Mortęgi

Mortęgi
wieś
Ilustracja
Pałac w Mortęgach
Państwo

 Polska

Województwo

 warmińsko-mazurskie

Powiat

iławski

Gmina

Lubawa

Liczba ludności (2011)

494

Strefa numeracyjna

89

Kod pocztowy

14-260[2]

Tablice rejestracyjne

NIL

SIMC

0480336

Położenie na mapie gminy wiejskiej Lubawa
Mapa konturowa gminy wiejskiej Lubawa, na dole nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Mortęgi”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, u góry znajduje się punkt z opisem „Mortęgi”
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa konturowa województwa warmińsko-mazurskiego, na dole po lewej znajduje się punkt z opisem „Mortęgi”
Położenie na mapie powiatu iławskiego
Mapa konturowa powiatu iławskiego, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Mortęgi”
Ziemia53°27′26″N 19°43′31″E/53,457222 19,725278[1]

Mortęgi (niem. Mortung) – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie iławskim, w gminie Lubawa. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.

W zabytkowym neoklasycystycznym[3] pałacu z XIX w. (do 1945 r. należał do rodziny Geiger) mieści się obecnie pensjonat agroturystyczny.[4]

Historia

W XIV wieku była to wieś szlachecka na prawie polskim (prawo lokacyjne). Wielki mistrz krzyżacki Michał Küchmeister zmienił na prawo chełmińskie. Później wielki mistrz Dytryk von Aldenburg nadał wieś Ludwikowi z Krzykos, a w 1402 przywilej potwierdził biskup Chełmiński Jan dla Ludwika z Mortęg (protoplasta rodu Mortęskich, wśród których dwóch było wojewodami chełmińskimi. Ród pieczętujący się herbem Orlik był pochodzenia pruskiego i przeniósł się z Pomezanii do Ziemi Chełmińskiej). W okresie krzyżackim wieś wchodziła administracyjnie do wójtostwa bratiańskiego. W 1497 r. Ludwik z Mortęg zapisał dominikanom w Toruniu 300 marek na odprawianie jednej mszy świętej w tygodniu. W 1556 r. urodziła się w Mortęgach Magdalena Mortęska, późniejsza ksieni zakonu Benedyktynek w Chełmnie. W 1667 r. właścicielem wsi był Stanisław Narzymski, także skoligacony z rodem Kostków.

Kaplica w Mortegach, wybudowana przez Mortęskich, znajdowała się przy domu, była to kaplica grobowa. W 1619 r. ksieni Magdalena Mortęska przeniosła zwłoki pogrzebanych przodków i umieściła w nowo zbudowanej kaplicy Mortęskich w kościele parafialnym w Lubawie. Kaplica w Mortęgach po tym czasie była używana w celach religijnych, a w roku 1630 bp Zadzik zezwolił na odprawianie w niej mszy świętych w dzień powszedni. W tym czasie Mortęgi były w posiadaniu Stanisława Działyńskiego, starosty tolkmickiego.

Pod koniec listopada 1906 r. w miejscowej szkole elementarnej odbył się strajk dzieci przeciwko nauczaniu religii w języku niemieckim, który trwał 6 dni. Z uczestników strajku znane jest tylko nazwisko jednego dziecka: Dobrzyński. Strajk był elementem znacznie większej akcji biernego oporu wobec pruskich władz szkolnych, która na przełomie 1906 i 1907 r. objęła ponad 460 (!) szkół w prowincji Prusy Zachodnie, czyli przedrozbiorowe Pomorze Gdańskie, Powiśle, ziemię chełmińską i ziemię lubawską oraz część Krajny. Inspiracją dla strajków pomorskich były wcześniejsze działania dzieci w prowincji wielkopolskiej, ze słynnym strajkiem we Wrześni (1901) na czele[5].

Zabytki

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są obiekty[6]:

Bibliografia

  • Nowe Miasto. Z dziejów miasta i powiatu. Pojezierze, Olsztyn, 1953, 240 str.
  • ks. Jakub Fankidejski, Utracone kościoły i kaplice w dzisiejszej diecezji chełmińskiej podług urzędowych akt kościelnych. Region, Gdynia 2011 ISBN 978-83-7591-220-3, reprint książki wydanej w 1880 w Pelplinie (uwspółcześniony i opatrzony komentarzami)
  • Jerzy Antoni Kostka, Kostkowie herbu Dąbrowa . Wyd. Z.P. POLIMER Koszalin 2010, ISBN 978-83-89976-40-6, s. 82, 257, 273 i 274

Przypisy

  1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 83365
  2. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 805 [zarchiwizowane 2022-10-26].
  3. Piotr Skurzyński "Warmia, Mazury, Suwalszczyzna" Wyd. Sport i Turystyka - Muza S.A. Warszawa 2004 ISBN 83-7200-631-8 s. 217
  4. Pałac Mortęgi
  5. L. Burzyńska-Wentland, Strajki szkolne w Prusach Zachodnich w latach 1906−1907, Gdańsk 2009, s. 228.
  6. Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków - stan na 31.12.2017 woj. warmińsko-mazurskie. [dostęp 2018-05-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-05-05)].

Linki zewnętrzne

Read other articles:

Sports event 2023 World Aquatics ChampionshipsArtistic swimmingSoloTechnicalmenwomenFreemenwomenDuetTechnicalwomenmixedFreewomenmixedTeamTechnicalmixedFreemixedAcrobaticmixedDivingIndividual1 mmenwomen3 mmenwomen10 mmenwomenSynchronised3 mmenwomenmixed10 mmenwomenmixedIndividual & SynchronisedTeammixedHigh diving20 mwomen27 mmenOpen water swimmingIndividual5 kmmenwomen10 kmmenwomenRelay4×1.5 kmmixedSwimmingFreestyle50 mmenwomen100 mmenwomen200 mmenwomen400 mmenwomen800 mmenwomen1500 mmen...

 

Paul Valéry Ambroise Paul Toussaint Jules Valéry (bahasa Prancis: [pɔl valeʁi]; 30 Oktober 1871 – 20 Juli 1945) adalah seorang penyair Simbolis, esayis dan filsuf asal Prancis. Disamping puisinya dan karya fiksinya (drama dan dialog), ia meminati aforisme pada seni rupa, sejarah, sastra, musik dan berita terkini. Valéry dinominasikan untuk Penghargaan Nobel Kesusastraan dalam 12 tahun berbeda.[1] Referensi ^ https://www.nobelprize.org/nomination/archive/show_...

 

Halaman ini berisi artikel tentang kabupaten. Untuk kecamatan bernama sama, lihat Wonosobo, Wonosobo. Untuk kegunaan lain, lihat Wonosobo (disambiguasi). Kabupaten WonosoboKabupatenTranskripsi bahasa daerah • Hanacarakaꦮꦤꦱꦧ • Pegonواناسابا • Alfabet JawaWanasabaSearah jarum jam: Sunrise Puncak Sikunir, es karika khas Dieng, dan Telaga Warna, Lengger Punjen dan Balon Udara, Wonosobo central market LambangJulukan: Seribu GunungMotto:...

.cw

.cw البلد كوراساو  الموقع الموقع الرسمي  تعديل مصدري - تعديل   cw. هو امتداد خاص بالعناوين الإلكترونية (نطاق) domain للمواقع التي تنتمي إلى كوراساو. هذه الجزيرة تركت الامتداد السابق .an بعد حل جزر الأنتيل الهولندية.[1][2] مراجع ^ النطاق الأعلى في ترميز الدولة (بالإنجلي...

 

Artikel ini bukan mengenai Bakwan. Ba-wanJenisPangsitSajianDim sumTempat asalTaiwanBahan utamaAdonan (pati jagung, tepung ubi jalar, tepung beras), babi, ayam, rebung, jamur shitakeSunting kotak info • L • BBantuan penggunaan templat ini  Media: Ba-wan Ba-wan ( Hanzi: 肉圓; Pinyin: ròuyuán; Wade–Giles: jou4-yüan2; Pe̍h-ōe-jī: bah-oân; harfiah: 'bola daging') adalah jajanan jalanan Taiwan yang berupa adonan yang tembus pandang dan berbentuk...

 

العلاقات البلغارية القبرصية بلغاريا قبرص   بلغاريا   قبرص تعديل مصدري - تعديل   العلاقات البلغارية القبرصية هي العلاقات الثنائية التي تجمع بين بلغاريا وقبرص.[1][2][3][4][5] مقارنة بين البلدين هذه مقارنة عامة ومرجعية للدولتين: وجه المقارنة بلغا�...

Football in IraqCountryIraqGoverning bodyIraq Football AssociationNational team(s)men's national teamNational competitions FIFA World Cup AFC Asian Cup Club competitions List League: Iraq Stars League Iraqi Premier Division League Iraqi First Division League Iraqi Second Division League Cups: Iraq FA Cup Iraqi Super Cup International competitions AFC Champions League AFC Cup Arab Club Champions Cup The sport of football in the country of Iraq is run by the Iraq Football Association.[1]...

 

Iron ChicBackground informationOriginLong Island, New York, United StatesGenresPunk rock, pop punk, emo, alternative rockYears active2008-presentLabelsBridge Nine Records, Dead Broke Rekerds and Side One Dummy.MembersJason Lubrano - VocalsPhil Douglas - GuitarMike Bruno - BassGordon Lafler - DrumsJesse Litwa - GuitarPast membersRob McAllisterBrian CrozierJohn MeeWebsiteOfficial Website Iron Chic is an American rock band from Long Island, New York, United States. The band consists of Phil Doug...

 

Americans of Kenyan birth or descent Kenyan AmericansWamarekani wa KenyaTotal populationestimated 92,638[1]Regions with significant populationsLos Angeles, San Diego, San Francisco Bay Area, Washington, D.C., Boston, Seattle, New York, Minneapolis. Maryland, North Carolina, Atlanta, Philadelphia and Texas, Southern United States [2]LanguagesSwahili, English (Kenyan dialect)ReligionRoman Catholicism , Protestantism and IslamRelated ethnic groups Luo Ugandan Americans Tanzanian ...

Private university in Indonesia BINUS UNIVERSITYUniversitas Bina NusantaraFormer namesAkademi Teknik Komputer (ATK)MottoA world-class university, fostering and empowering society in building and serving the nation.TypePrivate universityEstablishedAugust 8, 1996 (August 8, 1996)RectorDr. Nelly, S, Kom., M.M., CSCALocationJakarta, IndonesiaCampusWest Jakarta, South Jakarta, Bekasi, Alam Sutera, Bandung, Malang, SemarangWebsitewww.binus.ac.id Bina Nusantara University, also known as BINUS U...

 

Artikel ini bukan mengenai kereta api Mutiara Timur atau kereta api Mutiara Utara. Kereta api Mutiara SelatanKereta api Mutiara Selatan berjalan langsung melewati Stasiun Krian di tengah pembangunan jalur ganda Mojokerto-SepanjangInformasi umumJenis layananKereta api antarkotaStatusBeroperasiMulai beroperasi17 Agustus 1972 (1972-08-17) (51 tahun, 261 hari)Operator saat iniKereta Api IndonesiaLintas pelayananStasiun awalSurabaya GubengJumlah pemberhentianLihatlah di bawahStasiun...

 

† Египтопитек Реконструкция внешнего вида египтопитека Научная классификация Домен:ЭукариотыЦарство:ЖивотныеПодцарство:ЭуметазоиБез ранга:Двусторонне-симметричныеБез ранга:ВторичноротыеТип:ХордовыеПодтип:ПозвоночныеИнфратип:ЧелюстноротыеНадкласс:Четвероно...

7th to 11th-century Mon kingdom This article is about a historical Mon kingdom. For the Dvaravati in the Hindu epic Mahabharata, see Dvārakā. Dvaravati Kingdom6th–11th centurySIND800UYGHUR KHAGANATEGURJARA-PRATIHARASRASHTRA-KUTASPALAEMPIRECHAM-PANAN-ZHAOTURKSHAHISTANGDYNASTYSILLAKhitansJurchensTungusKARLUKYABGHUTatarsCHENLADVARA-VATISRIVIJAYAKyrgyzsPaleo-SiberiansSamoyedsKimeksTangutsShatuosABBASID CALIPHATEKHAZARKHAGANATEBYZANTINEEMPIREOGHUZ-YABGUSTIBETANEMPIRE ◁ ▷ The Dvaravati King...

 

此条目序言章节没有充分总结全文内容要点。 (2019年3月21日)请考虑扩充序言,清晰概述条目所有重點。请在条目的讨论页讨论此问题。 哈萨克斯坦總統哈薩克總統旗現任Қасым-Жомарт Кемелұлы Тоқаев卡瑟姆若马尔特·托卡耶夫自2019年3月20日在任任期7年首任努尔苏丹·纳扎尔巴耶夫设立1990年4月24日(哈薩克蘇維埃社會主義共和國總統) 哈萨克斯坦 哈萨克斯坦政府...

 

Peta lokasi Lambang 54°14′N 23°31′E / 54.233°N 23.517°E / 54.233; 23.517 Lazdijai (pelafalanⓘ) ialah sebuah kota di Lituania yang terletak sekitar 7 km di timur perbatasan dengan Polandia. Lazdijai menjadi penting pada tahun 1990 saat Lituania memproklamasikan kemerdekaan dari Uni Soviet. Sebuah kendali perbatasan harus dibangun dan beberapa desa sepanjang perbatasan Polandia-Lituania menjadi pelabuhan keluar-masuk. Namun, Lazdijai menjadi pusat yang men...

В Википедии есть статьи о других людях с такой фамилией, см. Данилова. Елена Данилова Общая информация Полное имя Елена Юрьевна Данилова Прозвища Даня, Дани Родилась 17 июня 1987(1987-06-17)[1] (36 лет)Воронеж, СССР Гражданство  Россия Рост 170 см Позиция нападающий Клубная кар�...

 

Heritage-listed residence in Sydney The Priory and groundsThe Priory, c1987Location213 Burwood Road, Burwood, Municipality of Burwood, New South Wales, AustraliaCoordinates33°53′00″S 151°06′07″E / 33.8834°S 151.1019°E / -33.8834; 151.1019Built1877 New South Wales Heritage RegisterOfficial namePriory and Grounds; The Priory & GroundsTypeState heritage (complex / group)Designated2 April 1999Reference no.287TypeMansionCategoryResidential buildings (pr...

 

Professorship at the University of Edinburgh This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Ogilvie Professor of Human Geography – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (December 2017) (Learn how and when to remove this message) The Ogilvie Professor of Human Geography is the name for the occupant of ...

Web browser developed by Cliqz GmbH Cliqz browser start pageDeveloper(s)Cliqz GmbHInitial release2015; 9 years ago (2015)Stable release(s)Android1.10.1[1]  / 14 June 2021iOS3.7.2[2]  / 10 June 2021macOS1.38.0[3]  / 22 July 2020Windows1.38.0[3]  / 22 July 2020 Repositorygithub.com/cliqz-oss Written inC, C++, JavaScript, XML User Interface Language, XML Binding Language, RustOperating systemWindows 7 or later, macOS, Android,...

 

María Nikoláyevna de Rusia Duquesa consorte de Leuchtenberg Retrato de María por Franz Xaver Winterhalter (1857). Museo del Hermitage.Reinado 2 de julio de 1839-1 de noviembre de 1852Predecesor María de PortugalSucesor Anastasia de MontenegroInformación personalNombre completo María Nikoláyevna RománovaOtros títulos Gran duquesa de RusiaNacimiento 18 de agosto de 1819 Palacio Pávlovsk, San Petersburgo, Imperio rusoFallecimiento 21 de febrero de 1876 (56 años) San Petersburgo, Imper...