→ usunąć treści oparte na nierzetelnych źródłach lub podać w przypisach wiarygodne źródła informacji, blog, prasówka. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu. Uwaga: Aby ułatwić pracę, stosuj standardowe parametry z datą: nierzetelne=2025-01
Aszchabad (turkm.Aşgabat, pers. عشق آباد, ros. Ашхаба́д) – stolicaTurkmenistanu leżąca na południu kraju. Aszchabad jest siedzibą wilajetu achalskiego[1], wg stanu na 1 stycznia 2014 – miasto na prawach wilajetu[2]. Miasto jest znane głównie z opustoszałych ulic i parków oraz wielu budynków pokrytych białym marmurem[3].
W mieście swoje siedziby ma wiele turkmeńskich szkół; znajdują się tu Turkmeńska Akademia Nauk, 8 szkół wyższych (m.in. uniwersytet założony w 1950 roku), instytuty naukowo-badawcze oraz muzea[1].
Aszchabad był ośrodkiem Aułu Tekińskiego, jednak został przejęty w 1881 roku przez Imperium Rosyjskie podczas podboju Oazy Achałtekińskiej. W latach 80. powstało połączenie kolejowe z Taszkentem i Turkmenbaszy. Od 1897 roku Aszchabad był głównym miastem obwodu zakaspijskiego generał-gubernatorstwa turkiestańskiego[1].
Podczas wojny domowej w Rosji, miasto przeszło w ręce Białych Rosjan w lipcu 1918 roku, którzy utracili kontrolę nad miastem w kwietniu 1919 roku na rzecz bolszewików. Do 1921 roku funkcjonowała nazwa Aschabad – zmieniono ją na Połtorack, a miasto zostało stolicą Turkmeńskiej SRR. Nowa nazwa utrzymała się do 1927 roku, kiedy nadano mu współczesne miano[1]; w tymże roku odsłonięto również pomnik Włodzimierza Lenina[4].
W 1948 roku Aszchabad stał się ofiarą silnego trzęsienia ziemi, które całkowicie zniszczyło miasto. Zostało odbudowane w stylu typowym dla republik sowieckich[5]. Po ogłoszeniu niepodległości przez Turkmenistan w 1991 roku – zostało stolicą Turkmenistanu, którą jest do dziś[1].
Polski sierociniec w czasie II wojny światowej
Po zawarciu układu Sikorski-Majski między Polską a ZSRR w lipcu 1941 roku, w Aszchabadzie zorganizowano polski sierociniec, do którego trafiały dzieci z całego Związku Radzieckiego. Dużą rolę w jego utworzeniu odegrała słynna piosenkarka Hanka Ordonówna i jej mąż Michał Tyszkiewicz[6] współpracujący z radcą Józefem Żmigrodzkim z ambasady polskiej w Kujbyszewie[7]. Dzieci z okolic Samarkandy i Buchary w Uzbekistanie przewoził także wicekonsul z Bombaju, Tadeusz Lisiecki[8] wraz z kpt. Archie Webbem, przedstawicielem rządu indyjskiego[9].
Następnie dzieci ewakuowano do Iranu, dalej do Indii i Pakistanu, oraz Afryki Wschodniej.
↑Praca zbiorowa. Leszek Beldowski i in., Polacy w Indiach. 1942–1948 w świetle dokumentów i wspomnień, wyd. 2, Warszawa 2002, Wyd. Koło Polaków z Indii 1942–1948, s. 84.
