Giáo phận Nha Trang (tiếng Latinh: Dioecesis Nhatrangensis) là một giáo phận Công giáo Rôma ở Việt Nam. Địa giới gồm 2 tỉnh Ninh Thuận và Khánh Hòa với diện tích 8.576 km². Đến năm 2021, giáo phận có 228.600 giáo dân (chiếm 11,8%) trên tổng số dân cư 1.931.140, với 266 linh mục quản lý 116 giáo xứ.[1]
Giáo phận hiện tại được cai quản bởi giám mục Giuse Huỳnh Văn Sỹ (2023).
Lịch sử
Tài liệu lịch sử Giáo phận ghi lại vào các năm 1653 có Linh mụcDòng TênPhêrô Marques và năm 1655 một Linh mục Dòng Tên khác là Phanxicô Rivas đã đến giảng đạo tại trấn Khánh Hòa. Đây được xem là những hoạt động truyền giáo đầu tiên tại đây.[2]
Trong những năm sau, suốt gần 200 năm, địa phận thuộc Giáo phận Nha Trang ngày nay là thuộc Giáo phận Đàng Trong. Từ tháng 9 năm 1844, mới chuyển thành là thuộc Hạt Đại diện Tông Toa (Địa phận )Đông Đàng Trong. Mãi đến năm 1924, Địa phận Đông Đàng Trong được đổi thành Địa phận Quy Nhơn.
Ngày 5 tháng 7 năm 1957, với Tông sắc Crescit Laetissimo, Giáo hoàng Piô XII đã thành lập Hạt Đại diện Tông Toà (Địa phận) Nha Trang, gồm 2 tỉnh Khánh Hòa, Ninh Thuận (thuộc Địa phận Quy Nhơn) và 2 tỉnh Bình Thuận, Bình Tuy (thuộc Địa phận Sài Gòn), và bổ nhiệm Giám mục Marcel Piquet Lợi làm Giám mục tiên khởi của Địa phận Nha Trang.
Ngày 24 tháng 11 năm 1960, Giáo hoàng Gioan XXIII ra sắc chỉ thiết lập Hàng Giáo phẩm Việt Nam. Theo đó, các Địa phận Việt Nam được nâng cấp thành giáo phận và được phân chia thuộc về 3 Giáo tỉnh: Hà Nội, Huế, Sài Gòn. Địa phận Nha Trang thuộc giáo tỉnh Huế và được nâng lên hàng Giáo phận chính tòa. Giám mục Piquet Lợi được nâng lên làm Giám mục chính toà Nha Trang và được thụ phong ngày 23 tháng 6 năm 1961.
Ngày 30 tháng 1 năm 1975, Tòa Thánh tách 2 tỉnh Bình Thuận và Bình Tuy thuộc Giáo phận Nha Trang để thành lập Giáo phận Phan Thiết. Giáo phận Nha Trang chỉ còn gồm 2 tỉnh Khánh Hòa và Ninh Thuận cho đến ngày nay.
Đứng đầu Giáo phận Nha Trang là Giám mục chính tòa do Giáo hoàng bổ nhiệm. Giúp việc cho Giám mục có Tổng Đại diện Giáo phận là Linh mục Gioakim Phạm Công Văn (từ 17 tháng 12 năm 2022) và một số Linh mục Đại diện Giám mục tại các Miền và các lĩnh vực cụ thể.
Giám mục Giáo phận còn được hỗ trợ bởi Hội đồng Linh mục Giáo phận gồm 22 linh mục và Ban Tư vấn của Giáo phận gồm 12 linh mục với nhiệm kỳ 5 năm.[3]. Ngoài ra, Giáo phận còn có 21 Ban phụ trách các vấn đề mục vụ, bao gồm các Ban: Kinh Thánh, Giáo lý Đức tin, Phụng tự, Thánh Nhạc, Nghệ thuật Thánh, Giáo sĩ, Đại Chủng viện, Ơn gọi, Tu sĩ, Giáo dục Công giáo, Giáo dân, Giáo dân (đặc trách Hội đồng Giáo xứ), Giáo dân (đặc trách Tông đồ Giáo dân), Giáo dân (đặc trách Mục vụ Gia đình), Giáo dân (đặc trách Giới trẻ và Sinh viên), Giáo dân (đặc trách Mục vụ Di dân), Loan báo Tin mừng, Bác ái Xã hội, Thông tin Liên lạc, Văn hoá Công giáo, Công lý và Hoà bình.[4]
Giáo hạt và Giáo xứ
Giáo phận Nha Trang được phân chia thành 9 Giáo hạt: Vạn Ninh, Nha Trang, Diên Khánh, Cam Lâm, Cam Ranh (thuộc địa giới tỉnh Khánh Hòa) và Ninh Hải, Phan Rang - Tháp Chàm, Ninh Phước, Ninh Sơn (thuộc địa giới tỉnh Ninh Thuận) với 9 Linh mục Hạt trưởng. Các Giáo xứ của Giáo phận Nha Trang gồm:
Giáo hạt Nha Trang (TP. Nha Trang)
Giáo xứ Chính Tòa - 31 Thái Nguyên, phường Tân Tiến, thành phố Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa
Giáo xứ Ba Làng - Phường Vĩnh Hải, thành phố Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa
Giáo xứ Bắc Thành - 38 Lê Thánh Tôn, phường Tân Tiến, thành phố Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa
Giáo xứ Bình Cang - Xã Vĩnh Trung, thành phố Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa
Giáo xứ Cầu Ké - Xã Vĩnh Hiệp, thành phố Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa
Giáo xứ Chợ Mới - Xã Vĩnh Ngọc, thành phố Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa
Giáo xứ Giuse (Quân Trấn) - 53 Hùng Vương, phường Lộc Thọ, thành phố Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa
Giáo xứ Hòa Thuận - 49 Nguyễn Bỉnh Khiêm, phường Vạn Thạnh, thành phố Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa
Giáo xứ Khiết Tâm - 17/41 Hoàng Diệu, phường Vĩnh Nguyên, thành phố Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa
Giáo xứ Lương Sơn - Xã Vĩnh Lương, thành phố Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa
Giáo xứ Ngọc Thanh - 230 đường 2 tháng 4, phường Vĩnh Phước, thành phố Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa
Giáo xứ Ngọc Thủy - Phường Ngọc Hiệp, thành phố Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa
Giáo xứ Núi Sạn - 89 Nguyễn Khuyến, phường Vĩnh Hải, thành phố Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa
Giáo xứ Phù Sa - Xã Vĩnh Ngọc, thành phố Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa
Giáo xứ Phước Đồng - Xã Phước Đồng, thành phố Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa
Giáo xứ Phước Hải - 30 Trương Định, phường Phước Hải, thành phố Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa
Giáo xứ Phước Hòa - 80 Lê Hồng Phong, phường Phước Hòa, thành phố Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa
Giáo xứ Thánh Gia - 48 Võ Thị Sáu, phường Phước Long, thành phố Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa
Giáo xứ Thanh Hải - 33-35 Bắc Sơn, phường Vĩnh Hải, thành phố Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa
Giáo xứ Vĩnh Hải - Phường Vĩnh Hải, thành phố Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa
Giáo xứ Vĩnh Phước - Phường Vĩnh Phước, thành phố Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa
Giáo hạt Vạn Ninh (Vạn Ninh, TX. Ninh Hòa)
Giáo xứ Diêm Điền - Xã Vạn Khánh, huyện Vạn Ninh, tỉnh Khánh Hòa
Giáo xứ Dục Mỹ - Xã Ninh Sim, thị xã Ninh Hòa, tỉnh Khánh Hòa
Giáo xứ Hòa Thanh - Xã Ninh An, thị xã Ninh Hòa, tỉnh Khánh Hòa
Giáo xứ Mỹ Hoán - Xã Ninh Tân, thị xã Ninh Hòa, tỉnh Khánh Hòa
Giáo xứ Mỹ Phước - Phường Ninh Hiệp, thị xã Ninh Hòa, tỉnh Khánh Hòa
Giáo xứ Ninh Hòa - 64B Nguyễn Huệ, phường Ninh Hiệp, thị xã Ninh Hòa, tỉnh Khánh Hòa
Giáo xứ Ninh Trang - Xã Ninh Thượng, thị xã Ninh Hòa, tỉnh Khánh Hòa
Giáo xứ Thạch Định - Xã Ninh Trung, thị xã Ninh Hòa, tỉnh Khánh Hòa
Giáo xứ Vạn Giã - Thị trấn Vạn Giã, huyện Vạn Ninh, tỉnh Khánh Hòa
Giáo xứ Vạn Xuân - Xã Vạn Hưng, huyện Vạn Ninh, tỉnh Khánh Hòa
Giáo xứ Xuân Sơn - Xã Xuân Sơn, huyện Vạn Ninh, tỉnh Khánh Hòa
Giáo hạt Diên Khánh (Diên Khánh, Khánh Vĩnh)
Giáo xứ Cây Vông - Xã Diên Sơn, huyện Diên Khánh, tỉnh Khánh Hòa
Giáo xứ Cư Thịnh - Xã Suối Hiệp, huyện Diên Khánh, tỉnh Khánh Hòa
Giáo xứ Đại Điền - Xã Diên Phú, huyện Diên Khánh, tỉnh Khánh Hòa
Giáo xứ Đất Sét - Xã Diên Xuân, huyện Diên Khánh, tỉnh Khánh Hòa
Giáo xứ Diên Đồng - Xã Xuân Đồng, huyện Diên Khánh, tỉnh Khánh Hòa
Giáo xứ Đồng Dài - Xã Diên Thạnh, huyện Diên Khánh, tỉnh Khánh Hòa
Giáo xứ Đồng Hộ - Xã Suối Tiên, huyện Diên Khánh, tỉnh Khánh Hòa
Giáo xứ Đồng Trăng - Xã Xuân Đồng, huyện Diên Khánh, tỉnh Khánh Hòa
Giáo xứ Hà Dừa - Xã Diên Thạnh, huyện Diên Khánh, tỉnh Khánh Hòa
Giáo hạt Cam Lâm (Cam Lâm, Khánh Sơn)
Giáo xứ Bắc Vĩnh - Xã Cam Hải Tây, huyện Cam Lâm, tỉnh Khánh Hòa
Giáo xứ Cù Hin - Xã Cam Hải Đông, huyện Cam Lâm, tỉnh Khánh Hòa
Giáo xứ Hòa Bình - Thị trấn Cam Đức, huyện Cam Lâm, tỉnh Khánh Hòa
Giáo xứ Hòa Nghĩa - Thị trấn Cam Đức, huyện Cam Lâm, tỉnh Khánh Hòa
Giáo xứ Hòa Tân - Xã Cam Hòa, huyện Cam Lâm, tỉnh Khánh Hòa
Giáo xứ Hòa Yên - Thị trấn Cam Đức, huyện Cam Lâm, tỉnh Khánh Hòa
Giáo xứ Suối Hòa - Xã Cam Hòa, huyện Cam Lâm, tỉnh Khánh Hòa
Giáo xứ Tân Bình - Xã Cam Hòa, huyện Cam Lâm, tỉnh Khánh Hòa
Giáo xứ Vĩnh An - Xã Cam An Bắc, huyện Cam Lâm, tỉnh Khánh Hòa
Giáo xứ Vĩnh Bình - Xã Cam An Bắc, huyện Cam Lâm, tỉnh Khánh Hòa
Giáo xứ Vĩnh Thái - Xã Cam Hiệp Nam, huyện Cam Lâm, tỉnh Khánh Hòa
Giáo xứ Vinh Trang - Xã Cam An Nam, huyện Cam Lâm, tỉnh Khánh Hòa
Giáo hạt Cam Ranh (TP. Cam Ranh, Trường Sa)
Giáo xứ Ba Ngòi - Phường Ba Ngòi, thành phố Cam Ranh, tỉnh Khánh Hòa
Giáo xứ Hòa Do - Phường Cam Phúc Bắc, thành phố Cam Ranh, tỉnh Khánh Hòa
Giáo xứ Mỹ Thanh - Phường Cam Phúc Bắc, thành phố Cam Ranh, tỉnh Khánh Hòa
Giáo xứ Nghĩa Phú - Phường Cam Nghĩa, thành phố Cam Ranh, tỉnh Khánh Hòa
Giáo xứ Phú Nhơn - Xã Cam Phước Đông, thành phố Cam Ranh, tỉnh Khánh Hòa
Giáo xứ Phú Phong - Xã Cam Phước Đông, thành phố Cam Ranh, tỉnh Khánh Hòa
Giáo xứ Xuân Ninh - Phường Cam Phúc Nam, thành phố Cam Ranh, tỉnh Khánh Hòa
Giáo hạt Phan Rang (TP. Phan Rang - Tháp Chàm)
Giáo xứ Cầu Bảo - 659 đường 21 tháng 8, phường Bảo An, thành phố Phan Rang - Tháp Chàm, tỉnh Ninh Thuận
Giáo xứ Mỹ Đức - 323 đường 21 tháng 8, phường Phước Mỹ, thành phố Phan Rang - Tháp Chàm, tỉnh Ninh Thuận
Giáo xứ Phan Rang - 489 Thống Nhất, phường Kinh Dinh, thành phố Phan Rang - Tháp Chàm, tỉnh Ninh Thuận
Giáo xứ Tân Hội - Xã Thành Hải, thành phố Phan Rang - Tháp Chàm, tỉnh Ninh Thuận
Giáo xứ Tấn Tài - Phường Kinh Dinh, thành phố Phan Rang - Tháp Chàm, tỉnh Ninh Thuận
Giáo xứ Tân Xuân - Đường Hải Thượng Lãn Ông, phường Đông Hải, thành phố Phan Rang - Tháp Chàm, tỉnh Ninh Thuận
Giáo hạt Ninh Hải (Thuận Bắc, Ninh Hải)
Giáo xứ Bà Râu - Xã Lợi Hải, huyện Thuận Bắc, tỉnh Ninh Thuận
Giáo xứ Bình Chính - Xã Tri Hải, huyện Ninh Hải, tỉnh Ninh Thuận
Giáo xứ Gò Đền - Xã Tân Hải, huyện Ninh Hải, tỉnh Ninh Thuận
Giáo xứ Gò Sạn - Xã Tân Hải, huyện Ninh Hải, tỉnh Ninh Thuận
Giáo xứ Gò Thao - Xã Tân Hải, huyện Ninh Hải, tỉnh Ninh Thuận
Giáo xứ Hộ Diêm - Xã Hộ Hải, huyện Ninh Hải, tỉnh Ninh Thuận
Giáo xứ Hòn Thiêm - Xã Hộ Hải, huyện Ninh Hải, tỉnh Ninh Thuận
Giáo xứ Thái Hòa - Xã Hộ Hải, huyện Ninh Hải, tỉnh Ninh Thuận
Giáo xứ Thanh Điền - Xã Hộ Hải, huyện Ninh Hải, tỉnh Ninh Thuận
Giáo xứ Thủy Lợi - Xã Hộ Hải, huyện Ninh Hải, tỉnh Ninh Thuận
Giáo hạt Ninh Phước (Ninh Phước, Thuận Nam)
Giáo xứ Bảo Vinh - Xã Phước Vinh, huyện Ninh Phước, tỉnh Ninh Thuận
Giáo xứ Bình Quý - Thị trấn Phước Dân, huyện Ninh Phước, tỉnh Ninh Thuận
Giáo xứ Đá Hàn - Xã Phước Sơn, huyện Ninh Phước, tỉnh Ninh Thuận
Giáo xứ Đá Trắng - Xã Phước Thái, huyện Ninh Phước, tỉnh Ninh Thuận
Giáo xứ Liên Sơn - Xã Phước Sơn, huyện Ninh Phước, tỉnh Ninh Thuận
Giáo xứ Nhị Hà - Xã Nhị Hà, huyện Thuận Nam, tỉnh Ninh Thuận
Giáo xứ Phú Quý - Xã Phước Sơn, huyện Ninh Phước, tỉnh Ninh Thuận
Giáo xứ Phuóc An - Xã Phước Sơn, huyện Ninh Phước, tỉnh Ninh Thuận
Giáo xứ Phước Thiện - Xã Phước Sơn, huyện Ninh Phước, tỉnh Ninh Thuận
Giáo hạt Ninh Sơn (Bác Ái, Ninh Sơn)
Giáo xứ Đồng Mé - Xã Mỹ Sơn, huyện Ninh Sơn, tỉnh Ninh Thuận
Giáo xứ Hạnh Trí - Xã Quảng Sơn, huyện Ninh Sơn, tỉnh Ninh Thuận
Giáo xứ Quảng Thuận - Xã Quảng Sơn, huyện Ninh Sơn, tỉnh Ninh Thuận
Giáo xứ Song Mỹ - Thị trấn Tân Sơn, huyện Ninh Sơn, tỉnh Ninh Thuận
Giáo xứ Song Pha - Xã Lâm Sơn, huyện Ninh Sơn, tỉnh Ninh Thuận
Giáo xứ Tầm Ngân - Xã Lâm Sơn, huyện Ninh Sơn, tỉnh Ninh Thuận
Giáo xứ Thạch Hà - Xã Quảng Sơn, huyện Ninh Sơn, tỉnh Ninh Thuận
Giáo xứ Trà Giang - Xã Lương Sơn, huyện Ninh Sơn, tỉnh Ninh Thuận
Giáo xứ Triệu Phong - Xã Quảng Sơn, huyện Ninh Sơn, tỉnh Ninh Thuận
Lễ Bổn mạng của Giáo phận được tổ chức vào ngày 8 tháng 12 hàng năm, mừng lễ Đức Mẹ Vô nhiễm Nguyên tội.
Toà Giám mục Nha Trang hiện đặt tại số 22 đường Trần Phú, Nha Trang.
Thánh địa hành hương
Các nhà thờ và tu viện lớn
Đại chủng viện Sao Biển là nơi đào tạo linh mục của Giáo phận Nha Trang và các Giáo phận lân cận. Tiền thân là cơ sở Tiểu chủng viện Sao Biển, được thành lập năm 1958. Năm 1979, chủng viện bị chính quyền Việt Nam đóng cửa và trưng dụng cơ sở (nay là trường Cao đẳng Văn hoá, Nghệ thuật và Du lịch Nha Trang). Tuy nhiên, chỉ 1 năm sau, chính quyền Việt Nam cho phép mở lại các Chủng viện, nhưng vì cơ sở cũ của Tiểu Chủng viện Sao Biển đã bị trưng dụng nên Chủng viện phải chuyển về địa điểm mới tại Giáo xứ Phước Hải, Nha Trang. Ngày 31 tháng 12 năm 1991, Giám mục Nha Trang chủ sự Lễ Khai trương Đại Chủng viện Sao Biển mới.
Ngoài Đại Chủng viện Sao biển, Giáo phận Nha Trang hiện đang được sự cộng tác của 15 Dòng tu nam nữ, với 656 nữ tu, 78 nam tu sĩ.
Các dòng tu nam gồm có: