ Tắc Thiên bãi bỏ Lý Hiển hay còn gọi là Đường Trung Tông, đổi thành Lư Lăng vương, đày tới Phòng Châu. Lập đứa con thứ 4 Dự vương Lý Đán lên ngôi vua, tức Đường Duệ Tông.

Năm 690, thiên mạng Võ Tắc Thiên là người được nhắc tới trong Đại Vân Chân Kinh, là hóa thân của Phật Di-lặc hạ phàm, là chủ nhân của thiên hạ. Sau đó, bãi bỏ Đường Duệ Tông mà xưng đế, thay đổi đất nước, thao đổi cấp bậc tên gọi. Dời kinh đô về Đông Đô (Lạc Dương), đổi tên là Thần Đô (tuy nhiên tên kinh đô trên pháp luật của triều đại Võ Chu vẫn là Trường An), lịch sử gọi triều đại này là Võ Chu.

Thời kỳ Võ Chu, do bạo quyền của chế độ chuyên chế, việc trọng dụng các quan lại tàn nhẫn như Châu Hưng, Lai Tuấn Thần. Đồng thời các triều thần không chấp nhận chuyện Võ Tắc Thiên sở hữu Nam sủng, bởi nó đã phá hủy chế độ đa thê trong lịch sử Trung Quốc hàng ngàn năm qua, cũng do vậy khi đề cập tới bà, thông thường lịch sử sẽ nói bà là một người phụ nữ không biết hổ thẹn, độc ác, xấu xa, tàn nhẫn, dâm đãng và thủ đoạn.

Võ Tắc Thiên có tài trị nước, chủ yếu là việc đả kích tập đoàn Quan Lủng (关陇集团) của Công Khanh Môn Phiệt. Bắt đầu đổi mới khoa cử chính là chấm dứt thí chế của khảo thí, lấy chọn lựa thích hợp dùng hiền sĩ. Biết tính toán có thể trọng dùng hiền tài như Địch Nhân Kiệt, Trương Giản Chi, Hoàn Ngạn Phạm, Kính HuyDiêu Sùng.

Quốc gia ở giữa thời kỳ chủ chánh, chính sách ổn định, binh lược thỏa thiện, văn hóa phục hưng, bá tánh muôn dân cơm no áo ấm, an cư lạc nghiệp. Trở thành kỳ tôn khai nguyên trị quốc của Đường Huyền Tông, đánh hạ cơ sở quan trọng cực kỳ. Lịch sử gọi là Võ Chu Chi Trị (武周之治).

Theo đó Võ Tắc Thiên ngày càng già yếu, cháu trai của bà là Võ Thừa TựVõ Tam Tư một mực mưu cầu ngôi vị Đông Cung. Nhưng mà, đa phần triều thần nghiêng về Lư Lăng vương Lý Hiển tức Đường Trung Tông, mục đích hy vọng sẽ khôi phục hoàng thất Lý Đường. Võ Tắc Thiên đã có lựa chọn sau khi nghe lời can ngăn của Địch Nhân Kiệt " Chỉ nghe qua con cái tế bái mẫu thân, chưa từng nghe cháu trai đặt bài vị của cô mẫu trong miếu đường", liền hạ chỉ đón Lư Lăng vương về triều. Lý Hiển đổi sang họ để kế thừa đế vị, nối tiếp dòng chảy vận mạng của nhà Võ Chu. Nhưng sự nhu nhược của Lý Hiển khiến cho bà không thể yên tâm được.

Tháng một nguyên năm Thần Long (năm 705), Võ Tắc Thiên lâm trọng bệnh, triều thần Trương Giản Chi, Kính Huy, Thôi Huyền Vĩ, Viên Thứ KỉHoàn Ngạn Phạm chờ người khởi binh, giết chết anh em Trương Dịch ChiTrương Xương Tông trước mặt Võ Tắc Thiên. Lý Hiển khôi phục ngôi vua, lịch sử gọi là cách mạng Thần Long. Theo đó Đường Trung Tông phục vị, khôi phục quốc hiệu Đại Đường, kết thúc triều đại Võ Chu. Sau khi Võ Tắc Thiên thoái vị, hoàng thất tôn xưng bà trở thành Võ Tắc Thiên Đại Thánh hoàng đế, nhưng mà di chế của bà muốn đổi đế hiệu thành Võ Tắc Thiên Đại Thánh thiên hậu. Tháng 11 cùng năm, do bệnh mà qua đời tại Thượng Dương Cung, hưởng thọ 82 tuổi.

Quân chủ nhà Võ Chu

Quy ước: Sử dụng tên riêng
Miếu hiệu Thụy hiệu HọTên Giai đoạn cai trị Niên hiệu và khoảng thời gian sử dụng
Tề Thánh hoàng đế (Võ Tắc Thiên truy thụy) Tự Khải (姒启)
Khai Tổ (Võ Tắc Thiên truy tôn) Văn hoàng đế (Võ Tắc Thiên truy thụy) Cơ Xương (姬昌)
Duệ Tổ (Võ Tắc Thiên truy tôn) Khang hoàng đế (Võ Tắc Thiên truy thụy) Cơ Võ (Có thể là nhân vật hư cấu)
Nghiêm Tổ (Võ Tắc Thiên truy tôn) Thành hoàng đế (Võ Tắc Thiên truy thụy) Võ Khắc Dĩ (武克己)
Túc Tổ (Võ Tắc Thiên truy tôn) Chương Kính hoàng đế (Võ Tắc Thiên truy thụy) Võ Cư Thường (武居常)
Liệt tổ (Võ Tắc Thiên truy tôn) Hồn Nguyên Chiêu An hoàng đế (Võ Tắc Thiên truy tôn) Võ Kiệm (武俭)
Hiển Tổ (Võ Tắc Thiên truy tôn) Lập Cực Văn Mục hoàng đế (Võ Tắc Thiên truy tôn) Võ Hoa (武华)
Thái Tổ (Võ Tắc Thiên truy tôn) Vô Thượng Hiếu Minh Cao hoàng đế (Võ Tắc Thiên truy thụy) Võ Sĩ Hoạch (武士彟)
Không có Võ Chiếu (武曌) 690-705

Thiên Thụ (天授): 16, tháng 11, 690 - 21 tháng 4, 692 (18 tháng)
Như Ý (如意): 22 tháng 4- 22 tháng 10, 692 (6 tháng)
Trường Thọ (長壽): 23 tháng 10, 692 - 8 tháng 6, 694 (19 ½ tháng)
Duyên Tái (延載): 9 tháng 6, 694 - 21 tháng 1, 695 (7 ½ tháng)
Chứng Thánh (證聖): 22 tháng 1 - 21 tháng 10, 695 (9 tháng)
Thiên Sách Vạn Tuế (天冊萬歲): 22 tháng 10, 695 - 19 tháng 1, 696 (3 tháng)
Vạn Tuế Đăng Phong (萬歲登封): 20 tháng 1 - 21 tháng 4, 696 (3 tháng)
Vạn Tuế Thông Thiên (萬歲通天): 22 tháng 4, 696 - 28 tháng 9, 697 (17 tháng)
Thần Công (神功): 29 tháng 9 - 19 tháng 12, 697 (2 ½ tháng)
Thánh Lịch (聖曆): 20 tháng 12, 697 - 26 tháng 5, 700 (29 tháng)
Cửu Thị (久視): 27 tháng 5, 700 - 14 tháng 2, 701 (8 ½ tháng)
Đại Túc (大足): 15 tháng 2 - 25 tháng 11, 701 (9½ tháng)
Trường An (長安): 26 tháng 11, 701 - 29 tháng 1, 705 (38 tháng)
Thần Long (神龍): 30 tháng 1 - 3 tháng 3, 705 (Nhà Chu bị bãi bỏ vào ngày 3 tháng 3 năm 705 và nhà Đường được tái lập ngay ngày hôm đó, nhưng giai đoạn Thần Long kéo dài tới tận năm 707)

Xem thêm

Tham khảo

  1. ^ Turchin, Peter; Adams, Jonathan M.; Hall, Thomas D (tháng 12 năm 2006). “East-West Orientation of Historical Empires” (PDF). Journal of world-systems research. 12 (2): 219–229. ISSN 1076–156x Kiểm tra giá trị |issn= (trợ giúp). Bản gốc (PDF) lưu trữ ngày 22 tháng 2 năm 2007. Truy cập 12 tháng 8 năm 2010.
  2. ^ Từ Tuấn (tháng 11 năm 2000). tên các vương triều cổ đại và chánh quyền trong lịch sử Trung Quốc. Hồ Bắc Võ Xương: Báo chí đại học Hoa Trung xuất bản. tr. 180–182. ISBN 7-5622-2277-0.

Liên kết ngoài

Read other articles:

Republik AramoanaNegara mikro Bendera Lambang Semboyan: Let's save our territory(Indonesia: Mari selamatkan wilayah kita)Lagu kebangsaan: God defend Aramoana(Indonesia: Tuhan lindungilah Aramoana) Ibu kotaDunedin45°47′S 170°42′E / 45.783°S 170.700°E / -45.783; 170.700Koordinat: 45°47′S 170°42′E / 45.783°S 170.700°E / -45.783; 170.700Bahasa resmiInggrisDemonimAramoaniStruktur OrganisasiRepublik Presidensial• Presi...

 

PakenjengKecamatanNegara IndonesiaProvinsiJawa BaratKabupatenGarutPemerintahan • Camat-Populasi • Total- jiwaKode Kemendagri32.05.33 Kode BPS3205050 Luas- 19.844 HaDesa/kelurahan13 Pakenjeng adalah sebuah kecamatan di Kabupaten Garut, Provinsi Jawa Barat, Indonesia. Kecamatan Pakenjeng terdiri dari 13 desa, Kantor Kecamatan Pakenjeng terletak di Sindangratu desa Jatiwangi Sanatorium Garut pada tahun 1920-an Bupati Garut Raden Adipati Aria Wiratanudatar VII beserta...

 

روكفيل سنتر     الإحداثيات 40°39′48″N 73°38′13″W / 40.663333333333°N 73.636944444444°W / 40.663333333333; -73.636944444444   [1] تاريخ التأسيس 1893  تقسيم إداري  البلد الولايات المتحدة[2][3]  التقسيم الأعلى هيمبستيد  خصائص جغرافية  المساحة 8.632185 كيلومتر مربع8.631218 كيلومت�...

Town in New Hampshire, United StatesColebrook, New HampshireTownMain Street SealLocation in Coös County, New HampshireCoordinates: 44°53′40″N 71°29′45″W / 44.89444°N 71.49583°W / 44.89444; -71.49583CountryUnited StatesStateNew HampshireCountyCoösIncorporated1796VillagesColebrookKiddervilleUpper KiddervilleGovernment • Board of SelectmenGreg Placy, ChairSuzanne CollinsRaymond Gorman • Town ManagerTim StevensArea[1] •...

 

Liga Champions UEFA 2014–2015Olympiastadion di Berlin menjadi tuan rumah finalInformasi turnamenJadwalpenyelenggaraanKualifikasi:1 Juli – 27 Agustus 2014Kompetisi utama:16 September 2014 – 6 Juni 2015Jumlahtim pesertaKompetisi utama: 32Total: 77 (dari 53 asosiasi)Hasil turnamenJuara Barcelona (gelar ke-5)Tempat kedua JuventusStatistik turnamenJumlahpertandingan125Jumlah gol361 (2,89 per pertandingan)Jumlahpenonton5.136.695 (41.094 per pertandingan)Pencetak golterbanyakLio...

 

Part of a series on the History of Pomerania Early history Early Middle Ages High Middle Ages Late Middle Ages Early Modern Age 1806–1933 1933–1945 1945–present  Poland portal Germany portalvte History of Pomerania (1806–1933) covers the history of Pomerania from the early 19th century until the rise of Nazi Germany. The name Pomerania comes from Slavic po more, which means [land] by the sea.[1] From the Napoleonic Wars to the end of World War I, Pomerania w...

This article includes a list of general references, but it lacks sufficient corresponding inline citations. Please help to improve this article by introducing more precise citations. (January 2013) (Learn how and when to remove this template message) Williams as Corporal Bundy in The Red Hussar Arthur Williams (9 December 1844 – 15 September 1915) was an English actor, singer and playwright best remembered for his roles in comic operas, musical burlesques and Edwardian musical comedies. As...

 

Cornelio SunnyLahir15 April 1985 (umur 39)Surakarta, Jawa Tengah, IndonesiaPekerjaanPemeranproduser filmTahun aktif2011—sekarang Cornelio Sunny (lahir 15 April 1985) merupakan pemeran dan produser film Indonesia keturunan Meksiko dan Palembang.[1] Cornelio mulai dikenal melalui perannya sebagai Sridar dalam film Haji Backpacker yang tayang pada tahun 2014. Ia bersama Ismail Basbeth mendirikan rumah produksi Matta Cinema pada tahun 2017.[2] Peran akting Film Tahun ...

 

A questa voce o sezione va aggiunto il template sinottico {{Libro}} Puoi aggiungere e riempire il template secondo le istruzioni e poi rimuovere questo avviso. Se non sei in grado di riempirlo in buona parte, non fare nulla; non inserire template vuoti. Copertina del libro di Koyo Gunkan La parola bushido in Koyo Gunkan (1616) Takeda Shingen, capo del clan Takeda di cui si narra nel Kōyō Gunkan, in una stampa di Utagawa Kuniyoshi. Kōyō Gunkan (甲陽軍鑑?) è un doc...

Commuter Line Dhoho, Penataran & TumapelKereta api Commuter Line Penataran sedang berhenti di Stasiun Porong.Informasi umumJenis layananKereta api lokalStatusBeroperasiDaerah operasiKAI CommuterWilayah VIII SurabayaOperator saat iniKAI Commuter Wilayah VIII SurabayaOperator sebelumnyaKereta Api IndonesiaLintas pelayananStasiun awalSurabaya KotaStasiun akhir Blitar Kertosono (CL Dhoho Malam Terakhir) Malang (CL Tumapel Malam Terakhir) Jarak tempuh Dhoho: 179,5 kmLintas Blitar–Surabaya Ko...

 

Archaeological site in Ohio, United States United States historic placeRaleigh MoundU.S. National Register of Historic Places Streetside viewShow map of OhioShow map of the United StatesLocationMound St., Fredericktown, Ohio[2]Coordinates40°28′25″N 82°32′35″W / 40.47361°N 82.54306°W / 40.47361; -82.54306AreaLess than 1 acre (0.40 ha)NRHP reference No.75001445[1]Added to NRHPOctober 14, 1975 The Raleigh Mound (33KN32[1]...

 

http://sman4kotabogor.sch.id/Sekolah Menengah Atas Negeri 4 BogorInformasiDidirikan1 Juli 1981JenisNegeriAkreditasiA (Amat Baik)Nomor Statistik Sekolah301026102007Nomor Pokok Sekolah Nasional20220334Kepala SekolahYulianti Rosdian, S.Pd., M.Pd (2023-sekarang)Jumlah kelas9 kelas tingkat X9 kelas tingkat XI9 kelas tingkat XIIRentang kelasX, XI, XIIKurikulumKurikulum Tingkat Satuan PendidikanJumlah siswa36-42 orang/kelasStatusSekolah Standar Nasional‎NEM terendah57,41 (2012, taha...

Swedish football club Football clubIFK KarlshamnFull nameIdrottsföreningen Kamraterna KarlshamnFounded1906GroundVägga IPKarlshamn SwedenLeagueDivision 2 Östra Götaland Home colours Away colours IFK Karlshamn is a Swedish football club located in Karlshamn.[1] Background Idrottsföreningen Kamraterna Karlshamn were formed on 22 July 1906. In addition to football other sports in the early years included athletics, swimming, rowing, shooting, tennis and gymnastics. In the 1920s boxin...

 

Disambiguazione – Se stai cercando altri significati, vedi Nazareth (disambigua). Nazarethautorità localeالناصرةנצרת Nazareth – Veduta LocalizzazioneStato Israele DistrettoSettentrionale SottodistrettoSafad AmministrazioneSindacoAli Sallam TerritorioCoordinate32°42′07.57″N 35°17′52.26″E32°42′07.57″N, 35°17′52.26″E (Nazareth) Altitudine290 m s.l.m. Superficie14,12 km² Abitanti77 445 (2019) Densità5 483,61 ab./km² Altre inf...

 

يفتقر محتوى هذه المقالة إلى الاستشهاد بمصادر. فضلاً، ساهم في تطوير هذه المقالة من خلال إضافة مصادر موثوق بها. أي معلومات غير موثقة يمكن التشكيك بها وإزالتها. (مارس 2016) مدرسة ضباط الصف بجيش البر معلومات النوع مدرسة عليا عسكرية الموقع الجغرافي إحداثيات 37°16′16″N 9°51′49″E / &...

ديونيسوس   تقسيم إداري البلد اليونان  [1] خصائص جغرافية إحداثيات 38°06′00″N 23°52′00″E / 38.1°N 23.86666667°E / 38.1; 23.86666667   الارتفاع 480 متر  السكان التعداد السكاني 6155 (resident population of Greece) (2021)4929 (resident population of Greece) (2001)2382 (resident population of Greece) (1991)5651 (resident population of Greece) (2011)495 (d...

 

Hadley Fraser Nazionalità Regno Unito GenereMusical Periodo di attività musicale2004 – in attività Strumentovoce Gruppi attualiSheytoons Sito ufficiale Modifica dati su Wikidata · Manuale Hadley Fraser, nome d'arte di Robert Hugh Fraser (Windsor, 21 aprile 1980), è un attore teatrale e cantante britannico, specializzato nel genere musical nel West End londinese. Il suo debutto nei teatri di West End è avvenuto nel musical Les Misérables, dove interpretò ...

 

يفتقر محتوى هذه المقالة إلى الاستشهاد بمصادر. فضلاً، ساهم في تطوير هذه المقالة من خلال إضافة مصادر موثوق بها. أي معلومات غير موثقة يمكن التشكيك بها وإزالتها. (أغسطس 2019) بطولة أمم أوروبا 2012 المجموعة دمعلومات عامةالرياضة كرة القدم الاتحاد الاتحاد الأوروبي لكرة القدم الفئة كر...

This is an archive of past discussions. Do not edit the contents of this page. If you wish to start a new discussion or revive an old one, please do so on the current talk page. Archives 2023;Jan Feb Mar Apr May Jun Jul Aug Sep Oct Nov Dec 2022;Jan Feb Mar Apr May Jun Jul Aug Sep Oct Nov Dec 2021;Jan Feb Mar Apr May Jun Jul Aug Sep Oct Nov Dec 2020;Jan Feb Mar Apr May Jun Jul Aug Sep Oct Nov Dec 2019;Jan Feb Mar Apr May Jun Jul Aug Sep Oct Nov Dec 2018;Jan Feb Mar Apr May Jun Jul Aug Sep Oct ...

 

У этого термина существуют и другие значения, см. Зырянка. Посёлок городского типаЗырянка Флаг Герб 65°44′04″ с. ш. 150°53′52″ в. д.HGЯO Страна  Россия Субъект Федерации Республика Саха (Якутия) Муниципальный район Верхнеколымский Городское поселение Посёлок Зыря�...