PROFILPELAJAR.COM

Wolica
Wola Służewska
	osiedle Warszawy
	; Ulica Kokosowa, dawna główna droga wsi Wolica (2020)
Państwo	Polska
Województwo	mazowieckie
Miasto	Warszawa
Dzielnica	Ursynów, Wilanów
W granicach Warszawy	15 maja 1951
Wysokość	113 m n.p.m.
	Położenie na mapie Warszawy Wolica
	Położenie na mapie Polski Wolica
	Położenie na mapie województwa mazowieckiego Wolica
	52°08′32″N 21°03′43″E/52,142264 21,061886

Wolica – dawna wieś, obecnie część warszawskich dzielnic Ursynów i Wilanów.

Historia

Wolica, pierwotnie Wola Służewska^[2]^[3], została założona prawdopodobnie w drugiej połowie XIV wieku^[4]. Pierwsza wzmianka o wsi Sluzevska Vola pochodzi z 1424 roku^[5]. Nazwa Wolica ma charakter kulturowy i taką samą genezę jak nazwa Wola^[6] (od pierwszej połowy XIII wieku wolami określano wsie, którym przysługiwały specjalne swobody, np. były zwalniane z podatków)^[7]. Wskazuje, że została założona w celu ściągnięcia tam osadników ze zwolnieniem na pewien czas od świadczeń^[8]. Wieś powstała na terenie parafii św. Katarzyny^[2].

W XV wieku Wola Służewska była wsią szlachecką, położoną przy trakcie prowadzącym do Czerska (jego fragment stanowi obecna ul. Nowoursynowska). W 1528 roku liczyła 5 łanów (około 85 ha) i należała do rodu Wierzbów. Na przełomie XVI i XVII wieku liczyła 4,5 łanów (około 76 ha) i należała do Służewskich i Dąbrowskich. W 1580 roku wieś szlachecka Wolica Służewska znajdowała się w powiecie warszawskim ziemi warszawskiej województwa mazowieckiego^[9].

W 1725 roku część Wolicy należącą do Dąbrowskich, wraz z Moczydłem zakupiła Elżbieta Helena Sieniawska i włączyła do dóbr wilanowskich^[10]. Po jej śmierci w 1730 roku część Wolicy, która należała do F. Bogusławskiego, zakupiła jej córka Zofia z Sieniawskich Denhoffowa^[6].

W 1775 roku na terenie Wolicy znajdowało się 15 domów, a w 1827 roku było ich 13. W 1827 roku Wolica liczyła 177 mieszkańców. W 1864 roku uwłaszczono 30 gospodarstw rolnych, które zajmowały około 178 ha, a wieś włączono do gminy Wilanów. W 1905 roku Wolica liczyła 34 domy i 478 mieszkańców, zaś w 1912 roku – 481 mieszkańców. Uprawiano 180 ha ziemi dworskiej (jej właścicielami byli Braniccy) i tyle samo ziemi chłopskiej. Z powodu żyzności gleb często uprawiano warzywa, m.in. cebulę i rzodkiewkę^[11]. W 1921 roku Wolica liczyła 40 domów i 336 mieszkańców.

W 1908 roku Wolica, w tamtym czasie w większości drewniana, z budynkami krytymi strzechą, spłonęła^[12]. Według innych źródeł wydarzyło się to w roku 1900. Pożar wybuchł w niedzielę, podczas nieobecności większości mieszkańców wsi, którzy byli wtedy na mszy w kościele św. Katarzyny^[13]. Z pożaru ocalały dwa domy^[12]. Większość budynków wzniesionych po 1908 roku była murowana^[12].

W okresie międzywojennym w Wolicy było ok. 180 ha ziemi dworskiej i zabudowania folwarczne. W czasie okupacji niemieckiej w zabudowaniach folwarcznych stacjonowali Niemcy^[14].

W 1948 roku^[15] uruchomiono linię autobusową nr 104, łączącą Dworzec Południowy z Wolicą^[16]. Jej trasa kończyła się pętlą przy ul. Nowoursynowskiej^[17]. W 1949 wieś zelektryfikowano^[16]. Po przyłączeniu w 1951 roku terenów obecnego Ursynowa do Warszawy^[1], właścicielem części gruntów w Wolicy stała się w 1956 roku Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego (SGGW). Powstało tam m.in. pole doświadczalne Katedry Genetyki Hodowli i Biotechnologii Roślin SGGW^[18]. W latach 50. w miejscowości powstał klub piłkarski Kolejarz Wolica^[19].

W latach 60. wydano zakaz wznoszenia w Wolicy nowych budynków mieszkalnych (nie obejmował on wznoszenia budynków gospodarczych)^[20]. W latach 70., 80. oraz na początku 90. na gruntach dawnej wsi zaczęły powstawać nowe osiedla mieszkaniowe tzw. Wysokiego Ursynowa. Właściciele nieruchomości, na których powstały, zostali wywłaszczeni za niewielkim odszkodowaniem,^[21] na początku lat 70. były to niecałe 3 złote za metr kwadratowy ziemi^[22] (dla porównania kilogram cukru kosztował wtedy 10 złotych)^[23]. Od lat 90. wśród starych zabudowań mieszkalnych i gospodarczych wsi Wolica zaczęły powstawać nowe wille i szeregowa zabudowa wielorodzinna^[24]. W 1990 roku linię nr 104 wycofano z Wolicy i skierowano ul. Rosoła na Kabaty, a w 1993 zlikwidowano^[25].

W 2001 roku na terenie Wolicy została erygowana parafia bł. Edmunda Bojanowskiego^[26]. Kościół stanął na tzw. górce − centralnym miejscu wsi, w którym dawniej m.in. organizowane były potańcówki i grano w piłkę nożną^[27]. Ze skarpy można było dostrzec pałac w Wilanowie^[27]. W 2017 roku z dawnej zabudowy wsi pozostało kilka domów^[24]. Najstarszy został wybudowany w 1897 roku i znajduje się w gminnej ewidencji zabytków^[28]. Najstarsi mieszkańcy dawnej wsi do dziś identyfikują się jako woliczanie^[22].

Zobacz też

Rów Wolica

Przypisy

↑ ^a ^b Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 5 maja 1951 r. w sprawie zmiany granic miasta stołecznego Warszawy (Dz.U. z 1951 r. nr 27, poz. 199), jako gromada zniesionej gminy Wilanów
↑ ^a ^b Marta Piber: Służew średniowieczny. Warszawa: Towarzystwo Naukowe Warszawskie, 2001, s. 203. ISBN 83-907328-5-8.
↑ Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1975, s. 757.
↑ Marta Piber: Służew średniowieczny. Warszawa: Towarzystwo Naukowe Warszawskie, 2001, s. 203. ISBN 83-907328-5-8.
↑ Adam Wolff, Kazimierz Pacuski: Słownik historyczno-geograficzny Ziemi Warszawskiej w średniowieczu. Warszawa: Instytut Historii PAN, 2013, s. 323. ISBN 978-83-63352-17-2.
↑ ^a ^b Kwiryna Handke: Dzieje Warszawy nazwami pisane. Warszawa: Muzeum Historyczne m.st. Warszawy, 2011, s. 322. ISBN 978-83-62189-08-3.
↑ Kwiryna Handke: Dzieje Warszawy nazwami pisane. Warszawa: Muzeum Historyczne m.st. Warszawy, 2011, s. 296. ISBN 978-83-62189-08-3.
↑ Józef Kazimierski, Ryszard Kołodziejczyk, Żanna Kormanowa, Halina Rostowska: Dzieje Mokotowa. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1972, s. 26.
↑ Adolf Pawiński, Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym. T. 5: Mazowsze, Warszawa 1895, s. 261.
↑ Janusz Nowak, Dobra wilanowskie za Elżbiety Sieniawskiej 1720-1729 w świetle archiwaliów Biblioteki Czartoryskich w Krakowie, Studia Wilanowskie XIV, 2003, s. 61 (dostęp 27.09.2024)
↑ Jacek Krawczyk: Ursynów wczoraj i dziś. Warszawa: Wydawnictwo Pagina, 2001, s. 37. ISBN 83-86351-37-3.
↑ ^a ^b ^c Jacek Krawczyk: Ursynów wczoraj i dziś. Warszawa: Wydawnictwo Pagina, 2001, s. 40. ISBN 83-86351-37-3.
↑ Studium Etnograficzne opracowane na zlecenie Konserwatora Zabytków m. st. Warszawy., [w:] AnnaA. Oleszczuk AnnaA., KrystynaK. Gruszecka KrystynaK., „Wytyczne konserwatorskie do zagospodarowania przestrzennego wsi Wolica położonej na warszawskiej skarpie dzielnicy Mokotów-Ursynów., Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Warszawie, 1984 [dostęp 2024-10-03] (pol.), Publikacja dostępna w archiwum Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Warszawie.
↑ Jacek Krawczyk: Ursynów wczoraj i dziś. Warszawa: Wydawnictwo Pagina, 2001, s. 69. ISBN 83-86351-37-3.
↑ 104 linia autobusowa zwykła. trasbus.pl. [dostęp 2023-10-14].
↑ ^a ^b Jacek Krawczyk: Ursynów wczoraj i dziś. Warszawa: Wydawnictwo Pagina, 2001, s. 101. ISBN 83-86351-37-3.
↑ Maciej Mazur: Czterdziestolatek. Historie z Ursynowa. Warszawa: Wydawnictwo Myśliński, 2017, s. 137. ISBN 978-83-934764-8-0.
↑ Historia. [w:] Wydział Ogrodnictwa, Biotechnologii i Architektury Krajobrazu [on-line]. wobiak.sggw.pl. [dostęp 2017-03-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-03-08)].
↑ Jacek Krawczyk: Ursynów wczoraj i dziś. Warszawa: Wydawnictwo Pagina, 2001, s. 103. ISBN 83-86351-37-3.
↑ Jacek Krawczyk: Ursynów wczoraj i dziś. Warszawa: Wydawnictwo Pagina, 2001, s. 107. ISBN 83-86351-37-3.
↑ Jacek Krawczyk: Ursynów wczoraj i dziś. Warszawa: Wydawnictwo Pagina, 2001, s. 109. ISBN 83-86351-37-3.
↑ ^a ^b JuliaJ. Kunikowska JuliaJ., O ludowym dziedzictwie Wolicy, dawnej wsi w granicach Warszawy, „Journal of Urban Ethnology”, 21, 2023, s. 89–102, DOI: 10.23858/JUE21.2023.005, ISSN 2719-6526 [dostęp 2024-09-24] .
↑ Główny urząd statystyczny, Rocznik statystyczny 1977, Warszawa 1977, s. 321-322 [dostęp 2024-08-12] (pol.).
↑ ^a ^b Maciej Mazur: Czterdziestolatek. Historie z Ursynowa. Warszawa: Wydawnictwo Myśliński, 2017, s. 139. ISBN 978-83-934764-8-0.
↑ Maciej Mazur: Czterdziestolatek. Historie z Ursynowa. Warszawa: Wydawnictwo Myśliński, 2017, s. 138. ISBN 978-83-934764-8-0.
↑ Grzegorz Kalwarczyk: Przewodnik po parafiach i kościołach Archidiecezji Warszawskiej. Tom 2. Parafie warszawskie. Warszawa: Oficyna Wydawniczo-Poligraficzna „Adam”, 2015, s. 258. ISBN 978-83-7821-118-1.
↑ ^a ^b JuliaJ. Kunikowska JuliaJ., Wolica – uparta wieś na obrzeżach Warszawy, „Zeszyty Wiejskie”, 26, 2020, s. 429–440, DOI: 10.18778/1506-6541.26.22, ISSN 2657-4373 [dostęp 2024-09-30] (pol.).
↑ JerzyJ. Szałygin JerzyJ., SławomiraS. Kujawa-Mędrzycka SławomiraS., Karta ewidencyjna zabytków architektury i budownictwa. Dom przy Kokosowej 27/29 [online], Ośrodek dokumentacji zabytków w Warszawie, 2007 [dostęp 2024-09-30] (pol.).

Bibliografia

Witold Małcużyński: Rozwój terytorjalny miasta Warszawy. Warszawa: Wyd. z zapomogi kasy dla osób, pracujących na polu naukowem im. J. Mianowskiego, 1900.
Marta Piber: Służew średniowieczny: dzieje parafii i wsi Służew w ziemi warszawskiej. Warszawa: Towarzystwo Naukowe Warszawskie, 2001. ISBN 83-907328-5-8.
Julia Kunikowska, O ludowym dziedzictwie Wolicy, dawnej wsi w granicach Warszawy, "Journal of Urban Ethnology", 21, 2023, s. 89-102.
Julia Kunikowska, Wolica – uparta wieś na obrzeżach Warszawy, "Zeszyty Wiejskie", 26, 2020, s. 429–440.
Encyklopedia Warszawy. Bartłomiej Kaczorowski (red. prowadzący). Warszawa: PWN, 1994. ISBN 83-01-08836-2.
Janusz Nowak: Dobra wilanowskie za Elżbiety Sieniawskiej 1720−1729 w świetle archiwaliów Biblioteki Czartoryskich w Krakowie, Studia Wilanowskie XIV, Warszawa, 2003

[Rozporządzenie-1] Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 5 maja 1951 r. w sprawie zmiany granic miasta stołecznego Warszawy (Dz.U. z 1951 r. nr 27, poz. 199), jako gromada zniesionej gminy Wilanów

[Piber203-2] Marta Piber: Służew średniowieczny. Warszawa: Towarzystwo Naukowe Warszawskie, 2001, s. 203. ISBN 83-907328-5-8.

[3] Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1975, s. 757.

[4] Marta Piber: Służew średniowieczny. Warszawa: Towarzystwo Naukowe Warszawskie, 2001, s. 203. ISBN 83-907328-5-8.

[5] Adam Wolff, Kazimierz Pacuski: Słownik historyczno-geograficzny Ziemi Warszawskiej w średniowieczu. Warszawa: Instytut Historii PAN, 2013, s. 323. ISBN 978-83-63352-17-2.

[Handke322-6] Kwiryna Handke: Dzieje Warszawy nazwami pisane. Warszawa: Muzeum Historyczne m.st. Warszawy, 2011, s. 322. ISBN 978-83-62189-08-3.

[7] Kwiryna Handke: Dzieje Warszawy nazwami pisane. Warszawa: Muzeum Historyczne m.st. Warszawy, 2011, s. 296. ISBN 978-83-62189-08-3.

[8] Józef Kazimierski, Ryszard Kołodziejczyk, Żanna Kormanowa, Halina Rostowska: Dzieje Mokotowa. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1972, s. 26.

[9] Adolf Pawiński, Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym. T. 5: Mazowsze, Warszawa 1895, s. 261.

[10] Janusz Nowak, Dobra wilanowskie za Elżbiety Sieniawskiej 1720-1729 w świetle archiwaliów Biblioteki Czartoryskich w Krakowie, Studia Wilanowskie XIV, 2003, s. 61 (dostęp 27.09.2024)

[11] Jacek Krawczyk: Ursynów wczoraj i dziś. Warszawa: Wydawnictwo Pagina, 2001, s. 37. ISBN 83-86351-37-3.

[Krawczyk40-12] Jacek Krawczyk: Ursynów wczoraj i dziś. Warszawa: Wydawnictwo Pagina, 2001, s. 40. ISBN 83-86351-37-3.

[13] Studium Etnograficzne opracowane na zlecenie Konserwatora Zabytków m. st. Warszawy., [w:] AnnaA. Oleszczuk AnnaA., KrystynaK. Gruszecka KrystynaK., „Wytyczne konserwatorskie do zagospodarowania przestrzennego wsi Wolica położonej na warszawskiej skarpie dzielnicy Mokotów-Ursynów., Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Warszawie, 1984 [dostęp 2024-10-03] (pol.), Publikacja dostępna w archiwum Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Warszawie.

[14] Jacek Krawczyk: Ursynów wczoraj i dziś. Warszawa: Wydawnictwo Pagina, 2001, s. 69. ISBN 83-86351-37-3.

[15] 104 linia autobusowa zwykła. trasbus.pl. [dostęp 2023-10-14].

[Krawczyk101-16] Jacek Krawczyk: Ursynów wczoraj i dziś. Warszawa: Wydawnictwo Pagina, 2001, s. 101. ISBN 83-86351-37-3.

[17] Maciej Mazur: Czterdziestolatek. Historie z Ursynowa. Warszawa: Wydawnictwo Myśliński, 2017, s. 137. ISBN 978-83-934764-8-0.

[18] Historia. [w:] Wydział Ogrodnictwa, Biotechnologii i Architektury Krajobrazu [on-line]. wobiak.sggw.pl. [dostęp 2017-03-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-03-08)].

[19] Jacek Krawczyk: Ursynów wczoraj i dziś. Warszawa: Wydawnictwo Pagina, 2001, s. 103. ISBN 83-86351-37-3.

[20] Jacek Krawczyk: Ursynów wczoraj i dziś. Warszawa: Wydawnictwo Pagina, 2001, s. 107. ISBN 83-86351-37-3.

[21] Jacek Krawczyk: Ursynów wczoraj i dziś. Warszawa: Wydawnictwo Pagina, 2001, s. 109. ISBN 83-86351-37-3.

[:0-22] JuliaJ. Kunikowska JuliaJ., O ludowym dziedzictwie Wolicy, dawnej wsi w granicach Warszawy, „Journal of Urban Ethnology”, 21, 2023, s. 89–102, DOI: 10.23858/JUE21.2023.005, ISSN 2719-6526 [dostęp 2024-09-24] .

[23] Główny urząd statystyczny, Rocznik statystyczny 1977, Warszawa 1977, s. 321-322 [dostęp 2024-08-12] (pol.).

[Mazur139-24] Maciej Mazur: Czterdziestolatek. Historie z Ursynowa. Warszawa: Wydawnictwo Myśliński, 2017, s. 139. ISBN 978-83-934764-8-0.

[25] Maciej Mazur: Czterdziestolatek. Historie z Ursynowa. Warszawa: Wydawnictwo Myśliński, 2017, s. 138. ISBN 978-83-934764-8-0.

[26] Grzegorz Kalwarczyk: Przewodnik po parafiach i kościołach Archidiecezji Warszawskiej. Tom 2. Parafie warszawskie. Warszawa: Oficyna Wydawniczo-Poligraficzna „Adam”, 2015, s. 258. ISBN 978-83-7821-118-1.

[Uparta-27] JuliaJ. Kunikowska JuliaJ., Wolica – uparta wieś na obrzeżach Warszawy, „Zeszyty Wiejskie”, 26, 2020, s. 429–440, DOI: 10.18778/1506-6541.26.22, ISSN 2657-4373 [dostęp 2024-09-30] (pol.).

[28] JerzyJ. Szałygin JerzyJ., SławomiraS. Kujawa-Mędrzycka SławomiraS., Karta ewidencyjna zabytków architektury i budownictwa. Dom przy Kokosowej 27/29 [online], Ośrodek dokumentacji zabytków w Warszawie, 2007 [dostęp 2024-09-30] (pol.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

[25]

[26]

[27]

[28]

PROFILPELAJAR.COM

Wolica (Warszawa)

Historia

Zobacz też

Przypisy

Bibliografia

Read other articles:

List of musical items in Claudio Monteverdi's L'Orfeo

Padrão

Yehiel De-Nur

Warner TV Next

Lee Hye-bin

List of generation II Pokémon

KRMG (AM)

Chromebook Pixel

Geography of Turkey

Thomas Walter

Tuna sirip biru pasifik

Franco-German Brigade

Taiwan and weapons of mass destruction

Bruce Berenyi

Kellerbier

Vokal depan

Prince Eugene of Savoy

Lockheed MQM-105 Aquila

Akkad (city)

弗里德里希·尼采