Zamek w Bobrownikach

Zamek w Bobrownikach
Zabytek: nr rej. 47/382 z 16.10.1957[1]
Ilustracja
Ruiny zamku
Państwo

 Polska

Miejscowość

Bobrowniki

Styl architektoniczny

gotyk

Rozpoczęcie budowy

XIV w.

Pierwszy właściciel

książę Władysław Garbaty

Położenie na mapie Bobrowników
Mapa konturowa Bobrowników, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Zamek w Bobrownikach”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Zamek w Bobrownikach”
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego
Mapa konturowa województwa kujawsko-pomorskiego, blisko centrum po prawej na dole znajduje się punkt z opisem „Zamek w Bobrownikach”
Położenie na mapie powiatu lipnowskiego
Mapa konturowa powiatu lipnowskiego, blisko lewej krawiędzi znajduje się punkt z opisem „Zamek w Bobrownikach”
Położenie na mapie gminy Bobrowniki
Mapa konturowa gminy Bobrowniki, po lewej znajduje się punkt z opisem „Zamek w Bobrownikach”
Ziemia52°46′46″N 18°56′50″E/52,779444 18,947222
Multimedia w Wikimedia Commons

Zamek w Bobrownikach – zamek obronny w Bobrownikach, wzniesiony prawdopodobnie przez piastowskiego księcia dobrzyńskiego Władysława Garbatego. Po wojnach polsko – krzyżackich siedziba starosty. Od XVIII wieku w ruinie.

Historia

Zamek w Bobrownikach powstał prawdopodobnie ok. połowy XIV w. Jego fundatorem był książę dobrzyński Władysław Garbacz. Był siedzibą książęcą, starostów książęcych, wójtów krzyżackich i starostów królewskich. Zachowane krzyżackie inwentarze mówią o istnieniu w pobliżu zamku związanego z nim folwarku.

Makieta zamku

W 1377 zamek otrzymał od króla Ludwika Węgierskiego Władysław Opolczyk, ten sprzedał warownię w 1392 roku zakonowi krzyżackiemu[2]. W 1405 Władysław Jagiełło wykupił ziemię dobrzyńską razem z Bobrownikami z rąk Krzyżaków, jednak już cztery lata później po ataku na warownię i zburzeniu części murów przez artylerię krzyżacką przeszedł 28 sierpnia w ręce zakonne, po czym prawdopodobnie latem 1410 r. powrócił pod polskie władanie. Jego nadgraniczne położenie ponownie stało się przyczyną wielu inwestycji w modernizację obiektu; mimo tego obiekt, będący siedzibą starostów, nie odegrał już żadnej roli militarnej. W czasie wojny trzynastoletniej i walk z Zakonem w latach 1519–1521 urządzono w nim więzienie dla pojmanych rycerzy krzyżackich. Przesunięcie granicy państwowej ostatecznie pozbawiło budowlę strategicznej roli.

W czasie wojny 1655–1660 zamek wraz z archiwum grodzkim został spalony przez Szwedów, mimo to na początku XVIII był on jeszcze w niewielkim stopniu użytkowany. W drugiej połowie XVIII w. obiekt był już bardzo zniszczony. Ruiny do dnia dzisiejszego nie mają gospodarza – trwają próby przejęcia zabytku przez gminę Bobrowniki – i ulegają dewastacji. Dodatkowym zagrożeniem dla nich są wylewy Wisły (przez kilkadziesiąt lat, do lat 80. XX wieku, ruiny znajdowały się na wyspie, oddzielone od prawego brzegu rzeki dziką odnogą).

Architektura

Niewiele wiadomo na temat wyglądu warowni w czasach krzyżackich i późniejszych. Obiekt był dwuskrzydłowy, wzniesiony na planie kwadratu), otoczony murami obronnymi i fosą, z jedną bramą wjazdową oraz wieżą obronno-sygnalizacyjną. Dookoła rozmieszczone były budynki gospodarcze. Obecnie śladem dawniej świetności obiektu są jedynie elementy murów obronnych oraz wieży.

Badania archeologiczne

  • Tadeusz J. Horbacz z zespołem w latach 1976-1984 (Katedra Archeologii Uniw. Łódzkiego).

Przypisy

  1. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo kujawsko-pomorskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024 [dostęp 2012-11-25].
  2. ↑ Bohdan Guerquin, Zamki w Polsce, Arkady, Warszawa 1984, s.107.

Bibliografia