Szczeciorożek ostrewnik

Szczeciorożek ostrewnik
Loricera pilicornis
(Fabricius, 1775)
Ilustracja
Imago
Ilustracja
Larwa, rycina
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

stawonogi

Gromada

owady

Rząd

chrząszcze

Podrząd

chrząszcze drapieżne

Rodzina

biegaczowate

Podrodzina

szczeciorożkowate

Rodzaj

szczeciorożek

Podrodzaj

Loricera s.str.

Gatunek

szczeciorożek ostrewnik

Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Szczeciorożek ostrewnik[1] (Loricera pilicornis) – gatunek chrząszcza z rodziny biegaczowatych i podrodziny szczeciorożkowatych. Zamieszkuje palearktyczną Eurazję i nearktyczną Amerykę Północną.

Taksonomia

Gatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1758 roku przez Karola Linneusza na łamach dziesiątego wydania Systema Naturae pod nazwą Carabus caerulescens[2]. Za ważny jednak uznaje się epitet gatunkowy nadany w 1775 roku przez Johana Christiana Fabriciusa w kombinacji Carabus pilicornis[3]. W 1802 roku Pierre-André Latreille umieścił go w nowym, wówczas monotypowym rodzaju Loricera[4]. Klasyfikowany jest w podrodzaju nominatywnym Loricera s.str.[5].

Wyróżnia się w jego obrębie dwa podgatunki[5]:

  • Loricera pilicornis congesta Mannerheim, 1853
  • Loricera pilicornis pilicornis (Fabricius, 1775)

Morfologia

Głowa od przodu
Widok z boku
Spód ciała

Chrząszcz o wydłużonym ciele długości od 6,3 do 8,7 mm[6]. Wierzch ciała ubarwiony jest czarno[7] z połyskiem ciemnobrązowym lub zielonkawomiedzistym, rzadziej pokrywy są czarniawoniebieskie lub spiżowe z krawędziami bocznymi i wierzchołkiem żółtawobrązowymi, jasnobrązowymi lub brązowoczerwonymi. Kolor głaszczków, goleni i stóp jest czerwonożółty. Spód ciała jest metalicznie zielony[6]. Jak u innych szczeciorożków na członach czułków od drugiego do szóstego występują długie, dłuższe od samych członów szczecinki[7][6]. Pokrywy mają jedną parę chetoporów przytarczkowych i do dwóch do czterech (zwykle trzy) pary chetoporów dyskalnych, dodatkowo z chetoporem na piątym międzyrzędzie występującym tylko na jednej z pokryw. Skrzydła tylnej pary są w pełni wykształcone[6].

Ekologia i występowanie

Owad eurytopowy, rozmieszczony od nizin po góry, zasiedlający podmokłe i wilgotne lasy, porośnięte roślinnością pobrzeża wód, mokradła oraz wilgotne łąki i pola[1][6][8]. Wykazuje specjalizację w polowaniu na skoczogonki, zarówno w z stadium larwalnym, jak i dorosłym, aczkolwiek uzupełnia dietę innymi drobnymi stawonogami. Owady dorosłe chwytają skoczogonki w klatkę utworzoną przez szczecinki na czułkach[7][6]. Larwy wykorzystują do tego celu wydłużone szczęki z pokrytymi lepką wydzieliną wierzchołkowymi członami żuwek zewnętrznych oraz piłkowane żuwaczki[9].

Gatunek holarktyczny[5], cyrkumborealny[6].

Podgatunek nominatywny w Europie znany jest z Wielkiej Brytanii, Francji, Belgii, Holandii, Niemiec, Szwajcarii, Liechtensteinu, Austrii, Włoch, Danii, Szwecji, Norwegii, Finlandii, Estonii, Łotwy, Litwy, Polski, Czech, Słowacji, Węgier, Białorusi, Ukrainy, Mołdawii, Bułgarii, Słowenii, Chorwacji, Bośni i Hercegowiny oraz europejskiej części Rosji. W Azji zaś podawany jest z syberyjskiej i dalekowschodniej części Rosji, Kazachstanu, Iranu, Mongolii, Korei Północnej, Japonii oraz Syczuanu, Heilongjiangu i Jilinu w Chinach. Poza tym znany jest z nearktycznej Ameryki Północnej. W Europie jest jedynym przedstawicielem podrodziny[5].

Podgatunek L. p. congesta zamieszkuje nearktyczną Amerykę Północną i dalekowschodnią część Rosji[5].

Przypisy

  1. ↑ a b Loricera pilicornis – Szczeciorożek ostrewnik. [w:] Insektarium.net [on-line]. [dostęp 2024-02-10].
  2. ↑ C. Linnaeus: Systema naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Wyd. 10. T. 1. Holmiae: Impensis Direct. Laurentii Salvii, 1758. (łac.).
  3. ↑ J.C. Fabricius: Systema entomologiae, sistens insectorum classes, ordines, genera, species, adjectis synonymis, locis, descriptionibus, observationibus. Flensburgi et Lipsiae: Officina Libraria Kortii, 1775.
  4. ↑ P.A. Latreille: Histoire naturelle, générale et particulière des crustacés et des insectes. Ouvrage faisant suite à l’histoire naturelle générale et particulière, composée par Leclerc de Buffon, et rédigée par C.S. Sonnini, membre de plusieurs sociétés savantes. Familles naturelles des genres. Tome troisième. Paris: F. Dufart, 1802, s. 88.
  5. ↑ a b c d e Y. Bousquet, Loricerinae, [w:] Ivan Löbl, Aleš Smetana (red.), Catalogue of Palaearctic Coleoptera. Volume I. Archostemata – Myxophaga – Adephaga, Stenstrup, Denmark: Apollo Books, 2003, s. 98, ISBN 87-88757-73-0.
  6. ↑ a b c d e f g Karel Hůrka: Carabidae of the Czech and Slovak Republics. Zlin: Kabourek, 1996, s. 36-37, 66.
  7. ↑ a b c Jürgen Trautner, Kartin Geigenmüller: Tiger Beetles, Ground Beetles. Ilustrated Key to the Cicindellidae and Carabidae of Europe. Josef Margraf, 1987, s. 37-43, 157.
  8. ↑ Bolesław Burakowski, Maciej Mroczkowski, Janina Stefańska, Chrząszcze – Coleoptera. Biegaczowate – Carabidae, część 2, „Katalog Fauny Polski”, 3, 13, Warszawa: Instytut Zoologiczny Polskiej Akademii Nauk, 1974.
  9. ↑ Hua Liu, Kirill V. Makarov, Edmund A. Jarzembowski, Chuantao Xiao, Cihang Luo. Cretoloricera electra gen. et sp. nov., the oldest record of Loricerini (Coleoptera: Adephaga: Carabidae: Loricerinae) from mid-Cretaceous Kachin amber. „Cretaceous Research”. 148, s. 105540, 2023. Elsevier B.V.. DOI: 10.1016/j.cretres.2023.105540.