Kiev Knezliği (Eski Doğu Slavcası: Роусь, romanize: Rusĭ veya роусьскаѧ землѧ, romanize: rusĭskaę zemlę, "Rus' ülkesi"; Belarusça: Кіеўвская Русь, Rusça: Киевская Русь; Ukraynaca: Київська Русь) (Rus, bir İskandinav halkı olan Rus'tan hareketle adlandırılır)[1] veya Kiev Dükalığı, Vareg prensi Rurik tarafından kurulan Rurik Hanedanı'nın hükümdarlığı altında 9. yüzyılın sonlarından 13. yüzyılın ortalarına kadar varlığını sürdüren bugünkü Ukrayna topraklarında kurulan bir federasyondu. Bu devlet Belarus, Rusya ve Ukrayna'nın atası sayılır. Ukraynalılar Kiev Knezliğinin devamıdır ve Slavların ataları olarak bilinmektedir.[2]
Tarihi
Rus kimliği, Slav kabileleri ile Normanların karışması sonucu, Kiev Knezliği döneminde ortaya çıkmıştır.[3]
Kiev Büyük Knezi I. Svyatoslav'ın Peçenekler tarafından öldürülmesinin ardından çıkan taht kavgasını kazanan oğlu I. Yaropolk'un 973 ile 980 yılları arasındaki hükümdarlığı döneminde Ruslar ile Peçenekler arasında dostluk ilişkisi başladı. Hatta Peçenekler, Rus knezlerinin kendi aralarındaki mücadelelerinde de yer almaya başladılar. Kiev Knezliği de diğer knezlikler içinde en büyüğü idi.[4]
Hristiyanlığı benimseyen ilk Kiev Büyük Knezi olan I. Vladimir'in 1015 yılında ölümü ile başlayan taht kavgaları sonunda, önce yeğeni I. Svyatopolk, 4 yıl sonra ise oğullarından "Bilge" olarak anılan I. Yaroslav, kardeşlerine üstün gelerek tahta çıktı. Zaten Yaroslav, 1015 yılında babasının ölümünün ardından 1015-1019 yılları arasındaki dönemde Novgorod'un başkan yardımcılığını yürütüyordu. I. Svyatopolk Kiev'deki iktidarını sağlamlaştırmak için Yaroslav'ın kardeşlerinden üçünü öldürdü. Bunun üzerine Yaroslav, Veliki Novgorod çevresindeki Novgorodların aktif desteğiyle ve Viking paralı askerlerinin yardımıyla, Svyatopolk'u yenip 1019'da Kiev Büyük Knezi oldu.[5]
Dağılması
Moğolların baskıları sonucunda Kiev Knezliği parçalanıp, Altın Orda Devleti'ne bağlı prensliklere ayrıldı. 15. yüzyılın sonlarında Moskova Knezleri, eski Kiev topraklarının bazı kısımlarını ele geçirmeye başladı ve (egemenliğin bir toplumun elinden alınıp başka bir topluma verilmesi anlamına gelen) Orta Çağ teorisi translatio imperiiye göre kendilerini Kiev Knezliği'nin tek yasal mirasçısı ilan ettiler.
Ukraynalı tarihçiler ve akademisyenler Kiev Knezliği'ni, Ukrayna devletinin ilk kurucu devleti olarak görürler. Rus tarihçiler ise Kiev Knezliği'ni, Rus tarihinin ilk dönemi olarak benimserler.[6]
^Plokhy, Serhii (2006). The Origins of the Slavic Nations: Premodern Identities in Russia, Ukraine, and Belarus(PDF). New York: Cambridge University Press. ss. 10-15. ISBN978-0-521-86403-9. 6 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi(PDF). Erişim tarihi: 27 Nisan 2010. For all the salient differences between these three post-Soviet nations, they have much in common when it comes to their culture and history, which goes back to Kievan Rus', the medieval East Slavic state based in the capital of present-day Ukraine.