Tim Curry

Tim Curry (1994)
Imię i nazwisko	Timothy James Curry
Data i miejsce urodzenia	19 kwietnia 1946 Grappenhall, Warrington
Zawód	aktor, producent filmowy, piosenkarz, autor tekstów piosenek
Lata aktywności	od 1968
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Tim Curry, właśc. Timothy James Curry^[1] (ur. 19 kwietnia 1946^[2] w Grappenhall^[3], Warrington) – brytyjski aktor teatralny, filmowy, telewizyjny i musicalowy, producent filmowy, piosenkarz i autor tekstów piosenek.

Urodził się w Grappenhall w Warrington jako syn Patricii, szkolnej sekretarki, i Jamesa Curry’ego, metodystycznego kapelana Marynarki Królewskiej (zm. 1958 na zapalenie płuc)^[4]. Jego starsza siostra, Judith, urodziła się w Egipcie.

Po jego narodzinach rodzina wyjechała do Hongkongu. Dorastał w Warrington, gdzie w 1956 występował w amatorskich sztukach szekspirowskich. Po ukończeniu Lymm High School przeniósł się do południowego Londynu. W szkole średniej Kingswood w Bath śpiewał swoim chłopięcym sopranem metodystyczne pieśni religijne i ujawnił talent wokalny.

Studiował dramat i język angielski na Uniwersytecie Cambridge. Ukończył studia na Uniwersytecie Birmingham w Birmingham z dołączonymi honorami. Był jednym ze śpiewaków w chórze w musicalu Hair (1968)^[5] na londyńskiej scenie West End, gdzie dwa lata potem wystąpił w przedstawieniu Połóż się, chyba cię kocham (Lie Down, I Think I Love You, 1970).

Debiutował na małym ekranie jako kelner w pociągu w telewizyjnym dramacie BBC Tonąca ryba porusza się boczną drogą (Sinking Fish Move Sideways, 1968).

Odniósł sceniczny sukces kreacją doktora Franka-N-Furtera, kosmicznego transwestyty z Transseksualnej Transylwanii w londyńskim musicalu The Rocky Horror Show (1973) oraz kinowej wersji The Rocky Horror Picture Show (1975) u boku Susan Sarandon i Barry’ego Bostwicka. W 1976 nagrał pierwszy singel „Baby Love”, a dwa lata później wydał debiutancki album studyjny pt. Read My Lips.

Był trzykrotnie nominowany do nagrody Tony za występy w produkcjach broadwayowskich; za tytułową rolę Wolfganga Amadeusa Mozarta w przedstawieniu Amadeusz (od 17 grudnia 1980 do 16 października 1983), za postać Alana Swanna w musicalu Mój ulubiony rok (My Favorite Year, od 10 grudnia 1992 do 10 stycznia 1993) oraz jako król Artur w musicalu Spamalot (od 14 lutego do 18 grudnia 2005).

Powrócił na ekran w miniserialu William Shakespeare – jego życie i czasy (Life of Shakespeare, 1978) w roli Williama Szekspira. W filmie fantasy Ridleya Scotta Legenda (Legend, 1985) u boku Toma Cruise’a i Mii Sary zagrał szatana. W serialu CBS Cwaniak (Wiseguy, 1989) pojawił się jako organizator muzyczny Winston Newquay. W kolejnej ekranizacji powieści Aleksandra Dumasa Trzej muszkieterowie (Three Musketeers, 1993) wcielił się w postać kardynała Richelieu.

Zajmuje się także dubbingiem. Za użyczenie głosu kapitanowi Hakowi w serialu animowanym Piotruś Pan i piraci (Peter Pan and the Pirates, 1990) otrzymał nagrodę Emmy. Brał też udział w przerywnikach C&C: Red Alert 3 jako Pierwszy Sekretarz ZSRR.

W czerwcu 2015 na gali rozdania nagród teatralnych Tony Award został uhonorowany za całokształt twórczości^[6].

W 1988 osiedlił się w Los Angeles w Kalifornii. Nigdy nie był żonaty i nie miał dzieci. Jego matka, Patricia, sekretarka szkoły, zmarła w czerwcu 1999 po dwóch latach walki z rakiem. Jego starsza siostra, Judith, była pianistką koncertową, która zmarła w 2001 na guza mózgu^[7].

W lipcu 2012 przeszedł poważny udar mózgu, od tamtej pory porusza się na wózku inwalidzkim^[8]. To ograniczyło jego aktorstwo głównie do lektora, chociaż nadal występował jako piosenkarz i zaczął pojawiać się na konwencjach fanów w całej Ameryce Północnej^[9].

W październiku 2020 wziął udział w czytaniu „na żywo” tekstu The Rocky Horror Picture Show w celu wsparcia Demokratycznej Partii Wisconsin, aby zebrać fundusze na kampanię prezydencką Joego Bidena^[10].

• 1978: William Szekspir – jego życie i czasy (William Shakespeare) jako William Shakespeare
• 1981: Saturday Night Live w roli samego siebie
• 1985: Blue Money jako Larry Gormley
• 1986: The Worst Witch jako Grand Wizard
• 1988: Historie biblijne (The Greatest Adventure: Stories from the Bible) jako wąż (głos)
• 1989: The Tracey Ullman Show jako Ian Miles
• 1989: Miś Paddington jako pan Curry (głos)
• 1989: Cwaniak (Wiseguy) jako Winston Newquay
• 1989: Historie biblijne (The Greatest Adventure: Stories from the Bible) jako Judasz Iskariota (głos)
• 1990: Don Kojote i Sancho Panda – głosy
• 1990: Przygody Animków (Tiny Toon Adventures) jako książę Karol / Reginald (głos)
• 1990: To (It) jako Pennywise
• 1990: Super Baloo (TaleSpin) jako Thaddeos E. Klang (głos)
• 1990–1991: Piotruś Pan i piraci (Peter Pan and the Pirates) jako kapitan Hook
• 1991–1993: Piraci Mrocznych Wód (The Pirates of Dark Water) jako Konk (głos)
• 1991–1992: Dzielny Agent Kaczor (Darkwing Duck) jako Taurus Bulba (głos)
• 1991–1996: Kapitan Planeta i planetarianie (Captain Planet and the Planeteers) jako MAL (głos)
• 1993: Roseanne jako Roger
• 1993: Opowieści z krypty (Tales from the Crypt) jako Pa / Ma / Winona Brackett
• 1990–1993: Szczenięce lata Toma i Jerry’ego (Tom and Jerry Kids Show)
• 1992: Fish Police
• 1993–1995: Sonic the Hedgehog
• 1994–1998: Aaahh!!! Prawdziwe potwory (Aaahh!!! Real Monsters)
• 1994–1996: Gargoyles
• 1994–1995: Alladyn (Aladdin)
• 1994–1998: Where on Earth Is Carmen Sandiego?
• 1994–1995: Ziemia 2 (Earth 2)
• 1995–1997: Maska (Mask, The)
• 1995–1997: Freakazoid!
• 1996: Bruno the Kid: The Animated Movie
• 1996–1997: Potężne Kaczory (Mighty Ducks)
• 1996–1997: Gargoyles: The Goliath Chronicles
• 1996–1999: Jumanji
• 1996: Anioł stróż (Lover’s Knot)
• 1997–1998: Aniołek z piekła rodem (Teen Angel)
• 1997: Lexx: The Dark Zone
• 1997–2002: Lexx
• 1997: Doom Runners
• 1998–2006: Will & Grace
• 1998–1999: System (The Net)
• 1998–2001: Rude Awakening
• 1998–2000: Stan wyjątkowy (Martial Law)
• 1998–2000: Voltron: The Third Dimension
• 1998: Michaił Barysznikow – bajki z mojego dzieciństwa: Piękna i Bestia – Opowieść o Karmazynowym Kwiecie (odc. 10) (Stories from My Childhood: Beauty and the Beast (A Tale of the Crimson Flower) (episode 10)) jako Bestia (głos)
• 1999: The Titanic Chronicles
• 1999: Xyber 9: New Dawn
• 1999: The Unbelievables
• 2001: Krwawy księżyc (Wolf Girl)
• 2002: Detektyw Monk (Monk) jako Dale „The Whale” Biederbeck
• 2002–2003: Ozzy i Drix (Ozzy & Drix)
• 2002–2003: Rodzinka z Manhattanu (Family Affair)
• 2002: Narzeczona dla kota (Neko no ongaeshi)
• 2003: Kaczor Dodgers (Duck Dodgers)

• 1995: Asterix podbija Amerykę jako Dodatkowe głosy (głos, brytyjski dubbing)

• 1993: Gabriel Knight: Sins of the Fathers (Gabriel Knight)
• 1999: Gabriel Knight 3: Blood of the Sacred, Blood of the Damned (Gabriel Knight 3: Krew Świętych, Krew Potępionych) (Gabriel Knight)
• 2000: Sacrifice (Stratos)
• 2008: C&C: Red Alert 3 (Czerwony Alarm 3) (Pierwszy Sekretarz Związku Radzieckiego)
• 2009: Dragon Age: Origins (Dragon Age: Początek) (arl Howe)

• 1978: Read My Lips
• 1979: Fearless
• 1981: Simplicity
• 1989: Best of Tim Curry
• 1993: Night over Water
• 1995: Cry to Heaven

• Tim Curry w bazie IMDb (ang.)
• Tim Curry w bazie Filmweb
• Tim Curry w bazie Notable Names Database (ang.)