Rozmieszczenie ośmiotysięczników Zdjęcie pasma Himalajów z Międzynarodowej Stacji Kosmicznej Mount Everest Ośmiotysięcznik – popularne wśród himalaistów , jak również miłośników gór i geografów, określenie szczytu , którego wierzchołek wznosi się na 8000 lub więcej metrów nad poziom morza . Ze względu na zastosowane kryterium minimalnej deniwelacji względnej wynoszące minimum 500 metrów[1] Himalajach i 4 w Karakorum . Wśród nich wyróżnia się pięć tak zwanych wysokich ośmiotysięczników, czyli Mount Everest , K2 , Kanczendzonga , Lhotse i Makalu , mających ponad lub prawie 8500 metrów. Niezwykłe znaczenie 8000 metrów występuje tylko w układzie metrycznym miar . W anglosaskim układzie miar wysokości szczytów podaje się w stopach i wtedy pojawiają się dwudziesto- i dwudziestopięciotysięczniki.
Czternastkę ośmiotysięczników nazywa się czasem niezbyt precyzyjnie Koroną Himalajów; prawidłowo jest to Korona Himalajów i Karakorum. Nie należy jej mylić z Koroną Ziemi , którą stanowią najwyższe szczyty górskie poszczególnych kontynentów.
Zdobywanie ośmiotysięczników jest trudne, ryzykowne i długotrwałe ze względu na panujące tam warunki i konieczność aklimatyzacji . Na wysokości 8000 metrów ciśnienie atmosferyczne , i tym samym ciśnienie cząstkowe tlenu, jest znacznie niższe niż na poziomie morza. Powoduje to zmniejszenie gradientu między tętnicami a komórkami mięśniowymi , a więc upośledza dostarczanie tlenu do intensywnie pracującego organizmu. Obszary leżące powyżej 8000 m n.p.m. nazywane są strefą śmierci, gdyż człowiek nie jest w stanie przeżyć na tej wysokości dłużej niż kilka dni. Nawet wyrównywanie niedoboru tlenu w organizmie przez korzystanie z butli tlenowej nie pozwala na dłuższe przebywanie w strefie śmierci. Bardzo niskie ciśnienie przyczynia się bowiem do zmniejszenia zdolności przyłączania tlenu do hemoglobiny , co z kolei powoduje obrzęk płuc , a nawet obrzęk mózgu . Inne objawy choroby wysokościowej mogą pojawić się już znacznie niżej. Dodatkowo powyżej 8000 metrów organizm nie potrafi przyswajać pożywienia i jego bilans energetyczny jest ujemny. To wszystko spowodowało, że pierwsze wejście człowieka na wierzchołek szczytu ośmiotysięcznego miało miejsce dopiero w 1950 roku (Annapurna ). Wcześniej jednak osiągano i przekraczano granicę ośmiu tysięcy metrów, na przykład podczas prób zdobycia Everestu przez wyprawy brytyjskie w latach 20. XX wieku.
Na jasnofioletowym tle oznaczono szczyty w Karakorum; pozostałe znajdują się w Himalajach.
Źródło: Zestawienie na 8000ers.com . [dostęp 2023-07-01].
Lp.
Imię i nazwisko
Okres
Kraj
Uwagi
1
Reinhold Messner
1970–1986
Włochy
6 nowych dróg, wszystkie wejścia bez użycia butli tlenowych, 2 samotnie
2
Jerzy Kukuczka
1979–1987
Polska
11 nowych dróg, 4 zimowe, 1 ze wspomaganiem tlenem z butli, 1 samotnie[20]
3
Erhard Loretan
1982–1995
Szwajcaria
2 nowe drogi, 1 zimowe, wszystkie wejścia bez użycia butli tlenowych
4
Carlos Carsolio
1985–1996
Meksyk
3 nowe drogi, 1 z tlenem
5
Krzysztof Wielicki
1980–1996
Polska
2 nowe drogi, 3 zimowe, 1 z tlenem, 6 samotnie
6
Juanito Oiarzabal
1985–1999
Hiszpania
1 nowa droga; za pierwszym razem Mount Everest zdobył z dodatkowym tlenem (1993), za drugim bez (2001)
7
Sergio Martini
1983–2000
Włochy
2 z tlenem
8
Park Young-seok
1993–2001
Korea Południowa
1 zimowe, 5 z tlenem
9
Um Hong-gil
1988–2001
Korea Południowa
3 z tlenem
10
Alberto Iñurrategi
1991–2002
Hiszpania
1 nowa droga, 1 zimowe, wszystkie wejścia bez użycia butli tlenowych
11
Han Wang-yong (inne języki)
1994–2003
Korea Południowa
3 z tlenem
12
Ed Viesturs
1989–2005
Stany Zjednoczone
wszystkie wejścia bez użycia butli tlenowych
13
Silvio Mondinelli
1993–2007
Włochy
wszystkie wejścia bez użycia butli tlenowych
14
Iván Vallejo
1997–2008
Ekwador
wszystkie wejścia bez użycia butli tlenowych
15
Denis Urubko
2000–2009
Kazachstan
3 nowe drogi, 1 zimowe, wszystkie wejścia bez użycia butli tlenowych
16
Ralf Dujmovits
1990–2009
Niemcy
1 z tlenem
17
Veikka Gustafsson
1993–2009
Finlandia
wszystkie wejścia bez użycia butli tlenowych
18
Andrew Lock (inne języki)
1993–2009
Australia
1 z tlenem
19
João Garcia
1993–2010
Portugalia
1 nowa droga, wszystkie wejścia bez użycia butli tlenowych
20
Piotr Pustelnik
1990–2010
Polska
1 samotne[21] [22]
21
Edurne Pasaban
2001–2010
Hiszpania
pierwsza kobieta, 2 z tlenem
22
Abele Blanc (inne języki)
1992–2011
Włochy
1 z tlenem; za pierwszym razem Mount Everest zdobył z dodatkowym tlenem (1992), za drugim bez (2010)
23
Mingma Sherpa (inne języki)
2000–2011
Nepal
5 z tlenem
24
Gerlinde Kaltenbrunner
1998–2011
Austria
druga kobieta, pierwsza kobieta bez użycia butli tlenowych
25
Vasilij Pivcov (inne języki)
2001–2011
Kazachstan
1 z tlenem; ostatni szczyt (K2) wspólnie z Żumajewem
25
Maksut Żumajew
2001–2011
Kazachstan
bez użycia butli tlenowych; ostatni szczyt (K2) wspólnie z Piwcowem
27
Kim Jae-soo (inne języki)
1990–2011
Korea Południowa
5 z tlenem
28
Mario Luciano Panzeri (inne języki)
1988–2012
Włochy
wszystkie wejścia bez użycia butli tlenowych
29
Hirotaka Takeuchi (inne języki)
1995–2012
Japonia
3 z tlenem
30
Chhang Dawa Sherpa (inne języki)
2001–2013
Nepal
31
Kim Chang-ho (inne języki)
2005–2013
Korea Południowa
wszystkie wejścia bez użycia butli tlenowych
32
Jorge Egocheaga
2002–2014
Hiszpania
33
Radek Jaroš (inne języki)
1998–2014
Czechy
34-35
Nives Meroi [23] 1998–2017
Włochy
wszystkie wejścia bez wspomagania tlenem z mężem Romano Benet
34-35
Romano Benet (inne języki) [23] 1998–2017
Włochy
wszystkie wejścia bez wspomagania tlenem z żoną Nives Meroi
36
Peter Hámor [24] 1998–2017
Słowacja
37
Azim Gheychisaz (inne języki) [25] 2008–2017
Iran
Kontrowersja – nie wszyscy uznają zdobycie przez niego Manaslu
38
Ferran Latorre (inne języki) [26] 1999–2017
Hiszpania
39
Òscar Cadiach (inne języki) [27] 1984–2017
Hiszpania
wszystkie wejścia bez użycia butli tlenowych
40
Kim Mi-gon[28] [29] [30]
2000–2018
Korea Południowa
41
Sanu Sherpa (inne języki) [31] 2006–2019
Nepal
42
Nirmal Purja [32] 2014–2019
Wielka Brytania [4] Pierwszy ośmiotysięcznik Dhaulagiri zdobył w 2014 roku[33]
43
Mingma Gyabu Sherpa [34] [35] 2010–2019
Nepal
44
Kim Hong-bin
2006[36]
Korea Południowa
Jako pierwszy niepełnosprawny zdobył wszystkie 14 ośmiotysięczników. Zmarł podczas zejścia ze szczytu Broad Peak’u, który zdobył jako swój ostatni ośmiotysięcznik 18 lipca 2021 roku[37] [38] [39]
45
Nima Gyalzen Sherpa
2004–2022[40]
Nepal
46
Dong Hong Juan
2015–2023[41]
Chiny
47
Kristin Harila (inne języki)
2022–2023[42] [43]
Norwegia
27 lipca 2023 himalaistka Kristin Harila z Norwegii oraz jej przewodnik Tenjen Lama Sherpa z Nepalu wspięli się na K2 i tym samym w 92 dni zdobyli 14 najwyższych szczytów świata[44]
48
Sophie Lavaud (inne języki)
2012–2023[45] [46] [47] [48]
Szwajcaria Francja Kanada
49
Tunç Fındık (inne języki)
2001–2023[47] [48]
Turcja
50
Tenjen Lama Sherpa (inne języki)
2016–2023[49] [50] [51] [44]
Nepal
27 lipca 2023 himalaistka Kristin Harila z Norwegii oraz jej przewodnik Tenjen Lama Sherpa z Nepalu wspięli się na K2 i tym samym w 92 dni zdobyli 14 najwyższych szczytów świata[44]
51
Gelje Sherpa
2017–2023[52] [53] [54]
Nepal
52
Chris Warner
1999–2023[55]
Stany Zjednoczone
53
Marco Camandona
2000-2024[56] [57]
Włochy
54–58
Mingma Gyalje Sherpa
2007–4 października 2024[58]
Nepal
54–58
Tracee Metcalfe (inne języki)
2016-4 października 2024[59] [60] [61] [58]
Stany Zjednoczone
Jako pierwsza Amerykanka zdobyła szczyty wszystkich ośmiotysięczników[59]
54–58
Sirbaz Khan (inne języki)
2017–4 października 2024[58]
Pakistan
54–58
Naoki Ishikawa (inne języki) również Naoki Ishikawa (inne języki)
2011–4 października 2024[58]
Japonia
54–58
Dawa Gyalje Sherpa
?–4 października 2024[58]
Nepal
59
Tejan Gurung
2022-9 października 2024 5:00[62]
Nepal Wielka Brytania
60
Dawa Yangzum Sherpa
2022-9 października 2024 5:30[63]
Nepal
Jako pierwsza Nepalka zdobyła szczyty wszystkich ośmiotysięczników[63]
61–72
Dorota Rasińska-Samoćko
2021-9 października 2024 6:00[64] [65] [66]
Polska
Jako pierwsza Polka zdobyła szczyty wszystkich ośmiotysięczników[64] [65]
61–72
Nima Rinji Sherpa
?-9 października 2024 6:00[67] [66] [68] [69]
Nepal
Od 2024 najmłodzy zdobywca wszystkich ośmiotysięczników[67]
61–72
Shehroze Kashif (inne języki)
?-9 października 2024 6:00[67] [66]
Pakistan
61–72
Naoko Watanabe (inne języki)
?-9 października 2024 6:00[67] [66]
Japonia
61–72
Alina Pekova
?-9 października 2024 6:00[67] [66]
Rosja
61–72
Adriana Brownlee Pinon (inne języki)
?-9 października 2024 6:00[67] [66]
Wielka Brytania
61–72
Alasdair Scott McKenzie
?-9 października 2024 6:00[67] [66]
Francja
61–72
Ko-Erh Tseng
?-9 października 2024 6:00[67] [66]
Tajwan
61–72
Adrian Laza
?-9 października 2024 6:00[67] [66]
Rumunia
61–72
Mario Vielmo (inne języki)
?-9 października 2024 6:00[67] [66]
Włochy
61–72
Pasang Nurbu Sherpa
?-9 października 2024 6:00[67] [66]
Nepal
61–72
Mingtemba Sherpa
?-9 października 2024 6:00[67] [66]
Nepal
73-74
He Jing
?-9 października 2024[70]
Chiny
73-74
Mingma Tenzing Sherpa
?-9 października 2024[70]
Nepal
Oh Eun-sun zdobyła rzekomo wszystkie ośmiotysięczniki, jednak w grudniu 2010 roku wykazano, że wejście na Kanczendzongę w 2009 nie miało miejsca. Tym sposobem pierwszą kobietą (a 21. osobą) z Koroną Himalajów i Karakorum została Edurne Pasaban , zdobywając Sziszapangmę 17 maja 2010[71] [72]
K2 (drugi co do wysokości szczyt)18 maja 2009, po wejściu Kingi Baranowskiej na Kanczendzongę, Polska została pierwszym krajem, którego przedstawicielki zdobyły wszystkie czternaście ośmiotysięczników[73]
Uwagi
↑ Weszła na szczyt 30 minut później. Zginęła w drodze powrotnej.
Przypisy
↑ Sześć nowych ośmiotysięczników? Gazeta Wyborcza 22.08.2013.↑ Mount Everest Encyclopædia Britannica [dostęp 2022-10-03] (ang. ) .↑ Obecnie podawane są trzy różne wysokości: 8844, 8848 i 8850 Ile ma naprawdę Mount Everest? . [zarchiwizowane z tego adresu (2014-12-06)].
↑ a b Change of Particulars for Director . Companies House. [dostęp 2021-12-04]. (ang. ) .↑ Climbers Make The First Winter Ascent of K2 and set World Record [dostęp 2021-01-16] [zarchiwizowane z adresu 2021-01-17] (ang. ) .↑ Makalu Encyklopedia PWN Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2024-08-02] .↑ Mountaineering in Nepal: Facts and figures, 2023 (ang. ) .↑ a b Geographical facts of the Main 8000ers [dostęp 2024-08-02] (ang. ) .↑ a b Tibet Ultra-Prominences [dostęp 2024-08-02] .↑ Index of Geographical names of Nepal – Eastern Development Region – Volume I, List of Passes, Goths, Kharkas, Peaks [dostęp 2017-03-12] [zarchiwizowane z adresu 2017-03-12] .↑ Cho Oyu. Climbing, Hiking & Mountaineering [dostęp 2024-08-02] .↑ Czo Oju Encyklopedia PWN Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2024-08-02] .↑ Cho Oyu Encyclopædia Britannica [dostęp 2024-08-02] (ang. ) .↑ Dougald MacDonald: Urubko: New Route on Cho Oyu for 14th 8,000'er . www.climbing.com, 2009-05-15. [dostęp 2017-03-12]. ↑ Xexplorers web: ExWeb series: The meaning of winter in 8000+ climbing . mounteverest.net. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-08-07)].↑ Stanęli na szczycie! Nanga Parbat zdobyta w zimie po raz pierwszy . national-geographic.pl. [dostęp 2016-02-29].↑ Gaszerbrum I Encyklopedia PWN Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2024-08-02] .↑ Jan Kiełkowski: Spis ośmiotysięcznych i siedmiotysięcznych szczytów Ziemi ↑ Jaki dowód ma Eli Revol na zdobycie z Tomkiem Mackiewiczem Nanga Parbat? „Podstawą jest zaufanie” ↑ Jerzy Kukuczka (1948–1989) . pza.org.pl . [dostęp 2021-12-03].↑ Strona Piotra Pustelnika .↑ Tlen a sprawa polska . [dostęp 2010-05-14].↑ a b Vinicio Stefanello: Nives Meroi and Romano Benet summit Annapurna, their 14th 8000er . planetmountain.com, 11 maja 2017. [dostęp 2021-05-06]. (ang. ) . ↑ Peter Hámor zdobywcą Korony Himalajów i Karakorum . portalgorski.pl. [dostęp 2017-05-16].↑ Korona Himalajów i Karakorum – Azim Gheychisaz. portalgorski.pl [dostęp 2018-11-26].
↑ Korona Himalajów i Karakorum – Ferrán Latorre. portalgorski.pl [dostęp 2018-11-26].
↑ Òscar Cadiach, desde el C1 tras bajar del Broad Peak: “Estuvimos 24 horas sin agua” . desnivel.com. [dostęp 2021-01-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-01-24)]. (hiszp. ) .↑ Climber Kim Mi-gon Becomes 7th Korean to Conquer World's 14 Highest Peaks . 2018-07-15. [dostęp 2023-07-01]. (ang. ) .↑ South Korean Climbs Nanga Parbat, Completes 8,000ers . 2018-07-12. [dostęp 2023-07-01]. (ang. ) .↑ Sukces azjatyckiego zespołu na Nandze Parbat! . 2018-07-12. [dostęp 2023-07-01]. (pol. ) .↑ Sanu Sherpa becomes third Nepali to complete 14 peaks as Sergi Mingote scales 7 mountains in 444 days . 2019-10-03. [dostęp 2021-02-27]. (ang. ) .↑ 14 ośmiotysięczników w 189 dni. Nirmal ‘Nims’ Purja zdobył Shisha Pangmę . [dostęp 2019-10-29]. (pol. ) .↑ The Himalayan Database, wiosna 2014 . [dostęp 2021-07-20]. (ang. ) .↑ “Mission Achieved” on Shishapangma for Nims Purja . adventureblog.net, 2019-10-29. [dostęp 2021-02-27]. (ang. ) .↑ Youngest person to climb all 8,000-m mountains . [w:] Guinness World Records [on-line]. guinnessworldrecords.com, 2019-10-29. [dostęp 2021-02-27]. (ang. ) .↑ Stefan Nestler: Kim Hong-bin: Without fingers on 13 eight-thousanders . [w:] Adventure Mountain [on-line]. 2019-07-10. [dostęp 2021-07-20]. (ang. ) . ↑ Kolejna tragedia na Broad Peak. Kim Hong-bin dokonał wyczynu i wpadł do szczeliny . [w:] Polskie Radio 24.pl [on-line]. 2021-07-20. [dostęp 2021-07-20].↑ Munir Ahmed: South Korean missing after fall while scaling Pakistani peak . [w:] Times Union [on-line]. 2021-07-20. [dostęp 2021-07-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-07-20)]. (ang. ) . ↑ Fingerless Korean goes missing after achieving the feat of climbing all 14 Himalayan peaks . [w:] The Korea Times [on-line]. 2021-07-20. [dostęp 2021-07-20]. (ang. ) .↑ Nima Gyalzen Sherpa becomes the 6th Nepali in the 14 Peaks club . everestchronicle.com, 2022-08-11. [dostęp 2022-08-18]. (ang. ) .↑ Angela A. Benavides Angela A. , Dong Hong Juan Climbs Shishapangma; May Be the First Woman to Summit all 14 8,000'ers » Explorersweb [dostęp 2023-05-04] (ang. ) .↑ Kristin Harila completes 14 peaks as she scales Cho Oyu [dostęp 2023-05-04] (ang. ) .↑ Kristin Harila domyka rekordowo Koronę. Norweżka staje na Cho Oyu [dostęp 2023-05-04] (pol. ) .↑ a b c Padł rekord. Norweżka w trzy miesiące zdobyła 14 najwyższych szczytów świata . rp.pl, 2023-07-27. [dostęp 2023-07-28]. (pol. ) .↑ Sophie Lavaud, first French mountaineer to climb all the peaks over 8,000 m on the planet – Liberation [dostęp 2023-06-30] (ang. ) .↑ Sophie Lavaud becomes first French person to climb world’s highest peaks [dostęp 2023-06-30] (ang. ) .↑ a b Angela A. Benavides Angela A. , Nanga Parbat Summits » Explorersweb [dostęp 2023-06-30] (ang. ) .↑ a b A 17-year-old Nepali teenager scales the ‘Killer Mountain’ [dostęp 2023-06-30] (ang. ) .↑ Seven Summit Treks Tenjen Sherpa (Lama) [dostęp 2023-11-02] (ang. ) .↑ Alan Arnette: K2 2023 Coverage: Kristin Harila gets K2 for her Last 8000er . alanarnette.com, 2023-07-27. [dostęp 2023-07-27]. (ang. ) . ↑ Kristin Harila, Tenjen Sherpa world's fastest to climb 14 peaks in 92 days . [w:] The Himalayan Times [on-line]. 2023-07-27. [dostęp 2023-07-27]. (ang. ) .↑ Dream D. Wanderlust Dream D. , After K2 in Winter, Gelje Sherpa (28) aims to become the youngest to climb all 14 8Ks [dostęp 2023-11-02] (ang. ) .↑ Gelje Sherpa joins the 14 peak club with summit on Cho Oyu; Nima Rinji sets youngest climber record [dostęp 2023-10-25] (ang. ) .↑ Nepali and Pakistani Climbers Make History on Cho Oyu [dostęp 2023-10-25] (ang. ) .↑ Jake J. Stern Jake J. , This Climber Just Became the Second American to climb Every 8,000 Meter Peak [dostęp 2024-03-20] (ang. ) .↑ Camandona completa la collezione degli ottomila, "quasi un gioco" - Notizie - Ansa.it [dostęp 2024-07-30] (wł. ) .↑ Kris K. Annapurna Kris K. , More Summits on K2, Broad Peak, Gasherbrum II [dostęp 2024-08-01] (ang. ) .↑ a b c d e Imagine Nepal: 11 climbers reach the true summit, where five of them complete all 14 highest peaks, and Mingma G sets an oxygen-free record. [dostęp 2024-10-13] (ang. ) .↑ a b Angela A. Benavides Angela A. , Tracee Metcalfe Becomes First U.S. Woman to Climb the World's Highest Peaks [dostęp 2024-10-11] (ang. ) .↑ Ross R. Leonhart Ross R. , 'On the edge' — Vail Valley Medical Center doctor summits Mount Everest [dostęp 2024-10-11] (ang. ) .↑ Chuck Ch. Hickey Chuck Ch. , Coloradans summit Mount Everest; one shows Broncos pride [dostęp 2024-10-11] (ang. ) .↑ Tejan Gurung scales all above 8,000-meter high mountains [dostęp 2024-12-13] (ang. ) .↑ a b Dawa Yangzum Sherpa is the first Nepalese woman to climb all 14 eight-thousanders [dostęp 2024-12-13] (ang. ) .↑ a b Maciej M. Skorupa Maciej M. , Pierwsza Polka z Koroną Himalajów i Karakorum! To się naprawdę stało, brawo! [dostęp 2024-10-09] .↑ a b Shisha Pangma: Dorota Rasińska-Samoćko wchodzi na szczyt i zdobywa Koronę Himalajów i Karakorum [dostęp 2024-10-09] .↑ a b c d e f g h i j k l October 9, 2024 [dostęp 2024-10-13] (ang. ) .↑ a b c d e f g h i j k l Seven Summit Treks announces 100% summit success on Shisha Pangma [dostęp 2024-10-09] (ang. ) .↑ Nima Rinji becomes world's youngest to scale all 14 peaks [dostęp 2024-10-11] (ang. ) .↑ Angela A. Benavides Angela A. , No Oxygen Claims Create Uncertainty on Shisha Pangma [dostęp 2024-10-09] (ang. ) .↑ a b Angela A. Benavides Angela A. , Shisha Pangma Summits Lead to Record, Records, and More Records for Guided Climbers [dostęp 2024-12-13] (ang. ) .↑ ExWeb Oh Eun-Sun report, final: Edurne Pasaban takes the throne (ang. ) .↑ Oh-Eun Sun traci pierwszeństwo, Edurne Pasaban na tronie .↑ a b Kinga Baranowka* is making History . [dostęp 2009-05-20]. (ang. ) .*) literówka w oryginale .
Information related to Ośmiotysięcznik
