2019
Ang 2019 (MMXIX) ay isang karaniwang taon na nagsisimula sa Martes sa kalendaryong Gregoryano , ang ika-2019 taon sa mga pagtatalagang Karaniwang Panahon at Anno Domini (AD), ang ika-19 na taon sa ika-3 milenyo , ang ika-19 na taon ng ika-21 dantaon , at ang ika-10 at huling taon ng dekada 2010 .
Itinalaga ang 2019 bilang Internasyunal na Taon ng Talaang Peryodiko ng mga Elemento ng Pangkalahatang Pagpupulong ng Mga Nagkakaisang Bansa [ 1] na binigay na natuon sa ika-150 amibersaryo ng pagkakalikha nito ni Dmitri Mendeleev noong 1869.
Kaganapan
Enero
Ibinigay ni Bartolome I ng Konstantinopla (kaliwa) ang tomos ng awtosepalya sa Metropolitanong Efipanio.
Enero 1
Nagawa ng New Horizons ang malapit na paglapit sa bagay ng Sinturon ng Kuiper na 486958 Arrokoth sa ganap na 05:33 UTC .
Nagsimula si Jair Bolsonaro sa kanyang apat-na-taong termino bilang Pangulo ng Brazil .
Tumiwalag ang Qatar mula sa OPEC .
Naging ligal na sa Austrya ang kasalan ng magkaparehong kasarian .[ 2]
Pumasok na ang mga gawa na nalathala ng mga may-akda na namatay noong 1948 sa publikong dominyo sa maraming mga bansa. Sa Estados Unidos, pumasok na sa publikong dominyo ang lahat ng mga gawa na nailathala noong 1923 , ang unang pagpasok ng mga nilathalang gawa sa publikong dominyo simula noong 1998.
Enero 3 – Ang Tsinong pansiyasat na Chang'e 4 ay naging unang artipisyal na bagay na lumapag sa lupain sa malayong banda ng Buwan .[ 3]
Enero 5 – Naglabas si Bartolome I ng Konstantinopla ng isang pormal na kasunduan na nagbibigay ng kalayaan sa Ortodoksong Simbahan ng Ukraine mula sa Rusong Ortodoksong Simbahan.[ 4]
Pebrero
Marso
Abril
Unang imahe ng isang itim na butas (M87*) na nakuha sa pamamagitan ng Teleskopyong Event Horizon
Mayo
Hunyo
Hunyo 3 – Masaker sa Khartoum: Higit sa 100 katao ang pinatay nang sinalakay at bukas na pinaputok ng mga tropang Sudanes at milisyang Janjaweed ang kampo ng nagproprotesta sa labas ng isang punong-himpilan ng militar sa Khartoum , Sudan .[ 13]
Hunyo 11 – Hindi na ginawang krimen ang homoseksuwalidad sa Botswana .[ 14]
Hulyo
Agosto
Agosto 10 – Namatay ang 32 at 1,000,000 nilikas habang dumaan sa kalupaan ang Bagyong Lekima sa Zhejiang , Tsina . Noong nakaraang mga araw, nagdulot ito ng mga pagbaha sa Pilipinas kung saan kilala ito bilang Bagyong Hanna.[ 20]
Agosto 12 Mga protesta sa Hong Kong ng 2019-20: Nagsara ang Internasyunal na Paliparan ng Hong Kong dahil sa mga protesta.[ 21]
Setyembre
Si Greta Thunberg ang pinakabatang tao ng taon ng TIME
Oktubre
Nobyembre
Disyembre
Ang ilustrasyon ng SARS-CoV-2 ng COVID-19 ay sumiklab noong Disyembre 1, 2019
Kamatayan
Henry Sy
Albert Finney
Karl Lagerfeld
Alan García
Mohamed Morsi
Peter Fonda
Robert Mugabe Jacques Chirac
Enero 7 – Carmencita Reyes , politikong Pilipino (ipinanganak 1931 )[ 38]
Enero 19 – Henry Sy , maimpluwensyang negosyanteng Tsino-Pilipino (ipinanganak 1924 )[ 39]
Enero 29 – James Ingram , Amerikanong musikero ng R&B (ipinanganak 1952 )[ 40]
Pebrero 7 – Albert Finney , Ingles na aktor (ipinanganak 1936 )[ 41]
Pebrero 9 – Bentong , komedyanteng Pilipino (ipinanganak 1964 )[ 42]
Pebrero 11 – Armida Siguion-Reyna , Pilipinong mang-aawit, artista at prodyuser (ipinanganak 1930 )[ 43]
Pebrero 19 – Karl Lagerfeld , Alemang nagdidisenyo ng moda (ipinanganak 1933 )[ 44]
Marso 9
Marso 24 – Reynaldo Aguinaldo , politikong Pilipino (ipinanganak 1946 )[ 47]
Abril 17 – Alan García , Perubiyanong abogado at politiko, ika-61 at ika-64 na Pangulo ng Peru (ipinanganak 1949 )[ 48] [ 49]
Mayo 13 – Doris Day , Amerkanong aktres at mang-aawit (ipinanganak 1922 )[ 50]
Mayo 16 – I. M. Pei , Tsino-Amerikanong arkitekto (ipinanganak 1917 )[ 51]
Mayo 24 – Murray Gell-Mann , Amerikanong pisikong Nobel (ipinanganak 1929 )[ 52]
Mayo 26 – Prem Tinsulanonda , politikong taga-Thailand, ika-15 na Punong Ministro ng Thailand (ipinanganak 1920 )[ 53]
Hunyo 17 – Mohamed Morsi , ika-5 Pangulo ng Ehipto (ipinanganak 1951 )[ 54]
Hunyo 20 – Eddie Garcia , Pilipinong artista, direktor at personalidad sa telebisyon (ipinanganak 1929 )[ 55]
Agosto 16 – Peter Fonda , Amerikanong aktor (ipinanganak 1940 )[ 56]
Setyembre 2 – Gyoji Matsumoto , putbolistang Hapones (ipinanganak 1934 )[ 57]
Setyembre 6 – Robert Mugabe , unang Punong Ministro at ikalawang Pangulo ng Zimbabwe (ipinanganak 1924 )[ 58]
Setyembre 26 – Jacques Chirac , ika-84 na Punong Ministro at ika-22 Pangulo ng Pransya (ipinanganak 1932 )[ 59] [ 60]
Oktubre 26 – Robert Evans , Amerikanong prodyuser ng pelikula at ehekutibo ng istudyo (ipinanganak 1930 )[ 61]
Nobyembre 12 – Mitsuhisa Taguchi , putbolistang Hapon (ipinanganak 1955 )[ 62]
Nobyembre 28 – Pim Verbeek , putbolista at tagapamahalang Olandes (ipinanganak 1956 )[ 63]
Mga sanggunian
↑ "The United Nations proclaims the international year of the periodic table of chemical elements" . iupac.org (sa wikang Ingles).
↑ "Austria: Same-Sex Couples Allowed to Get Married Starting January 2019" . Library of Congress (sa wikang Ingles). Disyembre 12, 2017. Inarkibo mula sa orihinal noong Enero 25, 2018. Nakuha noong Marso 28, 2019 .
↑ Moss, Trefor (Enero 3, 2019). "China Lands Probe on the 'Dark Side' of the Moon" . The Wall Street Journal (sa wikang Ingles). Nakuha noong Enero 3, 2019 .
↑ "Ukraine Orthodox Church granted independence from Russian Church" . BBC (sa wikang Ingles). Enero 5, 2019. Nakuha noong Enero 8, 2019 .
↑ "Pope Francis Makes 'Historic' Gulf Tour Amid Yemen Crisis and Christian Repression" . The New York Times (sa wikang Ingles). Pebrero 3, 2019. Nakuha noong Pebrero 5, 2019 .
↑ "Islamic State group defeated as final territory lost, US-backed forces say" , BBC News (sa wikang Ingles), Marso 23, 2019, nakuha noong Marso 23, 2019
↑ "Algerian president Abdelaziz Bouteflika resigns after 20 years" . The Guardian (sa wikang Ingles). Abril 2, 2019. Nakuha noong Abril 2, 2019 .
↑ "Astronomers capture first image of a black hole" . EurekAlert! . April 10, 2019. Inarkibo mula sa orihinal noong Nobiyembre 30, 2020. Nakuha noong Abril 10, 2019 .
↑ "First ever black hole image released" . BBC News (sa wikang Ingles). Abril 10, 2019. Nakuha noong Abril 10, 2019 .
↑ Zimmer, Carl (Abril 10, 2019). "A New Human Species Once Lived in This Philippine Cave - Archaeologists in Luzon Island have turned up the bones of a distantly related species, Homo luzonensis, further expanding the human family tree" . The New York Times (sa wikang Ingles). Nakuha noong Abril 10, 2019 .
↑ "Taiwan gay marriage: Parliament legalises same-sex unions" . BBC News (sa wikang Ingles). Mayo 17, 2019. Nakuha noong Mayo 17, 2019 .
↑ "The Latest: Trump to meet Japan's emperor, talk with Abe" . Associated Press (sa wikang Ingles). Mayo 26, 2019.
↑ "35 dead as Sudan troops move against democracy protesters" . Associated Press (sa wikang Ingles). Hunyo 3, 2019.
↑ "Botswana decriminalises homosexuality" . BBC News (sa wikang Ingles). Hunyo 11, 2019.
↑ NASA - Total Solar Eclipse of 2019 July 02 (sa wikang Ingles), Enero 29, 2018, nakuha noong Disyembre 29, 2018
↑ "Total solar eclipse graces South American skies" . Axios (sa wikang Ingles). Hulyo 2, 2019.
↑ "DR Congo Ebola declared public health emergency" , BBC News (sa wikang Ingles), Hulyo 17, 2019, nakuha noong Hulyo 17, 2019
↑ "Boris Johnson becomes UK's new prime minister" , BBC News (sa wikang Ingles), Hulyo 24, 2019, nakuha noong Hulyo 24, 2019
↑ "History is written, India bans Triple talaq" , India Today (sa wikang Ingles), nakuha noong Agosto 6, 2019
↑ "Devastating photos show the damage of Typhoon Lekima, which left at least 32 people dead and forced 1 million to evacuate in China" , Business Insider (sa wikang Ingles), nakuha noong August 11, 2019
↑ "Hong Kong airport cancels Monday flights amid sit-in protest" , Al Jazeera.com (sa wikang Ingles), Agosto 12, 2019, nakuha noong Agosto 12, 2019
↑ Morgan McFall Johnsen; Dave Mosher (Setyembre 6, 2019), "India lost contact with its moon lander, and an astronomer thinks the spacecraft crashed into the lunar surface" , Business Insider (sa wikang Ingles), nakuha noong Setyembre 6, 2019
↑ "As it happened – 500,000 in Montreal climate march led by Greta Thunberg" , Montreal Gazette (sa wikang Ingles), Setyembre 28, 2019, nakuha noong Setyembre 28, 2019
↑ Umair Irfan (Setyembre 28, 2019), "Kids around the world are striking again for the climate. They aren't giving up." , Vox (sa wikang Ingles), nakuha noong Setyembre 27, 2019
↑ Trevor Nace (Setyembre 30, 2019), "Ireland Commits To Plant 440 Million Trees To Help Tackle Climate Change" , Forbes (sa wikang Ingles)
↑ "Massive damage to Star City after hours-long blaze" . cnn (sa wikang Ingles). 2019-10-02. Inarkibo mula sa orihinal noong 2021-09-23. Nakuha noong 2021-03-25 .
↑ "Typhoon Hagibis: Biggest Japan storm in decades makes landfall" . BBC News (sa wikang Ingles). Oktubre 12, 2019. Nakuha noong Oktubre 12, 2019 .
↑ "Twitter bans all political advertising" , BBC News (sa wikang Ingles), Oktubre 30, 2019, nakuha noong Oktubre 30, 2019
↑ Gutierrez, Jason (2019-10-31). "Philippines Struck by Second Big Earthquake in Three Days" . The New York Times (sa wikang Ingles). ISSN 0362-4331 . Nakuha noong 2021-03-25 .
↑ "Fire at Shuri Castle, a world heritage site" (sa wikang Ingles). NHK. Oktubre 31, 2019. Inarkibo mula sa orihinal noong Oktubre 30, 2019. Nakuha noong Oktubre 31, 2019 .
↑ Italia decreta el estado de emergencia en Venecia por inundaciones Milenio, Nobyembre 14, 2019 (sa Italyano)
↑ "Malaysia's last known Sumatran rhino dies" . BBC News . Nobyembre 23, 2019. Nakuha noong Nobyembre 23, 2019 .
↑ "WHO | Novel Coronavirus—China" . WHO . Inarkibo mula sa orihinal noong Enero 14, 2020. Nakuha noong April 9, 2020 .
↑ 34.0 34.1 McMullen, Jane (Enero 25, 2021). "Covid-19: Five days that shaped the outbreak" . BBC News (sa wikang Ingles). BBC. Nakuha noong Enero 25, 2021 .
↑ Typhoon hits Philippines, disrupting travel, work Reuters, Disyembre 2, 2019 (sa Ingles)
↑ "Ampatuan brothers convicted in 10-year massacre case" . Rappler . Disyembre 19, 2019.
↑ "Maguindanao : Philippine family clan members guilty of massacre" . BBC News (sa wikang Ingles). Disyembre 19, 2019.
↑ Cepeda, Mara (2019-01-08). "Marinduque Governor Carmencita Reyes dies at 87" . Rappler (sa wikang Ingles). Inarkibo mula sa orihinal noong 2020-11-08. Nakuha noong 2021-08-16 .
↑ News, Katrina Domingo, ABS-CBN. "Retail tycoon Henry Sy Sr passes away" . ABS-CBN News (sa wikang Ingles). CS1 maint: multiple names: mga may-akda (link )
↑ "James Ingram, Grammy-Winning R&B Singer, Dies at 66" . The Hollywood Reporter (sa wikang Ingles).
↑ "Actor Albert Finney dies aged 82" . BBC News (sa wikang Ingles). Pebrero 8, 2019.
↑ "Comedian 'Bentong' passes away" . ABS-CBN News . Pebrero 9, 2019. Nakuha noong Pebrero 12, 2019 .
↑ Salterio, Leah C. (Pebrero 11, 2019). " 'She has art in her heart': Armida Siguion-Reyna dies at 88" . ABS-CBN News (sa wikang Ingles).
↑ Saunders, Emmeline (Pebrero 19, 2019). "Chanel fashion designer Karl Lagerfeld dies aged 85 after cancer battle" . mirror (sa wikang Ingles).
↑ Bony, Félix D. (Marso 9, 2019). "Deuil : l'écrivain Bernard Dadié est décédé" . www.linfodrome.com (sa wikang Ingles).
↑ "Comedian Chokoleit dies" . ABS-CBN News (sa wikang Ingles). 2019-03-09. Nakuha noong 2021-08-17 .{{cite web }}
: CS1 maint: url-status (link )
↑ Abrina, Dennis (2019-04-04). "No substitute bet for late mayor Tik Aguinaldo: Comelec" . www.pna.gov.ph (sa wikang Ingles). Nakuha noong 2021-08-17 . {{cite web }}
: CS1 maint: url-status (link )
↑ "El ex presidente peruano Alan García se disparó en la cabeza tras recibir una orden de arresto y está en grave estado" . Infobae (sa wikang Ingles). Abril 17, 2019. Nakuha noong Abril 17, 2019 .
↑ "Ex-President Alan García of Peru Is Dead After Shooting Himself During Arrest" . The New York Times (sa wikang Ingles). Abril 17, 2019. Nakuha noong Abril 17, 2019 .
↑ Rubin, Julia (Mayo 13, 2019). "Doris Day, actress who honed wholesome image, dies at 97" . AP NEWS (sa wikang Ingles).
↑ Goldberger, Paul (Mayo 16, 2019). "I.M. Pei, Master Architect Whose Buildings Dazzled the World, Dies at 102" (sa wikang Ingles) – sa pamamagitan ni/ng NYTimes.com.
↑ Johnson, George (Mayo 24, 2019). "Murray Gell-Mann, Who Peered at Particles and Saw the Universe, Dies at 89" (sa wikang Ingles) – sa pamamagitan ni/ng NYTimes.com.
↑ "Prem Tinsulanonda, King's Advisor and Statesman, Dies at 98" . www.khaosodenglish.com (sa wikang Ingles).
↑ "Egypt's ousted president Morsi dies during trial" (sa wikang Ingles). Hunyo 17, 2019 – sa pamamagitan ni/ng www.bbc.com.
↑ Newman, Vicki (Hunyo 20, 2019). "Veteran actor and film director Eddie Garcia dies at 90 after falling into coma" . mirror (sa wikang Ingles).
↑ Griffith, Janelle; Dasrath, Diana (Agosto 16, 2019). "Peter Fonda, star of 'Easy Rider,' dead at 79" . NBC News (sa wikang Ingles). Nakuha noong Agosto 16, 2019 .
↑ "高校サッカー、松本暁司氏が死去 「赤き血のイレブン」モデル(共同通信)" . Yahoo!ニュース (sa wikang Hapones). Inarkibo mula sa orihinal noong Nobyembre 17, 2019. Nakuha noong Setyembre 3, 2019 .
↑ "Zimbabwe ex-President Robert Mugabe dies aged 95" . BBC News (sa wikang Ingles). Setyembre 6, 2019. Nakuha noong Setyembre 6, 2019 .
↑ Clarity, James F.; Tagliabue, John (Setyembre 26, 2019). "Jacques Chirac, French President Who Championed European Identity, Is Dead at 86" . The New York Times (sa wikang Ingles). Inarkibo mula sa orihinal noong Setyembre 26, 2019. Nakuha noong Setyembre 26, 2019 .
↑ "Former French President Jacques Chirac dies at the age of 86" (sa wikang Ingles). Oculus News.
↑ Natale, Richard; Dagan, Carmel (Oktubre 28, 2019). "Robert Evans, 'Chinatown' Producer and Paramount Chief, Dies at 89" (sa wikang Ingles).
↑ "田口光久氏死去 サッカー元日本代表GK" [Mitsuhisa Taguchi died, former Japan national football team GK]. Sankei Shimbun (sa wikang Hapones). Sankei Digital. Nobyembre 12, 2019. Inarkibo mula sa orihinal noong 2021-03-04. Nakuha noong Nobyembre 12, 2019 .
↑ "Former Socceroos coach dead at 63" . NewsComAu (sa wikang Ingles). Nobyembre 28, 2019.