Kavadarci

Kavadarci Кавадарци
Šetalište uz rijeku Luda Mara u centru grada
Grb
Osnovni podaci
Država	Severna Makedonija
Opština	Kavadarci
Stanovništvo
Stanovništvo (2002)	41,988
Geografija
Koordinate	41°16′N 22°00′E / 41.26°N 22.00°E / 41.26; 22.00
Nadmorska visina	520 m
Kavadarci Kavadarci (Severne Makedonije)
Ostali podaci
Poštanski kod	1430
Pozivni broj	043
Registarska oznaka	KA

Koordinate: 41° 15′ 36" SGŠ, 22° 00′ 00" IGD

Kavadarci (makedonski: Кавадарци ) je grad od 39 188 stanovnika ^[1] u središtu Republike Makedonije. Kavadarci je središte Tikveškog kraja (Tikvešija) poznatog vinogradarskog kraja. Sjedište je istoimene Opštine Kavadarci, koja ima 38 741 stanovnika (po popisu iz 2002.)^[1]

Tikveška kotlina puna je arheoloških nalaza iz antike: Helenizma, Rima i Bizanta.

Kod sela Marena pronađen je spomenik iz rimskog vremena sa natpisom, kod mjesta Domovica (u gradu) otkopani su grobovi, temelji zgrada i vodovodni kanali.

Kod nalazišta Moklište na obali rijeke Luda Mara, nalazište je iz rimskih vremena, sa kamenim dijelovima zgrada.

Po dolasku Slavena u ove krajeve, tijekom 6. i 7. st. propada obližnji rimski grad Stobi, a njegovu važnost preuzima mistična Dukena, koja se nalazila najvjerojatnije 2,5 km sjevernije od današnjih Kavadaraca, ispod brda Ljubeš. Ali i Dukena je ubrzo propala, i nije se više obnovila.

U 14. st. Tikveški kraj podpao je pod vlast Otomanskog carstva. Kavadarci je malo selo u kojem stoluje beg, koji je tu podigao svoju kulu.

Dolazak željeznice u Vardarsku dolinu 1873 godine, značio je puno i za Kavadarce, tada se ubrzava razvoj mjesta, počinje raditi sajam, sa dva sajmena dana (veći u srijedu i manji u petak).

Tako je 1875 godine u turskim dokumentima zabilježeno da je tadašnje Kavadarce, gradić od 2000 stanovnika u Bitoljskom pašaluku.

1894 godine na poticaj Dame Grujeva osnovan je makedonski revolucionarni komitet VMRO-a.

19. juna 1913 godine podignut je ustanak protiv srpskih snaga koje su zauzele Tikveški kraj nakon balkanskih ratova. Ubrzo su oslobođeni Kavadarci, Negotino, Vataša kao i većina sela u Tikveškom kraju, ali su se srpke okupacione snage brzo pribrale i ugušile ustanak, te pobile oko 500 ustanika.

Poslije balkanskih ratova, dolazi do velikog iseljavanja muslimanskog stanovništva iz grada i okolice, većina muslimanskih stanovnika iselila se u razdoblju 1935 - 1936. U ovom vremenu dolazi do velikog i značajnog povećanja mjesta koje postaje upravno i gospodarsko sjedište Tikveške kotline.

Zabilježeno je da je 1922 godine u gradu bilo 220 malih dućana, 155 zanatlija, 61 trgovina te 4 miješana objekta. Razvoj je nakratko prekinut za Bugarske okupacije u Prvog svjetskog rata.

Za Drugog svjetskog rata za bugarske okupacije, desio se incident kod sela Vataša, u okolici Kavadarca, kad su Bugarske snage za odmazdu ubile grupu od 12 mladića. Nakon rata Vataškim žrtvama podignut je spomenik u rodnom selu.

Kavadarci su oslobođeni 7. septembra 1944 godine.

Grad se smjestio u središnjem dijelu Tikveške kotline na obalama rijeke Luda Mara, na nadmorskoj visini od 230–270 m.

Od glavnog grada Skopja je udaljen 105 km, a od najbližeg Negotina 10 km (tu je najbliža željeznička stanica), a od Prilepa je udaljen 51 km.

Glavna djelatnost u Kavadarcima je vinogradarstvo, a najpoznatija je vinarija Tikveš, danas pored nje ima i puno drugih manjih.

Feni Industries AD (rudnici i industrija nikla, čelika i antimona) najveći je poslodavac u Kavadarcima, poduzeće za otkup i preradu duhana Alliance One Macedonia AD i tvornicu metalnih proizvoda Metalex Arhivirano 2009-10-12 na Wayback Machine-u.

Po posljednjem popisu (2002) stanovništa grad Kavadarci imao je 41 988 stanovnika^[1], a njihov sastav bio je slijedeći:

•  Bugarska Pleven
•  Srbija Gornji Milanovac

• Markova kula, je kamena građevina u središtu Kavadarca, podignuta je tijekom 18. st. u odbrambene svrhe od strane tadašnjeg turskog bega. To je građevina od 5 katova(visoka 20 m) s debelim zidovima od 1m.
• Pološki manastir sa crkvom Sv. Đorđa, pokraj Tikveškog jezera. Manastir je podignut negdje između 13. i 14. st u 17. st. crkvi dodan narteks, u 19. st. kompletno je obnovljen. Manastir je poznat po svom inventaru, po drvenoj propovjedaonici iz 1492 godine i oslikanom križu sa ikonostasa iz 1584 godine. Negdje između 1599 - 1609. godine, crkva je fresko oslikana od strane igumana Save i kaluđera Partenija.^[2]
• Tikveški ornitološki park prirode, nalazi se 30 km jugoistočno od grada, obuhvaća teren od 10 000 hektara. U parku živi 23 vrsta ptica grabljivica od kojih se 17 gnijezdi u ovom kraju.
• Tikveško jezero, je najveće umjetno jezero u Makedoniji. Nalazi se 12 km od grada kod sela Vozarci na Crnoj reci. Izgrađeno je 1968 godine, i dugo je 30 km. Tikveško jezero, služi kao akomulacija hidrocentrale, a vode se koriste i za umjetno navodnjavanje.
• Konopište, je neobična prirodna geomorfološka tvorevina pored rijeke Bošave.
• Arheološko nalazište - Isar, Marvinci, prema historijskim zapisima, ostaci naselja pronađeni ovdje, kao i neki predmeti iskopani na nalazištu poput stadiona (miljokaza), iz 3. st. pne., ili početka 2. st. pne., ukazuju da bi to mogli biti ostatci grada Dobera ili Idomene. Arheološki nalazi iskopani na ovom nalazištu protežu se od brončanog doba do kasne antike. Ovaj pajonski grad ulio je više svijetla na tu kulturu predrimskoga doba. Tu su iskopani i ostaci rimskog hrama iz 181. pne.

• Vrbica Stefanov, poznati košarkaš
• Todor Gečevski , poznati košarkaš

• Kavadar 4e -

Kavadarci na Wikimedijinoj ostavi

• Službene stranice općine Kavadarci Arhivirano 2011-09-28 na Wayback Machine-u
• Kavadarci na stranicama cybermacedonia Arhivirano 2009-07-28 na Wayback Machine-u
• Macedonian Cities UK Arhivirano 2012-01-19 na Wayback Machine-u