PROFILPELAJAR.COM

Placówka SC „Lukasyn”
Placówka SC „Brzezie”
	Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1922
Rozformowanie	1928
	Tradycje
Kontynuacja	Placówka SG I linii „Brzezie”
	Organizacja
Dyslokacja	Brzezie
Formacja	Straż Celna
Podległość	Komisariat SC „Lubomia”

Placówka Straży Celnej „Lukasyn” – jednostka organizacyjna Straży Celnej pełniąca w okresie międzywojennym służbę ochronną na granicy polsko-niemieckiej.

Geneza

Na wniosek Ministerstwa Skarbu, uchwałą z 10 marca 1920 roku, powołano do życia Straż Celną^[1]. Od połowy 1921 roku jednostki Straży Celnej rozpoczęły przejmowanie odcinków granicy od pododdziałów Batalionów Celnych^[2]. Proces tworzenia Straży Celnej trwał do końca 1922 roku^[3].

Formowanie i zmiany organizacyjne

Początek działalności Straży Celnej na Śląsku datuje się na dzień 15 czerwca 1922 roku. W tym dniu polscy strażnicy celni w zielonych mundurach i rogatywkach wkroczyli na ziemia przyznane Polsce. W nocy z 15 na 16 czerwca 1922 roku Straż Celna przejęła ochronę granicy polsko–niemieckiej na Śląsku. W ramach Inspektoratu Straży Celnej „Rybnik” zorganizowany został komisariat Straży Celnej „Lubomia”^[4], a w jego składzie placówka Straży Celnej „Brzezie” z kierownikiem dozorcą Franciszkiem Ekertem^[5] i „Luksyna”^[6] z Franciszkiem Marszałkiem. Funkcjonariusze placówek spotykali się przy skrzynce służbowej mieszczącej się w korytarzu względnie w sieni budynku^[5]. Początkowo służbę pełniono bez broni. Dopiero w połowie lipca strażnicy uzbrojeni zostali w karabiny włoskie^[7]. W marcu 1924 roku zlikwidowano placówkę Straży Celnej „Brzezie”^[7].

W 1926 roku placówki przeniosły swoje siedziby do wynajętych ubikacji. Placówka „Lukasyna” funkcjonowała w Fabryce Futer i Skór^[8]. W kwietniu 1927 roku zmieniono nazwę placówki „Lukasyna” ^[a] na „Brzezie”^[8]. W drugiej połowie 1927 roku przystąpiono do gruntownej reorganizacji Straży Celnej^[9]. W praktyce skutkowało to rozwiązaniem tej formacji granicznej. Ochronę północnej, zachodniej i południowej granicy państwa przejęła powołana z dniem 2 kwietnia 1928 roku Straż Graniczna^[10]. Rozkazem nr 4 z 30 kwietnia 1928 roku w sprawie organizacji Śląskiego Inspektoratu Okręgowego dowódca Straży Granicznej gen. bryg. Stefan Pasławski powołał komisariatu SG „Kornowac”, a rozkazem nr 10 z 5 listopada 1929 roku w sprawie reorganizacji Śląskiego Inspektoratu Okręgowego komendant Straży Granicznej płk Jan Jur-Gorzechowski ustanowił placówkę Straży Granicznej I linii „Brzezie” nad Odrą^[11].

Osobny artykuł: Placówka Straży Granicznej I linii „Brzezie”.

Funkcjonariusze placówki

Kierownicy placówki

stopień	imię i nazwisko, numer	okres pełnienia służby	kolejne stanowisko
	Franciszek Marszałek	był w 1922^[5]
starszy strażnik	Bronisław Brodziński (53)^[b]	był w 1926^[12]

Obsada personalna placówki w 1926^[12]:

starszy strażnik Bronisław Brodziński (53)
starszy strażnik Tadeusz Wojciechowski (1062)
strażnik Wacław Łupiński (572)
strażnik Stanisław Grzybowski (265)
strażnik Bolesław Zakrzewski (1121)
strażnik Stanisław Twaróg (373)
strażnik Józef Musioł (610)
strażnik Józef Kulesza (448)
strażnik Stefan Stankiewicz (792)
strażnik Henryk Oślizło (658)
strażnik Rudolf Pawlica (683)

Uwagi

↑ Nazwa placówki Straży Celnej „Lukasyna” pochodziła od miejscowości położonej za granicą polsko– niemiecką^[8]
↑ Przy nazwiskach w nawiasach podano numery służbowe funkcjonariuszy Straży Celnej^[12]

Przypisy

↑ Dominiczak 1975 ↓, s. 130.
↑ Piekarz 2017 ↓, s. 28.
↑ Dominiczak 1997 ↓, s. 250.
↑ Kronika IG „Rybnik” ↓, s. 4.
↑ ^a ^b ^c Kronika komisariatu „Lubomia” ↓, s. 1.
↑ Kozłowski 2012 ↓, s. 31.
↑ ^a ^b Kronika komisariatu „Lubomia” ↓, s. 2.
↑ ^a ^b ^c Kronika komisariatu „Lubomia” ↓, s. 3.
↑ Kula 1994 ↓, s. 40.
↑ Goryński 2012 ↓, s. 226.
↑ Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 59.
↑ ^a ^b ^c Szematyzm Straży Celnej 1927 ↓, s. 240.

Bibliografia

Henryk Dominiczak: Granica polsko–niemiecka 1919–1939. Z dziejów formacji granicznych. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1975.
Henryk Dominiczak: Granice państwa i ich ochrona na przestrzeni dziejów 966–1996. Warszawa: Wydawnictwo „Bellona”, 1997. ISBN 83-11-08618-4. OCLC 37244743. (pol.).
Grzegorz Goryński: Powstanie, organizacja i funkcjonowanie straży granicznej w latach 1928–1939. 2012. [dostęp 2017-06-01].
Marek Jabłonowski, Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne 1918−1839. Dokumenty organizacyjne, wybór źródeł. T. II. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999. ISBN 83-87424-77-3.
Kalendarz z szematyzmem funkcjonariuszy Straży Celnej na rok 1927, Nakładem Zarządu Internatu imienia dra Władysława Rasińskiego dla Dzieci Funkcjonariuszy Straży Celnej, 1927 .
Piotr Kozłowski. Straż Celna zapomnianą formacją graniczną II Rzeczypospolitej – dyslokacja jednostek granicznych w 1926 roku. „Problemy Ochrony Granic”. 50, 2012. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej w Kętrzynie. ISSN 1505-1757.
Henryk Mieczysław Kula: Polska Straż Graniczna w latach 1928-1939. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1994. ISBN 8311082671.
Karolina Piekarz. Polskie formacje graniczne 1918 – 1924. „Mówią Wieki”. 2s, 2017. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Mówią Wieki”. ISSN 1897-8088.
Szkic historyczny z działalności komisariatu Straży Granicznej „Lubomia” z lat 1922–1935. → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin. (sygn.191/821.)
Szkic historyczny z działalności Inspektoratu Straży Granicznej „Rybnik” z lat 1918–1935. → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin. (sygn.191/719.)