Bratian

Bratian
wieś
Ilustracja
Młyn przy rzece Wel
Państwo

 Polska

Województwo

 warmińsko-mazurskie

Powiat

nowomiejski

Gmina

Nowe Miasto Lubawskie

Liczba ludności (2006)

1600

Strefa numeracyjna

56

Kod pocztowy

13-300[2]

Tablice rejestracyjne

NNM

SIMC

0847073

Położenie na mapie gminy wiejskiej Nowe Miasto Lubawskie
Mapa konturowa gminy wiejskiej Nowe Miasto Lubawskie, w centrum znajduje się punkt z opisem „Bratian”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, u góry znajduje się punkt z opisem „Bratian”
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa konturowa województwa warmińsko-mazurskiego, na dole po lewej znajduje się punkt z opisem „Bratian”
Położenie na mapie powiatu nowomiejskiego
Mapa konturowa powiatu nowomiejskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Bratian”
Ziemia53°27′32″N 19°36′44″E/53,458889 19,612222[1]
Grunwaldzka chorągiew Bratiana

Bratianwieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie nowomiejskim, w gminie Nowe Miasto Lubawskie, przy ujściu rzeki Wel do Drwęcy. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa toruńskiego.

Nazwa wsi Bratian, według kronikarza Kacpra Hennebergera, wywodzi się od brata Jana z Sandomierza, który w nagrodę za służbę w wojskach krzyżackich otrzymał dobra bratiańskie; najstarsza udokumentowana wzmianka o miejscowości pochodzi z roku 1343. Na terenie wsi znajdują się ruiny średniowiecznego zamku krzyżackiego.

 Osobny artykuł: Zamek w Bratianie.

Miejscowość znajduje się na trasie czerwonego szlak turystyczny czerwony Szlaku Grunwaldzkiego w województwie warmińsko-mazurskim.

Kalendarium dziejów miejscowości

  • 1343 (8 listopada) – spotkanie książąt mazowieckich Ziemowita II i Bolesława III z wielkim mistrzem Ludolfem Königem w sprawie wytyczenia granicy między Mazowszem a państwem zakonnym. Pierwsza wzmianka o Bratianie
  • 1343-1359 – budowa zamku przez Krzyżaków szwajcarskiego pochodzenia[3] (budowniczym był Jakub von Reinach, rządcą Jakub von Heideck)
  • 1351 – osiadł tu po złożeniu urzędu wielki mistrz krzyżacki Henryk Dusemer von Arfberg
  • 1353 – w zamku bratiańskim umiera Henryk Dusemer von Arfberg
  • 1359 – przeniesienie siedziby wójtów nowomiejskich (inni twierdzą, że w 1343)
  • 1379 - 1447 mieścił się w Bratianie folwark zakonny
  • 1392 (18 października) – zmarł Kunon von Liebenstein – komtur i wójt
  • 1400 (około 1400) – wójt bratiański Filip von Kleeberg ufundował kaplicę w Łąkach
  • 1410 (10-12 lipca) – wojska krzyżackie przeprawiły się na drugi brzeg Drwęcy przez 12 pontonowych mostów i powędrowały w stronę Lubawy
  • 1410 (12 lipca) – w przeddzień bitwy pod Grunwaldem odbyła się tu ostatnia krzyżacka narada
  • 1410 (15 lipca) – w bitwie pod Grunwaldem wzięła udział chorągiew (trzy rogi jelenie splecione w krąg na białym polu) zamku Bratian i Nowego Miasta pod dowództwem Johanna von Redere
  • 1410 – po bitwie grunwaldzkiej zamek zajął Jan Kretkowski
  • 1411 – na mocy I pokoju toruńskiego Bratian przyznano Krzyżakom
  • 1454 – zajęcie zamku przez Polaków
  • 1455 – oblężenie zamku bratiańskiego przez krzyżackich nowomieszczan
  • 1466 – po II pokoju toruńskim Bratian przeszedł w ręce Polski
  • 1466 (13 grudnia) – Zakon krzyżacki opuszcza Bratian
  • 1472 – zamek – siedzibą starosty królewskiego (ród Wilkanowskich), na zamku powstała kaplica św. Katarzyny
  • 1522 – Starostwo obejmuje Jan Wieczwiński (do 1534), w tym samym roku Mikołaj Kopernik dojechawszy do Bratiana dowiedział się o odwołaniu zjazdy stanów królewskich w Toruniu zawrócił do Olsztyna[4]
  • 1535 – Bratian przejmuje ród Działyńskich (wykup od Jana Wieczwińskiego)
  • 1564 – przebudowa zamku
  • 1656 – Bratian wspólnie z Nowym Miastem zostaje przez Karola X Gustawa (króla szwedzkiego) nadane za wierność Szwedom – Bogusławowi Radziwiłłowi
  • 1723 – dobra bratiańskie przejmuje ród Czapskich (Jan Ansgary Czapski przejął je od teścia Zamoyskiego)
  • 1772 – po I rozbiorze starostwo oddane komisarzom pruskim
  • 1785 – częściowe rozebranie zamku, na miejscu owalnej baszty w późniejszym czasie powstał młyn
  • 1864 – oddanie do użytku szosy do Lubawy
  • 1902 – do wsi dociera kolej żelazna, powstaje stacja kolejowa
  • 1914 – zbudowano młyn wodny (na Welu)
  • 1939-1945 – w Bratianie oddziały Selbstschutzu rozstrzelały 150 Polaków (w tym 2 kobiety)[5].
  • 1991 (1 lipca) – erygowanie przez biskupa chełmińskiego Mariana Przykuckiego parafii w Bratianie
  • 2004 (19 września) – konsekracja kościoła pw. Św. Brata Alberta Chmielowskiego
  • w lipcu 2007 roku utworzono bractwo rycerskie Chorągwi Zamku Bratian.

Historia

W pierwszej połowie listopada 1906 r. w miejscowej szkole elementarnej miał miejsce trwający około miesiąca strajk dzieci przeciwko nauczaniu religii w języku niemieckim. W strajku wzięły udział następujące dzieci: J. Orłowski, F. Peplińska, A. Tarnowska, A. Tkaczyk, J. Meller, W. Lietz, Jentkiewiczowie. Strajk był elementem znacznie większej akcji biernego oporu wobec pruskich władz szkolnych, która na przełomie 1906 i 1907 r. objęła ponad 460 (!) szkół w prowincji Prusy Zachodnie, czyli przedrozbiorowe Pomorze Gdańskie, Powiśle, ziemię chełmińską i ziemię lubawską oraz część Krajny. Inspiracją dla strajków pomorskich były wcześniejsze działania dzieci w prowincji wielkopolskiej, ze słynnym strajkiem we Wrześni (1901) na czele[6].

We wsi znajdował się przystanek kolejowy Bratian.

Zabytki

  • Ruiny zamku bratiańskiego z XIV wieku, z którym wiążą się dawne legendy
  • Pozostałości dworku klasycystycznego z XVIII w., rozbudowanego w połowie XIX wieku
  • Kuźnia i domy z XIX wieku
  • Krzyż i pamiątkowa tablica na miejscu straceń (przy drodze do Lubawy)

Przypisy

  1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 9906
  2. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 88 [zarchiwizowane 2022-10-26].
  3. Kuczyński S, Wielka wojna z zakonem krzyżackim" (wykaz szwajcarów w zakonie krzyżackim). Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1987, s. 247.
  4. Jan Bałdowski "Warmia i Mazury, mały przewodnik" Wydawnictwo Sport i Turystyka Warszawa 1977 s. 60
  5. Kazimierz Leszczyński "Eksterminacja ludności na ziemiach polskich wcielonych do Rzeszy" (wykaz miejscowości z terenów polskich przyłączonych do Rzeszy, w których okupant niemiecki dokonywał eksterminacji ludności, sporządzony na podstawie materiałów Głównej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich w Polsce). W: Eksterminacja ludności w Polsce w czasie okupacji niemieckiej 1939-1945. Poznań, Warszawa: Wydawnictwo Zachodnie, 1962, s. 67.
  6. L. Burzyńska-Wentland, Strajki szkolne w Prusach Zachodnich w latach 1906−1907, Gdańsk 2009, s. 228.

Read other articles:

Европейская сардина Научная классификация Домен:ЭукариотыЦарство:ЖивотныеПодцарство:ЭуметазоиБез ранга:Двусторонне-симметричныеБез ранга:ВторичноротыеТип:ХордовыеПодтип:ПозвоночныеИнфратип:ЧелюстноротыеГруппа:Костные рыбыКласс:Лучепёрые рыбыПодкласс:Новопёры...

 

 

South Korean rapper, singer-songwriter and television personality For the comedian, see Lee Hyuk-jae. In this Korean name, the family name is Lee. EunhyukEunhyuk in 2018BornLee Hyuk-jae (1986-04-04) April 4, 1986 (age 38)Gyeonggi-do, South KoreaOccupationsRapperSinger-songwriteractordancerchoreographerconcert directormusical directorMusical careerGenresK-popelectronicR&BInstrument(s)VocalsYears active2005–presentLabelsSMLabel SJODEMember ofSuper JuniorSuper Junior-TSuper Junior-HSu...

 

 

Thought experiment of 1867 Schematic figure of Maxwell's demon thought experiment Maxwell's demon is a thought experiment that appears to disprove the second law of thermodynamics. It was proposed by the physicist James Clerk Maxwell in 1867.[1] In his first letter, Maxwell referred to the entity as a finite being or a being who can play a game of skill with the molecules. Lord Kelvin would later call it a demon.[2] In the thought experiment, a demon controls a door between tw...

Pour le titre de la pairie du Royaume-Uni, voir Comte Grey Pour les articles homonymes, voir Grey. Cet article est une ébauche concernant le thé. Vous pouvez partager vos connaissances en l’améliorant (comment ?) selon les recommandations des projets correspondants. Si ce bandeau n'est plus pertinent, retirez-le. Cliquez ici pour en savoir plus. Cet article ne cite pas suffisamment ses sources (janvier 2017). Si vous disposez d'ouvrages ou d'articles de référence ou si vous conna...

 

 

Bagian dari seri mengenai Sejarah Indonesia Prasejarah Manusia Jawa 1.000.000 BP Manusia Flores 94.000–12.000 BP Bencana alam Toba 75.000 BP Kebudayaan Buni 400 SM Kerajaan Hindu-Buddha Kerajaan Kutai 400–1635 Kerajaan Tarumanagara 450–900 Kerajaan Kalingga 594–782 Kerajaan Melayu 671–1347 Kerajaan Sriwijaya 671–1028 Kerajaan Sunda 662–1579 Kerajaan Galuh 669–1482 Kerajaan Mataram 716–1016 Kerajaan Bali 914–1908 Kerajaan Kahuripan 1019&#...

 

 

Le avventure di Tintin - Il segreto dell'UnicornoTintin in una scena del filmTitolo originaleThe Adventures of Tintin: The Secret of the Unicorn Lingua originaleinglese Paese di produzioneStati Uniti d'America, Nuova Zelanda Anno2011 Durata107 min Rapporto2,35:11,85:1 (versione 3-D)1,44:1 (versione IMAX 3-D) Genereanimazione, avventura, commedia, azione, spionaggio, giallo RegiaSteven Spielberg Soggettobasato su Le avventure di Tintin di Hergé SceneggiaturaSteven Moff...

NASCAR Xfinity Series race 2020 Kansas Lottery 250 Race details[1][2][3][4][5][6] Race 17 of 33 in the 2020 NASCAR Xfinity Series season Date July 25, 2020 (2020-07-25)Location Kansas Speedway in Kansas City, KansasCourse 1.5 mi (2.4 km)Distance 175 laps, 262.5 mi (422.45 km)Pole positionDriver Michael Annett JR Motorsports Grid positions set by ballotMost laps ledDriver Austin Cindric Team PenskeLaps 131WinnerNo. 19 Brandon Jones...

 

 

此条目序言章节没有充分总结全文内容要点。 (2019年3月21日)请考虑扩充序言,清晰概述条目所有重點。请在条目的讨论页讨论此问题。 哈萨克斯坦總統哈薩克總統旗現任Қасым-Жомарт Кемелұлы Тоқаев卡瑟姆若马尔特·托卡耶夫自2019年3月20日在任任期7年首任努尔苏丹·纳扎尔巴耶夫设立1990年4月24日(哈薩克蘇維埃社會主義共和國總統) 哈萨克斯坦 哈萨克斯坦政府...

 

 

Gandsfjorden dilihat dari Sandnes. Gandsfjord adalah sebuah fyord di Rogaland, Norwegia. Gandsfjord merupakan lengan Boknafjorden yang terletak dekat dengan kota Stavanger dan Sandnes. Seluruh sisi barat Gandsfjord sudah tersentuh pembangunan. Sisi timur fyord masih berupa pegunungan dan puncak. Di bagian terluar fyord ini terdapat beberapa pulau. Koordinat: 58°54′N 5°45′E / 58.900°N 5.750°E / 58.900; 5.750 Artikel bertopik geografi atau tempat Norwegia ini ada...

High Commissioner of Australia to BangladeshIncumbentJeremy Bruersince 20 February 2020 (2020-02-20)Department of Foreign Affairs and TradeStyleHis ExcellencyReports toMinister for Foreign AffairsResidenceGulshan ThanaSeatDhakaNominatorPrime Minister of AustraliaAppointerGovernor General of AustraliaInaugural holderJim AllenFormation30 April 1969 (Deputy High Commissioner)13 March 1972 (Ambassador)18 April 1972 (High Commissioner)WebsiteAustralian High Commission, Banglad...

 

 

City in Prahova, RomaniaPloieștiCityLeft to right: Nicolae Simache Clock Museum, St. John the Baptist Cathedral, the former Creditul Prahovei, the Ghiță Stoenescu House, the Radu Stanian House. Coat of armsNickname(s): Capitala Aurului Negru(English: the Capital of Black Gold)Location in Prahova CountyPloieștiLocation of Ploiești within RomaniaCoordinates: 44°56′28″N 26°01′21″E / 44.94111°N 26.02250°E / 44.94111; 26.02250Country RomaniaCounty...

 

 

III Clasificación de UEFA para la Copa Mundial de Fútbol Playa de FIFA 2011Bibione 2010 Sede Italia Italia Espectadores 82.000 (1.491 por partido) Fecha 11 de julio de 201018 de julio de 2010 Cantidad de equipos 27 Podio • Campeón• Subcampeón• Tercer lugar• Cuarto lugar  UKR UcraniaPOR PortugalRUS RusiaSUI Suiza Partidos 55 Goles anotados 480 (8,73 por partido) (9,2 por partido) Goleador Madjer Mejor jugador Leonov La clasificación de la UEFA p...

Marco PfiffnerNazionalità Liechtenstein Sci alpino SpecialitàSlalom speciale, combinata SquadraUnterländer WSV Statistiche aggiornate al 22 marzo 2024 Modifica dati su Wikidata · Manuale Marco Pfiffner (Walenstadt, 25 marzo 1994) è uno sciatore alpino liechtensteinese. Indice 1 Biografia 2 Palmarès 2.1 Coppa del Mondo 2.2 Coppa Europa 2.2.1 Coppa Europa - vittorie 2.3 Campionati liechtensteinesi 2.4 Campionati svizzeri 3 Note 4 Collegamenti esterni Biografia Attivo in gare...

 

 

Kareem Abdul-JabbarAbdul-Jabbar nel 2014Nazionalità Stati Uniti Altezza218 cm Peso102 kg Pallacanestro RuoloCentroAllenatore Termine carriera1989 - giocatore2011 - allenatore Hall of fameNaismith Hall of Fame (1995) CarrieraGiovanili 1961-1965Power Memorial Academy1965-1969 UCLA Bruins Squadre di club 1969-1975 Milwaukee Bucks467 (14 211)1975-1989 L.A. Lakers1 093 (24 176) Carriera da allenatore 2000 L.A. Clippers(vice)2002 Oklahoma Storm17-1...

 

 

Voce principale: Campionato mondiale di Formula 1 1993.  Gran Premio del Belgio 1993 544º GP del Mondiale di Formula 1Gara 12 di 16 del Campionato 1993 Data 29 agosto 1993 Luogo Circuito di Spa-Francorchamps Percorso 6,974 km circuito semi-permanente Distanza 44 giri, 306,856 km Clima asciutto Risultati Pole position Giro più veloce Alain Prost Alain Prost Williams - Renault in 1:47.571 Williams - Renault in 1:51.095 (nel giro 41) Podio 1. Damon HillWilliams - Renault 2. Michael Schum...

Defunct Italian television channel Television channel FXCountryItalyBroadcast areaItalyProgrammingLanguage(s)Italian languagePicture format576i (16:9 SDTV)OwnershipOwnerFox International Channels ItalyHistoryLaunched21 May 2006; 18 years ago (2006-05-21)Closed1 July 2011; 13 years ago (2011-07-01)LinksWebsitefx.foxtv.it FX was an Italian TV channel, which launched on 21 May 2006 in Italy on Sky Italia.[1][2] It broadcast Italian and US movie...

 

 

Come leggere il tassoboxAmmobiumAmmobium alatumClassificazione APG IVDominioEukaryota RegnoPlantae (clade)Angiosperme (clade)Mesangiosperme (clade)Eudicotiledoni (clade)Eudicotiledoni centrali (clade)Superasteridi (clade)Asteridi (clade)Euasteridi (clade)Campanulidi OrdineAsterales FamigliaAsteraceae SottofamigliaAsteroideae TribùGnaphalieae SottotribùGnaphaliinae Australasian clade Genere AmmobiumR.Br., 1824 Classificazione CronquistDominioEukaryota RegnoPlantae DivisioneMagnoliophyta Clas...

 

 

American filmmaker and producer (1952-2001) Carolyn BeugBorn(1952-12-11)December 11, 1952DiedSeptember 11, 2001(2001-09-11) (aged 48)North Tower, World Trade Center, New York City, U.S.Cause of deathPlane crash during the September 11 attacksOccupation(s)Filmmaker and video producerSpouseJohn BeugChildren3ParentMary Alice Wahlstrom (Mother) Carolyn Ann Mayer-Beug (December 11, 1952 – September 11, 2001) was a filmmaker and video producer from Santa Monica, California. She died in ...

The Emu Rec/Im building The Olds-Robb Recreation-Intramural Complex is Eastern Michigan University's recreation center. The Olds-Robb Rec/IM encompasses several buildings on campus. The Olds-Robb Student Recreation/Intramural Complex (commonly called the Rec/IM), which opened in 1982,[1] contains an indoor track, two weight rooms, and a whirlpool,[1] as well as Jones Natatorium, Big Bob's Lake House (used by many student organizations for events, near the center of campus on u...

 

 

1947年 観世 華雪(かんぜ かせつ、1884年11月14日 - 1959年1月6日)は昭和期のシテ方観世流能楽師。観世銕之丞家六世当主、六世観世銕之丞。戦後の観世流を代表する名手であった。 1884年、五世観世銕之丞(後の観世紅雪)の長男として、東京に生れる。初名織雄。弟に後に養子となった七世観世銕之丞(観世雅雪)がいる。1910年、父の隠居をうけて当主名観世銕之丞を�...