Zamach w Wiedniu (2020)

Państwo	Austria
Miejsce	Innere Stadt, Wiedeń
Data	2 listopada 2020
Godzina	20:00
Liczba zabitych	5 osób
Liczba rannych	23 osoby
Typ ataku	Masowa strzelanina
Sprawca	Kujtim Fejzullai
Motyw	Terroryzm islamski
Położenie na mapie Austrii miejsce zdarzenia
48°12′43″N 16°22′29″E/48,211944 16,374722
Multimedia w Wikimedia Commons

Zamach w Wiedniu – seria strzelanin, które miały miejsce 2 listopada 2020 r. w stolicy Austrii. Samotny strzelec otworzył ogień z karabinu w centrum miasta. 5 osób zginęło w ataku (wśród nich sprawca), a 23 innych zostało rannych, 7 osób miało stan krytyczny, w tym funkcjonariusz Policji Federalnej^[1]. Napastnik został zastrzelony przez policję i został zidentyfikowany jako sympatyk Państwa Islamskiego. Oficjalnie mówi się, że atak był incydentem islamskiego terroryzmu^[2][3].

Atak rozpoczął się 2 listopada 2020 r. około godziny 20:00 w Wiedniu, kiedy sprawca zaczął strzelać do ludzi. Był uzbrojony w karabin, pistolet i maczetę^[4][5] i nosił fałszywy pas wybuchowy^[6]. Istnieje sześć ukierunkowań w ulicach: Seitenstettengasse, Plac Morzina(inne języki), Salzgries, Plac Fleischa(inne języki), Plac Bauerna(inne języki) i Plac Graben^[7]. Atak zakończył się o godzinie 20:09 w pobliżu kościoła św. Ruperta, gdy napastnik został postrzelony i zabity przez policję^[8][7].

Strzelanina miała miejsce na cztery godziny przed północą rozpoczęcia ogólnokrajowej blokady, ponieważ w Austrii weszły w życie nowe restrykcje związane z COVID-19, w tym godzina policyjna od 20:00 do 6:00^[9][10][11]. Tłumy w barach i restauracjach spędzały ostatni wieczór przed ich zamknięciem^[12].

 Zobacz też: Islam w Austrii.

Zaraz po ataku w Wiedniu miało miejsce duże rozmieszczenie policji, a członkowie EKO Cobra i WEGA zostali sprowadzeni na polowanie na sprawców^[1][13][14]. Policja wiedeńska poinformowała, że siły specjalne weszły do mieszkania bandytów za pomocą materiałów wybuchowych, a przeszukanie okolicy trwało od 3 listopada. Austriacka Armia Federalna została rozmieszczona w celu zabezpieczenia budynków w Wiedniu^[15]. Wokół centrum miasta ustawiono blokady^[4]. Na pobliskiej granicy z Czechami wprowadzono wzmożone kontrole^[4].

Po kilku godzinach ewakuowano ludzi z pobliskich restauracji, barów, Wiedeńskiej Opery Państwowej i Burgtheater^[1][6][16]. Wiedeńska policja poprosiła pieszych o unikanie otwartych przestrzeni i transportu publicznego w okolicy, a następnie zatrzymała wszystkie tramwaje i metro w centrum Wiednia i poprosiła ludzi o schronienie się na miejscu^[1][17].

Wszystkie synagogi, szkoły żydowskie, instytucje Gminy Żydowskiej w Wiedniu oraz koszerne restauracje i supermarkety zostały zamknięte następnego dnia ze względu na obawy, że główna synagoga była celem. Chociaż wkrótce po ataku stało się jasne, że celem była ludność, a nie synagoga, która wówczas była zamknięta^[6][18].

6 listopada władze zdecydowały, że dwa meczety w Ottakring (niem. Melit-Ibrahim-Moschee) i Meidling (niem. Tewhid-Moschee) zostaną zamknięte, ponieważ „pozytywny stosunek do społeczeństwa i państwa” jako warunku prawnego nie został spełniony przez meczety. Meczety podobno przyczyniły się do radykalizacji napastnika i podobno były odwiedzane przez niego i innych islamistów^[19][20]. Melit-Ibrahim-Moschee był wcześniej podobno odwiedzany przez islamistę Mohameda M. i zwolennika Państwa Islamskiego, który następnie trafił do więzienia^[21].

11 listopada muzułmański cmentarz w Wien-Liesing na przedmieściach Wiednia odmówił pochowania napastnika, podobnie jak inny cmentarz muzułmański w Austrii^[22].

Napastnik zabił czterech cywilów: zginęli 39-letni Austriak, 24-letni Niemiec, 44-letni Austriak i 21-letni muzułmański Austriak pochodzący z Macedonii Północnej^[23][24]. Napastnik został również zastrzelony przez policję i zginął na miejscu^[3][25].

Dwadzieścia trzy inne osoby zostały ranne postrzałami i ranami kłutymi; trzynastu obywateli z Austrii, czterech z Niemiec, dwóch ze Słowacji i po jednym z Afganistanu, Bośni i Hercegowiny, Chin i Luksemburga^[26]. Siedem osób doznało ciężkich obrażeń^[27]. Wśród rannych był 28-letni policjant, który podczas reakcji na atak został postrzelony i ciężko ranny^[28][16]. Rannego oficera i starszą kobietę uratowali Palestyńczyk i dwaj Turcy-Austriacy, którzy przenieśli ich w bezpieczne miejsca i do karetek; po konfrontacji z napastnikiem jeden z Turków-Austriaków został postrzelony i ranny^[28]. Trzej mężczyźni byli chwaleni za swoje czyny^[29].

Pojawiły się nagrania ze strzelaniny, w tym jeden z napastników strzelających do cywilów najpierw z karabinu, a następnie z bliska z pistoletu. Policja poprosiła świadków, aby nie publikowali filmów i zdjęć w mediach społecznościowych, ale przesyłali je władzom^[1]. W wyniku prośby do Wiedeńczyków i działań policja otrzymała od opinii publicznej dużą liczbę nagrań wideo po ataku, a zespół śledczy zbadał je pod kątem dowodów^[6].

3 listopada we wczesnych godzinach porannych doszło do przeszukania mieszkań związanych ze sprawcą, a w jego domu znaleźli zapas amunicji^[28][30]. O godzinie 01:00 władze austriackie poinformowały, że co najmniej jeden ze sprawców nadal ucieka z miejsca zdarzenia^[16][13], ale po południu Minister Spraw Wewnętrznych Austrii Karl Nehammer powiedział, że nic nie wskazuje na dodatkowych napastników^[13]. Urzędnicy stwierdził, że atak był akt terroryzmu islamskiego^[7][3].

ISIS przyznało się do ataku dzień później, nazywając napastnika „żołnierzem kalifatu” i zamieszczając jedno ze swoich zdjęć z bronią i nożem, a także udostępniło film, na którym napastnik przysięga wierność przywódcy Państwa Islamskiego, Abu Ibrahima al-Hashimego al-Qurashiego^[5][31]. Nie było jednak jasne, czy ISIL pomogło zaplanować atak; grupa ma doświadczenie w przyjmowaniu odpowiedzialności za ataki samotnych wilków^{[1][potrzebny przypis]}.

Sprawcą został zidentyfikowany 20-letni Kujtim Fejzullai^[32][33]. Urodził się w Mödling, mieście na południe od Wiednia, w 2000 roku, gdzie dorastał i mieszkał w mieście Sankt Pölten, 53 kilometry (33 mil) na zachód od Wiednia^[33][34]. Był podwójnym obywatelem Austrii i Macedonii Północnej, pochodzenia albańskiego^[35] i był znany Austriackiemu Urzędowi Ochrony Konstytucji i Zwalczania Terroryzmu. Został skazany na 22 miesiące więzienia w kwietniu 2019 r., Po tym, jak próbował przekroczyć granicę turecką z Syrią, aby dołączyć do ISIL; został jednak zwolniony warunkowo w grudniu 2019 r., osiem miesięcy po odbyciu wyroku^[33][13][16], Był jednym z około 90 austriackich islamistów, którzy próbowali dotrzeć do Syrii^[36][37]. Austriacki urzędnik powiedział, że śledczy uważają, że modlił się w meczecie, który austriackie służby wywiadowcze podejrzewały o rozpowszechnianie ekstremizmu. Fejzullai brał wcześniej udział w programie deradykalizacji prowadzonym przez stowarzyszenie DERAD^[38].

Die Zeit poinformował, że Fejzullai był znany słowackiej policji w Bratysławie, która podobno utrudniała mu zakup amunicji i zgłosiła to władzom austriackim. Broń i amunicja ze słowackimi numerami identyfikacyjnymi były używane w przeszłości w kilku atakach terrorystycznych^[39].

Na kilka godzin przed atakiem Fejzullai przysięgał wierność ISIL po arabsku w poście na Instagramie, używając nazwiska Abu Dujana al-Albani^[5]. Na stanowisku trzymał na piersi karabin szturmowy, pistolet i maczetę^[40].

Reakcje kanclerza Austrii

Kanclerz Austrii Sebastian Kurz potwierdził, że poniedziałkowa strzelanina w Wiedniu była „islamistycznym atakiem terrorystycznym”. Kurz powiedział, że „Był to atak oparty na nienawiści do naszych podstawowych wartości, naszego stylu życia i naszej demokracji, w której wszyscy ludzie są równi. Ale jedno jest pewne: nie damy się zastraszyć terrorystom. Z pełną siłą będziemy bronić naszych wartości, naszego stylu życia i naszej demokracji. Będziemy ścigać winnych i skażemy ich na odpowiednią karę. Będziemy też ścigać wszystkich, którzy mieli cokolwiek wspólnego z tą tragedią”. Po ataku terrorystycznym kanclerz Kurz ogłosił 3-dniowy okres Żałoby narodowej^[41].

Reakcja przywódców Europy

Kanclerz Niemiec Angela Merkel wyraziła we wtorek solidarność z Austrią po atakach w Wiedniu. Podkreśliła, że „islamistyczny terroryzm” jest „wspólnym wrogiem”, podobnie jak wspólna jest walka przeciwko terrorystom. Prezydent Rosji Władimir Putin złożył kondolencje Prezydentowi Austrii Alexandrowi Van der Bellenowi, a także Kanclerzowi Austrii Sebastianowi Kurz powiedział, że „Rosja jest gotowa wzmacniać współpracę z Austrią i z innymi krajami w walce z wszelkimi formami terroryzmu”. Węgierski minister spraw zagranicznych Péter Szijjártó wydał oświadczenie, w którym powiedział, że „Do Europy wdarła się niesłychana fala terroryzmu i czas uderzyć na alarm oraz zewrzeć szyki na kontynencie wobec tego zjawiska”^[42].

Polska reakcja na atak terrorystyczny w Wiedniu

„Proszę pozwolić mi złożyć na Pańskie ręce wyrazy głębokiego ubolewania w związku z barbarzyńskim atakiem terrorystycznym w Wiedniu” – napisał Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Andrzej Duda. W depeszy kondolencyjnej skierowanej do prezydenta Alexandra Van der Bellena Andrzej Duda oświadczył, że „w tym trudnym czasie Polacy solidaryzują się z Austriakami, łącząc się w bólu z rodzinami ofiar i wyrażając swój stanowczy sprzeciw wobec tchórzliwych aktów przemocy motywowanych fanatyzmem i nienawiścią”^[43].