Zamek w Wolborzu

Pozostałości zamku na planie Wolborza z 1824
Państwo	Polska
Miejscowość	Wolbórz
Adres	ul. Modrewskiego Wolbórz
Ukończenie budowy	XIV wiek
Ważniejsze przebudowy	XV wiek
Zniszczono	XIX wiek
Pierwszy właściciel	Maciej z Gołańczy lub Zbylut z Wąsosza
Kolejni właściciele	Jan z Sienna, Hieronim Rozdrażewski
Położenie na mapie Wolborza Zamek w Wolborzu
Położenie na mapie Polski Zamek w Wolborzu
Położenie na mapie województwa łódzkiego Zamek w Wolborzu
Położenie na mapie powiatu piotrkowskiego Zamek w Wolborzu
Położenie na mapie gminy Wolbórz Zamek w Wolborzu
51°30′24,8000″N 19°49′55,2241″E/51,506889 19,832007

Zamek w Wolborzu – niezachowany zamek, zlokalizowany dawniej w Wolborzu (województwo łódzkie).

Słowo Castrum Wolbórz pojawia się źródłach pisanych z drugiej połowy XII wieku, jako własność biskupów włocławskich. Chodziło w tym wypadku najprawdopodobniej o gród kasztelański wraz z osadą targową^[1].

Murowany obiekt na podmurówce z kamienia polnego został wybudowany w XIV wieku z inicjatywy albo biskupa Macieja z Gołańczy, albo biskupa Zbyluta z Wąsosa (jego bratanka). W połowie XV wieku z niezidentyfikowanych przyczyn uległ zniszczeniu, a odbudowano go w latach 1464-1473. Fundatorem był biskup Jan z Sienna. W kolejnych dziesięcioleciach zamek sukcesywnie rozbudowywano, m.in. z inicjatywy biskupa Hieronima Rozdrażewskiego. W okresie największego rozwoju, który osiągnął w wiekach XVI i XVII, miał formę czworoboku z wieżami narożnymi i główną wieżą o trzech kondygnacjach. Otoczony był fosą. Towarzyszył mu Zamek Dolny o charakterze gospodarczym oraz młyn zamkowy stojący po drugiej stronie ulicy Modrzewskiego (wówczas Krakowskiej), nad Moszczanką. Wzdłuż Moszczanki rozlokowane były ogrody biskupie. Miasto i zamek pozostawało własnością biskupów włocławskich do końca XVIII wieku^[2]. W 1671 budowlę strawił pożar, ale szybko została odrestaurowany. W 1776 kolejny pożar spowodował, że zamek opuścił ostatecznie biskup Antoni Ostrowski (przeniósł się do wzniesionego w sąsiedztwie pałacu). Porzucony obiekt został wkrótce rozebrany na cegłę. Pozostał po nim ziemny nasyp na zachodnim skraju dawnej owalnicy miejskiej^[1].

Ruiny obiektu zaznaczone zostały na planie miasta z 1824. Nie dochowały się po nim żadne elementy budowlane. 26 maja 1901 odnaleziono w miejscu zamku płytę herbową (Doliwa), która została wmurowana w budynek przy ul. Modrewskiego 2 i nosi napis: R.P. 1901 r. 26 MAJA ZNALEZIONY I ODNOWIONY^[2].

Na zamku, w celu koncentracji wojsk przed wojną z Krzyżakami, przebywał król Władysław Jagiełło^[2].

• Pałac Biskupów Kujawskich w Wolborzu

• 1994 – Aldona Chmielowska, Muzeum Archeologiczne i Etnograficzne w Łodzi,
• 2023 – Tomasz Olszacki^[3].