|
Jorge Zalszupin
Jorge (Jerzy) Zalszupin[1] (ur. 1 czerwca 1922 w Warszawie, zm. 17 sierpnia 2020 w São Paulo) – brazylijski architekt i projektant żydowskiego pochodzenia. ŻyciorysUrodził się 1 czerwca 1922 r. w Warszawie, w rodzinie żydowskiej[2] Leopolda i Idy z domu Siebert[1]. W maju 1939 r. zdał maturę w Liceum im. Adama Mickiewicza w Warszawie. Ojciec zapisał go na studia architektoniczne na politechnice w Paryżu, ale gdy wybuchła wojna jeszcze we wrześniu 1939 r. wraz z ojcem i siostrą uciekł z Warszawy, zaś matka, która była z ojcem rozwiedziona, została w mieście[1]. W wieku 18 lat osiadł w Bukareszcie[3], gdzie zapisał się na Akademię Sztuk Pięknych. Kiedy nauczył się rumuńskiego, podjął studia architektoniczne w Instytucie Architektury w Bukareszcie[1] i tam też w 1944 r. ukończył studia[3]. Do Polski wrócił w poszukiwaniu matki, ale gdy uzyskał potwierdzenie jej śmierci, szybko wyjechał. Po przewrocie komunistycznym w 1947 r. uciekł z rodziną z Rumunii przez Pragę do Francji. Początkowo zamierzał jechać do Nikaragui, której wizy otrzymał wraz z rodziną, ale ostatecznie zostali we Francji. Karierę zawodową rozpoczął w Dunkierce, która odbudowywała się po zniszczeniach, ale szybko się zniechęcił do tego kraju[1]. Poszukiwał innego miejsca do osiedlenia, aplikował o wizy różnych krajów i ostatecznie zdecydował się na Brazylię, o której wielokrotonie czytał w „L’Architecture d’aujourd’hui”[4]. W 1949 r. wyemigrował do Brazylii, która szybko się wówczas modernizowała i była politycznie i kulturalnie bardziej postępowa[3], a po pół roku ściągnął ojca i siostrę do siebie[1]. Początkowo osiadł w Rio de Janeiro[2], ale przeniósł się do São Paulo, by pracować w biurze polskiego emigranta Lucjana Korngolda[4]. Pozostał w tym mieście, bo miało bardziej sprzyjający klimat i posiadało polską diasporę, co było także atutem, jako że Zalszupin nie mówił po portugalsku[1]. Planował wrócić do Francji, ale ostatecznie pozostał w Brazylii[4], a po roku został niezależnym architektem[1]. Założył też firmę Escritório Téchnico Prumo w São Paulo[2]. Zaczął projektować domy jednorodzinne, a na wyraźne prośby klientów, także meble na potrzeby tych inwestycji. Szybko porzucił indywidualne projekty mebli i zaczął wytwarzać ich krótkie serie poszukując wspólników do ich produkcji[4]. W 1959 r. założył jedną z najważniejszych firm meblarskich Brazylii – L’Atelier, która rozwinęła się od małego warsztatu do przedsiębiorstwa zatrudniającego pod koniec lat 60. XX w. 300 wysoko wykwalifikowanych rzemieślników[2]. W swojej twórczości łączył nowoczesność z prostotą, inspirując się meblarstwem skandynawskim[5]. Jego Duńskie Krzesło jest uważane za ikonę brazylijskiego designu[3]. Otworzył także własny sklep w Conjunto National na Avenida Paulista w São Paulo[5]. Zalszupin był pionierem wykorzystania sklejki i chromowanego metalu, które stały się znakiem rozpoznawczym jego wytwórni[2]. Firma miała również istotny wkład we wprowadzenie na brazylijski rynek wyrobów plastikowych produkowanych na wtryskarkach[2], produkując licencjonowane kopie angielskich mebli Hille i włoskich Kartell[5]. Był pod mocnym wpływem pracy Oscara Niemeyera i innych modernistów[3], jednak w odróżnieniu od nich mocniej skupiał się na wnętrzach budowli[1]. Projektował sklepy, biura, domy mieszkalne i wille, a także meble dla nich[1]. Podjął również współpracę z Niemeyerem[3]. Jego ulubionym materiałem było brazylijskie drewno jakaranda i perobinha-do-campo[6]. W Brazylii założył rodzinę i uzyskał brazylijskie obywatelstwo[2]. W 2012 r. odwiedził po długiej przerwie Polskę[1]. W tym samym roku miała miejsce monograficzna wystawa jego dorobku w Muzeum Oscara Niemeyera w Kurytybie[4]. Zmarł 17 sierpnia 2020 r.[7] Przypisy
Information related to Jorge Zalszupin |
