Giáo phận Phan Thiết
Giáo phận Phan Thiết (tiếng Latin: Dioecesis Phanthietensis) là một giáo phận Công giáo Rôma tại Việt Nam, thuộc Giáo tỉnh Sài Gòn, với địa bàn nằm trọn trong địa giới tỉnh Bình Thuận ngày nay. Giáo phận này hiện được cai quản bởi Giám mục Giuse Đỗ Mạnh Hùng từ ngày ông nhậm chức 12 tháng 12 năm 2019.
Lịch sử
Lịch sử giáo phận được xem khởi đầu từ năm 1665, đã ghi nhận được tại Phan Rí (bấy giờ vẫn còn thuộc Vương quốc Champa) có một cộng đồng giáo dân vào khoảng 400 người.[2]
Ngày 30 tháng 1 năm 1975, Giáo hoàng Phaolô VI ký Tông Sắc thành lập Giáo phận Phan Thiết trên cơ sở 2 giáo hạt Thanh Hải và Phan Thiết tách từ Giáo phận Nha Trang, đặt trực thuộc Giáo tỉnh Sài Gòn. Giám mục được bổ nhiệm là Phaolô Nguyễn Văn Hòa, nhưng Giám mục Hòa chưa nhậm chức chính thức tại Phan Thiết trước khi được điều chuyển đến Giáo phận Nha Trang. Vì thế, Giám mục Nicôla Huỳnh Văn Nghi được coi là giám mục tiên khởi giáo phận Phan Thiết. Từ năm 1975, trải qua các giai đoạn dưới sự quản lý của các giám mục Nicôla Huỳnh Văn Nghi (1979–2005), Phaolô Nguyễn Thanh Hoan (2005–2009), Giuse Vũ Duy Thống (2009–2017) và Giuse Đỗ Mạnh Hùng (từ năm 2019). Giáo phận cũng được điều hành bởi Giám mục Giám quản Tông Tòa Nicôla Huỳnh Văn Nghi (1975–1979) và Tôma Nguyễn Văn Trâm (2017–2019).
Địa giới giáo phận: phía bắc giáp giáo phận Đà Lạt, phía nam giáp biển Đông, phía đông giáp giáo phận Nha Trang, phía tây giáp giáo phận Xuân Lộc và giáo phận Bà Rịa.
Theo số liệu từ trang Catholic Hierarchy, Giáo phận Phan Thiết, tính đến năm 2021 có 188.856 giáo dân trên địa bàn 1.232.267 dân cư, chiếm 15,3%. Về nhân sự, giáo phận có 194 linh mục (158 linh mục triều, 36 linh mục dòng), 798 nữ tu, 165 nam tu và 100 giáo xứ.[1]
Các giáo hạt
Giáo phận Phan Thiết bao gồm các giáo hạt:
- Phan Thiết (TP. Phan Thiết, Hàm Thuận Bắc, Phú Quý):
- Chính Tòa - 587 Trần Hưng Đạo, phường Lạc Đạo, thành phố Phan Thiết, tỉnh Bình Thuận
- An Bình - Phường Thanh Hải, thành phố Phan Thiết, tỉnh Bình Thuận
- Cà Tang - Xã Thuận Minh, huyện Hàm Thuận Bắc, tỉnh Bình Thuận
- Đaguri - Xã Đa Mi, huyện Hàm Thuận Bắc, tỉnh Bình Thuận
- Đông Hải - 151 Võ Thị Sáu, phường Bình Hưng, thành phố Phan Thiết, tỉnh Bình Thuận
- Đức Thắng - 25/2 Vạn Thủy Tú, phường Lạc Đạo, thành phố Phan Thiết, tỉnh Bình Thuận
- Hàm Phú - Xã Hàm Phú, huyện Hàm Thuận Bắc, tỉnh Bình Thuận
- Hồng Liêm - Xã Hồng Liêm, huyện Hàm Thuận Bắc, tỉnh Bình Thuận
- Kim Ngọc - Xã Hàm Thắng, huyện Hàm Thuận Bắc, tỉnh Bình Thuận
- La Dày - Xã Đa Mi, huyện Hàm Thuận Bắc, tỉnh Bình Thuận
- Ma Lâm - Thị trấn Ma Lâm, huyện Hàm Thuận Bắc, tỉnh Bình Thuận
- Mũi Né - Phường Mũi Né, thành phố Phan Thiết, tỉnh Bình Thuận
- Phú Hải - 79 Nguyễn Thông, phường Phú Hải, thành phố Phan Thiết, tỉnh Bình Thuận
- Phú Hội - Xã Hàm Hiệp, huyện Hàm Thuận Bắc, tỉnh Bình Thuận
- Rạng - 322 Nguyễn Đình Chiểu, phường Hàm Tiến, thành phố Phan Thiết, tỉnh Bình Thuận
- Tầm Hưng - Thị trấn Ma Lâm, huyện Hàm Thuận Bắc, tỉnh Bình Thuận
- Thanh Hải - 502 Thủ Khoa Huân, phường Thanh Hải, thành phố Phan Thiết, tỉnh Bình Thuận
- Thánh Mẫu - 135 Hải Thượng Lãn Ông, phường Phú Trinh, thành phố Phan Thiết, tỉnh Bình Thuận
- Văn Thánh - Phường Phú Tài, thành phố Phan Thiết, tỉnh Bình Thuận
- Vinh Phú - 70 Lê Lợi, phường Bình Hưng, thành phố Phan Thiết, tỉnh Bình Thuận
- Vinh Thủy - 332 Thủ Khoa Huân, phường Phú Thủy, thành phố Phan Thiết, tỉnh Bình Thuận
- Hàm Thuận Nam (Hàm Thuận Nam)
- Ba Bàu - Xã Hàm Thạnh, huyện Hàm Thuận Nam, tỉnh Bình Thuận
- Hiệp Đức - Xã Tân Lập, huyện Hàm Thuận Nam, tỉnh Bình Thuận
- Hiệp Nghĩa - Xã Tân Thuận, huyện Hàm Thuận Nam, tỉnh Bình Thuận
- Hiệp Tân - Xã Tân Thuận, huyện Hàm Thuận Nam, tỉnh Bình Thuận
- Hòa Vinh - Xã Tân Lập, huyện Hàm Thuận Nam, tỉnh Bình Thuận
- Phaolô - Xã Hàm Minh, huyện Hàm Thuận Nam, tỉnh Bình Thuận
- Phú Lâm - Xã Hàm Mỹ, huyện Hàm Thuận Nam, tỉnh Bình Thuận
- Tà Mon - Xã Tân Lập, huyện Hàm Thuận Nam, tỉnh Bình Thuận
- Thọ Tràng - Xã Mương Mán, huyện Hàm Thuận Nam, tỉnh Bình Thuận
- Thuận Đức - Thị trấn Thuận Nam, huyện Hàm Thuận Nam, tỉnh Bình Thuận
- Thuận Nghĩa - Xã Hàm Kiệm, huyện Hàm Thuận Nam, tỉnh Bình Thuận
- Vinh An - Xã Hàm Cường, huyện Hàm Thuận Nam, tỉnh Bình Thuận
- Vĩnh Lưu - Xã Hàm Mỹ, huyện Hàm Thuận Nam, tỉnh Bình Thuận
- Hàm Tân (TX. La Gi, Hàm Tân)
- Antôn - Xã Tân Thắng, huyện Hàm Tân, tỉnh Bình Thuận
- Bình An - Xã Tân Bình, huyện Hàm Tân, tỉnh Bình Thuận
- Châu Thủy - Xã Tân Xuân, huyện Hàm Tân, tỉnh Bình Thuận
- Cù Mi - Xã Tân Thắng, huyện Hàm Tân, tỉnh Bình Thuận
- Đông Hà - Xã Tân Hà, huyện Hàm Tân, tỉnh Bình Thuận
- Đồng Tiến - Xã Tân Hà, huyện Hàm Tân, tỉnh Bình Thuận
- Fatima - Xã Tân Phúc, huyện Hàm Tân, tỉnh Bình Thuận
- Gio Linh - Xã Sơn Mỹ, huyện Hàm Tân, tỉnh Bình Thuận
- Hiệp An - Xã Tân Hải, thị xã La Gi, tỉnh Bình Thuận
- Hồ Thắng - Xã Tân Thắng, huyện Hàm Tân, tỉnh Bình Thuận
- Mân Côi - Xã Tân Thắng, huyện Hàm Tân, tỉnh Bình Thuận
- Mẹ Thiên Chúa - Xã Tân Đức, huyện Hàm Tân, tỉnh Bình Thuận
- Nghĩa Hòa - Thị trấn Tân Nghĩa, huyện Hàm Tân, tỉnh Bình Thuận
- Phục Sinh - Xã Sơn Mỹ, huyện Hàm Tân, tỉnh Bình Thuận
- Phước An - Phường Tân An, thị xã La Gi, tỉnh Bình Thuận
- Tân Châu - Thị trấn Tân Nghĩa, huyện Hàm Tân, tỉnh Bình Thuận
- Tân Lập - Phường Tân Thiện, thị xã La Gi, tỉnh Bình Thuận
- Tân Lý - Xã Tân Bình, thị xã La Gi, tỉnh Bình Thuận
- Tân Tạo - Phường Tân An, thị xã La Gi, tỉnh Bình Thuận
- Thanh Bình - Xã Tân Bình, thị xã La Gi, tỉnh Bình Thuận
- Thánh Linh - Xã Tân Hải, thị xã La Gi, tỉnh Bình Thuận
- Thanh Xuân - Phường Phước Hội, thị xã La Gi, tỉnh Bình Thuận
- Tin Mừng - Phường Tân Thiện, thị xã La Gi, tỉnh Bình Thuận
- Tinh Hoa - Xã Tân Hải, thị xã La Gi, tỉnh Bình Thuận
- Truyền Tin - 3 Lý Thái Tổ, xã Tân Tiến, thị xã La Gi, tỉnh Bình Thuận
- Vinh Tân - Phường Phước Lộc, thị xã La Gi, tỉnh Bình Thuận
- Vinh Thanh - Phường Phước Lộc, thị xã La Gi, tỉnh Bình Thuận
- Hồ Tôm - Xã Tân Phước, thị xã La Gi, tỉnh Bình Thuận
- Bắc Tuy (Bắc Bình, Tuy Phong)
- Hòa Thuận - Thị trấn Chợ Lầu, huyện Bắc Bình, tỉnh Bình Thuận
- Long Hà - Xã Phan Rí Thành, huyện Bắc Bình, tỉnh Bình Thuận
- Long Hương - Thị trấn Liên Hương, huyện Tuy Phong, tỉnh Bình Thuận
- Lương Sơn - Thị trấn Lương Sơn, huyện Bắc Bình, tỉnh Bình Thuận
- Phan Rí Cửa - Thị trấn Phan Rí Cửa, huyện Tuy Phong, tỉnh Bình Thuận
- Sông Lũy - Xã Sông Lũy, huyện Bắc Bình, tỉnh Bình Thuận
- Đức Tánh (Đức Linh, Tánh Linh)
- Chính Tâm - Xã Trà Tân, huyện Đức Linh, tỉnh Bình Thuận
- Đa Kai - Xã Đa Kai, huyện Đức Linh, tỉnh Bình Thuận
- Đồng Kho - Xã Đồng Kho, huyện Tánh Linh, tỉnh Bình Thuận
- Đức Phú - Xã Đức Phú, huyện Tánh Linh, tỉnh Bình Thuận
- Đức Tân - Xã Đức Tân, huyện Tánh Linh, tỉnh Bình Thuận
- Gia An - Xã Gia An, huyện Tánh Linh, tỉnh Bình Thuận
- Gia Huynh - Xã Gia Huynh, huyện Tánh Linh, tỉnh Bình Thuận
- Hà Văn - Thị trấn Đức Tài, huyện Đức Linh, tỉnh Bình Thuận
- Huy Khiêm - Xã Huy Khiêm, huyện Tánh Linh, tỉnh Bình Thuận
- Khiết Tâm - Xã Trà Tân, huyện Đức Linh, tỉnh Bình Thuận
- Mê Pu - Xã Mê Pu, huyện Tánh Linh, tỉnh Bình Thuận
- Mẹ Vô Nhiễm - Xã Tân Hà, huyện Đức Linh, tỉnh Bình Thuận
- Nam Hà - Xã Đông Hà, huyện Đức Linh, tỉnh Bình Thuận
- Nghị Đức - Xã Nghi Đức, huyện Tánh Linh, tỉnh Bình Thuận
- Tánh Linh - Thị trấn Lạc Tánh, huyện Tánh Linh, tỉnh Bình Thuận
- Thánh Tâm - Xã Đông Hà, huyện Đức Linh, tỉnh Bình Thuận
- Tư Tề - Xã Đức Hạnh, huyện Đức Linh, tỉnh Bình Thuận
- Võ Đắc - Thị trấn Đức Tài, huyện Đức Linh, tỉnh Bình Thuận
- Võ Xu - Thị trấn Võ Xu, huyện Đức Linh, tỉnh Bình Thuận
- Vũ Hòa - Xã Vũ Hòa, huyện Đức Linh, tỉnh Bình Thuận
Các danh địa giáo phận
Nhà thờ chính tòa và Tòa Giám mục
Nhà thờ Lạc Đạo tước hiệu Thánh Tâm Chúa Giêsu ở thành phố Phan Thiết được chỉ định làm Nhà thờ chính tòa của giáo phận
Thánh địa hành hương
Trung tâm hành hương Đức Mẹ Tà Pao tọa lạc ở xã Đồng Kho, huyện Tánh Linh.
Các nhà thờ và tu viện lớn
1/ Dòng Mến Thánh Giá Phan Thiết (Hàm Tân, Bình Thuận)
2/ Hội Dòng Phúc Âm và Sự Sống (Hàm Thuận Bắc, Bình Thuận)
3/ Đan viện Xi-tô Châu Thủy (Hàm Tân, Bình Thuận)
Danh sách theo thời gian quản nhiệm giáo phận
Ghi chú:
- : Giám mục chính tòa
- : Giám mục phó, phụ tá hoặc Đại diện tông tòa
- : Giám quản tông tòa
Xem thêm
Chú thích
Tham khảo
|
|