Manaslu

Państwo	Nepal
Położenie	Gorkha
Pasmo	Himalaje
Wysokość	8163 m n.p.m.
Wybitność	3099 m
Pierwsze wejście	9 maja 1956 T.Imanishi, G. Norbu
• zimowe	12 stycznia 1984 M. Berbeka, R. Gajewski
Położenie na mapie Nepalu Manaslu
28°33′N 84°34′E/28,550000 84,566667
Multimedia w Wikimedia Commons

Zobacz hasło Manaslu w Wikisłowniku

Manaslu (nepal. मनास्लु) – ośmiotysięcznik, ósmy pod względem wysokości szczyt Ziemi. Leży w północnej części Nepalu, w dystrykcie Lamjung i osiąga wysokość 8163 m n.p.m. (w starszych źródłach podawano 8156 m n.p.m.). Początkowo nazywany Kutang I, nazwa ta wywodzi się od tybetańskiego słowa „tang” oznaczającego płaskie miejsce i odnosi się do kształtu góry, pod szczytem której znajduje się płaskowyż^[1]. Obecna nazwa, Manaslu – Góra Ducha, pochodzi z sanskryckiego słowa „manasa” oznaczającego ducha bądź duszę. W spisie Indyjskiej Służby Topograficznej określony był jako Szczyt XXX^[2]. Zbudowany jest ze skał metamorficznych. Ze stoków Manaslu spływają trzy lodowce: Manaslu, Pungen i Thulagi. Znany jest z bardzo dużej, nawet jak na Himalaje, wysokości względnej. Zachodnia ściana góry wznosi się prawie 4 kilometry ponad zalesione moreny u jej postawy^[3].

Manaslu jest jednym z najpóźniej zbadanych ośmiotysięczników. Leży około 70 km na wschód od Annapurny. W 1950 roku Szwajcar Toni Hagen dokonał pierwszej dokumentacji fotograficznej Manaslu podczas przelotu samolotem. W tym samym roku rekonesans pod Manaslu przeprowadzili Brytyjczycy H.W. Tilman J.O.M. Roberts oceniając, że do atakowania najlepsze będą północno-wschodnie stoki góry. Spostrzeżenia Brytyjczyków potwierdzili 2 lata później Japończycy, którzy obrali sobie Manaslu jako cel wyprawy narodowej. Pierwsza wyprawa japońska w 1953 roku osiągnęła wysokość 7750 m n.p.m. Mimo dużej determinacji próba zdobycia szczytu nie przyniosła powodzenia. Wspinacze nie mieli odpowiedniego wyobrażenia o ogromie masywu i długości całej drogi. Mimo założenia aż dziewięciu obozów okazało się, że obóz szturmowy (IX) stał za daleko od szczytu i próba jego zdobycia załamała się 400 metrów poniżej wierzchołka, na olbrzymim płaskowyżu leżącym u podnóża kopuły szczytowej. Również kolejne dwie wyprawy w latach 1954 i 1955 nie przyniosły powodzenia i dopiero czwarta z kolei zakończyła się sukcesem. Miało to miejsce 9 i 11 maja 1956 roku, kiedy wierzchołek Manaslu osiągnęło czterech członków ekspedycji japońskiej: pierwsze Toshio Imanishi i Szerpa Gyaltsen Norbu, a dwa dni później Kiichiro Kato i Minoru Higeta^[4]. Wejścia zostały dokonane przy wspomaganiu tlenem^{[potrzebny przypis]}.

Kolejne wyprawy, jakie próbowały zdobyć Manaslu, potwierdzały opinie o nadzwyczajnych trudnościach i obiektywnych niebezpieczeństwach, jakie czyhają na himalaistów na tej górze. Mimo stosunkowo niedużej wysokości (w porównaniu np. z Mount Everestem) rozległość masywu powoduje, że znajdujące się na Manaslu drogi należą do najdłuższych tras wspinaczkowych w Himalajach, zmuszając alpinistów do długiego przebywania na znacznych wysokościach. Ponadto rozciągające się na wysokości 7300–7750 m n.p.m. olbrzymie plateau, wielokrotnie już okazało się dla wyczerpanych wspinaczy pułapką bez wyjścia, uniemożliwiając skutecznie szybki odwrót w nagłych przypadkach.

Włoski himalaista, Reinhold Messner, pierwszy zdobywca Korony Himalajów i Karakorum wszedł na Manaslu 25 kwietnia 1970 roku. Messner był członkiem austriackiej ekspedycji prowadzonej przez Wolfganga Nairza. Pozostali jej członkowie: Franc Jaeger i Andy Schrick zaginęli tego samego dnia na płaskowyżu pod szczytem podczas burzy^[5].

Pierwszego wejścia zimowego dokonali Polacy: Maciej Berbeka i Ryszard Gajewski 14 stycznia 1984 roku, w ramach wyprawy zakopiańskiej pod kierownictwem Lecha Korniszewskiego. Był to drugi ośmiotysięcznik zdobyty zimą i pierwszy zdobyty bez wspomagania tlenem z butli.

9 listopada 1986 roku Jerzy Kukuczka, Artur Hajzer i Carlos Carsolio dokonali pierwszego wejścia na wschodni wierzchołek Manaslu. 10 listopada 1986 roku Jerzy Kukuczka i Artur Hajzer weszli na główny wierzchołek. Oba wejścia dokonane nową drogą, stylem alpejskim, bez dodatkowego tlenu. Dla Kukuczki był to dwunasty z czternastu szczytów Korony Himalajów i Karakorum.

Do wielu ogłoszonych wejść na tę górę należy podchodzić z rezerwą, gdyż bardzo duża część osób docierała jedynie do półki lub przedwierzchołków gdzie zaczynają się kluczowe trudności w osiągnięciu głównego wierzchołka^[6].

• 9 maja 1956 – Japończyk Toshio Imanishi i Szerpa Gyaltsen Norbu – pierwsze wejście,
• 25 kwietnia 1972 – wyprawa austriacka kierowana przez Wolfganga Nairza. Na szczycie staje Reinhold Messner,
• 4 maja 1974 – Japonki Mieko Mori, Naoko Nakaseko oraz Masako Uchida i Nepalczyk Jangbu Sherpa osiągają wierzchołek (pierwsze wejście kobiece),
• 12 stycznia 1984 – Maciej Berbeka, Ryszard Gajewski (pierwsze wejście zimowe, bez wspomagania tlenem z butli),
• 5 maja 2000 – Francuz Jean-Christophe Lafaille dokonał pierwszego solowego wejścia, bez wspomagania tlenem z butli,
• 5 października 2008 – baskijska himalaistka Edurne Pasaban, pierwsza kobieta, która zdobyła Koronę Himalajów i Karakorum weszła na Manaslu.

Polskie wejścia:

• 12 stycznia 1984 – Maciej Berbeka, Ryszard Gajewski,
• 19 października 1984 – Aleksander Lwow, Krzysztof Wielicki dokonali wejścia nową drogą od południa (z lodowca Pungen) w ramach wyprawy wrocławskiej – kierownik Janusz Kuliś,
• 10 listopada 1986 – Artur Hajzer i Jerzy Kukuczka weszli na szczyt nową drogą, stylem alpejskim, bez dodatkowego tlenu
• 1992 – Krzysztof Wielicki po raz drugi,
• 17 maja 2003 – Piotr Pustelnik, Krzysztof Tarasewicz, dla Pustelnika był to dwunasty szczyt Korony Himalajów i Karakorum,
• 5 października 2008 – Kinga Baranowska – pierwsza Polka na szczycie Manaslu, bez wspomagania tlenem z butli,
• 25 września 2014 – Andrzej Bargiel – czasowy rekord wejścia z bazy na szczyt w czasie 14 godzin 5 minut oraz czasowy rekord baza-szczyt-baza w 21 godzin 14 minut, bez wspomagania tlenem z butli,
• 30 września 2016 – Waldemar Kowalewski – bez wspomagania tlenem z butli^[7],
• 27 września 2017 – Ryszard Pawłowski, Janusz Plewa, Adam Somerlik – ze wspomaganiem tlenem z butli^[8], Bogusław Magrel^[9],
• 28 września 2018 – Monika Witkowska, Joanna Kozanecka – ze wspomaganiem tlenem z butli^[10], Aldona Drabik – bez wspomagania tlenem z butli,
• 27 września 2019 – Łukasz Kocewiak^[11]– solo, bez wspomagania tlenem z butli^[12]
• 27 września 2019 – Magdalena Gorzkowska (ze wspomaganiem tlenem)^[13], Malwina Adam, Michał Adam, Zbigniew Bąk^[14]
• 28 września 2019 – Paweł Michalski, Paweł Kopeć, Marek Olczak – bez wspomagania tlenem z butli i bez pomocy tragarzy wysokościowych^[15]
• 25 września 2021 – Dorota Rasińska-Samoćko – ze wspomaganiem tlenem od Camp IV^[16]
• 29 września 2021 – Anna Tybor – bez wspomagania tlenem z butli, pierwsza Polka zjeżdżająca na nartach z ośmiotysięcznika^[17]
• 26 września 2023 - Karol Adamski - bez wspomagania tlenem z butli^[18]
• 25 września 2024 - Krzysztof Słomiński^[19], Zoja Skubis - najmłodsza Polka w historii^[20].

Do maja 2008 roku szczyt zdobyło 297 wspinaczy, z czego 53 zginęło. Daje to śmiertelność rzędu 17,85% i pod tym względem plasuje Manaslu na piątym miejscu wśród ośmiotysięczników, za Annapurną, K2, Nanga Parbat i Kanczendzongą^[21]. Do 2018 liczba ofiar śmiertelnych wzrosła do 64^[22].

Największa tragedia na stokach Manaslu miała miejsce 10 kwietnia 1972 roku, kiedy lawina zabiła 15 wspinaczy, w tym dziesięciu Szerpów, czterech wspinaczy z Korei Południowej i jednego Japończyka^[2]. 23 września 2012 roku jedenastu wspinaczy zginęło w lawinie, która po oberwaniu seraka przeszła nad ranem przez obóz trzeci na wysokości 6800 m n.p.m. Od tego czasu obóz jest przeniesiony na mniej eksponowany fragment lodowca Manaslu.

Wśród ofiar szczytu jest także troje Polaków: 11 grudnia 1983 roku w wyniku naderwania liny przez lawinę kamienną zginął Stanisław Jaworski, 2 października 1992 roku w wyniku upadku zginęła Sylwia Dmowska^[23], a 28 września 2019 podczas zejścia z góry w campie 3 na wysokości 6700 m n.p.m. na Manaslu zmarła Rita Bladyko^[24].

• Manaslu na SummitPost (ang.)
• Manaslu na Peakware.com (ang.)