Komisariat Straży Celnej „Lyski”^[a] – jednostka organizacyjna Straży Celnej pełniąca służbę ochronną na granicy polsko-niemieckiej w latach 1922–1928.

Na wniosek Ministerstwa Skarbu, uchwałą z 10 marca 1920 roku, powołano do życia Straż Celną^[3]. Od połowy 1921 roku jednostki Straży Celnej rozpoczęły przejmowanie odcinków granicy od pododdziałów Batalionów Celnych^[4]. Proces tworzenia Straży Celnej trwał do końca 1922 roku^[5]. Komisariat Straży Celnej „Łyski”, wraz ze swoimi placówkami granicznymi, wszedł w podporządkowanie Inspektoratu Straży Celnej „Rybnik”^[6].

Początek działalności Straży Celnej na Śląsku datuje się na dzień 15 czerwca 1922 roku. W tym dniu polscy strażnicy celni w zielonych mundurach i rogatywkach wkroczyli na ziemia przyznane Polsce. W nocy z 16 na 17 czerwca 1922 funkcjonariusze komisariatu Straży Celnej „Lyski” objęli straż na powierzonych im odcinkach^[7]. W lutym 1925 roku placówka SC „Zwonowice” została przesunięta z komisariatu „Lyski” do komisariatu „Rybnik”^[8]. W tym czasie prawdopodobnie przeniesiono czasowo komisariat do Raszczyc^[8]. W styczniu 1928 roku nastąpiła reorganizacja inspektoratu SC „Rybnik”. Zlikwidowany został komisariat „Lyski”. Pododcinek komisariatu został włączony do komisariatu SC „Rybnik” i „Kornowac”^[9].

Sąsiednie komisariaty

• komisariat Straży Celnej „Rybnik” ⇔ komisariat Straży Celnej „Lubomia” − 1926

Obsada personalna w 1926^[10]:

• kierownik komisariatu – podkomisarz Wilhelm Kurek
• pomocnik kierownika komisariatu –

Organizacja komisariatu w 1926 roku^[6]:

• komenda – Lyski
• placówka Straży Celnej „Żytna”
• placówka Straży Celnej „Raszczyce”
• placówka Straży Celnej „Adamowice”
• placówka Straży Celnej „Bogunice”
• placówka Straży Celnej „Sumina”

• Henryk Dominiczak: Granica polsko–niemiecka 1919–1939. Z dziejów formacji granicznych. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1975.
• Henryk Dominiczak: Granice państwa i ich ochrona na przestrzeni dziejów 966–1996. Warszawa: Wydawnictwo „Bellona”, 1997. ISBN 83-11-08618-4. OCLC 37244743. (pol.).
• Kalendarz z szematyzmem funkcjonariuszy Straży Celnej na rok 1927, Nakładem Zarządu Internatu imienia dra Władysława Rasińskiego dla Dzieci Funkcjonariuszy Straży Celnej, 1927 .
• Piotr Kozłowski. Straż Celna zapomnianą formacją graniczną II Rzeczypospolitej – dyslokacja jednostek granicznych w 1926 roku. „Problemy Ochrony Granic”. 50, 2012. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej. ISSN 1505-1757. 
• Henryk Mieczysław Kula: Polska Straż Graniczna w latach 1928-1939. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1994. ISBN 8311082671.
• Karolina Piekarz. Polskie formacje graniczne 1918 – 1924. „Mówią Wieki”. 2s, 2017. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Mówią Wieki”. ISSN 1897-8088. 
• Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne. Dokumenty organizacyjne. Wybór źródeł. T. 1. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999. ISBN 83874246.
• Szkic historyczny z działalności Inspektoratu Straży Granicznej „Rybnik” z lat 1918–1935. → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin. (sygn.191/719.)