PROFILPELAJAR.COM

Wilanów
	Dzielnica Warszawy
	; Fragment dzielnicy, po lewej Świątynia Opatrzności Bożej
	Herb
Państwo	Polska
Województwo	mazowieckie
Miasto	Warszawa
W granicach Warszawy	15 maja 1951
SIMC	0988856
Burmistrz	Ludwik Rakowski
Powierzchnia	36,73 (1.01.2024) km²
Populacja ; • liczba ludności	; 52 472 (1.01.2024)
• gęstość	1429 (1.01.2024) os./km²
Tablice rejestracyjne	WW...F, WW...G, WW...H, WW...J, WW...W, WW... GA-GJ
	Położenie na mapie Warszawy;
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

Wilanów – dzielnica Warszawy położona w lewobrzeżnej części miasta. Jest jedną z 18 jednostek pomocniczych m.st. Warszawy^[4].

Do 1951 miejscowość była siedzibą gminy wiejskiej Wilanów.

Informacje ogólne

Podział według miejskiego systemu informacji

Według Systemu MSI Wilanów dzieli się na osiem obszarów^[5]:

Wilanów graniczy:

od zachodu z dzielnicą Ursynów
od północy z dzielnicą Mokotów
od wschodu (przez Wisłę) z dzielnicą Wawer
od południa z gminą Konstancin-Jeziorna, powiat piaseczyński

Historia

Wilanów był jedną z najstarszych osad w okolicach Warszawy. Do drugiej połowy XVII w. używano nazwy Milanów. Wieś Milanowo do 1338 roku była własnością opactwa benedyktynów w Płocku^[6]^[7]. W 1338 roku stał się własnością księcia czerskiego i sochaczewskiego Trojdena. Kolejni właściciele Milanowa to między innymi: Milanowscy, Leszczyńscy, Krzyccy.

Wieś szlachecka Milianowo w 1580 roku znajdowała się w powiecie warszawskim ziemi warszawskiej województwa mazowieckiego^[8]. Na terenie Wilanowa występowało także osadnictwo olęderskie^[9].

Pierwotnie nazwa brzmiała Milanowo lub Milanów. Pojawia się ona kilkukrotnie w średniowiecznych zapiskach jako: Mylynow (1350), Milonowo (1377), Milonów (1422), Milonowo (1426). Pochodzi ona od nazwy osobowej Milon lub Milan, wywodzącej się prawdopodobnie z imion złożonych typu Miłosław, Miłobrat. Obecna forma powstała najprawdopodobniej poprzez spolszczenie zlatynizowanej nazwy rezydencji Villa Nova^[10]^[11], po jej powstaniu w XVII wieku^[12].

W 1677 roku dwór w Milanowie został odkupiony przez Jana III Sobieskiego (za pośrednictwem Marka Matczyńskiego). W 1720 roku teren wraz z pałacem kupiła Elżbieta Helena Sieniawska. W latach 1730–1733 Wilanów dzierżawił August II Mocny. Następnie dobra wilanowskie przechodziły przez ręce rodów Czartoryskich, Lubomirskich oraz Potockich. W 1892 roku, zgodnie z testamentem Aleksandry z Potockich dobra zostały przekazane hrabiemu Ksaweremu Branickiemu. Wilanów pozostawał w posiadaniu Branickich od 1892 roku do końca II wojny światowej.

W 1937 roku wybudowano jednotorową trasę tramwajową z Sadyby do Wilanowa^[13]. 15 maja tego samego roku uruchomiono podmiejską linię tramwajową do Wilanowa oznaczoną literą „W”^[14]

Podczas okupacji niemieckiej na terenie Wilanowa Niemcy utworzyli dwa obozy pracy dla ludności żydowskiej oraz oddział roboczy jeńców radzieckich – filię obozu w Beniaminowie^[15].

W 1945 roku zespół pałacowo-ogrodowy Wilanowa przeszedł na własność państwa, stając się oddziałem Muzeum Narodowego w Warszawie, który od 1995 roku jest samodzielną instytucją jako Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie (do września 2013 działające pod nazwą Muzeum Pałac w Wilanowie).

Osobny artykuł: Pałac w Wilanowie.

W 2005^[16] przy ul. Sytej uruchomiono Oczyszczalnię Ścieków „Południe“, do której przesyłane są ścieki z południowej części lewobrzeżnej Warszawy^[17].

W październiku 2024 roku oddano do użytku nową linię tramwajową od ul. Spacerowej na Mokotowie do Miasteczka Wilanów^[18].

Rada Dzielnicy

Ugrupowanie

Kadencja 2002–2006^[19]

Kadencja 2006–2010^[20]

Kadencja 2010–2014^[21]

Kadencja 2014–2018^[22]

Kadencja 2018–2024^[23]

Kadencja 2024-2029

Sojusz Lewicy Demokratycznej

2

1 (LiD)

–

2

Prawo i Sprawiedliwość

3

4

3

2

Nasz Wilanów

2

–

–

Jutro Wilanowa i Powsina

1

–

Platforma Obywatelska

4

8

7

11

13

17

Wilanów Zielony

1

–

–

Wilanów Niski

1

–

Nasze Osiedle

1

–

Wilanów Wysoki i Domki

–

1

–

Przyszłość Wilanowa

–

1

–

Niezależny Wilanów Wysoki i Niski

–

2

–

Stowarzyszenie Mieszkańców Miasteczka Wilanów

–

2

7

5

–

Warszawska Wspólnota Samorządowa

–

1

–

Pozytywny Wilanów

–

1

–

Ważniejsze obiekty

Z tym tematem związana jest kategoria: Wilanów.

Przypisy

↑ Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 5 maja 1951 r. w sprawie zmiany granic miasta stołecznego Warszawy (Dz.U. z 1951 r. nr 27, poz. 199), jako gromada zniesionej gminy Wilanów
↑ Wyszukiwarka TERYT [online], Główny Urząd Statystyczny [dostęp 2022-10-12] .
↑ ^a ^b ^c Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2024 roku. Tabl. 21 Powierzchnia, ludność oraz lokaty według gmin. [w:] Główny Urząd Statystyczny [on-line]. stat.gov.pl, 22 lipca 2024. [dostęp 2023-08-01].
↑ Art. 5 i 14 ustawy z dnia 15 marca 2002 r. o ustroju miasta stołecznego Warszawy (Dz.U. z 2018 r. poz. 1817)
↑ Dzielnica Wilanów. [w:] Zarząd Dróg Miejskich [on-line]. zdm.waw.pl. [dostęp 2016-07-16].
↑ Kazimierz Pacuski, Początki benedyktyńskiego opactwa św. Wojciecha na grodzie płockim, w:Notatki Płockie, 40/4-165, 1995, s. 6.
↑ błąd Pacuskiego, wieś ta nazywała się Wilanowem od XVII wieku a nie do XVII wieku jak podaje
↑ Adolf Pawiński, Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym. T. 5: Mazowsze, Warszawa 1895, s. 261.
↑ Grzegorz Lisicki: Co Warszawie zostało po Olendrach: Gouda, wierzby, Kępa. wyborcza.pl, 22 kwietnia 2012. [dostęp 2019-08-31].
↑ dosłownie nowy dom wiejski lub folwark, także jako nowa wieś
↑ Wojciech Fijałkowski: Szlakiem warszawskich rezydencji i siedzib królewskich. Warszawa: Wydawnictwa PTTK „Kraj”, 1990, s. 48. ISBN 83-7005-191-X.
↑ Kazimierz Rymut: Nazwy miast Polski. Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1987, s. 263. ISBN 83-04-02436-5.
↑ Warszawskie tramwaje elektryczne 1908–1998. Tom I. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1998, s. 6. ISBN 83-907574-00.
↑ Warszawskie tramwaje elektryczne 1908−1998. Tom II. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1998, s. 23. ISBN 83-907574-00.
↑ Czesław Pilichowski: Obozy hitlerowskie na ziemiach polskich 1939–1945. Informator encyklopedyczny. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1979, s. 113. ISBN 83-01-00065-1.
↑ Oczyszczalnia Południe już startuje. [w:] Urząd m.st. Warszawy [on-line]. um.warszawa.pl, 20 czerwca 2005. [dostęp 2020-09-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-09-06)].
↑ Zakład „Południe”. [w:] Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji w m.st. Warszawie Spółka Akcyjna [on-line]. mpwik.com.pl. [dostęp 2020-09-04].
↑ Tramwajem do Wilanowa. [w:] Urząd m.st. Warszawy [on-line]. 29 października 2024. [dostęp 2024-10-30].
↑ Państwowa Komisja Wyborcza: Wybory samorządowe. wybory2002.pkw.gov.pl. [dostęp 2015-10-12].
↑ Geografia wyborcza - Wybory samorządowe - Państwowa Komisja Wyborcza. wybory2006.pkw.gov.pl. [dostęp 2015-10-12].
↑ Wybory Samorządowe 2010 - Geografia wyborcza - Województwo mazowieckie - miasto st. Warszawa - dz. Wilanów. wybory2010.pkw.gov.pl. [dostęp 2015-10-12].
↑ Wyniki wyborów do Rady Dzielnicy Wilanów. www.wilanow.pl. [dostęp 2015-10-12].
↑ Wybory samorządowe 2018 [online], wybory2018.pkw.gov.pl [dostęp 2018-10-23] .

Linki zewnętrzne

Wilanów, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIII: Warmbrun – Worowo, Warszawa 1893, s. 485 .

[1] Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 5 maja 1951 r. w sprawie zmiany granic miasta stołecznego Warszawy (Dz.U. z 1951 r. nr 27, poz. 199), jako gromada zniesionej gminy Wilanów

[2] Wyszukiwarka TERYT [online], Główny Urząd Statystyczny [dostęp 2022-10-12] .

[GUS_2024-3] Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2024 roku. Tabl. 21 Powierzchnia, ludność oraz lokaty według gmin. [w:] Główny Urząd Statystyczny [on-line]. stat.gov.pl, 22 lipca 2024. [dostęp 2023-08-01].

[Podział_na_dzielnice-4] Art. 5 i 14 ustawy z dnia 15 marca 2002 r. o ustroju miasta stołecznego Warszawy (Dz.U. z 2018 r. poz. 1817)

[5] Dzielnica Wilanów. [w:] Zarząd Dróg Miejskich [on-line]. zdm.waw.pl. [dostęp 2016-07-16].

[6] Kazimierz Pacuski, Początki benedyktyńskiego opactwa św. Wojciecha na grodzie płockim, w:Notatki Płockie, 40/4-165, 1995, s. 6.

[7] łąd Pacuskiego, wieś ta nazywała się Wilanowem od XVII wieku a nie do XVII wieku jak podaje

[8] Adolf Pawiński, Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym. T. 5: Mazowsze, Warszawa 1895, s. 261.

[9] Grzegorz Lisicki: Co Warszawie zostało po Olendrach: Gouda, wierzby, Kępa. wyborcza.pl, 22 kwietnia 2012. [dostęp 2019-08-31].

[10] słownie nowy dom wiejski lub folwark, także jako nowa wieś

[11] Wojciech Fijałkowski: Szlakiem warszawskich rezydencji i siedzib królewskich. Warszawa: Wydawnictwa PTTK „Kraj”, 1990, s. 48. ISBN 83-7005-191-X.

[Rymut-12] Kazimierz Rymut: Nazwy miast Polski. Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1987, s. 263. ISBN 83-04-02436-5.

[13] Warszawskie tramwaje elektryczne 1908–1998. Tom I. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1998, s. 6. ISBN 83-907574-00.

[14] Warszawskie tramwaje elektryczne 1908−1998. Tom II. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1998, s. 23. ISBN 83-907574-00.

[15] Czesław Pilichowski: Obozy hitlerowskie na ziemiach polskich 1939–1945. Informator encyklopedyczny. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1979, s. 113. ISBN 83-01-00065-1.

[16] Oczyszczalnia Południe już startuje. [w:] Urząd m.st. Warszawy [on-line]. um.warszawa.pl, 20 czerwca 2005. [dostęp 2020-09-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-09-06)].

[17] Zakład „Południe”. [w:] Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji w m.st. Warszawie Spółka Akcyjna [on-line]. mpwik.com.pl. [dostęp 2020-09-04].

[18] Tramwajem do Wilanowa. [w:] Urząd m.st. Warszawy [on-line]. 29 października 2024. [dostęp 2024-10-30].

[19] Państwowa Komisja Wyborcza: Wybory samorządowe. wybory2002.pkw.gov.pl. [dostęp 2015-10-12].

[20] Geografia wyborcza - Wybory samorządowe - Państwowa Komisja Wyborcza. wybory2006.pkw.gov.pl. [dostęp 2015-10-12].

[21] Wybory Samorządowe 2010 - Geografia wyborcza - Województwo mazowieckie - miasto st. Warszawa - dz. Wilanów. wybory2010.pkw.gov.pl. [dostęp 2015-10-12].

[22] Wyniki wyborów do Rady Dzielnicy Wilanów. www.wilanow.pl. [dostęp 2015-10-12].

[23] Wybory samorządowe 2018 [online], wybory2018.pkw.gov.pl [dostęp 2018-10-23] .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]