Funkcja multiplikatywna – w teorii liczb funkcję arytmetyczną
f
{\displaystyle f}
określoną na zbiorze liczb naturalnych nazywamy multiplikatywną, jeżeli dla wszystkich względnie pierwszych liczb
m
,
{\displaystyle m,}
n
{\displaystyle n}
spełniony jest warunek
f
(
m
n
)
=
f
(
m
)
f
(
n
)
.
{\displaystyle f(mn)=f(m)f(n).}
Jeżeli warunek ten spełniony jest dla wszystkich liczb naturalnych
m
{\displaystyle m}
i
n
,
{\displaystyle n,}
to funkcję
f
{\displaystyle f}
nazywamy całkowicie multiplikatywną .
Przykłady
Niektóre spośród najważniejszych funkcji multiplikatywnych w teorii liczb to:
φ φ -->
(
n
)
:
{\displaystyle \varphi (n){:}}
funkcja φ Eulera , liczba mniejszych liczb naturalnych od
n
,
{\displaystyle n,}
które są względnie pierwsze z
n
{\displaystyle n}
– innymi słowy, rząd grupy
Z
n
∗ ∗ -->
{\displaystyle \mathbb {Z} _{n}^{*}}
τ τ -->
(
n
)
:
{\displaystyle \tau (n){:}}
funkcja τ , liczba dodatnich dzielników liczby
n
,
{\displaystyle n,}
σ σ -->
(
n
)
:
{\displaystyle \sigma (n){:}}
funkcja σ , suma dodatnich dzielników liczby
n
,
{\displaystyle n,}
μ μ -->
(
n
)
:
{\displaystyle \mu (n){:}}
funkcja Möbiusa ,
I
d
(
n
)
:
{\displaystyle \mathrm {Id} (n){:}}
funkcja tożsamościowa ,
1
(
n
)
:
{\displaystyle 1(n){:}}
funkcja stale równa 1,
ε ε -->
(
n
)
:
{\displaystyle \varepsilon (n){:}}
element neutralny splotu Dirichleta ,
ε ε -->
(
1
)
=
1
,
{\displaystyle \varepsilon (1)=1,}
ε ε -->
(
n
)
=
0
{\displaystyle \varepsilon (n)=0}
dla
n
>
1.
{\displaystyle n>1.}
Zależność algebraiczna
Można udowodnić, że dla dowolnej funkcji multiplikatywnej
f
{\displaystyle f}
jej wartości są zależne od wartości dla potęg liczb pierwszych:
Jeżeli
n
=
∏ ∏ -->
p
p
α α -->
p
(
n
)
{\displaystyle n=\prod \limits _{p}^{}p^{\alpha _{p}(n)}}
jest rozkładem na liczby pierwsze liczby
n
,
{\displaystyle n,}
to
f
(
n
)
=
∏ ∏ -->
p
f
(
p
α α -->
p
(
n
)
)
,
{\displaystyle f(n)=\prod \limits _{p}^{}f(p^{\alpha _{p}(n)}),}
a
f
(
1
)
=
1.
{\displaystyle f(1)=1.}
Dowód
Pierwszą równość otrzymujemy z definicji oraz z faktu, że wszystkie liczby postaci
p
α α -->
p
(
n
)
{\displaystyle p^{\alpha _{p}(n)}}
są względnie pierwsze. Ponadto
f
(
1
)
f
(
n
)
=
f
(
n
)
,
{\displaystyle f(1)f(n)=f(n),}
ponieważ
(
n
,
1
)
=
1
,
{\displaystyle (n,1)=1,}
z czego wynika druga równość.
Struktura algebraiczna
Zbiór funkcji multiplikatywnych tworzy grupę przemienną z operacją splotu Dirichleta . Oznacza to między innymi, że splot Dirichleta funkcji multiplikatywnych jest funkcją multiplikatywną. Oto niektóre spośród tożsamości wiążących wymienione wyżej funkcje multiplikatywne poprzez operację splotu:
μ μ -->
∗ ∗ -->
1
=
ε ε -->
;
{\displaystyle \mu *1=\varepsilon ;\;{}}
φ φ -->
∗ ∗ -->
1
=
I
d
;
{\displaystyle \varphi *1=\mathrm {Id} ;\;{}}
1
∗ ∗ -->
1
=
τ τ -->
;
{\displaystyle 1*1=\tau ;\;{}}
I
d
∗ ∗ -->
1
=
σ σ -->
;
{\displaystyle \mathrm {Id} *1=\sigma ;\;{}}
φ φ -->
∗ ∗ -->
τ τ -->
=
σ σ -->
;
{\displaystyle \varphi *\tau =\sigma ;\;{}}
σ σ -->
∗ ∗ -->
μ μ -->
=
I
d
.
{\displaystyle \sigma *\mu =\mathrm {Id} .}
Zobacz też
Linki zewnętrzne
pojęcia definiujące ciągi ogólne
ciągi liczbowe
typy ciągów przykłady ciągów liczb naturalnych inne przykłady ciągów liczb
twierdzenia powiązane pojęcia
odmiany zdefiniowane ogólnymi własnościami
odmiany dla konkretnych struktur homomorfizmy
funkcje addytywne
inne
powiązane tematy